خراسان جنوبي در آستانه بحران بي آبي

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش خبري/سالهايي كه به خشكي مي گذرد/ خراسان جنوبي در آستانه بحران بي آبي
سالهايي كه به خشكي مي گذرد/ خراسان جنوبي در آستانه بحران بي آبي
بيرجند - خبرگزاري مهر: خشكسالي امسال وارد چهاردمين سال خود در خراسان جنوبي شده به طوريكه كمبود بارندگي ها همچنان نويد خشكسالي ها را مي دهد و لبهاي خشكيده اين استان كويري چشم انتظار ابرهاي باران زا است.

به گزارش خبرنگار مهر، با شروع فصل زمستان اين روزها بسياري از استانهاي كشور شاهد بارش باران و برف هستند اما اين ابرها مردمان كوير را همچنان چشم راه گذاشته و نمي بارند.

اين روزها ديگر شعر زيباي "باز باران با ترانه" كه در دبستان زمزمه مي كرديم و در روزهاي باراني موجب خوشحالي كودكان مي شد براي كودكان كوير به مفهومي غريب تبديل شده است.

قصه كاهش بارندگي در خراسان جنوبي داستان تلخي است كه از يك دهه پيش شروع شده و همچنان ادامه دارد و هم اكنون به بحراني ترين دوران خود رسيده است.

اكنون به گفته بسياري از مسئولان امر، اين استان به كانون بحراني خشكسالي تبديل شده و خراسان جنوبي مي رود تا تجربه اي جديد را در بي آبي داشته باشد هر چند كه مسئولان چاره انديشي بحران هاي بي آبي و كم آبي را در اجراي طرح انتقال آب از خارج استان مي دانند اما اين طرحبه اين زودي ها و در اين سالهاي خشك دشتها و زمين هاي خشكيده كشاورزان اين ديار را سيراب نخواهد كرد.

خسارات ناشي از خشكسالي در بخشهاي مختلف اين استان امروز بيش از گذشته نمايان شده است بطوريكه كشاورزي كه شغل 50 درصد مردمان اين استان به خصوص در مناطق روستا نشين است با چالش مواجه شده است.

خراسان جنوبي چهارمين استان كم بارش كشور

مديركل هواشناسي خراسان جنوبي در گفتگو با خبرنگار مهر اين استان را چهارمين استان كم بارش كشور بعد از استانهاي يزد، سيستان و بلوچستان و كرمان اعلام كرد و گفت: در بارش هاي بلند مدت 61 درصدد بارش هاي اين استان در فصل زمستان است كه به دليلي كمبود بارندگي ها طي 13 سال گذشته اين استان همه ساله خشكسالي هاي شديد و نيمه شديد را داشته است.

عليرضا خندان رو با بيان اينكه اقليم خراسان جنوبي خشك و نيمه خشك است، افزود: خراسان جنوبي جزء استانهاي خشك كشور است كه در حالت هاي پر باران نيز خشكسالي را دارد.

كاهش 19 درصدي بارندگي در استان

وي ميانگين بارندگي در استان 128 ميلي متر اعلام كرد و ادامه داد: ميانگين بارندگي در كشور 250 ميليمتر است كه در حالت عادي و پر بارش نيز استان نصف ميانگين بارنگي كشور را هم ندارد.

مديركل هواشناسي خراسان جنوبي با اشاره به اينكه اين استان در سال گذشته با خشكسالي شديد مواجه بوده است، بيان كرد: در سال زراعي جاري نيز ميانگين بارندگي ها در استان 19 درصد نسبت به بلند مدت كاهش داشته است.

وي ميانگين بارندگي هاي امسال را 16.5 ميليمتر اعلام كرد و افزود: هرچند ميزان بارندگي سال زراعي امسال نسبت به سال گذشته افزايش داشته است اما به دليل خشكسالي شديد سال گذشته امسال نيز خشكسالي را در پيش داريم.

خندان رو بيشترين ميزان بارندگي امسال را مربوط به شهرستان قاين با 26 ميليمتر عنوان كرد و گفت: كمترين بارندگي در خور بيرجند با 1.7 ميليمتر بوده است.

وي با اشاره به اينكه در سال زارعي جاري شرايط خشكسالي همچنان در اكثر نقاط استان حاكم بوده است، بيان كرد: خشكسالي در شهرستان بيرجند بسيار شديد، قاين و نهبندان در حال نرمال و فردوس به صورت متوسط و شهرستان بشرويه ضعيف بوده است.

