پزشك خانواده طرح مهار مصرف بى رويهدارو مراقب سلامتى در چرخه زندگى باشيم ( بخش پاياني)

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: پزشك خانواده طرح مهار مصرف بى رويهدارو مراقب سلامتى در چرخه زندگى باشيم ( بخش پاياني)

حسن آقايي

در نظام درماني - پزشكي كنوني كه تمركز روي بيماري محوري دارد، افراد بيمار عموما بين اين پزشك و آن مطب، اين بيمارستان و آن مركز درماني سرگردان مي شوند ردپاي متمركز در هيچ يك از اين مراكز ندارد و جايي هم كه پرونده درماني متمركز بيمار را داشته باشد، وجود ندارد. در چنين اوضاع، بيمار را مي شود به نوعي مستاجر خانه به دوش، مثال زد كه خستگي و ناخوش احوالي او با هيچ نسخه اي برطرف نشده است. اين شيوه هاي پزشكي- درماني، به نقلي از ناپسندترين نظام هاي سلامت در جهان است.

يكي دو سالي مي شود پزشك خانواده، طليعه سلامت محوري در روستاها و بخش هاي كم جمعيت، توزيع شده است. بيمار و حتي فرد سالم و يا به ظاهر تندرست هم زير پوشش تيم پزشك خانواده قرار دارند جوري كه نفس درمان و مراقبت و پيشگيري در قلب زندگي آنان مي طپد... و در چنين سيستم پزشكي و درماني، نه موقعيت بيمار از صفحه مانيتور و يا دفترچه اسامي مراجعه كنندگان به بيمارستان و مطب و ... ناپيدا مي ماند و نه آن كه كسي به فكر خود ويزيت كردن و خودسرانه دارو خوردن مي افتد.

بهبود اقتصاد، راهبردي ايمني سلامت

يكي از خوانندگان روزنامه در تماس با سرويس گزارش روز، درباره گزارش فرهنگ واردتي كه در سه شماره (هفتم تا نهم ديماه) چاپ شد مي گويد درباره نيازهاي جوانان مي نوشتيد و اين كه چه امكاناتي ارائه شده است تا فرهنگ بيگانه در اينجا كمترين تاثيري نگذارد، بعد مواردي درباره وضعيت اشتغال و اقتصاد در كشور مطرح مي كند.

وي كه خود را «پيري» ساكن كرج و شاغل در بيمه معرفي مي كند، درباره اين كه چرا برخي از اقشار مردم كمتر به سلامت خود توجه مي كنند و همچنين درباره مصرف خودسرانه دارو توسط بعضي از افراد، نخست از يك اتفاق و سرگرداني در بيمارستان ها مي گويد: «ساعت سه بعد از نيمه شب يكي از نزديكان بيمار دچار ناراحتي شديد اورژانسي مي شود. بدون هيچ فوت وقت او را به بيمارستان ... مي بريم. بخش پذيرش بيمارستان مي گويد ما جا براي بستري نداريم. بحث و اصرارمان بي ثمر مي شود. ناچار بلافاصله بيمار را به بيمارستان ديگري منتقل مي كنيم. آنجا هم جواب مي دهند ما بخش «سي.سي .يو» نداريم. آنان خيلي راحت و بدون توجه به وضعيت اورژانسي بيمار و يا تدبير و همياري، ما را به حال درماندگي مان رها مي كنند.

در آن نيمه شب، نا علاج يا اتلاف وقت بيشتر و نگراني، بيمار را به يك بيمارستان ديگر مي ر سانيم و سرانجام بستري مي شود...» وي ادامه صحبتش معطوف پيرامون سوالم مي شود و به رابطه اقتصاد و سلامت اشاره مي كند با اين پيش گفت كه چندي پيش يك گزار ش خبري رسمي در مورد موقعيت هاي اجتماعي و امنيت و ... كشورهاي جهان خوانده است ايران هشتاد و دومين كشور در جهان از لحاظ امنيت، زندگي و شغلي مردم است.

