موانع خلاقيت در محيط مدرسه

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: موانع خلاقيت در محيط مدرسه
مقاله و تحقيق

موانع خلاقيت در محيط مدرسه
صفحه S04 جامعه (جنوبي) ، شماره سريال 17212 ، تاريخ انتشار 871210

تاكيد زياد بر نمره دانش آموز به عنوان ملاك خوب بودن
اين مسئله يكي از شايع ترين موانع رشد خلاقيت در دانش آموزان به شمار مي رود.هنگامي كه دانش آموز احساس كند، تنها چيزي كه اهميت بيشتري دارد و در ارزيابي ها ملاك خوب بودن شمرده مي شود نمره بالاست و نه چيز ديگر، در نتيجه كسب نمره بيشتر به خودي خود براي وي حكم مهم ترين هدف را پيدا مي كند و بنابراين او تنها براي به دست آوردن آن مي كوشد.در چنين جوي تلاش براي خلاقيت و نوآوري دانش آموز، معنايي نخواهد داشت.

روش هاي تدريس سنتي و مبتني بر معلم محوري
به كارگيري افراطي روش هاي سنتي كه در آن ها بيشتر معلم نقش محوري را در كلاس ايفا مي كند و بيشتر مبتني بر سخنراني و استفاده از مهارت هاي كلامي است، سبب مي شود دانش آموز در فرآيند تدريس و يادگيري و ايفاي يك نقش فعال فرصت مشاركت كمتري را پيدا كند.دانش آموزي كه در اين نوع سيستم تحصيل مي كند مجالي براي بروز استعدادهاي خلاق نمي يابد و به تدريج تحرك و پويايي خود را از دست مي دهد.

عدم شناخت معلم نسبت به خلاقيت
در بسياري از موارد آشنا نبودن معلم يا مربي با شيوه هاي پرورش خلاقيت دانش آموزان به تنهايي يك مانع بزرگ در اين زمينه محسوب مي شود.

معلمي كه شناخت صحيحي از ماهيت خلاقيت، موانع و روشن هاي پرورش نداشته باشد، بديهي است نه تنها نمي تواند اقدامي براي بروز استعدادهاي خلاق دانش آموزان خود در كلاس انجام دهد، بلكه ممكن است ناآگاهانه و به مرور زمان كلاس درس خود را به محيطي تبديل كند كه در آن خلاقيت دانش آموز سركوب مي شود.

فقدان حداقل امكانات لازم براي انجام فعاليت هاي خلاق دانش آموزان
هر چند بسياري از فعاليت هاي خلاق نيازمند هزينه ها و امكانات خاصي نيست و بيشتر آن ها با اندكي تغيير در روش هاي تدريس و استفاده بهينه امكانات و فضاي آموزشي موجود در مدارس قابل اجراست، اما گاهي فقدان اين حداقل امكانات لازم سبب مي شود كه انجام برنامه هاي پرورش خلاقيت در كلاس و مدرسه با مانع يا شكست روبه رو شود، اين كمبودها در بسياري از موارد تاثيري مخرب بر علاقه و انگيزه دانش آموزان براي شركت در اين برنامه ها مي گذارد.

اهداف و محتواي كتاب هاي درسي
موضوع اهداف و محتواي درسي مبحثي بسيار گسترده است و از جوانب مختلف قابل بررسي مي باشد، اما در اين جا تا اين حد بدان اشاره مي شود كه چنان چه در يك نظام آموزشي كتاب درسي به عنوان مهم ترين و تنها منبع تدريس و آموزش مورد استفاده قرار گيرد و در عين حال در ميان اهداف و محتواي آن چيزي به عنوان پرورش خلاقيت منظور نشده باشد، مسلما دانش آموز آزادي عمل و توانايي لازم را نخواهد داشت كه پا را از چارچوب كتاب درسي خود فراتر بگذارد و در نتيجه او مي آموزد فقط در محدوده كتاب درسي خود بينديشد و نه بيشتر.

عدم توجه به تفاوت هاي فردي دانش آموزان
در نظر نگرفتن اين واقعيت كه هر دانش آموز در عين اشتراكاتي كه با ديگر دانش آموزان دارد، يك انسان منحصر به فرد است و داراي استعدادها، علايق و كشش هاي ويژه خود نيز مي باشد، سبب مي شود معلم ديد و نگرشي يكسان نسبت به همه دانش آموزان داشته باشد، اين نوع نگرش در حوزه پرورش خلاقيت يك مانع اساسي محسوب مي شود و به ويژه سرخوردگي دانش آموزان خلاق را به دنبال خواهد داشت.

عدم پذيرش ايده هاي جديد
عادت به تفكرات كليشه اي، راه حل هاي معمولي و تجربيات تكراري مي تواند سبب پديد آمدن نوعي ديد انتقادي در معلم و دانش آموزان در كلاس هاي درس شود كه مي توان آن را روحيه عدم پذيرش ايده هاي جديد ناميد.براي دانش آموزي كه از تفكري خلاق برخوردار است و ميل به خلق ايده هاي نو و غير معمول دارد، بسيار مايوس كننده خواهد بود كه ايده ها و افكارش به خاطر غير معمولي بودن مورد بي توجهي معلم يا دانش آموزان قرار گيرد.اين دانش آموز به تدريج تحت تاثير نظر جمع، ممكن است نوگرايي و اين نوع فكر خود را دال بر وجود ضعف يا مشكلي در خود تلقي كنند.

احساس غير عادي بودن در بسياري از دانش آموزان خلاق ناشي از وجود يك چنين جوي در كلاس است كه در نهايت به خود سانسوري منتهي مي شود.

ارائه تكاليف درسي زياد به دانش آموزان
معمولا انجام تكاليف درسي بخش عمده اي از وقت دانش آموزان را به خود اختصاص مي دهد.

در مواردي كه به دانش آموز تكاليف زيادي داده مي شود و او به ناچار همه توان و انرژي فكري خود را براي انجام آن تكاليف مي كند، در نتيجه ديگر فرصت و همچنين توانايي چنداني براي پرداختن به فعاليت هاي ديگر نخواهد داشت.به علاوه از آن جا كه غالبا انجام زياده از حد تكاليف درسي براي دانش آموزان چندان خوشايند نيست، اين موضوع مي تواند سبب بي توجهي و بي ميلي آن ها نسبت به فعاليت هاي ديگر از جمله فعاليت هاي خلاقانه كه بيشتر نيازمند آرامش فكري و رواني است، شود.

استهزاء و تمسخر به خاطر ايده يا نظر اشتباه
در كلاس هاي درس زياد اتفاق مي افتد كه دانش آموزي به دليل مطرح كردن يك نظر اشتباه، ايده اي نادرست يا عجيب و غريب از طرف معلم يا دانش آموزان هم كلاسي خود مورد تمسخر و استهزاء قرار گيرد.براي دانش آموزي كه گرايش هاي خلاقانه دارد، اين نوع برخورد ديگران حكم توبيخ و تنبيه را دارد.در نتيجه احتمال دارد اين دانش آموز به تدريج بياموزد كه ايده هاي خود را از ترس اين كه ممكن است اشتباه باشد و مورد استهزاي ديگران قرار گيرد، به زبان نياورد و آن را در درون خود سركوب كند.

معصومه خاكشور- مدرسه راهنمايي هفتم تير

جمعه|ا|9|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 140]