كمبود 440 ميليمتري بارندگي در استان

مديركل هواشناسي خراسان جنوبي با بيان اينكه حتي اگر امسال اين استان سال پر بارشي را در پيش رو داشته باشد كه پيش بيني ها اين را نشان نمي دهد باز هم خشكسالي زا در پيش داريم ، افزود: خراسان جنوبي بر اثر خشكسالي هاي 13 سال گذشته 440 ميلي متر كمبود بارندگي دارد.

وي تصريح كرد: اين بارندگي ها به اين سادگي ها قابل جبران نيست حتي اگر هم تر سالي را داشته باشيم.

وي با تاكيد بر اينكه مردم بايد صرفه جويي و استفاده بهينه از منابع آبي موجود را داشته باشند، گفت: مردمان اين استان بايد خود را با خشكسالي وفق بدهند و راهكارايي را براي مصرف بهينه در پيش بگيرند.

50 درصد دشتهاي خراسان جنوبي در وضعيت بحراني اند/ استفاده از 90 درصد آب استان در بخش كشاورزي

رئيس گروه مطالعات آبهاي زير زميني شركت آب منطقه اي خراسان جنوبي در گفتگو با مهر اظهارداشت: در حال حاضر تقريبا از همه ظرفيت ها و پتانسيل هاي آبي استان به ويژه آبهاي زير زميني استفاده شده و نه تنها امكان توسعه بهره برداري وجود ندارد، بلكه بهره برداري پايه دار و دائمي نيز در خطر جدي قرار گرفته است.

محمد حسين عادلي اضافه كرد: در محدوده استان خراسان جنوبي تعداد 33 محدوده مطالعاتي اصلي قرار دارد كه از اين تعداد 24 محدوده مستقل و 9 محدوده مشترك با استانهاي مجاور است.

وي عنوان كرد: دو محدوده سده و سرايان در وضعيت ممنوعه بحراني، 16 دشت در وضعيت ممنوعه و 15 دشت نيز به عنوان دشت آزاد تلقي مي شوند.

عادلي گفت: در حال حاضر 1.13 ميليارد متر مكعب از آبهاي زير زميني از طريق سه هزار و يك حلقه چاه، شش هزار و شش رشته قنات و دو هزار و 52 دهنه چشمه بهره برداري مي شود.

وي بيان داشت: از اين ميزان بخش كشاورزي 90.8 درصد، دو درصد در بخش صنعتي، بخش شرب و بهداشت 5.2 درصد و دو ساير مصارف را به خود اختصاص مي دهد.

عادلي ادامه داد: از كل تخليه منابع آب 151 ميليون متر مكعب بيشتر از ظرفيت تغذيه طبيعي بوده و سالانه به همين ميزان از حجم ذخاير آبهاي زير زميني كاسته مي شود.

وي اظهار داشت: پايين رفتن سطح آبهاي زير زميني باعث نشست زمين مي شود و در نتيجه اين نشست، حتي اگر بارندگي هم رخ دهد، سفره هاي آب زير زميني كه زمين در آنها نشست كرده است امكان جذب آب را نخواهند داشت زيرا با نشست زمين، منافذ آن از بين رفته و قابليت آبگيري كاهش مي يابد و اين به معناي نابودي مزارع و بيابان زايي است.

كاهش 45 درصدي آبدهي قنوات در خراسان جنوبي

رئيس گروه مطالعات آبهاي زير زميني شركت آب منطقه اي خراسان جنوبي افزود: با پايين رفتن سفره هاي آب زير زميني،همه ساله شاهد كاهش توان آبدهي چاهها هستيم كه اين موضوع باعث مي شود صاحبان چاه ها هر چند سال يك بار ناگزير به كف شكني، تغيير محل و تعويض مصنوعات چاهها باشند و خسارات و زيانهاي بسيار زيادي به آنان و اقتصاد منطقه تحميل شود.

وي بيان كرد: هر ساله در اثر افت سطح آب، نياز به مصرف انرژي و سوخت بيشتري براي استحصال آب از اعماق پايين تر در استان است.

عادلي تصريح كرد: با كاهش سطح آب زيرزميني ناشي از برداشتهاي بي رويه، از طول آبگون قنوات هر ساله كاسته شده و موجب كاهش آبدهي آنها مي شود.

