حلقه هاى گسسته بى اعتمادىبررسى جايگاه احزاب در افكار عمومي- بخش اول

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: حلقه هاى گسسته بى اعتمادىبررسى جايگاه احزاب در افكار عمومي- بخش اول
ايرج نظافتي

در نظام هاي مبتني بر آراي مردم نقش و جايگاه احزاب، تشكل ها و گروه هاي برخاسته از نهاد مردم بسيار بااهميت و غيرقابل انكار است.

در چنين نظام هايي تحزب گرايي به عنوان يك اصل مهم، نهادينه شده و مردم با احزاب رابطه اي دوسويه دارند و احزاب نيز بايد به عنوان چشم و گوش بينا و شنواي جامعه نماينده امين و قابل اعتماد افكار عمومي باشند.

با اين حال احزابي كه در خط خواسته هاي قانوني مردم قدم بردارند و مدافع راستين ارزش هاي شناخته شده و قابل احترام جامعه باشند بدون شك از پايگاه محكم مردمي برخوردار خواهند بود، اما اگر مردم احساس كنند حزب يا احزابي از مسير مطالبات مردم منحرف شده و راه را به بيراهه مي رود از آنان رويگردان مي شوند و در مناسبات سياسي هيچگونه توجهي به بيانيه ها و اظهارات آن حزب و گروه نخواهند كرد و رفته رفته پايگاه اجتماعي و سياسي آن حزب در ميان مردم متزلزل مي گردد و از كانون توجهات مردمي حذف مي شود.

نمونه بارز چنين احزابي را در بعد از انقلاب اسلامي و خصوصا پس از روي كار آمدن دولت اصلاحات در ايران به خوبي شاهد بوده ايم.

احزابي كه شعارهاي رنگارنگي از جمله ايران براي همه ايرانيان، دانستن حق مردم است و... راسر مي دادند به دليل انجام فعاليت هاي غيرمردمي و حتي بعضا ضدارزشي امروزه هيچگونه پايگاهي مردمي ندارند و مردم نيز در چند دوره مكرر انتخابات مجلس شوراي اسلامي، شوراي شهر و روستا و رياست جمهوري با قاطعيت تمام آنان را كنار زدند.

گرچه سرويس گزارش روزنامه كيهان در اواخر آذرماه در 3 شماره پي درپي به نقد عملكرد احزاب فعال در ايران پرداخت، اما اخيرا تحركاتي از سوي برخي احزاب و خصوصا خانه احزاب در موضوع انتخابات رياست جمهوري صورت گرفته كه لازم و ضروري به نظر مي رسد تا در اين باره با مردم و جمعي از صاحب نظران و كارشناسان به تجزيه و تحليل فعاليت هاي حزبي بپردازيم. همراه اين گزارش باشيد.

مردم چه مي گويند؟

به اتفاق يكي از بچه هاي عكاسي كيهان به سطح شهر تهران رفتيم تا ديدگاه هاي اقشار مختلف مردم را درباره احزاب و نحوه آشنايي آنان با مسايل حزبي جويا شويم.

در اين گزارش از مغازه دار و راننده تاكسي تا دانشجو و استاد دانشگاه درباره موضوع گزارش اظهار نظر كرده اند.

در حوالي ميدان امام خميني(ره) حميد اصغري كه دكه مطبوعاتي دارد در پاسخ به اين سؤال كه چه شناختي درباره احزاب كشورمان داريد مي گويد: هيچي! وي دليل اين ناآشنايي را متوجه ضعف اطلاع رساني احزاب و عملكرد غيرمردمي آنان مي داند و مي گويد: «فكر مي كنم خيلي ها با احزاب آشنايي ندارند چون خود احزاب تاكنون خدمتي به مردم انجام نداده اند تا شناخته شوند.»

«مجيدي» مغازه صوت و تصوير دارد ضمن بيان اينكه احزاب را نمي شناسد و تاكنون نيز به اين موضوع فكر نكرده است، مي گويد: «الان براي خيلي از مردم اين سؤال پيش آمده كه وظيفه احزاب چيست، آيا آنها بايد فقط در زمان انتخابات حضور داشته باشند يا خير،چون در ايام انتخابات معمولا پلاكاردهايي را در سطح شهر مشاهده مي كنيم كه بعضاً شعارهايي را بر روي آن نوشته اند و در گوشه اي هم از اين پارچه نوشته ها نام يك حزب به چشم مي خورد.»

