اميدهاي تازه در درمان بزرگي پروستات با ليزر در ايران

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: اميدهاي تازه در درمان بزرگي پروستات با ليزر در ايران
پروستات غده اي اختصاصي در مردان است كه در زير مثانه و اطراف مجراي ادراري قرار دارد، وزن آن حدود 20 گرم است. ترشح مواد خاص اين غده يكي از فاكتورهاي لازم براي باروري مردان است.
به طور طبيعي بافت مترشحه اي در پروستات وجود دارد كه با افزايش سن در افراد بالاي 40 سال و بر اثر يكسري فرآيندهاي فيزيولوژيكي دچار افزايش تعداد سلول و در نهايت بروز عارضه اي موسوم به بزرگي خوش خيم پروستات يا در اصطلاحBPH مي شود. اين اتفاق براي درصد قابل توجهي از مردان رخ مي دهد ولي تنها، بزرگي پرستات دليلي بر وجود علائم و ايجاد بيماري نيست چرا كه اين امكان وجود دارد، پروستات خيلي بزرگ شود ولي هيچ علامتي براي بيمار ايجاد نكند يا اصطلاحا اثر فشاري بر روي مجرا ايجاد نكند. در مقابل، اين امكان نيز وجود دارد كه پروستات حتي با حجم كوچك دچار انسداد و در نهايت بروز علائم پروستات شود كه به صورت باليني با علائم ويژه اي همراه خواهد بود. براساس بررسي هاي انجام شده اگر 100 نفر مرد بالاي 50 سال را تا آخر عمرشان كنترل كنيم، خواهيم ديد كه حدودا يك چهارم اين افراد در نهايت علائم پروستات و نياز به درمان خواهند كرد.
البته درصدي از اين افراد به درمان نياز داشته و برخي نيز با جراحي بهبود پيدا مي كنند. علائم در بيماران به دو دسته تقسيم مي شوند. گروه اول افرادي اند كه علائم انسدادي داشته و براي شروع ادرار بايد منتظر زمان كوتاهي باشند و يا اين كه ادرار در زمان خارج شدن قطع و وصل شده و با فشار كم و قطر باريك خارج شود. گروه دوم داراي علائم تحريكي هستند، تكرر ادرار، بيدار شدن هاي شبانه جهت استفاده از دستشويي، احساس پري ادرار و عدم تخليه كامل كه حالات ناخوشايندي را براي فرد ايجاد مي كند. البته اين امكان كه بيماران به طور همزمان هر دو علائم انسدادي و يا تحريكي را داشته باشند نيز وجود دارد.
اكثر متخصصان براي افرادي كه علائم جدي ندارند از داروهاي شل كننده گردن مثانه و مجراي پروستاتيك و يا داروهايي كه حجم پروستات را كوچك كنند تجويز خواهند كرد. داروهاي كوچك كننده پروستات هورموني هستند و از تبديل تستوسترون به دي هيدرو تستوسترون جلوگيري مي كنند و لذا در حدود 6 ماه حجم پروستات را كاهش مي دهند ولي دسته اول كه اصطلاحا آلفابلوكرها هستند جنبه رفع علامت دارند و هر روزي كه مصرف مي شوند تا حدود 24 ساعت علا ئم ادراري بيمار را بهبود مي دهند.
علاوه بر درمان هاي دارويي، روش هاي تهاجمي و غير تهاجمي نيز وجود دارند. روش سرما درماني و يا روش بهره گيري از امواج ماكروويو بر روي بافت پروستات، از مهمترين روش هاي غير تهاجمي در درمان پروستات هستند كه البته به دليل كم بود اثر درماني و از ميان نرفتن كامل علائم، اغلب از سوي پزشكان كاربرد كمتري دارند.
