10 نكته و 10 پيشنهاد در مورد آلودگي هوا

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: 10 نكته و 10 پيشنهاد در مورد آلودگي هوا
جام جم آنلاين: بدون هيچ مقدمه‌اي مي‌خواهم چند مطلب در مورد آلودگي هوا را يادآوري كنم. به هر حال نكاتي كه در پايين ذكر مي‌شوند احتمالا براي بسياري از عزيزان كاملا آشنا و روشن مي‌باشد و صرفا براي يادآوري عينا درج مي‌شود. در خاتمه هم 10 پيشنهاد درج مي‌شود كه صرفا براي تذكر به خودم است و اميدوارم به كسي برنخورد.

1- منشاء حدود 85 درصد آلودگي هواي تهران را منابع متحرك و حدود 15درصد منابع ثابت شامل مي‌شوند (اين آمار خيلي دقيق نيست بلكه بر اساس سهم 70-30 جايكا در سال 75 شبيه سازي شده است)

2- قانون نحوه جلوگيري از آلودگي هوا در سال 1374 به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد. محدوده طرح ترافيك، معاينه فني، كميته هماهنگي مواقع اضطراري آلودگي هوا، استاندارد خودرو؛ كنترل آلايندگي صنايع و كارخانجات و حتي منابع خانگي و تجاري در اين قانون ديده شده بود و در يك فصل هم به مجازات متخلفان اشاره شده بود. اين قانون يكي از بهترين قوانين موجود در مبارزه با آلودگي هواست كه شايد اگر عزم جدي و قوي فقط براي اجراي صحيح آن با كمي اصلاحات در سال 1390 بوجود آيد نياز به هيچ مصوبه و قانون ديگري وجود ندارد. 3- مطالعات شهرداري تهران (جايكا و جف) با يك مطالعه ديگر كه از سال 73 شروع شده بودند و در كتابخانه خاك مي‌خوردند به دليل افزايش آلودگي هوا در اواخرسال 1378 در يكديگر ادغام و برنامه هفت محوري موسوم به برنامه جامع كاهش آلودگي هواي تهران (ناشي از حمل و نقل) از دل آن بيرون آمد. قرار شد ظرف 10سال هواي تهران به حد استاندارد برسد يعني آن‌كه هر آلاينده سالانه يكبار فقط اجازه دارد از حد مجاز بالاتر رود. چند ملاحظه براي برنامه هفت محوري وجود كرد:

الف) كل برنامه هيچ وقت در هيچ مرجع بالاتر مثل دولت يا مجلس تصويب نشد. فقط 2 و نيم صفحه از آن در 31ارديبهشت 1379 تصويب شد و بودجه هم براي آن در نظر گرفته شد. مواردي مثل احداث مراكز معاينه فني ـ حذف سرب از بنزين ارائه گازوئيل كم گوگرد به شركت واحد ـ حركت به سمت استانداردهاي يورو توسط خودروسازي ـ نصب تعدادي پاركومتر و چراغ‌هاي هوشمند در تعدادي از تقاطع‌ها از جمله مصوبات بودند.

ب) با توجه به آنكه هيچ سابقه‌اي از تصويب كل برنامه وجود ندارد اينگونه استنباط مي‌شود كه معاون محيط زيست انساني سازمان محيط‌زيست وقت، بر اساس روابط بين سازماني صميمي و بعبارتي كدخدامنشي و نيز بر اساس شرايط هر سال وزارتخانه‌ها بخش‌هاي كوچكي از برنامه را كاملا سليقه‌اي و با حمايت‌هاي بسيار بالاي رئيس وقت سازمان اجرا مي‌كردند.

ج) كميته‌اي موسوم به كميته اجرايي كاهش آلودگي هواي تهران به رياست معاون رئيس سازمان محيط زيست كشور و حضور نمايندگان در سطح نسبتا بالا مثل معاون وزير و… به نوعي دست و پا شكسته اقدامات كدخدامنشانه مرتبط با كاهش آلودگي هوا را جلو برده و حتي به مرور بر اساس پيشنهاد برخي وزارتخانه‌ها تعدادي مصوبه هم از دولت اخذ مي‌شد. اين كميته با روي كار آمدن خانم جوادي عملا منحل و به كارگروه كاهش آلودگي هواي تهران در استانداري تهران تقليل يافت. اين كارگروه از آيين‌نامه اجرايي ماده 62 قانون توسعه چهارم كشور بوجود آمده بود كه در سال‌هاي پاياني برنامه چهارم نوشته شد و به محض تصويب در دولت بلافاصله كميته اجرايي كاهش آلودگي هواي تهران منحل شد. چون كميته به حد استاني نزول پيدا كرد عملا امكان ادامه ريش سفيدي كميته اجرايي را هم نداشت.