حسن رحيمي كه به اتفاق همسرش جهت خريد به بازار مولوي آمده در نزديكي ايستگاه مترو 15 خرداد مخاطب سؤالم قرار مي گيرد. وي كه خود را راننده اتوبوس هاي بين شهري معرفي مي كند در پاسخ به اين سؤال كه نام چند حزب فعال در ايران را ذكر نماييد، به نام چند حزب منحله دوران گذشته اشاره مي كند به او مي گويم اين احزاب در زمان پهلوي فعاليت داشته و اينك فعال نيستند، درحال حاضر بيش از 240 حزب مجوزدار در كشورمان فعاليت دارند، وقتي كه آمار احزاب را مي شنود با تعجب مي گويد: «اين همه حزب داريم! پس تا حالا كجا بودند!؟»

وي علت ناآشنايي با احزاب را نداشتن پايگاه مردمي مي داند و مي گويد: «حزبي كه مشكلات مردم را درك نكند و با دردهاي جامعه بيگانه باشد همان بهتر كه ناشناخته باقي بماند.»

محمدي فر، راننده تاكسي است، مي گويد: «مردم ايران از احزاب دل خوشي ندارند، مثلا حزب توده يا رستاخيز وابسته به روس و انگليس بودند و ساير احزاب نيز به همين شكل بيشتر مدافع منافع اجنبي بوده اند تا مدافع مليت كشورمان، از همين رو مي بينيد عامه مردم هيچگونه اطلاعي از احزاب و نحوه فعاليت هاي حزبي ندارند.»

از او مي خواهم تا نام چند حزب را ببرد، مي گويد: «فكر مي كنم 2 يا 3 حزب داريم، حزب مشاركت و كارگزاران و اين حزب آقاي كروبي!»

اما وقتي كه مي شنود بيش از 240 حزب مجوزدار در ايران وجود دارد با تعجب مي گويد: «فكر نمي كنم اين همه حزب داشته باشيم!»

بي اطلاعي از فعاليت احزاب

شايد برخي از احزاب يا خانه احزاب اين گزارش را غيرواقعي تصور كنند و ما را متهم به فضاسازي عليه احزاب نمايند، اما واقعيت غير از اين نيست كه خيل عظيمي از مردم واقعاً با فعاليت حزبي آشنا نيستند و از وظايف احزاب بي خبرند.

احزاب يا خانه احزاب اگر درباره اين گزارش هرگونه شك و شائبه دارند مي توانند خود به ميان توده هاي مختلف مردم بروند و همين سؤال هايي كه ما مطرح كرده ايم را بپرسند تا به واقعيت اين موضوع مطلع شوند. در هفته هاي اخير همايش فصلي خانه احزاب با موضوع انتخابات، مشاركت حداكثري و چالش هاي فراروي آن برگزار شد كه در آن همايش اعضاء برخي احزاب اصلاح طلب تمامي هم و غم خود را متوجه انتخابات و صيانت از آراء مردم كردند. گرچه اين دغدغه آنان قابل قبول است و انتظاري جز اين از احزاب نمي رود اما جاي اين سؤال اساسي باقي است كه چرا در چنين همايشي احزاب به دنبال ارايه راهكاري براي ارتقاء فرهنگ حزبي در كشورمان نيستند و از همه مهمتر چرا به آسيب شناسي فعاليت ها و عملكرد خود نمي پردازند.

«محمدرضا رويگران» تحليل گر مسايل سياسي مي گويد: «به نظر من لازم است تا احزاب فعال امروزي به نقد منصفانه عملكرد خود بپردازند و به دنبال ايجاد پايگاه مردمي در جامعه باشند.»

وي مي گويد: «اگر دقت كرده باشيد خواهيد ديد كه امروز احزاب از پايگاه مردمي قوي و محكمي برخوردار نيستند كه چرايي اين موضوع را بايد در كارنامه سال هاي گذشته آنان جستجو كرد.»

اين تحليل گر مسايل سياسي با اشاره به دولت ساخته و انتخاباتي بودن احزاب ايراني مي گويد: «يكي از بيماري هاي مهلكي كه متوجه احزاب در ايران شده است اين است كه در سايه دولت ها شكل گرفته اند، از همين رو مي بينيم با پايان كار آن دولت آنان نيز از عرصه هاي مختلف سياسي و اجتماعي حذف مي شوند و فقط در زمان انتخابات به صدور بيانيه اي اكتفا مي كنند.»

كامران اصغرزاده، دانشجوي رشته علوم سياسي معتقد است كه حتي احزاب دولت ساخته نيز كارنامه مثبتي از خود بجاي نگذاشته اند. وي مي گويد: «در زمان دولت هاي سازندگي و اصلاحات احزابي سربرآوردند و به فعاليت پرداختند كه پس از مدتي كوتاه شعار خروج از حاكميت را سردادند يا حتي به تشويش اذهان مردم عليه ارزش هاي انقلاب دامن مي زدند يا نمايندگان مجلس را به سمت استعفاء و تحصن هدايت مي كردند، همين عملكردهاي ضدارزشي به نوعي در حافظه جمعي افكار عمومي ماندگار شد و امروزه مي بينيم كه مردم واقعاً دل خوشي از احزاب و فعاليت هاي حزبي در كشورمان ندارند.»

