تبليغات داروهاي ماهواره اي و پيامدهاي آن

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: تبليغات داروهاي ماهواره اي و پيامدهاي آن
تهران - يك دكتر دارو ساز مي گويد: در اذهان عامه جامعه اين موضوع وجود دارد كه مردم حوصله رفتن به سمت ديدگاه هاي تخصصي را ندارند انگار بيشتر به اين موضوع تمايل دارند كه اطلاعات را از دوست و يا همسايه دريافت كنند تا از يك متخصص امر.

به گفته ي دكتر "فريبرز فرساد" عضو هيات مديره انجمن علمي داروسازان ايران، جامعه هنگامي كه به روزمره گي مي افتد به سمت قشري پسندي و عامه پسندي گرايش پيدا مي كند و در نتيجه به سمت بحث هاي عمقي پيش نمي رود.

وي مي افزايد: به عنوان مثال جامعه به سمت مسايل ساده اي از جمله اينكه چه چيزي افراد را جوان مي كند، چگونه چروك زيرچشم از بين مي رود و يا چگونه مي توان چند سانتي متر به قد خود افزود؟ مي رود.

اين در حالي است كه اين موضوع ها از مسايل سطحي علم پزشكي است و شما به عنوان مثال هيچ فرآورده تخصصي آنتي بيوتيك نسل سه را نمي بينيد كه از اين شبكه هاي ماهواره اي تبليغ شود و يا براي رفع نياز هاي روزمره و عامه پسند، مطرح شود .

* گروه ميزگردهاي ايرنا به منظور بررسي تبليغات داروهاي ماهواره اي و پيامدهاي آن و نيز پاسخ به سووال هاي زيادي كه در اين ارتباط وجود دارد از آقايان دكتر "محمد رضا شانه ساز" مدير كل دارو سازمان غذا و دارو، دكتر " فريبرز فرساد "عضو هيات مديره انجمن علمي داروسازان ايران، دكتر " فريبرز صادقي" رييس بخش واحد تحقيقات باليني داروسازي ابوريحان و دكتر "محمد هاشمي " دبير انجمن پيشگيري از چاقي براي حضور در نشستي در ايرنا ، دعوت بعمل آورد.

مشروح مطالب مطرح شده در اين ميزگرد به اين شرح است:

* سوال: آقاي دكتر شانه ساز زمزمه هاي تبليغات دارو از شبكه هاي ماهواره اي از چه زماني آغاز شد؟

** شانه ساز: هر چند در دهه 60 به لحاظ شرايطي كه در كشور وجود داشت ورود دارو و كالاهاي خارجي به صورت بسته و بسيار محدود صورت مي گرفت، از دهه 70 به بعد شرايط كشور تغيير يافت و مردم با اين محصولات آشنايي بيشتري يافتند.

با باز شدن دروازه هاي كشور به روي كالاهاي خارجي از جمله داروها متاسفانه محصولاتي كه تهديد كننده سلامت بودند نيز وارد كشور شدند به نحوي كه سال 85 ، بخش عمده اي از بازار كشور را داروهاي قاچاق و تقلبي تشكيل دادند . داروهايي كه بي اصالت و فاقد شناسنامه بودند و از نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش، به عنوان يك ارگان نظارتي، هيچ كدام آنها قابل مصرف نبودند.

* حجم و تنوع اين داروها چقدر بود؟

** طي سال هاي 75 تا 85 آنقدر داروي قاچاق و تقلبي گسترش يافته بود و به راحتي در كشور مصرف مي شد كه حتي باندهاي قاچاق دارو به داروخانه ها، مراكز پزشكي و مطب پزشكان مراجعه مي كردند و فهرست دارويي خود را معرفي و بازاريابي مي كردند. تا اينكه در ابتداي سال 85 بخشنامه 17 ماده اي در وزارت بهداشت تهيه شد و وزير وقت وزارت بهداشت از دانشگاه هاي علوم پزشكي آنهم با محوريت معاونت هاي غذا و داروي اين دانشگاه ها خواست تا با داروهاي قاچاق و تقلبي برخورد كنند كه انصافا برخورد هاي خوبي طي اين سال ها صورت گرفت به گونه اي كه ريسك توزيع تمام داروهاي قاچاق و باندها ظرف مدت يكسال به شدت افزايش يافت و در نتيجه عرضه اين محصولات به صورت علني پايان يافت .

