راهيابي براي تهران

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: راهيابي براي تهران
مديريت- سيد محمد مجابي:
جوامع بشري براي رسيدن به رفاه بيشتر نياز به توسعه دارند.

نيازها و انتظارات بشر رو به افزايش است و فناوري هم به كمك بشر آمده تا رفاه بيشتري برايش تامين كند، اما وقتي بشر از رفاه بيشتري برخوردار شد، ميزان استفاده‌اش از منابع بيشتر مي‌شود و ميزان آلودگي و تخريب هم افزايش پيدا مي‌كند. بر اين اساس اعتقاد من اين است كه توسعه بايد پايدار باشد، به اين معني كه براي برداشتي كه از طبيعت مي‌شود و تاثيراتي كه بر طبيعت دارد، به گونه‌اي نباشد كه آن روند متوقف شود يا براي جوامع بشري مشكلي ايجاد كند.

در توسعه پايدار بايد به فرايندهاي توسعه‌اي دقت شده و بهره‌وري افزايش يابد. توليد بيشتر با استفاده كمتر از منابع، تعريفي است كه از بهره‌وري ارائه شده، اما اگر با نگاه پايداري به آن نگاه كنيم، بايد اينگونه آن را تعريف كنيم: توليد بيشتر، برداشت كمتر از منابع و تخريب و آلودگي كمتر.

كميسيون جهاني توسعه و محيط‌زيست هم در سال 1987 تعريفي از توسعه پايدار داد با اين مضمون كه: توسعه پايدار توسعه‌اي است كه بتواند احتياجات نسل حاضر را بدون
فدا كردن منابع نسل‌هاي آينده براي برآورده كردن نيازهايشان، تامين كند.

در مفاهيم توسعه پايدار، آنچه بيش از همه داراي اهميت است، دست يافتن به يك ارتباط بين نسلي است؛ جرياني كه در يك مقطع متوقف نمي‌شود. در تعاليم ديني و فرهنگ ايراني ما هم توجه ويژه‌اي به توسعه پايدار شده كه توصيه به حفظ طبيعت و قداست منابع طبيعي نظير آب و درخت و خاك، نمونه اين توجه است. يكي از پرسش‌هايي كه در رابطه با توسعه پايدار مطرح است اين است كه اين مفهوم وسيع را چطور مي‌شود پياده كرد و به اهداف آن رسيد؟ يكي از برنامه‌ها در اين ارتباط مي‌تواند فراهم كردن زمينه‌هاي لازم براي آماده‌سازي انسان‌ باشد تا ضمن مشاركت در فرايند توسعه، بتوانند از زندگي پايداري از جهت مادي و معنوي برخوردار باشند و اين شرايط را براي آيندگان هم حفظ كنند.

يكي از بخش‌هايي كه بايد در آن به توسعه پايدار پرداخته شود، كلانشهر است. تمركز جمعيت در كلانشهرها بسيار بالاست و شهرنشيني سريع مي‌تواند براي كلانشهرها بحران‌هاي پيچيده‌اي به‌وجود آورد. شهرنشيني سريع، به قابليت‌ها و توانايي‌هاي كلانشهر‌ها آسيب مي‌رساند و شهرهاي آسيايي را با مشكلات بغرنجي روبه‌رو كرده است. نگاهي به رشد جمعيت تهران در 40 سال گذشته نشان مي‌دهد كه رشد جمعيت تهران فوق‌العاده سريع و سنگين بوده است، در حالي كه منابع تهران محدود است و اين جمعيت موجب وارد شدن خلل به اين منابع مي‌شود. يكي ديگر از جنبه‌هايي كه در توسعه پايدار بايد به آن توجه داشت، فعاليت‌هاي توليدي است. بايد توجه داشت كه حجم بسيار زيادي از توليدات كشور در تهران و اطراف آن صورت مي‌گيرد.

نكته‌اي كه در مورد توسعه پايدار در كلانشهري مثل تهران وجود دارد اين است كه براي رسيدن به اين توسعه، بايد شرايط موجود شهر تهران شناسايي بشود و پس از آن نقشه‌ راهي ترسيم بشود تا براساس آن راهبرد مناسب پيدا شود. در واقع بايد راهيابي داشته باشيم تا به كمك آن به توسعه پايدار دست پيدا كنيم. براي اين منظور بايد ابتدا شرايط موجود تهران را بشناسيم. در توسعه پايدار با توجه به محيط‌زيست، بايد وضع موجود تهران را از نظر زيست‌محيطي شناخت.

شناخت وضع موجود كه به اختصار SOE گفته مي‌شود، يك سري گزارش‌هاي زيست محيطي است كه با ارائه اطلاعات قابل اعتماد كمي، به عوامل مؤثر در بروز مشكلات زيست محيطي به همراه اولويت‌هاي اين مشكلات مي‌پردازد. به اين ترتيب، SOE ابزار مناسبي را در اختيار سياستگذاران قرار مي‌دهد تا براساس آن، استراتژي‌هاي مناسب را براي اصلاح وضعيت محيط‌زيست ترسيم كنند.

به همين دليل هم شوراي اسلامي شهر تهران، در سالي كه پشت سر گذاشتيم، با مصوبه‌اي شهرداري تهران را موظف كرد كه گزارشي از وضعيت موجود محيط‌زيست تهران تهيه كند و به صراحت مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهر تهران را مكلف كرد كه SOE سال 1386 شهر تهران را تهيه كند. بدين ترتيب ما در مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهر تهران، طرح شناخت وضع موجود محيط‌زيست شهر تهران را براساس اطلاعات سال 86 آغاز كرده‌ايم. نكته قابل توجه اين است كه اين، اولين گزارش وضعيت موجود محيط زيست يك شهر در ايران است. اين كار براساس مدلي كه سازمان ملل متحد ارائه كرده، آغاز شده است. يكي از اهداف مهم آن ارائه آمار و اطلاعات قابل اعتماد درباره وضع موجود است.

در حال حاضر در تهران آماري كه بتوان با استفاده از آن برنامه‌ريزي كرد به‌طور دقيق وجود ندارد، مثلا در مورد تعداد صنايع موجود در شهر تهران آمار متفاوتي وجود دارد، حتي در مورد سرانه فضاي سبز و تعداد سفرهاي روزانه هم آمار متفاوتي وجود دارد. بنابراين اولين مسيري كه بايد طي كنيم، ارائه آمار صحيح از وضع زيست محيطي تهران است.

البته نبايد فراموش كرد كه SOE تنها به اطلاعات بسنده نمي‌كند و ما در تهيه اين گزارش وضعيت و تحليل‌هايي روي اطلاعات آن ارائه مي‌كنيم تا سياستگذاران براساس آن راهبرد تعيين كنند.ما در مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهر تهران اميدواريم كه با تهيه SOE تهران، زيربناي تهيه يك نقشه اصلي و راهياب را فراهم كنيم.

شنبه|ا|17|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 844]