واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اندیشه - گفت و گوی خبرآنلاین با حجت الاسلام و المسلمین شفیق جرادی ، مدیر پژوهشگاه دینی و فلسفی " معارف حکمیه " گفت و گو با حجت الاسلام و المسلمین شفیق جرادی ، مدیر پژوهشگاه دینی و فلسفی " معارف حکمیه " پیرامون همایش بین المللی اجتهاد و تجدید حضرت آیت الله خامنه ای در لبنان تهیه شده است که می خوانید. با تشکر از حجت الاسلام محمدرضا زائری در لبنان که این گفت وگو را در اختیار گروه اندیشه خبرآنلاین قرار دادند. در ابتدا بفرمایید ایده برگزاری این همایش چگونه شکل گرفت و ناشی از کدام مأموریت و نقش پژوهشگاه دینی فلسفی شما بود ؟ در ابتدا باید به این موضوع اشاره کرد که پژوهشگاه " معارف حکمیه " مدتی طولانی است که به طور مشخص به مطالعات اعتقادی شیعی اشتغال داشته است و از این زاویه نیز به مطالعه عقاید ادیان ومذاهب دیگر می پردازد ، همچنین اهتمام دیگر ما به موضوعات اخلاق و عرفان و تأثیر آن بر زندگی مردم و جامعه بوده و هست . از این خاستگاه ، ما ملاحظه می کردیم مضمون ویژه ای در ادبیات و رویکرد حضرت آیت الله خامنه ای از بُعد اعتقادی به چشم می خورد ، و از آنجا که حضرت ایشان دیدگاهی عمیق در بُعد عملی مسائل اعتقادی دارند این ویژگی خودش را بهتر نشان می دهد . این دیدگاه فقط در چارچوب تئوریک محدود نمی شود و ابعاد مختلف زندگی واقعی و طبیعی انسان را در دنیای امروز در بر می گیرد و در واقع آن مبادی نظری مدخلی برای سامان دادن زندگی عملی هستند . بدین ترتیب مطالعه و بازشناسی بُعد اعتقادی در دیدگاه چنین شخصیتی که هم دارای جایگاه رهبری سیاسی و عمومی مردمی است و هم دیدگاهها و نظرات ادبی و اجتماعی خاص خود را دارد برای ما چیز مهم و جذاب و با اهمیتی بود و موضوع از این منظر شکل گرفت . مسأله دیگری که جلب توجه می کرد شیوه ایشان در کیفیت عرضه و بازخوانی سیره بود که رنگ و بوی خاص خود را داشت . نوعی بازخوانی روشمند سیره و تاریخ در عرصه زندگی واقعی امروز طوری که انگار فاصله ای بین سیره مؤسس حرکت رسالت و واقعیت رسالتی که امروز در جریان است نمی بینیم . مجموعه این مسائل موضوع را به شکل جدی مطرح کرد که لازم است به شکل دقیق به مطالعه علمی و بازشناسی شخصیت آیت الله خامنه ای بپردازیم . در عین حال این مسأله قابل توجه است که می توان گفت جهان عرب به شکل عام حضرت آیت الله خامنه ای را به درستی نمی شناسد و درک نمی کند و تنها همین قدر نسبت به ایشان شناخت دارد که ایشان رهبر و پیشوایی است که البته قدرتمند است و مثلا می تواند شیعیان را در جهت مقاومت و ایستادگی در برابر آمریکا و اسر اییل سازماندهی کند و پروژه جدی از بین بردن اسراییل را دارد و بر روی موضوع وحدت جهان اسلام کار می کند هر چند گمان می کنند که مسأله وحدت یک پروژه ایرانی و شیعی است برای کم کردن تهدید کشورهای اهل سنت نسبت به ایران و شیعیان و همین ، در حالی که ما می بینیم مسأله خیلی جدی تر از اینهاست . وقتی ایشان از مسأله وحدت جهان اسلام صحبت می کنند ، وقتی از مقابله با استکبار حرف می زنند و امثال اینها خیلی ابعاد عمیق و مبانی دقیقی وجود دارد که درست تبین نشده است و به خاطر وجود همین خلأ بود که در فرهنگ عمومی مخاطب ما وجود دارد و به خاطر اینکه حضرت آیت الله خامنه ای دیدگاه و باورهای خاص خود را در موضوعات دارند این فکر مطرح شد که بیاییم و به شکل جدی به بررسی کامل شخصیت ایشان بپردازیم . آیا می توان همزمان شدن برگزاری این همایش با رویدادهای اخیر جهان عرب و بیداری اسلامی را دارای معنی و خصوصیتی ویژه ارزیابی کرد ؟ بله ، اینها که گفتم در واقع اهتمامات علمی و اصیل پژوهشگاه ما بود که با اندیشه و شخصیت حضرت آیت الله خامنه ای تلاقی دارد ، ولی اینجا یک عنصر جدید به چشم ما آمد و توجه ما را به خود جلب کرد و آن این بود که اندک اندک حرکت های اسلامی با بیداری ها و جوشش هایی به سبک امام خمینی مواجه شد . به معنای حرکت عمومی مردمی که خطر تهدید استکبار جهانی و بحران های ملازم آن را دریافته و با شیوه سلفی و برخوردهای خشن و دور از منش عقلانی و فکری متفاوت است . به نظر می رسد این حرکت های مردمی به شکل قابل توجهی شعار اسلامی دارد و تلقی ما این بود که این حرکت ها - چه آگاهانه و چه به شکل ناخودآگاه - از تأثیرات انقلاب مبارک اسلامی در ایران است که خیزش های انقلابی و مردمی را د رجهان عرب ایجاد کرده و موجب نوزایی های اجتماعی و سیاسی حاضر شده است . بر این اساس می خواستیم نقش آیت الله خامنه ای را به عنوان نظریه پرداز و هدایت کننده فکری در این عرصه مطالعه و بررسی کنیم ، یعنی ایشان را اساسا به عنوان متفکر و طراح فکری قبل از ایفای نقش ولی فقیه ببینیم . یعنی نقش ایشان در این جریان بیدارگرانه حرکت های اسلامی و سپس در فرایند تجربه عملی رهبری و اینکه در مسیر مدیریت اجرایی و عملی چگونه افکار در ذهن چنین شخصیتی شکل می گیرد ، و اینکه در فرایند رهبری انقلابی چه در سطح معماری جامعه و چه در سطح رهبری مردم چگونه آن مبانی فکری و تئوریک در مدیریت و رهبری اجرایی یک شخص اندیشمند و متفکر تصویر و ترجمه عملی پیدا می کند . تفسیرتان از عنوان و نام همایش یعنی " تجدید و اجتهاد " و نوآوری و اجتهاد فقهی به شکل خلاصه چیست ؟ عنوان همایش را تجدید گذاشتیم زیرا ما می خواهیم اندیشه و دستاورد جدید دکترین آیت الله خامنه ای را ببینیم . یعنی کسی که علیرغم پای بندی به اصولی ثابت مراعات مسائل روز را می کند ولی نه به شیوه مدرنیته که ما را دچار سکولاریسم در حوزه امور دینی می کند . این تعبیر تجدید و نوآوری یعنی پویایی دائم نه مقطعی و مرحله ای و نمایش دهنده اصل دکترین اسلام برای زندگی جوامع بشری است . تعبیر اجتهاد فکری هم ناظر به اجتهاد به عنوان ویژگی خاص شیعه است لیکن در مورد شخصیت های بزرگی مانند حضرت آیت الله خامنه ای ما در مقابل اجتهادی هستیم که فراتر از حدود اجتهاد فقهی سنتی است . طبیعتا یکی از ارکان اصلی این اجتهاد فقه است ، اما اینجا علاوه بر این اجتهاد در سیره داریم ، اجتهاد در امور واقعی داریم ، اجتهاد در فهم قرآن داریم به شکلی که مسأله دیگر در مورد حضرت آیت الله خامنه ای می شود موضوع اجتهاد فکری . عنوان فرعی همایش هم مطالعه جریان بیداری معاصر اسلامی است ، به این معنا که آن بُعد روشمند اجتهاد فکری چگونه در حرکت جریان بیداری اسلامی و انقلاب های اسلامی انعکاس پیدا کرده . جریانی که می خواهد تمدنی را بنا کند و آیت الله خامنه ای از آن صحبت می کند و همین طور یکی از بنیان های این اجتهاد فکری مسأله مکان و زمان و حرکت تجربه در سطح جغرافی است . ارزیابی اولیه تان از کیفیت مقالات و سطح کیفی سخنرانی ها و مشارکت شخصیت های علمی و فکری در همایش چگونه است ؟ اولا ما توجه داریم آن چه که در این همایش عرضه می شود همه چیزی نیست که می شود عرضه کرد یا بهترین آثار و تحقیقاتی نیست که می شود به عرضه اش فکر کرد ، من معتقدم که ما در گام اول داریم اندیشه های حضرت آیت الله خامنه ای را مطرح می کنیم و بدین ترتیب به یک مرحله دیگر نیاز داریم . مرحله اول طرح گزینه ای پیش روی اندیشمندان و پژوهشگران است تا به مطالعه تجربه ای تازه در حوزه فکر بپردازند و منظورم از تجربه نو آیت الله خامنه ای این است که ایشان از پیشتازان و جلودارانی هستند که باور دارند اندیشه نه یک امر مجرد و انتزاعی ، بلکه همزاد حرکت و عمل و واقعیت بیرونی است . اینکه ما به این گزینه پژوهشی جدی نگاه کنیم و اینکه ایشان را نه تنها یک رهبر مقاوم بلکه یک اندیشمند و متفکر ببینیم و باید این بُعد را به طور جدی مورد توجه قرار داد و برخی تطبیقات را در محورهایی که ما اساسی می دانیم ارائه کنیم مثل موضوع مسائل اجتماعی ، ارزشهای تمدنی ، موضوع رشد و توسعه ، اندیشه سیاسی به عنوان حوزه های مطالعاتی . یعنی در واقع انتظار دارید این همایش طرح موضوع باشد و راه را برای آن مرحله دوم به تعبیر خودتان باز کند ؟ بله ، امید ما این است که این همایش فضایی را برای بازخوانی و بررسی علمی مکتب آیت الله خامنه ای باز کند و راهی را پیش روی اندیشمندان و محققان قرار دهد تا به این موضوع به شکل گسترده بپردازند ، امید ما این است که به سهم خودمان در این موضوع قدمی برداریم و حرکتی تازه و جریانی نو به همراهی دیگران برای مطالعه و بازشناسی این شخصیت بزرگ ایجاد کنیم . یعنی بدین ترتیب آیا احتمال می دهید که با ایجاد انگیزه در پژوهشگران حوزه اندیشه سیاسی و تاریخ معاصر و علوم اجتماعی و امثال آنها در آینده نزدیک شاهد انتشار تحقیقات و مطالعات جدی در این حوزه ها پیرامون تجربه ولایت فقیه در ایران معاصر باشیم ؟ آرزوی ما این است ، و می توانم قول بدهم که اگر خدا کمک کند و یاری مان نماید حداقل خودمان در این موضوع توقف نداشته باشیم و کار در مسیر بررسی اندیشه آیت الله خامنه ای را ادامه دهیم و تلاش خودمان را بکنیم . ما الآن انتشار مجموعه ای کتاب در این باره را پیش بینی کرده ایم که اختصاص به دکترین آیت الله خامنه ای دارد و من به آن دکترین می گویم چون دو ویژگی دارد : خصوصیت واقع گرایی حتى در جزئیات یعنی مثلا ارائه راه حل از منظر اجتهادی ایشان ، و همچنین خصوصیت جهانی بودن و منظورم از جهانی تنها یک تعبیر شعاری نیست . آیت الله خامنه ای از شخصیت های بزرگی است که به نظر می رسد خود را برای این باور آماده کرده اند که رسالت اسلام حقیقتا یک رسالت جهانی است و فقط به یک قوم خاص یا منطقه خاص تعلق ندارد و هر چند احکامی دارد که مخصوص مذهب و آیین مشخصی است اما این رسالت از نظر ارزشهایی که در بردارد شایستگی دارد که یک دکترین جهانی باشد . بر اساس این دو ویژگی مشخص است که من تعبیر دکترین آیت الله خامنه ای را در حوزه های مختلف به کار می برم و تلاش خواهیم کرد که اگر خداوند کمک کند در این زمینه آثار ارزشمندی منتشر شود . /6262
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 263]