راز هنر گليم بافي ، نهفته در سينه هنرمندان روستايي يزد

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: راز هنر " گليم بافي " ، نهفته در سينه هنرمندان روستايي يزد
فرهنگي. صنايع دستي. گليم‌بافي.

يزد سابقه هنر دستي " گليم‌بافي " پيش از هنر قالي بافي است و قالي در اثر تكميل گليم و طي قرون و اعصار مختلف به وجود آمده‌است.

به گزارش ايرنا ، گرچه اين هنر به شيوه و رونق گذشته رواج ندارداما هنوز روستاييان يزد بويژه زنان به اين هنر اشتغال دارند و راز بافت آن در سينه هنرمندان روستايي نهفته و از سرانگشتانشان آشكار مي‌شود.

به گفته مسوولان ، اين صنعت در شهرستان‌هاي ابركوه و خاتم استان يزد رايج است كه سابقه‌اش نيز به بيش از يك هزار سال مي‌رسد.

گليم‌هاي هر منطقه داراي خصوصيات ويژه‌اي از نظر طرح و رنگ است و به طور كلي بايد گفت كه گليم هر منطقه را مي‌توان با توجه به طرح‌ها و رنگ بندي‌هاي آن از مناطق ديگر باز شناخت.

براي تهيه تار گليم اغلب از نخ پنبه و پشم و در موارد استثنايي‌از ابريشم استفاده مي‌شود.

در گليم‌بافي به شيوه " پودگذاري "، نخ پود با عبور از لايه‌هاي نخ تار، طرح نقشه مورد نظر را روي گليم نمايان مي‌سازند كه اين شيوه بافت در اغلب مناطق كشور رايج است.

درگليم بافي به شيوه " پود پيچي " علاوه بر نخ تار و پود از نخ پود نازك نيز استفاده مي‌شود و پود به حال پيچش از ميان نخ‌هاي تار و پود نازك عبور مي‌كند و بعد از كوبيدن آن با شانه بافندگي، عمل درگيري نخ‌هاي تار و پود قطعي مي‌شود.

بسياري از صاحبنظران اين شيوه بافت گليم را حد واسطي ميان گليم بافي و قالي بافي دانسته‌اند.

در حال حاضر گليم به عنوان زيرانداز ، پرده، رختخواب، چادر شب، خورجين و پشتي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

براي بافت گليم به " دار " با انواع عمودي، افقي، تبريزي و گردان، مواد اوليه نخ چله ، پشم و نقشه نياز است.

"دارثابت"ابتدايي‌ترين و دار تبريزي متداول‌ترين دارهاست و در دار گردان، مي‌توان طول تارها را به اندازه طول گليم تنظيم كرد.

نخ چله از پنبه با ضخامت‌هاي متفاوت تهيه مي‌شود و در برخي روستاها به جاي پنبه از پشم استفاده مي‌كنند.

پشم براي بافت گليم نيز مراحل شستن، ريسيدن و رنگرزي را طي مي‌كند و سپس به عنوان " خامه " از آن استفاده مي‌شود.

" چله كشي " مهمترين مرحله بافت گليم است و نخ‌هاي چله بايد به موازات يكديگر و با فاصله مشخص روي دار پيچيده شود.

گليم مرغوب بايد در مقابل نور و شستشو رنگ آن ثابت باشد و در صورت نامرغوب بودن اگر رطوبت به آن برسد رنگ پس مي‌دهد.

براي شناخت گليم مرغوب بايد آن را پيچيده و فشار داد تا استحكام‌آن سنجيده شود و گليم‌هاي داراي پود كم به آساني كشيده و از هم باز مي‌شود.

بافندگان روستايي معمولا در لبه‌هاي خارجي گليم، حاشيه را با موي بز به رنگ سياه مي‌بافند كه اين كار به استقامت گليم كمك مي‌كند.

پارگي چله، ناصاف بودن پودها، ضخيم بودن نمره نخ، نمايان شدن نخ و ريش- شدن چله از اشكالات گليم در هنگام بافت است.

معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان يزد با اشاره به جايگاه خوب صنايع دستي استان در كشور گفت: گليم‌هاي اين استان متنوع و داراي رنگ‌هاي سياه، لاكي، زرشكي و نخودي است.

" محمد بهشتي نژاد " روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود:
ثبات رنگ، سبكي وزن و مرغوبيت از ويژگي‌هاي گليم يزد است و اغلب گردشگران داخلي و خارجي آن را خريداري مي‌كنند.

وي خواستار توجه بيشتر به هنر دستي و توليدات صنايع دستي شد و تصريح كرد: همچنين طرح و نقشه گليم يزد، ذهني است و بافنده بدون مراجعه به نقشه آن را مي‌بافد.

وي ساده بافي، سوماك، چاك دار، بدون چاك، گليمچه، زيلو، زيلو پلاس، جل و سجاده، جوال و خورجين را از انواع بافته‌هاي گليم ذكر كرد و گفت: سجاده، گليمچه و سوماك از انواع گليم يزد است.

بهشتي نژاد اضافه كرد: گليم براي تزئين ديوارهاي خانه، كف پوش اطراف فرش‌هاي منزل، آويز ورودها و پادري مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

وي بر حفظ و اصالت هنرهاي سنتي و آميخته با فرهنگ اصيلي ايراني اسلامي تاكيد كرد و گفت: در بافت گليم سعي مي‌شود با حفظ اصالت محصولاتي زيبا، جذاب و مورد پسند هنر دوستان توليد شود.

وي آموزش صنايع دستي و هنر گليم بافي را از برنامه‌هاي اين سازمان بيان كرد و گفت: درحال حاضرتعدادي هنرجو در اين رشته درحال فراگيري آموزش‌هاي تخصصي هستند.

به گفته كارشناسان مواد اوليه گليم بافي يزد از پشم گوسفند تهيه و در برخي موارد از ضايعات فرش دستباف استفاده مي‌شود.

به گفته آنها، عدم بازار يابي و گران بودن مواد اوليه از چالش‌هاي فرا روي صنعت دستي گليم بافي است.

گليم يزد در ابعاد مختلف از جمله يك در دو، دو در دو و دو در سه متر بافته مي‌شود.

معرق، ايكات، منسوجات، سفال، سراميك، خاتم، قلم كاري، چاقوسازي ، گيوه- بافي، نمد، احرامي، دارايي، زرگري، جاجيم، ترمه، مسگري، طلاسازي، نقاشي روي چرم، سوزن دوزي، شعربافي و زيلو و قالي از جمله صنايع دستي استان يزد است. ك/‪۴‬
دوشنبه 30 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 129]