4- در سال 1386 برنامه 7 محوري مورد ويرايش همان كميته اجرايي ضعيف شده كه جلساتش هر چند ماه يكبار برگزار مي‌شد 2 محور به 7 محور قبلي اضافه كرد و با افزايش محور پايش و منابع ساكن به نه محور رسيد.از همان سال عملا برنامه جامع 7 و يا 9 محوري كاملا رها شد و به دليل كنار كشيدن سازمان محيط زيست كشور و حضور استانداري و محيط زيست استان تهران به مباحث متفرقه روي آورده شد. تا امروز حتي يك مصوبه موثر در كاهش آلودگي هوا در تاريخچه اين كارگروه مشاهده نمي‌شود و صرفا كارگروهي كه قرار بود بحث كاهش آلودگي هواي تهران (سوخت، خودرو، ترافيك، حمل و نقل عمومي و…) را تا پايان برنامه جامع 10 ساله پيگيري نمايد عملا به جلسات كميته اضطرار آلودگي هواي تهران تقليل يافت.

5- كارگروه موجود در استانداري خيزي را برداشتند و اعلام كردند برنامه جامع قبلي براي سوت و كف مطرح شده بود لذا دهها جلسه كارگروه را به بحث‌هاي برنامه جديد كاهش آلودگي هوا اختصاص دادند. وعده شده بود برنامه جديد در دهه فجر 89 رونمايي مي‌شود كه نشد. ظاهرا در كميسيون زيربنايي طبق اعلام غيررسمي با 15تا19 محور تصويب شده و امسال در هفته هواي پاك رونمايي مي‌شود. اگر اين برنامه هم شامل بودجه؛ زمانبندي؛ تعيين متولي و… نباشد و محورها و پروژه‌هاي آن يا به گونه‌اي طراحي نشود كه در بودجه سالانه هر دستگاه با رديف بودجه مشخص به تصويب مجلس نرسد و يا در حالت بسيار خوش‌بينانه بودجه مستقلي براي آن تعريف نگردد از همين الان محكوم به شكست است ضمن آن‌كه اين برنامه الزاما بايستي در كميته‌اي ملي و نه در حد استانداري پيگيري شود.

6- در قانون توسعه 5 ساله دوم و سوم و چهارم (15 سال پياپي) دولت مكلف مكلف بود هواي تهران و كلانشهرها را به حد استاندارد برساند كه چه در اين 2 دولت و چه در دولت‌هاي قبلي اين اتفاق رخ نمي‌دهد چون اعتقاد و عزمي براي آن وجود ندارد. چراكه تصميم براي آن در حد بالا گرفته نمي‌شود.

7ـ عدم توجه دولت به قوانين مصوب مذكور و در راس آن قانون توسعه حمل و نقل عمومي و مديريت سوخت ، يكي از بزرگترين دلايل وضعيت پيش آمده در آلودگي هواي تهران است.

8 ـ شاه كليد هر برنامه‌اي براي مهار آلودگي هواي تهران نزد همه افراد جامعه موجود است. الزام واقعي خودروساز و توليدكننده سوخت براي رعايت استانداردهاي توليد (البته وعده يورو4 و يورو5 را تا يكي دو ماه آينده مي‌دهند)، اسقاط خودروهاي كاربراتوري و نه لزوما سن بالا، توقف خط توليد موتورسيكلت‌هايي كه عمدتا انجين كاربراتوري آنها از چين و تايوان وارد مي‌شود و صفر نمودن تعرفه واردات موتورسيكلت برقي، گسترش ضربتي حمل‌ونقل عمومي و نيز تغيير محدوده زوج و فرد به محدوده خودروها و موتورسيكلت‌هاي حداقل داراي برچسب معاينه فني و سپس انژكتوري و در نهايت اصلاح افزايش سن معاينه فني به 5 سال از جمله اين اقدامات محسوب مي‌شوند.