* اينكه اين داروها سر از تبليغات ماهواره اي در آورد چگونه اتفاق افتاد؟

** به دنبال برخورد هاي صورت گرفته از آنجا كه تجارت اين اقلام براي كساني كه در كار پول سياه هستند، بسيار سودمند و پرمنفعت است و اين افراد نيز نمي توانستند از اين تجارت چشم پوشي كنند، به تبليغات شبكه هاي غير قانوني ماهواره اي و جديدا اينترنتي روي آوردند.

نحوه معرفي كالاها در شبكه هاي ماهواره اي نيز معلوم است در اين شيوه معرفي محل عرضه دارو مخفي است و فقط يك شماره تلفن و يا موبايل براي دسترسي مشتري ها اعلام مي شود .

همچنين از آنجاييكه اين شبكه هاي ماهواره اي قانوني نيستند آنچه كه مي خواهد در باره آن صحبت شود نيازي به مصوبه و تاييديه ندارد و بنابراين كالاها با هر كيفيتي هم كه باشد در اين شبكه ها تبليغ مي شوند .

* چند درصد اين داروها كه از طريق شبكه هاي ماهواره اي تبلغ مي شوند مجوز دارند؟

** دكتر شانه ساز : همان طور كه قبلا خانم دكتر "وحيد دستجردي" وزير بهداشت درمان و آموزش پزشكي اظهار داشتند 99 درصد اين دارو ها فاقد مجوز هستند و به نظر من صد درصد اين محصولات مجوز ندارند . علت آن هم اين است كه نه تنها در ايران بلكه در تمام دنيا نيز هيچ دارويي مجوز تبليغ ندارد.

* آيا اين موضوع شامل داروهاي مكمل هم مي شود؟

** قانون مكمل ها دقيقا عين دارو است براساس تبصره 3 ماده 3 قانون مصوب 1334 و اصلاحيه هاي بعدي آن برخورد با مكمل غير مجاز دقيقا عين دارو است .

* پس با اين اوصاف براي هيچ دارويي نمي توان تبليغ كرد.

** بله همين طور است. علت اين است كه شما وقتي يك نوع غذا يا هر كالاي ديگري را به جز دارو تبليغ مي كنيد اختيار خريد و استفاده آن با خريدار است اما اختيار خريد و مصرف دارو و مكمل هاي آن با بيمار نيست. به عبارت ديگر اگر دارو به نسخه نياز دارد بايد پزشك حتما آن را تجويز كند.

اگر دارويي بدون نياز به نسخه قابل فروش باشد، داروساز مسوول داروخانه كه يك فهرست محدود و مشخصي از اين داروها را دارد، بر حسب نياز بيمار به او دارو را تحويل مي دهد و به دليل همين است كه اطلاع رساني به مردم در زمينه دارو فايده اي ندارد. زيرا مردم نمي توانند خودشان دارو را انتخاب كنند.

* معمولا در تبليغات ماهواره اي شماره تلفني براي تماس مشتري ها اعلام مي شود سوال اينجا است كه چگونه محصول به دست مشتري مي رسد؟

** دكتر شانه ساز : بر اساس پيگيري هايي كه صورت گرفته است در بسياري از موارد يك پيك موتوري دارو را به دست متقاضيان مي رساند وقتي هم كه پيگيري شده معلوم شده است كه بسته هاي ياد شده، به محل پيك تحويل و از آنجا براي متقاضيان فرستاده مي شود. بنابراين جا و مكان اين داروها هم مشخص نيست.

*سوال: براي پيگرد صاحبان شماره تلفن هايي كه از طريق اين شبكه ها اعلام مي شود چه اقدام هايي صورت گرفته است؟

** از ابتداي سال 89 طي هماهنگي هاي بعمل آمده با قوه قضاييه، وزارت ارتباطات ، وزارت ارشاد، وزارت اطلاعات و نيروي انتظامي جلساتي برگزار و قرار شد با اعلام اين شماره تلفن ها توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مواردي كه به دارو ، لوازم بهداشتي، خدمات پزشكي و به طور كلي، سلامت مربوط مي شود به مراجع قضايي اعلام شود و مرجع قضايي هم بلافاصله مجوز لازم را براي قطع شدن آن سيم كارت ها و يا شماره تلفن هاي ثابت صادر كند.