وي بيان داشت: طي دو دهه اخير قنوات استان بيش از 45 درصد كاهش آبدهي داشته و تعدادي نيز خشك و از بين رفته اند و اين روند متاسفانه در سالهاي اخير رشد فزاينده داشته و در نهايت مشكلات اجتماعي و اقتصادي زيادي را به همراه خواهد داشت.

وي با تاكيد بر اينكه افت سطح آب زيرزميني و كسري مخزن در دشتهاي استان، محدوديتهاي زيادي در توسعه بهره برداري به وجود آورده است، تصريح كرد: مهم ترين آنها ممنوعيت برداشت آب از دشت ها براي جلوگيري از تشديد افت، شور شدن تدريجي آب زيرزميني، كاهش توان آبدهي چاهها، خشك شدن قنوات، كمبود آب براي تامين آب شرب و صنعت و سرانجام ايجاد موانع بر سر راه رشد و توسعه استان است.

لزوم جدا سازي آب شرب از آب بخش كشاورزي و فضاي سبز

عدم توجه به توسعه آبياري مكانيزه در اكثر نقاط استان منابع موجود در دسترس را نيز در معرض خطر قرار داده است طبق آمار بيشترين مصرف آب در بخش كشاورزي است بطوريكه بالغ بر 90 درصد آب استحصالي در بخش كشاورزي استفاده مي شود و در اين ميان به دليل تداوم استفاده از روشهاي سنتي در آبياري بيش از 70 درصد آب در اين بخش يا جذب زمين مي شود و يا به دليل تبخير از بين مي رود.

كارشناس آب در گفتگو با مهر نيز اظهارداشت: رعايت استانداردهاي آبي آسان ترين روش مبارزه با خشكسالي است.

رضا عباسي با بيان اينكه خراسان جنوبي بيشترين خسارت را از خشكسالي ديده است، گفت: علي رغم خشكسالي هاي پيش آمده هنوز مسئولان آب تصفيه شده شهري را ازآب بخش كشاورزي و ساير بخش ها جدا نكرده اند.

وي افزود: مردم با بوته كني از مناطق خشك وسعت بيابانهاي استان را افزايش داده و موجب افزايش طوفان و گرد خاك در استان شدند.

وضعيت سفره هاي آب زير زميني خراسان جنوبي بحراني است / مصرف آب بهينه سازي شود

اين كارشناس آب تصريح كرد: مردم گمان مي كنند با حفره هاي چاه عميق قادر به تامين آب هستند در حالي كه بايد بدانند وضعيت بيشتر سفره هاي آب زيرميني استان بحراني بوده و 26 منطقه به عنوان مناطق بحراني و ممنوعه اعلام شده است.

عباسي گفت: در حال حاضر به دليل كمبود نزولات آسماني سفره هاي زير زميني با شيو هاي مصنوعي تغذيه مي شود و اگر مردم درست مصرف نكند با ته نشين شدن آب اين سفره ها نيز به آب شور تبديل مي شود.

وي يادآور شد: مهم ترين كاري كه مردم براي مقابله با خشكسالي مي توانند انجام دهند مصرف بهينه آب و رعايت دستور العمل هاي نهادهاي مرتبط با محيط زيست است.

با توجه به بررسي هاي به عمل آمده و اعلام نظر كارشناسان با وجود اينكه كم بارشي و پديده خشكسالي سطح منابع آبي موجود را بسيار پايين آورده ولي اگر آب موجود بدرستي مصرف مي شد، شدت بحران به اين اندازه نبود.

و اما اكنون مردم و مسئولان خراسان جنوبي براي برون رفت از مشكلات بي آبي و خشكسالي بايد روش هايي را در پيش بگيرند كه بتوانند با اين مشكلات مقابله كنند زيرا پيش بيني نمي شود كمبود بارندگي ها به اين زودي در اين استان جبران و خشكسالي از اين استان رخت بربند.

بايد توجه داشت كه اجراي طرح هاي آبياري نوين و مدرن در رونق و توسعه بخش كشاورزي و بهره وري و بهينه كردن مصرف آب در اين بخش ضرورت دارد و در كنار آن استفاده و كاشت گياهان مقاوم به كم آبي، الگوي كشت مناسب در هر منطقه به تناسب وضعيت آبي و خاكي، ارتقاي دانش كشاورزان و مانند آن از ديگر ضرورياتي است كه بايد همزمان مورد توجه كشاورزان و مسئولان قرار گيرد.

............................

گزارش: فاطمه زيراچي

© 2003 Mehr News Agency .

يکشنبه|ا|11|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 294]