9ـ بر اساس آخرين مصوبه هيات محترم وزيران كه 30 آذر 1389 در پايگاه اطلاع‌رساني دولت منتشر شد، جدول زماني استاندارد حد مجاز آلايندگي خودرو‌ها و موتورسيكلت‌ها تعيين و ابلاغ شد. با اين حساب امسال هم خودروها بر اساس استاندارد يورو 2 توليد خواهند شد در حالي كه قرار بود از اول 89 بر اساس يورو 3 توليد شود. از سال 91 تا 1393 با يك پله جهش (آنچه كه خودروسازان دنبالش بودند و ايضا توليدكننده سوخت) خودروها بر اساس استاندارد يورو4 توليد خواهند شد. از سال 94 هم ديگر خودرويي با استاندارد يورو 4 توليد نخواهد شد و خودروسازان عزيز بايد استاندارد روز اروپايي را كسب كنند. موتورسيكلت‌سازهاي عزيز هم طبق اين مصوبه موظف شدند موتورسيكلت‌هاي 4 زمانه توليدي خود را تا سال 1393 به استاندارد يورو 2 برسانند. قرار بود طبق مصوبات قبلي موتورسيكلت‌ها از سال 91 به يورو3 افزايش پيدا كند. اين مصوبه علي‌رغم آن‌كه باب ميل محيط‌زيستي‌ها نيست بزرگ‌ترين حسني كه دارد آن است كه ديگر خيال همه را راحت كرد. ديگر ما هم هيچ كجا نمي‌گوييم استانداردسازي توليد خودروهاي نو و سوخت، نقشه راه و برنامه ندارد. بفرماييد اين برنامه و اين هم نقشه راه. همچنين تكليف توليدكننده سوخت را هم صراحتا مشخص كرده است و آنها بايد 6 ماه قبل از اجباري شدن هر استاندارد سوخت مربوط به آن استاندارد را توليد كنند. ديگر هم لازم نيست گردن همديگر بيندازيم و معماي معروف كشف زود به وجود آمدن مرغ و تخم مرغ را حل كنيم. همه چيز ديگر معلوم است.

10ـ نكته آخر

ـ ماده6 آيين‌نامه از رده خارج كردن خودروهاي فرسوده 6 مي‌گويد: خودروسازان و موتورسيكلت‌سازان موظفند از ابتداي سال 88 حداقل معادل30 درصد توليد ماهيانه خود گواهي اسقاط به ستاد (سوخت) تحويل نمايند. متاسفانه توليدكنندگان موتورسيكلت اين مصوبه دولت را اجرا نمي‌كنند. اجراي اين ماده بشدت نياز به حمايت دارد و حداقل من به عنوان يك محيط زيستي از اين‌كه به ازاي30درصد توليدات موتورسيكلت كشور همين تعداد هم موتورسيكلت فرسوده از رده خارج شود بسيار اميدوار هستم. به هر حال يكنفر بايد پيدا شود كه عدم اجراي اين ماده را يادآوري كند و آن يكي هم سازمان محيط زيست است. به هر حال توجه كنيم كه اتحاديه اروپا تا سال 2012، توليدكنندگان موتورسيكلت را مكلف كرده به سمت استاندارد يورو4 و تا سال 2015 به طرف استاندارد يورو5 بروند.

به هر حال ما با 25 درصد آلودگي هواي ناشي از موتورسيكلت‌هاي تهران مشكل داريم. ما با 21درصد از تصادفات كشور كه مربوط به موتورسيكلت است مشكل داريم. ما با آلودگي‌هاي صوتي پايتخت مشكل داريم. ما با 6 ميليون موتورسيكلت موجود در كشور مشكل داريم. ما با هر موتورسيكلت نو كه حدود چند برابر يك خودروي نو آلايندگي توليد مي‌كند مشكل داريم. چندين بار در چند سال اخير هشدار داده‌ايم و باز هم هشدار مي‌دهيم روند رشد قارچ گونه ورود موتورسيكلت‌هاي بنزين‌سوز غير انژكتوري بشدت محيط زيست و ايمني جامعه را تهديد مي‌كند و هر چه بگذرد اين تهديد بيشتر و بيشتر خواهد شد.

وحيد نوروزي / وبلاگ آواي سبز

پنجشنبه|ا|15|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 65]