بايد و نبايدهاي تغذيه در ‌ديابت

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: بايد و نبايدهاي تغذيه در ‌ديابت
جام جم آنلاين: «بخورم يا نخورم؟»، «مي‌خوام بخورم اما نمي‌دونم چقدر؟» «اصلاً چي بخورم؟» «چي برام خوبه، چي بده؟» «برنج چقدر بايد خورد؟» و....

اينها و صدها سوال ديگر هر روز در ذهن ميليون‌ها انسان در گوشه و كنار جهان نقش مي‌بندد؛ انسان‌هايي كه به دليل داشتن رژيم غذايي نامناسب، كم تحركي و... در معرض ابتلا به بيماري‌هاي گوناگون و از جمله ديابت هستند.

امروزه ديابت همسايه نزديك زندگي ما شده است و اگر كمي ‌بي‌دقت باشيم، بايد تاوان سنگيني بپردازيم و در مقابل با قدري توجه مي‌توانيم روزگار را با آسودگي بيشتر بگذرانيم.

دكتر اسدالله رجب، رئيس انجمن ديابت ايران با اشاره به باورهاي غلطي كه درباره بيماري ديابت وجود دارد، به «جام‌جم» مي‌گويد: برخي والدين زماني كه متوجه بيماري ديابت فرزندشان مي‌شوند، دنبال مقصر مي‌گردند و فرزند يا مادر خودشان را گناهكار مي‌دانند.

دكتر رجب با اشاره به عامل اصلي ابتلا به ديابت‌ توضيح مي‌دهد: تغذيه نامناسب براي افرادي كه مستعد ابتلا به اين بيماري هستند، نقش مهم و موثري دارد. از سوي ديگر افرادي كه بدنشان به اندازه كافي انسولين ترشح مي‌كند يا فعاليت بدني مناسبي دارند ممكن است هيچ وقت به ديابت مبتلا نشوند. در واقع علت اصلي بروز ديابت كاهش توليد انسولين يا موثر واقع نشدن انسولين توليد شده در بدن است.

تغذيه سالم، نياز همه افراد

بارها درباره رعايت رژيم غذايي مناسب صحبت شده است و متخصصان در مورد بيماري‌هاي مختلفي كه بر اثر بي‌توجهي به آن ايجاد مي‌شود تذكر داده‌اند، اما متاسفانه هنوز هم بسياري از ما اين مساله را جدي نمي‌گيريم.

رييس انجمن ديابت با بيان اين كه براي پيشگيري از بروز بيماري‌هاي مختلف مانند ديابت و فشارخون و مشكلاتي نظير افزايش وزن توصيه مي‌شود افراد تغذيه سالم و مناسب داشته باشند، مي‌گويد: رعايت اين مورد براي تمام انسان‌ها لازم است و درباره تغذيه سالم، مخاطب ما فقط افراد ديابتي نيستند. به همين دليل امروزه تمام پزشكان و كارشناسان تغذيه اعتقاد دارند از زماني كه كودك متولد مي‌شود تا جايي كه امكان دارد نبايد در تغذيه او از مواد شيرين و نمك استفاده كرد.

وي تاكيد مي‌كند، همه مردم مي‌دانند غذاي سالم چيست، مي‌دانند فست فودها براي سلامت مضر است و... اما متاسفانه خلاف اين باور عمل مي‌كنند، پس بايد با تغيير رفتار غذايي به حفظ سلامت خود و خانواده كمك كنيم كه البته اين كار صبر و حوصله مي‌خواهد. در ضمن افرادي كه در معرض عوامل خطر ابتلا به ديابت هستند، بايد بيشتر به اين نكته توجه داشته باشند.

به گفته دكتر رجب اين موضوع هم مهم است كه همه افراد چه ديابتي و چه سالم بايد به اندازه نيازشان غذا بخورند؛ اين نيازها بر اساس موارد مختلفي مانند فعاليت روزانه، سن، وزن و... تعريف مي‌شود. به عنوان مثال در روزهاي تعطيل كه فعاليت جسمي‌كاهش مي‌يابد، بايد تغذيه هم متناسب با آن تغيير كند.

همه چيز بخوريم، اما در حد تعادل

اما شايد شما هم شنيده باشيد كه گروهي مي‌گويند ديابتي‌ها بايد كمتر از غذاهاي حاوي نشاسته استفاده كنند. در واقع اغلب ما چنين تصور مي‌كنيم كه تغذيه براي ديابتي‌ها به معناي نخوردن‌ و كم‌ خوردن‌ است.

دكتر رجب با بيان اين كه منع مصرف هر ماده غذايي باعث مي‌شود فرد تمايل بيشتري به آن پيدا كند، مي‌گويد: امروزه متخصصان عقيده دارند ديابتي‌ها هم بايد همراه خانواده مانند آنها و سر يك سفره غذا بخورند، البته اين مساله در صورت رعايت تغذيه مناسب است.

