تغيير قبله نشانه‌اي ديگر از ابهت مسلمانان

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: تغيير قبله نشانه‌اي ديگر از ابهت مسلمانان
گروه سياسي: رويداد تغيير قبله از بيت‌المقدس به مكه معظمه، از جمله حوادثي است كه در تاريخ صدر اسلام اهميت فراواني دارد و عبرت‌هاي آن همواره آموزنده است. اين حادثه افزون بر نشان دادن روش اسلام در برخورد با بهانه‌گيران، به مسلمانان در مورد فلسفه احكام و عبادت‌ها شناخت داد.
قدس شريف مهبط وحي الهي، معراج رسول خدا(ص) و نخستين قبله‌گاه مسلمانان جهان است. بيت‌المقدس در دل و ديده مسلمانان عزيز است. نماز بيت‌المقدس و عبادت، بيتوته، روزه گرفتن و دفن شدن در آنجا از پاداش و فضيلتي بس فراوان برخوردار است.

18 محرم سالروز تغيير قبله مسلمانان از بيت‌المقدس به مكه است، اين نوشتار به جايگاه قدس شريف و علل تغيير قبله مي‌پردازد.

فلسطين و قدس شريف از لحاظ جغرافيايي قلب جهان عرب، سرزمين كوچكي است در شرق درياي مديترانه كه همچون پلي سه قاره آسيا، اروپا و آفريقا را به هم متصل مي‌كند و بيت‌المقدس پايتخت آن در طول تاريخ همواره از تقدس خاصي نزد مسلمانان، مسيحيان و يهوديان برخوردار بوده است.

هرچند يهوديان غاصب، قدس را به زبان عبري «اورشليم» ناميده‌اند.

قدس مهبط وحي الهي

قدس سرزميني است كه تاريخ كهن و سرشار از معنويت دارد و چهره‌هاي محبوب و پاكي در اين سرزمين مدفونند. ابراهيم خليل‌الله (ع)، لوط (ع ) برادرزاده ابراهيم، اسحاق (ع ) داود(ع ) موسي كليم‌الله (ع) كه قبرش در جوار بيت‌المقدس و شرق آن است و ديگر پيامبران. قرآن از تمامي آنها با تكريم و تعظيم فراوان ياد كرده و ستوده است. در اين سرزمين بود كه خدا با موسي (ع ) سخن گفت و عيسي (ع ) پا به هستي گذاشت و در گهواره لب به سخن گشود و خدا او را به سوي خود برد. مريم (س) در اين سرزمين رحلت كرد و هاجر به اين اقليم هجرت كرد و مهمتر از همه اين‌ها قدس قبله نخست مسلمانان به شمار مي‌رود.

پيامبر اكرم (ص)‏ در مدت سيزده سال پس از بعثت در مكه و چند ماه بعد از هجرت در مدينه، به امر خداوند متعال به سوى بيت‌‏المقدس عبادت مى‏كردند و نماز مي‌خواندند در حالى كه مردم و اهالي شهر مكه در آن زمان براي كعبه اهميت زيادى قائل مي‌شدند و آنجا را بتخا‏نه خود قرار داده بودند.

هنگاميكه پيامبر اكرم (ص) به مدينه آمدند و به طرف بيت‌‏المقدس نماز خواندند، يهوديان ساكن در مدينه شروع به بهانه‌جويى و اعتراض و تبليغ بر عليه مسلمين كردند مبنى بر اينكه اينان از خود استقلال ندارند و اينكه به طرف قبله ما نماز مى‏خوانند و اين مطلب دليل بر حقانيت ماست.

تمامي اين مسائل، دستاويزى براى كوبيدن پيامبر (ص) شده بود.

پيامبر (ص) از اين موضوع بسيار رنج مي‌برد و شب‌ها به انتظار وحى (در اين مورد) به آسمان چشم مي‌دوخت و ساعت‌‏شمارى مى‏كرد. سرانجام يك روز در حالى كه دو ركعت از نماز ظهر را خوانده بود، جبرئيل(ع) مامور شد كه به ايشان وحي الهي را نازل كند. بازوى پيامبر(ص) را گرفت و روى او را به سوى كعبه گرداند و اين آيه شريفه را از سوي پروردگار به وي ابلاغ كرد.

«ما توجه تو را بر آسمان به انتظار وحي و تغيير قبله بنگريم و البته روي تو را به قبله‌ايكه بدان خشنود شوي بگردانيم پس روي كن به طرف مسجدالحرام و شما مسلمين نيز هر كجا باشيد در نماز روي بدان جانب كنيد و گروه اهل كتاب بخوبي مي‌دانند كه اين تغيير قبله بحق و راستي از جانب خدا است و خداوند از كردار (ناپسند) آنها غافل نيست.» (سوره مباركه بقره ، آيه 144)

بعد از تغيير قبله، يهوديان ناراحت شدند و تبليغات منفى خود را به شكل ديگرى شروع و اظهار كردند كه چه عاملى باعث ‏شد كه مسلمانان از قبله پيشين انبيا اعراض كنند، پس يا كار سابقشان باطل بوده و يا كار فعلى آنان اشتباه است. خداوند متعال در آيه ياد شده جواب آنها را چنين مى‏دهد كه همه جا مربوط به خداست و به هر كجا او دستور دهد، بايد بدان سو نماز خواند و نقطه خاصى بدون دستور الهى داراى شرافت ذاتى نيست.