* تا امروز چه تعداد سيم كارت قطع شده است؟

** از شهريور سال 89 تاكنون 295 شماره از اين موبايل ها و تلفن ها قطع شده است كه خوشبختانه فرايند مسدود شدن اين شماره ها خيلي سريع اتفاق مي افتد.

* صاحبان اين شماره تلفن ها چه كساني هستند؟

** مدارك و اسناد اين شماره تلفن ها در اغلب مواقع جعلي بوده و افرادي كه صاحبان اين شماره ها هستند كساني هستند كه متاسفانه از نام آنان سوء استفاده شده است. به عنوان مثال دارنده يكي از اين شماره تلفن ها پيرزني 90 ساله بود كه مشاعر درستي هم نداشت و به همين دليل از نام وي سوء استفاده كرده بودند.

* آقاي دكتر آيا در ارتباط با برخورد با اين جرايم، قوانيني وجود دارد؟

** شانه ساز: هر چند هماهنگي ها و همكاري هاي خوبي در ارتباط با برخورد با اين گونه جرايم يعني برخورد با تبليغات داروها از طريق شبكه هاي ماهواره اي و توزيع آنها صورت مي گيرد اما در اين ارتباط قانوني نداريم كه در اين راستا كميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي از وزارت بهداشت نظر كارشناسي خواسته است و اين وزارتخانه نيز پيش نويسي تهيه كرده و به اين كميسيون ارايه داده است.

سرنوشت مقابله با تبليغات ماهواره اي در دستان مخاطبان

* سوال: با توجه به تمهيدات صورت گرفته از نظر شما چه مسووليتي متوجه مخاطبان تبليغات ماهواره اي است ؟

** همانطور كه قبلا اشاره شد در بحث پيگيري و برخورد دستگاه ها و نهادهايي همچون وزارت بهداشت، وزارت اطلاعات، وزارت ارتباطات، ارشاد و همچنين ناجا و قوه قضاييه به سرعت ورود كردند اما موضوعي كه مهم است اين است كه ما به مرحله اي رسيده ايم كه بايد مردم برخورد هاي لازم را با اين موضوع داشته باشند. به عبارت ديگر مردم بايد به اين بلوغ برسند كه كالاي تبليغ شده در شبكه هاي ماهواره اي از آنجا كه اين كالاها فاقد اصالت بوده و حتي محل عرضه آنها نيز نامشخص است، نبايد سلامت خود را با خريد و استفاده آنها به خطر بياندازد.

بنابراين سرنوشت مقابله با تبليغات ماهواره اي در دستان مردم قرار دارد. اگر تاكيد ما بر اين است كه دارو فقط از داروخانه ها خريداري شود براي اين است كه تمهيدات لازم براي اين دارو در نظر گرفته شده و فردي تحت عنوان داروساز در داروخانه حضور دارد كه در صورت وجود مشكل مي تواند آن را پيگيري كند.

*چرا به رغم وجود ريسك زيادي كه براي تبليغات دارو وجود دارد باز هم شاهد تبليغ آن هستيم ؟

** شانه ساز : علت، اين است كه تقاضاي زيادي وجود داد و تنها با اطلاع رساني به خريدار و مصرف كننده است كه مي توان ميزان اين تقاضا را پايين آورد .

* سوال: آقاي دكتر صادقي شما در بخش داروسازي باليني فعاليت مي كنيد و داروهايي هم در بخش شما آزمايش مي شود تا به مرحله توليد برسد. آيا مشابهي براي اين داروهاي تبليغاتي در بخش توليد داخلي وجود دارد؟

** صادقي: اينكه اين ادعا را داشته باشيم داروي مشابهي مثل داروهايي كه در ماهواره در حال تبليغ است، در كشور توليد مي شود بايد اذعان داشت، خير. به عبارت ديگر هيچ داروي مشابه آن داروهايي كه در ماهواره تبليغ مي شود را نداريم. ما موظف هستيم دارويي را توليد و به اطلاع پزشكان و داروسازان برسانيم كه حتما از وزارت بهداشت مجوز داشته باشند.

