ايران- آمريكاي لاتين؛ مديريت مناسبات به روش جديد

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: ايران- آمريكاي لاتين؛ مديريت مناسبات به روش جديد
گروه تحقيق و تفسير خبر- سفر پنج روزه "محمود احمدي نژاد" رييس جمهور اسلامي ايران به چهار كشور منطقه آمريكاي لاتين را علاوه بر گسترش روابط سياسي – اقتصادي، مي توان در چارچوب افزايش فرصت و كاهش تهديد تفسير كرد.

آمريكاي لاتين يكي از مناطقي است كه به دليل ماهيت اقتصادي- سياسي آن براي بيشتر كشورها از اهميت زيادي برخوردار است. اين منطقه شامل 49 كشور در محدوده آمريكاي مركزي، كارائيب و آمريكاي جنوبي از مكزيك تا قطب جنوب است و يا به عبارتي به طور سنتي به مناطقي از قاره آمريكا گفته مي شود كه زبان رايج آنها اسپانيولي و پرتغالي است و قبلا مستعمره اين دو كشور و در مواردي مستعمره انگليس و فرانسه بوده اند. در حقيقت عملا نيم كره غربي به استثناي آمريكا ، كانادا و كشورهاي غيراسپانيولي زبان حوزه كارائيب نظير (گويان (فرانسه زبان و جامائيكا (انگليسي زبان)، آمريكاي لاتين خوانده مي شود. آمريكاي لاتين با 561 ميليون نفر جمعيت، مساحتي حدود 21 ميليون كيلومتر مربع را داراست. همچنين، آمريكاي لاتين با داشتن 4/5 تريليون دلار توليد ناخالص داخلي،423 ميليارد دلار صادرات كالا و خدمات و 368 ميليارد دلار واردات كالا و خدمات (در سال 2005) و برخورداري از منابع عظيم نفت و گاز و ظرفيت‏هاي بالاي‏ معدني، صنعتي و كشاورزي از ديرباز مورد توجه بوده است. جمهوري اسلامي ايران نيز بعنوان يكي از قدرت هاي منطقه اي در منطقه خاورميانه و خليج فارس تلاش دارد در مناطق دوردست مناسبات خود را گسترش دهد. بر اين اساس، "محمود احمدي نژاد" رييس جمهور اسلامي ايران، روز يكشنبه هجدهم ديماه در سفري پنج روزه به چهار كشور آمريكاي لاتين يعني كشورهاي ونزوئلا، نيكاراگوئه، كوبا و اكوادور سفر كرد. پيش از اين، اولين سفر رييس جمهور كشورمان به اين منطقه در 26 شهريور 1385 بوده كه پنج بار آن به ونزوئلا انجام شده است. در سال هاي اخير با افزايش روابط جمهوري اسلامي ايران و كشورهاي اين منطقه، به ويژه با چهار كشور ياد شده علاوه بر پيگيري منطقه گرايي ، سياست خارجي ايران به سمت چند وجهي سازي و يا به عبارتي چندجانبه گرايي در تعاملات بين المللي خود حركت كرده است. در اين چارچوب به نظر مي رسد كه سفر محمود احمدي نژاد به منطقه ياد شده را مي توان فرصت سازي براي رويكردهاي مشترك و كاهش تنش ها در سياست خارجي ايران دانست.

** ايران و آمريكاي لاتين جديد

-----------------------------

روابط ديپلماتيك بين ايران و كشورهاي منطقه‏ آمريكاي لاتين در طي يكصد سال اخير اعم‏ از دوران پيش از انقلاب و پس از آن در سطح بسيار محدودي قرار داشت كه علل آن را مي‏توان به فاصله جغرافيايي بسيار زياد، تفاوت‏هاي نژادي، مذهبي و زباني، بي‏ثباتي سياسي‏ در آمريكاي لاتين، ناهمگون بودن خطمشي‏هاي سياسي و از همه مهمتر هژموني ايالات متحده بر اين منطقه جست‏وجو نمود. نقطه‏ آغاز تحول در روابط بين ايران و آمريكاي لاتين را بايد از زمان روي كارآمدن "هوگوچاوز" در ونزوئلا در سال 1998(1377) و گسترش روابط با ايران دانست، اما اوج پويايي‏ و گسترش روابط را بايد در 6سال اخير جست‏وجو نمود كه‏ علت آن از يك‏سو به گسترش موج دولت هاي مستقل در آمريكاي‏ لاتين و از سويي ديگر به روي كارآمدن دولت محمود احمدي‏نژاد در ايران برمي گردد كه با اتخاذ رويكردهاي تعامل سازنده با اين منطقه و انتقادهاي شديد از نوع مديريت جهاني و به ويژه سياست هاي آمريكا موجبات نزديكي هرچه بيشتر طرفين را فراهم نمود. از اين منظر، بدون‏شك مهمترين دليل نزديكي ايران و آمريكاي‏ لاتين را مي‏توان وجود دشمن مشترك و سياست هاي استيلاجويانه و يكجانبه گراي آمريكا دانست. در اين زمينه محمود احمدي نژاد پيش از سفر به اين منطقه فرهنگ مردم آن ديار و مطالبات تاريخي آنها را با مطالبات ملت ايران بسيار نزديك خواند. وي گفت: مردم آمريكاي لاتين تفكر ضد استعماري داشته اند و همين امروز هم مقابل زياده‌خواهي‌هاي نظام سلطه ايستاده‌اند و مقاومت مي‌كنند». چنين رويكردهايي نشان مي دهد كه عملا ايران و منطقه آمريكاي لاتين از پيش زمينه هاي مناسب براي گسترش روابط برخوردارند.