«مردم سفيه بيخرد خواهند گفت چه موجب آن شد كه مسلمين از قبله‌اي كه بر آن بودند (بيت‌المقدس) روي به كعبه آوردند بگو اي پيغمبر مشرق و مغرب خدايراست و هر كه را خواهد او به راه راست هدايت كند.» (سوره مباركه بقره ، آيه 142)

قبله مدينه طيبه، از معجزات رسول‌الله (ص) است كه بدون اِعمال آلات نجومي و قواعد هندسي و يا در دست داشتن زيج و ديگر منابع طول و عرض جغرافيايي، آن را در غايت دقت و استوا تعيين كرده و به سوي كعبه ايستاد و فرمود: محرابي علي‌الميزان.

مدينه و مكه تقريباً در سطح يك دايره نصف‌النهار قرار گرفته‌اند و اندكي طول مدينه از مكه بيشتر و عرض مدينه نيز قريب چهار درجه بيشتر از مكه است، و قبله مدينه اندكي از جنوب به سوي مغرب منحرف است و جالب اين است كه ناودان كعبه نيز در جانب غربي آن قرار دارد.

رسول‌الله (ص) هنگاميكه در مكه به سوي بيت‌المقدس نماز مي‌خواند خانه كعبه را بين خود و بيت‌المقدس قرار مي‌داد ولي اين عمل در مدينه ميسر نبود، زيرا اگر كسي در مدينه مواجه مكه باشد، ناچار بايد بيت‌المقدس را پشت سر قرار دهد و بالعكس، اما در مكه مي‌تواند در طرف جنوب خانه كعبه، هم به سوي كعبه باشد و هم به سوي بيت‌المقدس.

چنانچه ناصر خسرو در سياحت‌نامه مي‌گويد: «مدينه شهري است بر كناره صحرايي نهاده و آنجا قبله، سوي جنوب افتاده است».

فلسفه تغيير قبله

فلسفه تغيير قبله با استفاده از مدارك اسلامى به نظر مى‏رسد، عبارت از موارد زير باشد:

1- پيامبر اكرم (ص)- وقتى كه در مكه بودند چون مي‌خواستند صفوف مسلمين از مشركان‏ كه به كعبه اهتمام مى‏ورزيدند جدا شود، لذا به بيت‏المقدس متوجه شدند و همين كه به مدينه آمدند، در مرحله اول به طرف بيت‏المقدس نماز ‏خواندند ولي خواستار تغيير قبله شدند كه اين امر به واسطه اين بود كه يهوديان مسئله قبله را بعنوان دستاويزي قرار داده بودند و از اين امر سوء‌استفاده مي‌كردند و اين در حالي بود كه يهود و نصارا در كتاب‌هاى دينى خود خوانده بودند كه پيامبرى خواهد آمد كه به دو قبله نماز مى‏خواند، همچنان كه قرآن نيز به اين مساله اشاره دارد.

2- براى آزمايش افراد مسلمانى كه هنوز رسوبات دوران شرك در آنها بود و هنوز به مقام تسليم نرسيده بودند اطاعت از اين دستور بسيار كار دشوارى بود و در قرآن كريم نيز به اين مساله اشاره شده است:

«و اي پيغمبر ما قبله‌اي كه بر آن بودي نگردانيديم، مگر براي اينكه بيازمائيم و جدا سازيم گروهي را كه از پيغمبر خدا پيروي كنند از آنان‌كه به مخالفت او برخيزند و اين تغيير قبله بسي گران بود جز در نظر هدايت‌يافتگان به خدا و خداوند اجر پايداري شما را در راه ايمان تباه نگرداند كه خدا به خلق مشفق و مهربانست». (سوره مباركه بقره ، آيه 143)

قبله مدينه آن چنان كه پيغمبر اكــــرم( ص) به سوي آن نماز خوانده است، تا امروز به حال خود باقي است و دانشمندان رياضي مشهور با قواعد رياضي قبله مدينه را چنان يافتند كه رسول‌الله بدون آن‌ها يافت و اين ممكن نيست مگر به وحي و الهام ملكوتي، زيرا از مدينه تا مكه به مسافت قريب صد فرسنگ است و هيچ كس نقل نكرده است كه رسول‌الله به قواعد رياضي و آلات نجومي توسل جسته باشد.
چهارشنبه 25 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 235]