شايد برخي از داروهاي كاهش اشتها به سرعت به فرد مصرف كننده جواب دهند و باعث خوشحالي فرد هم بشود اما مردم بايد اطلاع داشته باشند كه ممكن است برخي از اين داروهاي ماهواره اي به سرعت وزن آنان را كاهش دهد اما به علت اينكه تركيبات آنها مشابه آمفتامين است حتما روي مغز تاثيري مخرب داشته و ضايعات جبران ناپذير قلبي و عروقي هم براي فرد به همراه خواهد داشت.

به عنوان مثال دارويي تحت عنوان "سيبو ترامين" كه داروي كاهش اشتها است در سالجاري از فهرست داروي دنيا حذف شد و حتي در ايران نيز برخي توليد كنندگان كه آمادگي توليد آن را داشتند با شنيدن اين خبر از ادامه زمينه سازي براي توليد اين دارو منصرف شدند.

اين دارو كه سبب كاهش اشتها مي شود روي مغز نه تنها تاثير مخرب دارد بلكه متاسفانه ضايعات قلبي و عروقي و مرگ هاي ناگهاني ناشي از مصرف آن نيزگزارش شده است و به همين علت شركت هاي داروسازي معتبر دنيا نيز آن را از فهرست دارويي جمع آوري كردند.

*سوال: شما از سازندگان داروي "ونوستات" (درمان چاقي) در كشور هستيد تفاوت اين دارو با دارويي كه در ماهواره براي درمان چاقي تبليغ مي شود در چيست؟

** صادقي: قبل از هر چيز مردم بايد بدانند همانطور كه به تدريج چاق شده اند بايد به تدريج و به آرامي لاغر شوند و اين تصور كه چيزي وجود دارد كه به طور معجزه آسا آنان را لاغر مي كند اصلا وجود خارجي ندارد .

داروي "ونوستات" كه مشابه يك داروي خارجي است و در زمان حاضر دركشور توليد مي شود، براي كمك به لاغر شدن است اين در حالي است كه درمان اصلي چاقي با رژيم غذايي و تحرك فيزيكي مناسب ايجاد مي شود. اين دارو كه مانع از جذب چربي مي شود، براي آن دسته از كساني كه از سطح DMI بالايي بر خوردار هستند، تجويز مي شود .

اثر بخشي فقط يكي از ويژگي هاي داروها است

* سوال : يك دارو چه ويژگي هايي دارد ؟

اثر بخشي دارو فقط يكي از ويژگي هاي دارو است و شاخص ديگر آن سلامت دارو است كه ممكن است از ديد بسياري از مصرف كنندگان دور بماند و فرد مصرف كننده فقط به بعد اثربخشي دارو توجه كند. مثلا يك نفر براي رفع كمر درد قرص استامينوفن مصرف مي كند اما ممكن است كمر درد وي بهبود نيابد حال، اگر سوال كند كه آيا دردش با مصرف مواد مخدر خوب مي شود يا خير ؟جواب مثبت است البته كه دردش با يك مخدر بهتر مي شود اما سوال اينجا است ايا بايد اين كار را انجام دهد؟ يعني مواد مخدر كه اثر بخشي زيادي هم دارد را براي كاهش درد مصرف كند؟ البته كه جواب منفي است .

بنابراين اثر بخشي خوب يك دارو لزوما دليل بر خوبي آن دارو نيست.

داروهاي ماهواره اي هم همينطور هستند به عنوان مثال داروهاي لاغري كه در اين شبكه ها تبليغ مي شود، حاوي مواد آمفتاميني هستند كه اثر بخشي آنها بسيار خوب است و اشتهاي فرد كاهش و به سرعت و زنش كم مي شود و يا داروهاي چربي سوز هم همينطور ولي بايد به مردم اين آگاهي را رساند كه آنچه اثر بخشي خوبي دارد لزوما ماده مناسب و سالمي نيست .