وي اضافه مي كند: «با اين حال اما از نظر من، امنيت اقتصادي اثر مثبتي روي ابعاد روحي، فكري و سلامت مردم - خانواده ها - مي گذارد.

به گمان من اگر پديده مشكلات اقتصادي مهار شود، مسايل ديگر مثل توجه به تندرستي پزشك درماني سريع و در دسترس عموم باشد، التهابات روحي و خود طبابتي اقشار كم درآمد هم حل مي شود. معتقدم اقتصاد - عمومي - مملكت متحول و پويا شود نيازهاي مردمي و اجتماعي هم كاملا از بهبود وضع اقتصادي تغديه مي كنند.»

معتقديم فراشناخت چند و چون و كم و كيف ارائه خدمات سلامت در آگاهي بيشتر و فرهنگ افزايش اقشار و لايه ها جامعه، مفيد به پايداري فزونتر تندرستي و توسعه جنبه هاي گوناگون در ساز و برگ زندگي است.

در پروسه سلامت، اطلاع رساني و ارتقاي سطح دانش و ادراك، تنوير و تبيين افراد در هر جامعه هم به لحاظ اقتصاد خانواده و كشور و هم امنيت تندرستي نيز نقش حياتي دارند.

گفت وگويم با محمد اسماعيل مطلق يكي از پزشكان عمدتاً محور دو موضوع مي چرخد. يك بخش درباره وضعيت نظام درماني- پزشكي فعلي، بخش ديگر درباره موقعيت كاركرد پزشك خانواده است.

نخستين سؤالم از اين پزشكي كه مسئوليتي نيز در وزارت بهداشت دارد، علت يابي مصرف خودسرانه دارو و تكرار مراجعات يك بيمار به پزشكان است. همچنين از جايگاه كيفي- ارزشي جامع دفترچه بيمه در چرخه درماني و كميت بهره مندي آن در هزينه هاي پزشكي مي پرسم. وي در تعريف نظام فراگير درماني كنوني، مي گويد: «نظام درماني فعلي ما در شهرهاي كشور، يك نظام بيمار محور است. فرد تا مريض نشود قطعاً به پزشك مراجعه نمي كند. كسي هم كه به پزشك مراجعه مي كند، مثل - نمايه- صفحه رادار هواپيما، مي گذرد و ناپيدا مي شود. يعني مراجعات بعدي براي پايش بيماري صورت نمي گيرد. نه پزشك مي داند كه چه بر سر بيمار آمده است ونه بيمار به-همان- پزشك مراجعه خواهد كرد. به پزشك ديگر مراجعه مي كند. اين يكي از بدترين روش ها و حالت ها در نظام سلامت است.» دكتر مطلق از دلايل اين حالت مي گويد: «دليل اول بيمار محور بودن است. علت دوم وجود ارتباط مالي بين بيمار و ارائه كنندگان پزشكي است. يعني، پزشكان زماني كه عده مراجعه كنندگان شان بيشتر باشد، درآمدشان بيشتر مي شود.»

وي در ادامه بيان اين مطلب، به طور موردي، ميزان يك تعرفه پزشكي و نحوه تأمين آن را مورد بازخواني قرار مي دهد: -«تعرفه يك پزشك عمومي در يك مطب خصوصي چهار هزار تومان است. سازمان بيمه خدماتي از اين مبلغ فقط يكهزار و چهارصد تومان به پزشك مي دهد. فرد بيمار هم مجبور است دو هزار و ششصد تومان را به پزشك بپردازد. اين گونه نظام- درماني- پزشكي- ناعادلانه است و ميزان رضايتمندي مردم از دفترچه بيمه، پايين است در حالي كه دفترچه هاي بيمه در دست مردم، مثل يك چك سفيد امضاء است و ما موظفيم بپردازيم.

