گل گشت

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: گل گشت
تهران
تهران! تهران بزرگ، شهر درختان سر به فلك كشيده، شهر توچال، شهر ميدان آزادي و برج ميلاد، شهر ترافيك، شهر آدم و ماشين، شهر دود، شهر گربه و كلاغ. در روزگاري نه چندان دور دهكده كوچكي در شمال ري بود. جايي كوچك، خوش آب و هوا و سرشار از باغ هاي ميوه. كهن ترين سند فارسي موجود نشان دهنده وجود اين شهر پيش از سده سوم هجري است.
اهميت و آباداني و رونق تهران از زمان پادشاهان صفوي آغاز شد. نياي بزرگ صفويان به نام سيد حمزه در شهر ري مدفون بوده و به جهت وجود باغ هاي وسيع، آب گوارا و چنارهاي بلند و زيبا، هرچند وقت يكبار به آن روي مي آوردند و به اين ترتيب تهران مورد توجه پادشاهان صفوي به ويژه طهماسب يكم واقع شد. وي دستور ساخت بارويي به دور شهر را داد كه داراي 4 دروازه و 114 برج به تعداد سوره هاي قرآن بود. براي بناي حصار شهر از دو منطقه داخل شهر خاك برداري انجام شده كه بعدها اين دو منطقه به نام هاي چاله ميدان و چاله حصار معروف شدند. بنا بر تحقيق آنوبانيني حدود تقريبي نخستين حصار شهر تهران از جنوب به خيابان مولوي و حاج ابوالفتح، از سوي شرق به خيابان ري، از غرب به خيابان وحدت اسلامي و از شمال به امير كبير و امام خميني محدود مي شد و محوطه ارگ تهران در ميانه شمالي شهر قرار داشت و خندقي نيز به دور حصار كشيده شده بود
محله هاي عمده درون حصار شامل; بازار، عودلاجان، سنگلج، ارگ، چاله ميدان و چاله حصار بود و وسعتي حدود 4 كيلومتر مربع داشت. درازاي باروي دور شهر در كتابهاي معتبر حدود 6 هزار گام نگاشته شده است و فضاي بيرون از حصار شامل باغ ها و كشتزارهاي پهناوري بوده كه امروزه به محدوده هاي شهر تهران بدل شده است.
پس از استقرار خاندان صفوي در قزوين و سپس در اصفهان، تهران از رشد و گسترش باز ماند و بي توجهي شاه عباس اول به تهران نيز خود مزيد بر علت شد. شاه عباس در 998 ه. ق كه رهسپار جنگ با عبدالمومن خان ازبك گرديده بود در تهران به سختي بيمار شد و از سركوبي به موقع ازبكان باز ماند و به همين دليل ازبك ها توانستند مشهد را به تصرف در آورند. از آن پس خاطره تلخي از تهران به دل گرفت و نسبت به پيشرفت و رشد آن بي توجهي نمود.
بي گمان دگرگوني هاي بنيادين در تهران از سال 1300 به بعد ايجاد شد. بين سال هاي 1300 تا 1320 خندق ها و دروازه ها از بين رفت و شهر از چهار جهت رو به گسترش نهاد. احداث ساختمان ها و تاسيسات بانكي و وزارت امور خارجه، شهرباني كل كشور، ايستگاه راه آهن، دانشگاه تهران و ايستگاه فرستنده راديو تهران، باشگاه افسران و چند بيمارستان، مربوط به اين دوره مي باشد.
بر پايه آمارگيري سال 1375 شهر تهران داراي جمعتي حدود 7 ميليون نفر و مساحتي حدود 864 كيلومتر مربع مي باشد و جمعيت كنوني تهران را بين 10 تا 12 ميليون تخمين ميزنند.
تهران در عين حالي كه شهري ديدني نيست شهري ديدني است! به رغم نداشتن اثار باستاني قديمي و معروف (در مقايسه با شهرهايي همچون شيراز و كرماشاه و اصفهان و همدان و...)، آنقدر اثر باستاني در خود جاي داده كه قطعا هيچ ايرانگرد و جهانگردي نمي تواند بدون ديدن اين شهر، عظمت ايران را درك كند. وجود ده ها موزه معروف كه بيشتر آثار كشف شده از گوشه و كنار اين مملكت را در خود جاي داده، تاييدي بر صحت اين ادعا است. يك بازديد كننده از شهر سوخته، هگمتانه، حسن لو و سيلك چيز زيادي از آثار كشف شده در آن اماكن را در موقعيت مادريشان مشاهده نمي كند زيرا اگر نگوييم همه آثار، درصد قابل توجهي از آثار كشف شده به موزه ها و به خصوص موزه هاي تهران منتقل شده است.