به گفته رييس انجمن ديابت ايران، اگر قند خون فرد ديابتي در حد طبيعي يا نزديك به آن كنترل شود، حتي مصرف مواد قندي ساده هم كاملاً ممنوع نمي‌شود و فقط آن را محدود (روزانه تا 20 گرم همراه با غذاهاي ديگر) مي‌كنيم، اما براي كساني كه قند خونشان كنترل نشده است، ممنوعيت كامل مصرف قند را داريم.

وي تاكيد مي‌كند: افرادي كه قند خونشان در حد طبيعي كنترل مي‌شود نيز نبايد در مصرف مواد قندي افراط كنند. اين افراد مي‌توانند همراه با ساير غذاها‌ مانند چاشني غذا از قند و شكر استفاده كنند.

خيلي از افراد بر اين باورند كه مصرف ميوه و سبزيجات به هر مقدار ‌ مشكلي ايجاد نمي‌كند و به هر اندازه‌اي مي‌توان از آنها استفاده كرد.

رييس انجمن ديابت با بيان اين كه هيچ يك از مواد غذايي را نبايد بيش از حد مصرف كرد، مي‌گويد: آب يكي از بي‌ضررترين مواد موجود در طبيعت است، اما مصرف اضافه آن هم مشكل‌ساز خواهد شد. بنابراين هميشه توصيه مي‌شود افراد به اندازه نيازشان از هر ماده غذايي بخورند و نه بيشتر از آن.

تعداد وعده‌هاي غذايي مهم است

دكتر رجب با بيان اين كه تغذيه روزانه بايد با شيوه درمان فرد ديابتي هماهنگ باشد، مي‌گويد: اگر قند خون فردي بدون دارو كنترل مي‌شود، بهتر است به جاي سه وعده، پنج تا هفت وعده غذا بخورد، چرا كه هر چه دفعات خوردن غذا بيشتر باشد، سرعت افزايش قند خون كمتر مي‌شود.

وي در مورد بيماراني كه از داروهاي خوراكي استفاده مي‌كنند، توضيح مي‌دهد: در اين مورد بايد به نوع داروي مصرفي توجه داشت؛ چرا كه برخي از اين داروها ميزان انسولين را افزايش نمي‌دهند، در اين موارد مصرف غذاي روزانه در پنج تا شش وعده مناسب است، اما افرادي كه از قرص‌هايي استفاده مي‌كنند كه باعث افزايش انسولين مي‌شود، بايد به دفعات و ساعات غذا خوردن دقت بيشتري داشته باشند، چرا كه اگر غذا بموقع مصرف نشود، ممكن است با افت قند خون روبه‌رو شوند.

به گفته رييس انجمن ديابت، كساني كه به ديابت «نوع 2» مبتلا هستند، علاوه بر اين‌كه فاصله وعده‌هاي غذايي را حفظ مي‌كنند، مي‌توانند ميان وعده‌ها را در حجمي‌نزديك به ميزان غذاي اصلي مصرف كنند؛ مثلاً اگر وعده اصلي چهار واحد است، ميان وعده مي‌تواند دو واحد باشد.

به گفته وي، صرف غذا در ساعات منظم بخصوص براي كساني كه از قرص‌هاي پايين‌آورنده قند خون استفاده مي‌كنند، مي‌تواند از افت شديد قند خون جلوگيري كند.

دكتر رجب با اشاره به كساني كه از انسولين استفاده مي‌كنند، مي‌افزايد: تغذيه اين افراد هر چه طبق برنامه و منظم‌تر باشد، در كنترل قند موثرتر است. البته كساني كه يك يا دو بار در روز انسولين تزريق مي‌كنند، بايد مقدار مشخصي غذا را در زمان خاص بخورند. اما كساني كه تعداد دفعات تزريق انسولينشان بيش از سه بار در روز است، خودشان مي‌توانند مقدار و ساعت خوردن غذا را تنظيم كنند؛ چرا كه مقدار انسولين تزريق شده بر اساس ميزان غذا يا قند خون مي‌تواند تغيير كند.

مواد غذايي رژيمي نخوريم

امروزه در بازار انواع مختلف مواد غذايي مخصوص افراد ديابتي وجود دارد. اما آيا واقعاً بيمار مبتلا به ديابت به اين نوع مواد غذايي احتياج دارد؟

دكتر رجب با تاكيد بر اين‌كه فرد ديابتي به غذاهاي رژيمي نياز ندارد، يادآور مي‌شود: استفاده از غذاهاي رژيمي بتدريج باعث خوردن بيش از حد اين مواد مي‌شود و فرد به اين نكته توجه نمي‌كند كه اين مواد كالري دارد و اگر باعث افزايش قند خون نشود، حتما چاق كننده است. اين رژيم يعني قرار گرفتن در يك چرخه معيوب، چون كسي كه وزنش افزايش يابد، قندش از كنترل خارج مي‌شود.

نيلوفر اسعدي‌بيگي ‌-‌ گروه سلامت

چهارشنبه|ا|21|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 422]