نوسازي نظام اسلامي از ديدگاه امام خميني (ره)‏

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: نوسازي نظام اسلامي از ديدگاه امام خميني (ره)‏
نوسازي نظام اسلامي از ديدگاه امام خميني (ره)‏
حجت الله رضويان
مبحث "نوسازي نظام" از مباحثي است كه از يك سو نشأت گرفته از نيازها و ضروريات جامعه امروزي مي‎‌‎باشد و از سويي ديگر زمينه ‌ساز چشم انداز افق نظام اسلامي در آينده قلمداد مي‎‌‎گردد. اين ضرورت اجتناب ناپذير يعني نياز به تغيير و دگرگوني، برگرفته از اقتضائات و واقعيت ‌هاي ملموس و مشهود اجتماع كنوني بوده و به همين دليل گستره‎‌‎ وسيع و پرمخاطره‌اي را در فراسوي نظام اسلامي مي‎‌‎گشايد. بي‌ترديد نوسازي نظام در بالندگي نظام اسلامي و هدايت فكري و جهت دهي سياست‌هاي آن تأثير بسزايي را ايفا خواهد نمود.در اين ميان، سخنان و وصيت‌هاي امام خميني (ره)، به عنوان بنيانگذار انقلاب اسلامي ايران مي‌تواند مسيرها و عرصه ‌هاي تازه‌اي را به روي چالش‌ها و مشكلات جامعه بگشايد. مواضع و ديدگاه‌هاي امام خميني (ره) در قبال پديده ‌هاي جديد از جمله نوسازي، مانند هر متفكر ديگري تحت تأثير مباني كلي‌تري قرار دارد كه بدون شناخت و توجه به آنها، فهم موضع ايشان دشوارتر خواهد بود. ‏امام (ره) همواره با تكيه بر معيارهاي اسلامي و ملي مسائل و دستاوردهاي نو را مورد نقد قرار داده و قبول داشته‌اند. امام (ره) در باب نوسازي جامعه مي فرمايند: "بازسازي و نوسازي كشور قطعاً مورد تأييد و از برنامه‌هاي ماست..." مهم ‌ترين مباني نظري و عملي امام (ره) عبارت‌اند از:‏
شناخت و اعتقاد به اسلام به عنوان ديني جامع‏ و معتقد بودن به حفظ و بقاي استمرار ديانت اسلام
اسلام اصيل ترين معيار و ملاك نقد و انتخاب امام (ره) در قبال تمامي مسائل و پديده‌هاي نو و تمدني جديد بوده است. ايشان معيار و اصول اسلامي را در تمامي مسائل و عرصه‌ هاي جامعه در نظر داشته‌اند. از اين رو مي‌فرمايند: "اسلام همه چيز است." و معتقدند كه دين اسلام تمامي بخش ‌هاي حيات بشري را در نظر داشته است. "اسلام در همه ابعاد قانون دارد."
همچنين در وصيت‌نامه الهي و سياسي خويش نيز بر اين جامعيت تأكيد داشته‌اند. "اسلام و حكومت اسلامي پديده‌اي الهي است كه با به كار بستن آن سعادت فرزندان خود را در دنيا و آخرت به بالاترين وجه تأمين مي‌كند و قدرت آن را دارد كه قلم سرخ بر ستمگري ها و چپاولگري ها و فسادها و تجاوزها بكشد و انسان‌ها را به كمال مطلوب خود برساند." از اين رو در نوسازي جامعه نيز مي‌بايد اصول و احكام اسلام در اولويت باشد.‏
مصالح جامعه، كشور و مردم
دومين معيار حفظ مصالح جامعه، كشور و مردم مي باشد. از نظر امام (ره) اين معيار با معيار اصلي كه اسلام است تناقض ندارد. امام معتقد است اسلام مصلحت جامعه است و مغاير با مصالح مردم و جامعه نيست. امام (ره) مي فرمايند: "سياست ما هميشه بر مبناي حفظ آزادي، استقلال و حفظ منافع مردم است كه اين اصل را هرگز فداي چيزي نمي‌كنيم." در نوسازي جامعه نيز اصل مصلحت عمومي مردم و كشور يكي از معيارهاي مهم مي‌باشد.‏
عدم وابستگي و استقلال
يكي ديگر از معيارهاي امام در خصوص موضع ايشان در قبال پديده‌ هاي جديد ناشي از تمدن غرب، موضع عدم وابستگي است. با توجه به سابقه تاريخي رابطه‌ سلطه جويانه غرب با كشور ما، امام همواره به غرب با حفظ حساسيت خاص نسبت به خدشه ‌دار شدن استقلال كشور نگاه كرده است. در اين باب امام مي‌فرمايند: "بنياد ديگر اسلام، اصل استقلال ملي است. قوانين اسلام تصريح دارند كه هيچ ملتي و هيچ شخصي حق مداخله در امور كشور ما را ندارد."