درمان هاي تهاجمي و يا طراحي از اقدامات اساسي درماني محسوب مي شوند كه در اكثر مراكز درماني كشورمان استفاده مي شوند. يكي از روش هاي قديمي و متداول درمان، جراحي باز است. كه با برش در ناحيه زير ناف يا از طريق مثانه و يا از راه مستقيم بر روي كپسول پروستات، قسمت بزرگ شده پروستات خارج مي شود. اين عمل نيازمند بستري طولاني مدت حدود 3 تا 5 روز دارد. نياز به شستشوي مرتب مثانه پس از جراحي در بيمارستان كه اغلب با درد همراه است و مي تواند نياز به استفاده از خون تزريقي را نيز به همراه داشته باشد از پيامدهاي اين روش درماني است. هنوز استاندارد جراحي پروستات در دنيا، روش تراش پروستات به صورت ورود با دستگاه از راه مجراي ادراري بوده كه اصطلاحا به آن(TURP) گفته مي شود. در اين روش جراحان از طريق مجراي ادراري وارد شده و آن قسمت از پروستات را كه در داخل كپسول قرار داده و موجب بسته شدن مجراي ادراري شده را به صورت لايه لايه با استفاده از كوتر برقي خارج كرده و مسير را باز مي كنند.
در روش مذكور نيز ممكن است خونريزي ادراري وجود داشته باشد و البته كمتر از عمل جراحي باز است و مدت بستري در بيمارستان نيز به 2 تا 3 روز كاهش پيدا مي كند اما نياز به شستشوي مثانه كه همراه با درد، سوزش ادراري و نياز به سونداژ، چند روز پس از جراحي وجود دارد.
روش استفاده از ليزر از روش هاي جديد كم تهاجمي بوده كه شباهت هاي فراواني به روش بسته يا در اصطلاح تراش دارداين تكنيك با ليزر ديود، در بيمارستان انجام مي شود.
در اين روش جراح به وسيله دوربين آندوسكوپ ويژه اي كه در اختيار دارد از مجراي ادراري وارد شده و با ليزر مخصوص موسوم به ليزر ديود، پروستات را تراش داده يا به اصطلاح تبخير مي كند. اين نوع ليزر بهترين نوع و كم عارضه ترين روش در ميان ابزارهاي ليزري محسوب مي شود كه نتايج بهبودي آن براي بيماران نيز بهتر مشهود است.
در اين اقدام درماني پروب مخصوص ليزر در محل پروستات قرار گرفته و جراح با تاباندن باريكه هاي ليزري موجب تبخير بافت پروستات بزرگ شده مي شود.
در روش ليزري بيش از هر اقدام درماني بايد به وسيله آزمايشات مختلف از جملهPSA اطمينان حاصل شود كه پروستات دچار سرطان نيست و اين بزرگي، خوش خيم است. در 25 درصد موارد سرطان در ناحيه مياني پروستات ايجاد مي شود كه در اصل منطقه هدف در روش هاي باز، بسته، تهاجمي و كم تهاجمي به شمار مي رود و اگر از غير سرطاني بودن آن بي اطمينان باشيم به طور حتم اشعه ليزر امكان آزمايشات پاتولوژيكي را از متخصصان مي گيرد.
از مزاياي خوب بهره گيري از ليزر در پروستات اين است كه بيمار تنها نياز به انجام آزمايش) PSA تست تشخيصي سرطان پروستات) قبل از درمان دارد، زمان عمل تقريبا كمتر از مدت زمان عمل جراحي تراش پروستات بوده و بدون خونريزي و بدون نياز به شستشوي مجاري ادراري، بيمار آسودگي خاطر داشته و بدون عفونت ادراري و تحمل سونداژ طولاني پس از مدت كوتاهي بستري (حدود يك روز) قابل ترخيص است.
نكته حائز اهميت اين كه در هنگام بهره گيري از روشهاي قديمي، اختصاصا تراش، اين احتمال وجود دارد كه حين درمان و موقع شستشوي مجرا در زمان تراش، مقداري از محلول شستشو وارد پروستات شده و بيمار را دچار عارضه سندرومTURP كند.
سردرد، فشار خون بالا، برادي كاردي يا در اصطلاح كاهش تعداد ضربان قلب، كاهش سديم و پتاسيم خون از مهمترين پيامدهاي اين عارضه كم شيوع است كه نيازمند اقدامات فوريتي خواهد بود. با بهره گيري از ليزر در پروستات ديگر عروقي كه دچار خونريزي شده و منجر به اينگونه عوارض شود وجود نداشته و بيمار با كمترين عوارض احتمالي مراحل درمان را طي مي كند. خوشبختانه در روش ليزر پروستات بيماران ديگر سوزش مجاري ادراري را نداشته و از فرداي درمان قادراند فعاليت هاي عادي زندگي را از سر بگيرند.