70 درصد تهراني هاي بالاي 20 سال، چاق يا داراي اضافه وزن هستند

*سوال: آقاي دكتر هاشمي از چاقي و اينكه بخش زيادي از داروهاي ماهواره اي هم به همين معضل مرتبط است سخن به ميان آمد، آيا آماري از چاقي داريد؟ مفهوم پيشگيري از چاقي از نظر شما چيست ؟

** بر اساس مستندات پزشكي چاقي باعث بروز عوارضي مثل بيماري هاي غير واگير از جمله بيماري قلبي و عروقي مي شود. شيوع اين بيماري ها نيز در افراد چاق در رده بالاتري قرار دارد . اما بايد در نظر داشت كه چاقي همچون يك شكل طبيعي بدن مثل بيني نيست كه براي اصلاح آن بيمار را تحت عمل جراحي قرار دهيم و كوچك يا بزرگش كنيم .

متاسفانه طي دو دهه گذشته در كشور ما روند رو به رشدي در شيوع چاقي داشته ايم بر اساس يك مطالعه در پژوهشكده غدد دانشگاه شهيد بهشتي كه يكي از بزرگترين مطالعات آينده نگر در دنيا نيز به شمار مي آيد ، بيش از 70 درصد جمعيت بالاي 20 سال در شهر تهران مبتلا به اضافه وزن و چاقي هستند .

اين موضوع همچون سكه اي است كه دو رو دارد يك روي سكه اين است كه چاقي هزينه هاي زيادي را به جامعه تحميل مي كند و فرد چاق همچون يك فرد با اندام مناسب در جامعه نمي تواند كارايي لازم را داشته باشد و روي ديگر سكه نيز ايجاد بازار گسترده براي درمان چاقي است كه زمينه ساز سوء استفاده گروه هايي همچون گردانندگان تبليغات در شبكه هاي غير قانوني ماهواره اي شده است.

* سوال: اين بازار گسترده براي لاغر شدن با توجه به آماري كه ارايه كرديد وجود دارد و از سويي ديگر هم سوء استفاده كنندگان از اين بازار نيز فعاليت دارند مردم بايد به چه باوري برسند تا به دام اين افراد نيافتند؟

** هاشمي: مردم بايد به اين باور برسند كه چاقي يك بيماري است و وقتي باور كردند كه چاقي بيماري است براي درمان آن به متخصص مراجعه مي كنند در اين صورت است كه به اجتهاد خود هيچ دارويي را خريداري و مصرف نخواهند كرد .

ضعف رسانه ها در اطلاع رساني به مردم

يك روي ديگر مساله نيز ضعف رسانه ها در اطلاع رساني به موقع به شهروندان در رابطه با اين تبليغات خطرناك از دارو يا دارو نما ها است به عنوان نمونه حداقل براي چند ثانيه هم كه باشد قبل از برنامه هاي پر بيننده از جمله اخبار از خطرات و مضرات اين داروها براي مردم در صدا و سيما اطلاع رساني شود و يا مطبوعات به اين مسايل بيشتر بپردازند .

** شانه ساز: بايد به سمت اعتدال باز گرديم كه در اين راستا استفاده از نظرات متخصصاني همچون جامعه شناسان و روان شناسان بسيار مهم است البته اين موضوع را نيز نبايد از نظر دور داشت كه آموزه هاي ديني ما نيز در اين راستا تاكيدات لازم را داشته و به آن اشاره كرده اند .

اينكه برخي افراد در جامعه از حالت اعتدال در حال خروج هستند مي توان به عنوان مثال به بحث داروهاي بدن سازي اشاره كرد كه از موارد تبليغ در شبكه هاي ماهواره اي و اينترنتي است . در زمان حاضر يا برخي از جوانان به سمت مواد مخدر و الكل روي مي آورند و يا يكسري هم به دليل اينكه آلوده نشوند سراغ ورزش و فعاليت هاي بدني مي روند كه متاسفانه برخي از ورزشكاران به سمت داروهاي مخرب به منظور بدنسازي گرايش مي يابند كه عوارض بسيار شديدي از اين داروها گزارش شده است.

به عنوان مثال يك ايراني قهرمان يكي از ورزش هاي رزمي كه اتفاقا در چين زندگي مي كرد تحت تاثير تبليغ اينترنتي محصولي را خريداري و مصرف كرد و آنچنان دچار عارضه خونريزي از لثه و ناخن شد كه 25 روز تمام در يكي از بيمارستان هاي اين كشور بستري بود .