نگاه مردم از دو زاويه

«محمود اسلامي نيا» كارشناس علوم اجتماعي و استاد دانشگاه نگاه مردم به احزاب را از 2 زاويه مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد و مي گويد: «مردم در نگاه به احزاب به دو دسته تقسيم مي شوند، دسته اول كساني هستند كه حزب و كاركردهاي آن را به خوبي مي شناسند ولي به دليل اينكه احزاب در سال هاي گذشته خصوصاً در دوران اصلاحات كارنامه درخشاني ندارند و بيشتر به دنبال كسب قدرت و ثروت بودند، از آنان رويگردانند و نه تنها دل خوشي از احزاب ندارند بلكه از هر نوع فعاليت حزبي متنفر و بيزارند.»

وي در ادامه مي گويد: «حال براي ترميم نگاه مردم به احزاب لازم است تا احزاب به نقد خود بپردازند و صادقانه در خدمت جامعه باشند، چون در حال حاضر متأسفانه احزاب هيچگونه پايگاه ارزشي در ميان مردم ندارند و بايد با اعتمادسازي و با صداقت و يكرنگي به جلب نظر مردم بپردازند.»

اين استاد دانشگاه مردم از نگاه دوم را چنين بررسي مي كند: «گروه دوم افرادي هستند كه هيچگونه شناختي نسبت به احزاب ندارند و آنان را نمي شناسند، علت اين مسئله را نيز بايد درضعف اطلاع رساني احزاب كشورمان جستجو كرد، يعني هنوز احزاب ما نتوانسته اند بخش مهمي از جامعه را با نحوه فعاليت هاي حزبي آشنا كنند و آنقدر كه به فكر برگزاري همايش هاي انتخاباتي براي رسيدن به قدرت بوده اند نيمي از آن را به فكر تشكيل پايگاه مردمي منسجم در جامعه و جلب اعتماد عمومي نبوده اند.»

احزاب پايگاه مردمي ندارند

به مجلس شوراي اسلامي مي روم تا ديدگاه برخي از نمايندگان خانه ملت درباره احزاب را جويا شوم.

خانم دكتر طيبه صفايي، عضو كميسيون آموزش و تحقيقات و نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي در راهروهاي مجلس دقايقي از وقت خود را در اختيارمان قرار مي دهد و مي گويد: «من هم با گزارش هاي قبلي شما هم عقيده ام، ما تا زماني كه احزابي نداشته باشيم كه پايگاه مردمي و اسلامي و انقلابي داشته باشند و در راستاي اهداف نظام مقدس جمهوري اسلامي حركت كنند نمي توانيم به فكر نهادينه كردن نظام حزبي باشيم.»

اين نماينده تهران مي گويد: «احزابي كه به دنبال چراغ سبز نشان دادن به دشمنان هستند و مردم آنها را قبول ندارند قطعاً نبودشان از بودنشان بهتر است چون ضرورتي براي فعاليت هاي آنان در جامعه اسلامي ما وجود ندارد.»

خانم دكتر صفايي مي گويد: «درحال حاضر مهمترين دستاورد كشورمان ايجاد وحدت و يكپارچگي در ميان آحاد ملت است كه اين مسئله در سايه رهبري عاليقدر حضرت آيت الله خامنه اي شكل گرفته و اين موضوع يكي از بزرگترين توفيق ها براي كشورمان محسوب مي شود، كه در ايجاد چنين وحدت و يكدلي احزاب نيز بايد نقش داشته باشند، اين درحالي است كه تاكنون در اين راستا احزاب فعاليتي از خود نشان نداده اند.»

پرويز سروري، عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي و نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي نيز در اين باره مي گويد: «موضوع احزاب از مسايل مهمي است كه متأسفانه الان با فقدان آن مواجه هستيم، علتش هم اين است كه احزاب در جمهوري اسلامي براساس اهداف كوتاه مدت شكل مي گيرند و غالباً براي يك هدف انتخاباتي به وجود مي آيند، به همين دليل آن اهداف عاليه اي كه بايد يك حزب به دنبالش باشد تاكنون در ايران تحقق علمي پيدا نكرده است.»

سروري مي گويد: «يك سري احزاب داريم كه با دولت ها متولد مي شوند، اينها چون براساس ساختار قدرت شكل مي گيرند نمي توانند با مردم ارتباط برقرار كنند و تقريباً يك شكل تشريفاتي از توجيه قدرت را براي مردم به دست مي گيرند و آن كاركردي كه احزاب بايد داشته باشند را ندارند.»
سه شنبه 24 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 240]