اين معيار نيز خود به نحوي وابسته به معيارهاي پيشين است، زيرا اولاً اسلام تحت سلطه بودن مسلمانان را نفي كرده است و ثانياً وابستگي بر خلاف مصالح كشور و مردم است: "از آن طرف باز يك اصل ديگري هست كه باز از اصول مهم است كه مسلمين نبايد تحت سلطه كفار باشند. خداي تبارك و تعالي براي هيچ يك از كفار سلطه بر مسلمين قرار نداده است و نبايد مسلمين اين سلطه كفار را قبول بكنند. اين اصولي از امور سياسي است كه قرآن كريم طرح كرده است و مسلمين را به آن دعوت كرده است." ‏همچنين در جايي ديگر مي‌فرمايند: "اسلام همه ترقيات و همه صنعت‌هاي را قبول دارد، با تباهي‌ها مخالف است، با آن چيزهايي كه تباه مي‌كند جوان‌هاي ما را، مملكت ما را، با آنها مخالف است، اما با همه ترقيات، همه تمدن‌ها موافق است. اسلام وابستگي شما را و ما خودمان را به ديگران منكر است." بنابراين در مسير نوسازي نظام نيز مي‌بايد اصل عدم وابستگي به اجانب و دول غربي و حفظ استقلال كشور حفظ گردد.‏
سفارش به جديت در كسب علم و فراگيري تخصص
امام (ره) در بسياري از سخنراني‌ها و گفته ‌هايشان بر توسعه و نوسازي جامعه طبق اصول و احكام اسلامي تأكيد داشته‌ و جوانان و مردم ايران را به فراگيري تخصص سوادآموزي و كسب علم دعوت نموده‌اند. امام در اين زمينه مي‌فرمايند: "بايد چه طبقه جوان روحاني و چه دانشگاهي، با كمال جديت به تحصيل علم هر يك در محيط خود ادامه دهند..." همچنين "بايد كوشش در راه علم و به دست آوردن تخصص در رشته‌هاي مختلفه، اساس فعاليت جوانان دانشجوي عزيز ما باشد كه نيازمندي هاي ميهن به دست خود آنها برآورده و كشور ما با كوشش شما خودكفا شود." ‏امام (ره) در متون مربوط به دانشگاه‌ها مي‌فرمايند: "دانشگاه مبدأ همه تحولات است..." در جاي ديگر مي فرمايند: "ترقي مملكت به دانشگاه است." تمامي اين سخنان نشانگر اهميت ايشان به علم آموزي، رشد و نوسازي كشور بوده است.‏
گسترش سوادآموزي
امام خميني (ره) بي‌سوادي را يكي از ميراث ‌هاي شوم نظام طاغوتي مي‌دانستند. از همين رو اهميت بسياري براي باسواد كردن بي‌سوادان قائل بودند، از اين رو تلاش ‌هاي وافر و بيكراني در جهت ريشه‌ كني آن و باسواد نمودن اقشار مردم ايران نمودند.‏
توسعه‌ اقتصاد اسلامي
امام خميني اصولاً به اقتصاد به عنوان حوزه عملي و عرفي كه معيشت و زندگاني مادي مردمان را تأمين مي‌كند، به ديده اهميت نگريسته است. علاوه برآن ايشان توسعه اقتصادي و رشد اقتصاد جامعه را نيز پذيرفته‌اند، اما توسعه اقتصادي جهان معاصر معيار "فقدان معنويت و توجه به خدا" را مورد نقد قرار مي‌دهند و فعاليت‌‌هاي اقتصادي را كه متكي بر ايمان به خدا و با انگيزه الهي باشد به عنوان يك آرمان قابل دسترس مطرح مي‌نمايند. "مكتب ‌هاي توحيدي كه در رأس آنها مكتب اسلام است در اين حال كه به ماديات و با ماديات سروكار دارند، لكن مقصد اين است كه مردم را طوري تربيت كنند كه ماديات حجاب آنها براي معنويات نباشد."‏
منابع:
نوسازي جامعه از ديدگاه امام خميني (ره)، محمد حسن حسني، تهران: موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره). موسسه چاپ و نشر عروج، 1378.‏
امام خميني (ره)، صحيفه نور، (مجموعه سخنراني ها، نامه ها و
پيام ها)، تهران، سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.‏
امام خميني (ره)، تحرير الوسيله، چاپ دوم: قم، اسماعيليان، 1408 ق.‏

شنبه|ا|10|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 322]