اين پزشك پيرامون خودرأيي افراد در مصرف دارو، ضمن اشاره به اين كه بيمار هم به پزشك مراجعه مي كند و هم مشاوره مي گيرد، بالا بودن هزينه هاي مراجعه به پزشك را مهمترين علت خودسري مصرف دارو قلمداد مي كند: -«دليل اين كه مردم - بعضاً - خودسرانه به درمان خود مي پردازند آن است كه بايد هزينه هاي زيادي به پزشك بدهند. بنابراين، زماني كه بچه و يا خود- فرد بزرگتر خانواده- مريض شود، از قفسه محل داروهاي مازاد- در خانه، دارو برمي دارد و مصرف مي كند.» وي يك دليل ديگر اين روش را در نبود پراكندگي محل طبابت در نقاط مختلف شهر مي داند. -«توزيع نامناسب جغرافيايي پزشكان در مناطق شهري و نبود دسترسي آسان، عامل مهم مصرف سرخود دارو است چرا كه معمولاً پزشكان در چند خيابان اصلي متمركز شده اند. مردم براي مراجعه به آنان بايد مسافت زياد طي كنند و در حالي كه فرصت كم دارند، مشكلات تردد شهري را هم تحمل كنند. همه اين عوامل دست به دست هم مي دهند كه مردم به درمان خودسرانه خودشان بپردازند.»

اين پزشك در زمينه مبحث «چكاپ» پزشكي مي گويد: «يك سري برنامه هايي در سطح ملي وجود دارد، مثلاً تمامي افراد بالاي 35 سال سن بايد غربالگري ديابت شوند و ياخانم هاي بيش از 35 سال سن نيز بايد اقدام كنند. الان پزشكان خانواده هر جا كه لازم باشد براي بيماري هاي تعريف شده غربالگري انجام مي دهند. اصولاً براي تمام افراد تحت پوشش پزشك خانواده پرونده سلامت تشكيل شده است. اگر نياز به آزمايشات يا اقدامي تكميلي باشد، توسط پزشك درخواست نياز و انجام خواهد شد. پزشك بايد تشخيص دهد كه فرد نياز به چكاپ دارد يا نه؟»

وي با ارائه اين توضيحات، اما به صراحت مي گويد: «من اصلاً معتقد نيستم كه تمام افراد سالي يكبار براي چكاپ كردن به پزشك مراجعه كنند بلكه معتقدم براي همه افراد كشور بايد پرونده سلامت تشكيل شود و در صورت تشخيص و درخواست پزشك، اقداماتي تكميلي - تشخيصي و يا درماني صورت بگيرد.»

«پزشك خانواده» به لحاظ سلامت محور بودن برنامه هايش، در مقايسه با سيستم پزشكي- درماني متداول از گذشته، پديده اي نوپا در كشور است. تيم پزشك خانواده در سايه زندگي مردم نيست كه از سايه ها و ناپيدايي ها فراتر مي رود حتي احتمالات آن كه فرضاً ويروسي ياخته هاي سلامت انسان را تهديد و يا موجب اخلال در ايمني تندرستي فرد يا افراد تحت پوشش گروه پزشك خانواده شود را فراتوجه خود قرار نمي دهد و روشني هاي امنيت سالم بودن را با عبور از هرنوع سايه، پاسداري مي كند زيرا همانطور كه اشاره رفت، هسته بنيادي و خط مشي سفيران سبزانديش پزشكان خانواده، همانا سلامت محوري است.