* سوال: اما بالاخره جامعه نياز هايي دارد كه بايد به آن پاسخ داده شود وقتي شما به اين نياز هاي پاسخ ندهيد مردم نيز در ارتباط با دارو به منابعي از جمله ماهواره ها رجوع مي كنند .

** شانه ساز: در اين موارد ما بايد از اطلاعات متخصصان استفاده كنيم يك فردي كه مبتلا به چاقي است و به دارو نياز دارد تا لاغر شود و كسي هم كه فعاليتش بيش از حد معمول است مثلا ورزش هاي سنگين مي كند هم نيازمند گرفتن داروهاي مكمل است اگر براي اين افراد در ارتباط با داروهاي مورد نيازشان كتاب هم بنويسيم باز هم نمي توانيم نياز هاي آنان را برطرف كنيم و بايد به پزشك و داروساز مراجعه كنند .

در زمان حاضر نيز مركز اطلاع رساني دارو و سموم را در دانشگاه هاي علوم پزشكي داريم و مردم مي توانند برخي از اطلاعات خود را در زمينه دارو از طريق تماس با شماره تلفن هايي از جمله 09646 بدست آورند.

متاسفانه يك عادت نه چندان جالبي كه برخي از هموطنان با آن خو گرفته اند ، مصرف خودسرانه دارو است و اين يكي از چالش هاي مهم نظام سلامت به شمار مي آيد. بدين ترتيب كه برخي افراد به داروخانه مراجعه كرده و بدون اينكه نسخه اي داشته باشند به متصديان داروخانه اصرار مي كنند تا فلان دارو را به آنان بدهند. اين در حالي است كه مردم از وجود عارضه هاي داروهايي كه خودسرانه مصرف مي كنند خبرندارند .

** صادقي رييس بخش واحد تحقيقات باليني داروسازي ابوريحان:

گاهي اوقات نياز ها پاسخ فوريي ندارند مثلا برخي از موارد از جمله چاقي پاسخ فوري ندارند و كاهش وزن بايد به تدريج رخ دهد نه اينكه يك درمان معجزه آسايي وجود داشته باشد. اين در حالي است كه برخي از هموطنان به دنبال راه حل هاي آني براي رفع مشكلاتي از جمله چاقي خود هستند.

براساس تحقيقي كه روي داروي توليد كشور "ونوستات" انجام داديم شش ماه براي داوطلبان اين پژوهش رژيم تغذيه داديم و همچنين چگونه داروي توليد شده لاغري را مصرف كنند كه اين موضوع براي آنان خيلي سخت بود به گونه اي كه از يكصد نفر داوطلب شركت در اين طرح فقط 50 نفر موفق به ادامه طرح شدند.

** هاشمي دبير انجمن پيشگيري از چاقي:

براي رفع چاقي در كشور خودمان برندهاي مختلفي در حال توليد است اما اين دارو دارويي نيست كه مريض هر وقت دلش خواست آن را تهيه و به مصرف برساند. براي مثال بيمار به من مي گويد هر وقت غذاي چرب مي خورم يك قرص هم مي خورم كه من گفتم كه اگر اين كار را انجام ندهي بهتر است.

"دارو درماني" در چاقي شرايطي دارد و افراد بايد بدانند در چه مواردي مجاز به مصرف دارو هستند اولين شرط آن تجويز پزشك است . پزشك براي كساني اين دارو را تجويز مي كند كه نمايه توده بدني آنان (حاصل كسر وزن تقسيم بر مجذور قد به متر ) بالاي 30 باشد و يا كساني كه نمايه توده بدني آنان بين 25 تا 30 هستند اما دچار عوارض چاقي شده اند مثلا دچار فشار خون و ديابت شده اند و يا بيماري غير واگير مرتبط با چاقي را پيدا كرده اند و يا كساني كه به رغم رعايت رژيم غذايي و ورزش ولي زير يك كيلوگرم در ماه وزن كم مي كنند اينها گروه هايي هستند كه مجاز به مصرف دارو هستند و اينكه ما خودسرانه دارو را مصرف كنيم و هر وقت دلمان خواست دارو را قطع كنيم رويه درستي نيست.