نبايد فراموش كرد كه در پزشكي و به ويژه جراحي هميشه عوارضي و خطرات در كمين است اما در اين روش ليزري كمترين احتمال خطا و آسيب وجود خواهد داشت و با وجود متخصصان ماهر و با تجربه نگراني ها به صفر خواهد رسيد.
از ديگر مزاياي روش درماني بزرگي پروستات با ليزر اين است كه با علم به اين كه بيمار دچار حتي تومور سرطاني نيز باشد مي توان با ليزر بخشي از پروستات وي را تحليل برده و علائم انسداد مجراي ادراري را از ميان برد. اين اقدام در كنار درمان دار ويي يا راديوتراپي پروستات شرايط مناسبي براي بيماران ايجاد مي كند.
ليزر در مقايسه با عمل جراحي باز كه شايد در چنين شرايطي امكان پذير نيز نباشد، ارجحيت داشته و بدون درد و خونريزي ناجي بيماران مي شود.
نور اين ليزر تا حدي زياد است كه بافت پروستات را به صورت لايه، لايه و عمق 2 ميلي متر تبخير كرده و به بافت هاي مجاور نيز آسيب نمي رساند.
زمان انجام تكنيك با ليزر از ساير روشهاي قديمي و يا متداول موجود كوتاهتر است و ايمني كار نيز بالاتر خواهد بود.
در پروستات هاي 30 تا 50 گرمي حدود نيم ساعت و در موارد 50 تا 100 گرمي نزديك به يك ساعت جهت ليزر كردن زمان نياز است.
در اين روش درماني بنا به تشخيص پزشك متخصص و پزشك بيهوشي مي توان از بيهوشي هاي نخاعي موضعي در افراد پرخطر از جمله افراد مسن، و بيماران قلبي يا فشار خون بهره گرفت.
نكته مهم اين است كه مردم نبايد نگران بزرگي پروستات در تصاوير سونوگرافي خود باشند. در اينجا مي توان گفت: ارتباطي ميان سايز و بزرگي پروستات با علائم بيمار وجود ندارد. ممكن است بيماري با بزرگي پروستات سي گرمي با علائم فراوان به درمان دارويي نياز پيدا كند اما بيماري با 200 گرم حجم پروستات بدون علامت و درمان دارويي به زندگي ادامه دهد. اندازه پروستات نوع جراحي را براي متخصصان اعلام مي كند و هيچ نقش ديگري ندارد. بايد دانست كه ارولوژيست تنها با برداشتن فشار روي مجراي ادراري به تسهيل روند زندگي بيمار كمك خواهد كرد و هدف او تنها كوچك كردن و يا برداشتن پروستات نيست مگر آن كه دچار مشكلات سرطاني باشد. در موارد پروستات هاي بزرگتر از 100 گرم هنوز مي توان گفت كه روش جراحي باز موثرتر بوده و نسبت به روشهاي ديگر عارضه كمتري دارد.
پيشگيري از بزرگي خوش خيم پروستات نياز به پرهيز يا رژيم غذايي خاصي ندارد ولي در افرادي كه در خانواده خود استعداد سرطان پروستات دارند بهتر است از سيگار و دخانيات و مصرف چربي ها و هورمون تستوسترون دوري كرده و از غذاهاي حاوي (رنگدانه قرمز) ليكوپن كه به ويژه در گوجه فرنگي به وفور يافت مي شود، بيشتر بهره گيرند.
توصيه نهايي اين كه همه مردان بالاي 50 سال بايد دست كم سالانه يك مرتبه تستPSA كرتومي آزمايش خون است را انجام دهند. بالا رفتن اين تست بيش از عدد 4 نانوگرم متخصصان را به درجاتي از سرطان پروستات مشكوك مي كند كه البته در كنار معاينه پروستات مي تواند به كشف شواهدي دال بر وجود توده سرطاني كمك كند. بايد دانست كه حدود 70 درصد موارد سرطان پروستات در قسمت بيروني اين بافت بوده كه به وسيله آزمايش و معاينه و يا سونوگرافي قابل شناسايي و پيگيري است. سرطان پروستان به همين دليل بدون هيچ علامت انسدادي بودن گاهي سالها با بيمار همراه است و زماني شناسايي مي شود كه ديگر اقدام موثر درماني قابل انجام نخواهد بود.
متخصص كليه و مجاري ادراري- عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران

چهارشنبه|ا|14|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 231]