اما از نظر اقتصادي نيز ايران و آمريكاي لاتين پتانسيل هاي بالايي براي افزايش مناسبات دارند. در اين زمينه در سال هاي گذشته، ايران روابط اقتصادي خود را با بسياري از كشورهاي آمريكاي لاتين توسعه داده و موافقت نامه هاي تجاري مهمي را با ونزوئلا، بوليوي، پرو، برزيل و حتي آرژانتين به امضا رسانده است. در گزارش دسامبر 2009 (دي ماه1388) صندوق بين المللي پول، برزيل به عنوان بزرگترين شريك تجاري ايران در آمريكاي لاتين معرفي شد. در سال هاي 10-2009 (89-1388) تجارت ايران با برزيل به بيش از 2 ميليارد دلار رسيده كه اين ميزان در سال 2005 (1384) تنها 500 ميليون دلار بوده است و پيش بيني مي شود در پنج سال آينده به 10 ميليارد دلار برسد.

طبق گزارش صندوق بين المللي پول، تجارت دو جانبه بين ايران و ونزوئلا، با وجود روابط ديپلماتيك و سياسي صميمانه، همچون ديگر كشورهاي آمريكاي لاتين توسعه نيافته است. به عنوان مثال، در شرايطي كه تجارت ايران با برزيل و آرژانتين از سال 2007 (1386) به ترتيب 88 و 96 درصد افزايش داشته، تجارت با ونزوئلا در همين مدت تنها 31 درصد رشد را تجربه كرده است. به دنبال افزايش تجارت با برزيل و آرژانتين، اكنون ونزوئلا پنجمين شريك تجاري بزرگ ايران در اين منطقه به شمار مي رود.

رابطه بين ايران و ونزوئلا نيز تركيبي از دستاوردهاي واقعي و حمايت هاي ديپلماتيك است.

ايران همچنين در طي اين سال ها، روابط ديپلماتيك و تجاري عميق تري با بوليوي ايجاد كرده است. توافق نامه هاي تجاري و انرژي را كه در سپتامبر 2007 (شهريور1386) بين لاپاز و تهران به امضا رسيد، مي توان تاكيدي بر ماهيت دوستانه روابط بين دو كشور دانست. حضور ايران در اقتصاد بوليوي از طريق سرمايه گذاري و حمايت هاي تكنولوژيكي در پروژه هاي صنعتي مانند كارخانه هاي لبنيات، كشاورزي، معدن و ساخت سدها توسعه يافته است. علاوه بر آن، در ژوييه 2009 (تير 1388) تهران موافقت كرد كه وام 280 ميليون دلاري با بهره پايين به لاپاز اعطا كند و بالاخره پرو و اكوادور هم از وارد كنندگان مهم كالاهاي ايراني هستند. تحليل آماري صورت گرفته از سوي صندوق بين المللي پول نشان مي دهد كه تجارت ايران و آمريكاي لاتين در سال 2008 با سرعتي بي سابقه به 9/2 ميليارد دلار رسيده است.

** جمع بندي

---------------

آمريكاي لاتين از جمله مناطقي است كه به دليل پتانسيل هاي بالاي اقتصادي خود و قابليت هاي سياسي در عرصه بين المللي همواره مورد توجه بسياري از كشورها بوده است. هرچند بسياري از دهه ها اين منطقه به دليل مجاورت جغرافيايي بعنوان حيات خلوت آمريكا مطرح بوده است اما امروز در پرتو روندهاي سياسي جديد همچون جهاني شدن و منطقه گرايي ديگر نام بردن از حيات خلوت مناسب نخواهد بود. چرا كه فضاي تعاملات بين الملل در بستر چنين روندهايي به سمت گسترش و بهره گيري از ابزار ديپلماسي حركت مي كند. در چنين چارچوبي، به نظر مي رسد كه جمهوري اسلامي ايران با درك چنين مناسباتي تلاش كرده است كه از منظر اقتصادي و سياسي روابط خود با كشورهاي اين منطقه را گسترش دهد. از ديگر سو، اگرچه در دهه هاي گذشته بيشتر كشورهاي امريكاي لاتين - به خاطر بعد مسافت و اولويت هايي كه در روابط خارجي خودشان داشتند - ايران را بيشتر به عنوان بازار اقتصادي براي محصولات تجاري و كشاورزي خودشان قلمداد مي كردند تا يك شريك سياسي، اما به نظر مي رسد كه در 6 سال گذشته اين روابط هم درحوزه اقتصادي در هم حوزه سياسي گسترش يافته است به طوري كه سفر مقامات ارشد ايران و آمريكاي لاتين بعد از سال 2005 به 15 بار رسيده است. بنابر اين، در اين چارچوب به نظر مي رسد كه فضاي تعاملي جمهوري اسلامي ايران و منطقه آمريكاي لاتين از افزايش پلكاني به سمت افزايش تصاعدي تغيير كرده است كه اين افزايش را مي توان ناشي از تغيير اولويت هاي سياست خارجي و تحولات بين المللي و منطقه اي دانست.

تحقيق**2040**1358

انتهاي خبر / خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا) / كد خبر 30757511

سه|ا|شنبه|ا|20|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 196]