*سوال: آقاي دكتر شانه ساز آيا آماري از آسيب ديدگان ناشي از تبليغات ماهواره اي داريد؟ يكي از كارشناسان شما اعلام كرده اند كه 90 درصد به ما اعلام نمي كنند و يا اينكه خجالت مي كشند ؟

** آمار مشخصي كه قابل دستيابي باشد نداريم اما گزارش هاي متعددي در اين زمينه عوارض ناشي از استفاده از اين داروها داريم به عنوان نمونه خانمي كه يكي از اين داروها را مصرف كرده بود به مدت سه هفته در بيمارستان بستري شد .

عوارض داروهاي ماهواره اي به صورت مزمن خود را نشان مي دهد

** شانه ساز: اما نكته اصلي اين است كه عوارض مصرف اين داروها اغلب حاد نيست و مزمن است مثل انواع و اقسام سرطان ها و تحت تاثير قرار دادن فعاليت نرمال كبد كه فرد در آينده به آن دچار مي شود . به عبارت ديگر فرد ممكن است اين داروها را مصرف كند و فورا هم نتيجه بگيرد اما به دليل تركيبات خطرناك از جمله آمفتامين مشكلات بعدي را بعد ها متوجه مي شود و آن هم زماني است كه در آينده آزمايش بدهد .

مساله ديگر كه به آن اشاره شد و آن هم برخي افراد مصرف كننده اين داروها از دادن گزارش استفاده شرمگين هستند به علت مسايل فرهنگي است به عنوان نمونه پسري كه پدر و مادرش پزشك و استاد دانشگاه بودند دقيقا براي بدنسازي و لاغر شدن داروي تبليغ شده از شبكه هاي ماهواره اي را خريداري و مصرف كرده بود اما پس از مدتي مرگ ناگهاني به سراغش آمد و در منزل فوت كرد به گونه اي كه حتي خانواده و اطرافيان فكر مي كردند كه خودكشي كرده است اين در حالي بود كه بدون اينكه به "پدر و مادر پزشك" اش چيزي در ارتباط با داروي ياد شده بگويد ، آن را مصرف كرده بود .

* چه دستگاه ها و نهادهايي در خصوص تبليغات ماهواره اي داروها مسوول هستند؟

**شانه ساز مدير كل دارو سازان غذا و دارو : ما جز برخورد با تخلفات هر كس يك قسمتي از اين كار را انجام مي دهد مثلا بحث پزشكي قانوني ولي چون اين مصرف خودسرانه است اگر پزشكي تجويز كرده باشد قطعا نظام پزشكي پيگيري مي كند .

* داروها ي ماهواره اي ممكن است در داروخانه ها به فروش برسد چه نهادي بايد اين راپيگيري كند ؟

** شانه ساز: اگر دارو درداروخانه باشد ما قطعا برخورد مي كنيم .

* چالش هاي شما در رابطه با بازرسين چگونه مديريت مي شود؟

** ما هم با كمبود نيرو در سازمان غذا و دارو ودر معاونت هاي غذا و داروي دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور مواجه هستيم بر اساس قانون برنامه پنجم مي توانيم از شركت هاي خصوصي در اين راستا استفاده كنيم اما موضوع اينجا است كه ما شركت هاي تخصصي در اين رابطه نداريم . اما سامانه اتوماسيون بازرسي به صورت پايلوت در حال انجام است كه براساس اين سامانه ، بازرسين در مراجعه به داروخانه مي توانند به صورت برخط (آنلاين ) ثبت و ضبط و ارزشيابي كنند .

* تخلفات داروخانه ها در رابطه با فروش داروهاي ماهوارهي اي را بايد به كجا اطلاع داد؟

** مرجع رسيدگي در خصوص عرضه داروهاي تقلبي و قاچاق و همچنين ماهواره اي ، دادگاه هاي انقلاب هستند كه از طريق معاونت هاي غذا و داروي دانشگاه هاي علوم پزشكي ارايه مي شود .