افزايش سطح سلامت جامعه افزايش درآمد مردم

اين پزشك مسئول ادامه صحبت هاي خود را به توضيحاتي در خصوص موقعيت و برنامه هاي پزشك خانواده معطوف مي كند. وي با بيان اين كه برنامه پزشك خانواده در تعدادي از كشورهاي دنيا پياده- اجرا- مي شود، مي گويد: «برنامه تيم پزشك خانواده سلامت محوري است كه براساس آن، براي افراد تحت پوشش خود پرونده سلامت مي دهد. وي سپس به وضعيت سرانه حقوق و هزينه ها در نظام پزشك خانواده مي پردازد: «سرانه اي كه «پزشك خانواده » دارد بابت حقوق پزشك، ماما، هزينه دارو، راديولوژي و آزمايشگاه جمعيت تحت پوشش است. امسال (87) متوسط سرانه جمعيت تحت پوشش بيمه روستايي حدود 9700 تومان است. از اين مبلغ، نزديك به 25 تا 30 درصد بابت هزينه دارويي و حدود 15 درصد راديولوژي و آزمايشگاه مي شود. حدود 52 درصد بابت حقوق و دستمزد پزشك و ماما كه در تيم كار مي كنند، است. با توجه به اين صورت سرانه، معتقديم هرقدر سطح سلامت مردم بالا رود، درآمدشان بيشتر مي شود و هزينه هاي دارويي و پاراكلينيك نيز كاهش پيدا مي كنند. در نتيجه، آن منبع مالي (9700 تومان) هم كمتر خرج مي شود. حفظ اين مبلغ را صرف آموزش و ارتقاء سطح سلامت مردم مي كنيم.»

استقرار تيم سلامت

در متن زندگي مردم

چگونگي استقرار و تركيب بندي تيم پزشك خانواده بدين صورت است: براي هر چهارهزار نفر جمعيت تحت پوشش- همانطور كه پيشتر هم ذكر شد- يك پزشك، يك ماما به همراه تيم سلامت در نزديكترين فاصله، در متن جمعيت و با مردم زندگي مي كنند با اين يادآوري كه براي هر يك نفر از مجموع نفرات مذكور، پرونده سلامت تشكيل شده است.

اما چگونگي شناسايي سايه روشن هاي موقعيت سلامت مردم تحت پوشش، به گفته اين پزشك مسئول يك سري بيماري كه فرد داشته ولي خود از وجود آن ها اطلاع نداشته، شناسايي شده است. يك گروه از بيماري ها كه از قبل در افرادي بوده و شناسايي شده اند، اكنون تحت كنترل پزشك خانواده است. از سوي ديگر، كساني كه هيچ بيماري نداشته اند ولي مستعد ابتلا به يك بيماري خاص هستند و يا سابقه خانوادگي ابتلا به يك سري بيماري ها را تداعي-گمان- مي كند، آنان براي پيشگيري از مبتلاشدن، آموزش داده مي شوند. از همه مهمتر اين كه پزشك خانواده، حلقه رابطه اي بين مردم و گروه هاي تخصصي و بيمارستان ها است بدين صورت: پزشكان خانواده، بيماران را به بيمارستان ارجاع مي دهند. متخصصان پس از رسيدگي به وضعيت بيماران، آنان را با ارائه دارو، به نزد پزشك اوليه (اعزام كننده) فرستنده اين پزشك با تشكيل پرونده براي هر فرد، براساس نظرات متخصصان، ضمن آن كه بيمار را تحت پوشش- درماني- خود قرار مي دهد، پيوسته با سطوح تخصصي در رابطه با وضعيت سلامت فرد، در تماس است.

وي با تشريح ساختاري پل ارتباطي و مراقبتي، مي گويد: «در چنين سيستمي» است كه بيمار، ديگر نياز به مصرف خودسرانه دارو ندارد و با هر بار مراجعه به پزشك، بابت فرانشيز، فقط دويست تومان پرداخت مي كند. حال اين مبلغ را مقايسه كنيد با دو هزار و ششصدتومان- موصوف- كه يك نفر بيمارشهرنشين هنگام مراجعه به يك پزشك عمومي مي پردازد.

اين پزشك، در ادامه توضيحات خود، از توسعه برنامه پزشك خانواده مي گويد: «بنابه دستور وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، طرح توسعه برنامه پزشك خانواده به شهرهاي 20هزار تا50هزار نفر جمعيت، آماده شده است.»
يکشنبه 22 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 426]