ورودي چمداني داروهاي ماهواره اي

* سوال : بخشي از داروهاي ماهواره اي در داخل كشور ساخته مي شود وبرخي نيز از خارج كشور وارد مي شود اين داروها چگونه وارد كشور مي شود؟

** شانه ساز: چمداني وارد شدن اين داروها بزرگترين مبادي ورودي داروهاي ياد شده است. دارو به هر حال ارزش افزوده زيادي دارد به گونه اي كه ارزش يك چمدان دارو به چند ده ميليون تومان مي رسد. كه در برخي موارد به عنوان مصرف شخصي آورده مي شود .

* سوال : آيا مي توان يك چمدان دارو را مصرف يك شخص به حساب آورد؟

** شانه ساز: اين تفسيري است كه گمركات دارد و يك نفر مصرف يك سال خود را با توجيه خاص خودش از خارج كشور مي آورد. وزارت بهداشت بيش از يك سال است كه كارشناس مقيم با هماهنگي گمرك عمدتا در مبادي ورودي مستقر است كه براي اين موارد اظهار نظر كند . البته خيلي از مواقع فرد براي مصرف خود دارو مي آورد كه از اين طريق صحيح هم عده اي هستند كه در حال سوء استفاده هستند .

*سوال: به نظر مي رسد اين داروهاي ماهواره اي در اكثر مواقع در داخل كشور توليد مي شود ، پيگيري هاي شما چگونه است آيا با بر عهده پليس آگاهي است يا بر عهده سازمان غذا و دارو؟

** شانه ساز : اين پيگيري ها به صورت مشترك انجام مي شود . اما گاهي اوقات كارشناسان ما به سرنخ هايي مي رسد و گاهي هم نيروي انتظامي اين كار را انجام مي دهد كه از آنجا كه بحث يك بحث تخصصي است نيروي انتظامي از ما كارشناس مي خواهد و در نتيجه در قالب يك كار مشترك اين امر امكان پذير مي شود.

هر چند قوه قضاييه طي چند سال اخير همكاري هاي بسيار خوبي با وزارت بهداشت داشته است اما از يكسري از قضات به نظرات كارشناسي ما توجه كافي نمي دهند و به استناد به يكسري قوانين بيشتر ، به دنبال تبرئه كردن هستند . اين موضوع باعث مي شود كه گاهي مواقع حكمي كه مي دهند اصلا تناسب با جرم نداشته باشد . اين در حالي است كه دست قاضي باز است كه مجازات سنگين تري را در نظر بگيرد تا ساير افراد از ترس مجازات اين خلاف ها را نكنند .

*سوال: حداكثر مجازات براي تهيه كنندگان داروهاي تقلبي چيست؟

** در قانون داروهاي تقلبي، اعدام هم داريم . و مجازات مي تواند سنگين باشد بنابراين استدعاي ما از برخي از قضات البته نه از دستگاه قضا اين است كه توجه بيشتري به توضيحات كارشناسي مبذول كرده تا حكمي كه واقعا اثر بازدارندگي داشته باشد را صادر كنند .

** هاشمي: بيشتر داروهاي ماهواره اي در عطاري ها عرضه مي شود و مردم هم به اين ها اعتنا مي كنند .

** شانه ساز : ما اين مورد را در ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز را مطرح كرده ايم بيشتر عرضه دارو و مكمل تقلبي و قاچاق در عطاري ها و مراكزي تحت عنوان فروشگاه گياهان دارويي انجام مي شود .كه عطاري ها زير مجموعه وزارت بهداشت نيستند و يك صنف ديگري به شمار مي آيند .

اينها مي توانند اندام هاي گياهي را از جمله برگ و ريشه را بفروشند ولي طبابت نمي توانند بكنند. مشكل ما با عطاري ها اين است كه اين ها در درمان دخالت مي كنند و ديگر اينكه فروشگاه هايي تحت عنوان فروشگاه هاي داروهاي گياهي داير شده اند كه بسياري از اقلام غير مجاز را عرضه مي كنند كه در جلسه اخير ستاد مبارزه با قاچاق كالا مطرح شد و قرار شد طرح مشتركي با همكاري سازمان غذا و دارو و وزارت بازرگاني ، قوه قضاييه و ناجا اجرا شود .

گزارش از : ليلا خطيب زاده - عبدالرضا بندي

گزارميز ** 1776 **1542**

انتهاي خبر / خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا) / كد خبر 30753864

يکشنبه|ا|18|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 256]