ارتفاع تهران از سطح دريا در حدود 900 تا 1800 متر است. در ميدان تجريش ارتفاع حدود 1300 متر و در ميدان راه آهن 1100 متر بالاتر از سطح دريا مي باشد. تهران به لحاظ آب و هوايي، يكي از شهرهاي ويژه ايران به شمار مي رود. از جنوب تا شمال شهر، تغييرات آب و هوايي كاملا محسوس بوده و اين تفاوت، به يكي از شگفتي هاي تهران بدل گشته است. در همان حالي كه در شمال شهر هوا كاملا برفي و سرد است، در جنوب شهر ممكن است معتدل و بدون برف باشد. به طور كلي; هواي تهران در شمال شهر معتدل و در جنوب و مركز گرمسير تقسيم بندي مي شود.

رودخانه كرج و سد امير كبير
رودخانه كرج از كوههاي سر به فلك كشيده رشته كوههاي البرز در شمال كشور ايران سرچشمه گرفته و در انتها به درياچه نمك واقع در نزديكي شهر قم وارد مي شود . اين رودخانه قبلا تمامي باغات شهر كرج و منطقه ييلاقي سرحد آباد و شهر شهريار و ساوجبلاغ را آبياري مي كرد ولي در چند سال اخير به دليل رشد بي رويه در كلان شهر تهران ميزان عمده آب اين رودخانه براي مصرف شرب به تهران منتقل مي شود.سدامير كبير ( سد كرج ) كه در مقياس جهاني يكي از بزرگترين سدهاست اولين سدچند منظوره ايران محسوب مي گردد . سد امير كبير در شمال شهركرج و در 25 كيلومتري محور كرج به چالوس واقع شده و درياچه اين سد كه به و سيله رودخانه پرآب كرج تغذيه مي گردد يكي از مهمترين مراكز طبيعي پرورش ماهي قزل آلاي رنگين كمان و نمونه نادر خال قرمز مي باشد كه امكانات مطلوبي را جهت ورزش مفرح و پر طرفدار ماهيگيري فراهم آورده است .طول اين درياچه در زمان تكميل بودن ظرفيت آب پشت سد به مسافتي بالغ بر 5500 متر مي رسد و محيط بسيار مناسبي براي انواع ورزشهاي آبي از جمله اسكي روي آب و قايقراني و غواصي است .
بقعه متبركه امامزاده ابراهيم (ع)
آن حضرت از نوادگان امام جعفر صادق (ع) است و محل بقعه ايشان در روستاي ارنگه قرار دارد. روستاي مزبور در حدود 15 كيلومتري شمال شهرستان كرج واقع شده است كه از طريق جاده اي فرعي و خاكي به مسافت حدود 4 كيلومتر به جاده چالوس وصل مي گردد .محل بقعه اين امامزاده از سال 1362 به صورت مسجد درآمده و به نام مسجد ارنگه معروف است .اين امامزاده كه به سپهسالار معروف است از نوادگان امام زين العابدين (ع) به شمار مي رود . بقعه ايشان در بالاي كوهي مشرف به روستاي تكيه سپهسالار در 38 كيلومتري جاده كرج چالوس و 5 كيلومتري آسارا واقع شده است .بناي اين بقعه در دوره قاجاريه احداث گرديده است .يكي از آباديهاي وسيع و پر جمعيت آدران ،كلوان نام دارد .اين روستا در ميان دره اي واقع گرديده و دامنه كوههاي اطراف آن نسبت به ساير روستاها شيب كمتري دارد .به همين جهت باغات زيادي در اطراف اين روستا وجود دارد .در شمالي ترين نقطه روستا و در ميان باغات گيلاس و آلبالو ،بقعه كوچكي به نام امامزاده ابراهيم (ع) واقع شده است .اين بناي كوچك از سنگ و گل و آهك ساخته شده و سقف مسطح آن با تيرهاي چوبي پوشيده گرديده است . سطوح داخلي بنا گچ كاري است. دو اصله درخت سرو كهنسال و سر به فلك كشيده حكايت از قدمت بناي بقعه دارد.
بقعه امامزاده عبدالله (ع)
امامزاده عبداله از نوادگان امام زين العابدين (ع) بوده و مرقد آن كه در قريه علي آباد گونه از توابع محمدشهر واقع است.مرقد آن امامزاده در بالاي تپه اي مشرف به زمينهاي زراعي آن روستا و ولد آباد بزرگ واقع شده كه در فصول بهار و تابستان منظره اي زيبا به ديدگان زوار و بيننده مي بخشد. اراضي آن معصوم زاده بالغ بر سيزده هكتار بوده كه بعلت محروم بودن عدم بضاعت مالي مردم منطقه به غير از ساختمان بقعه كه قبل از انقلاب ساخته شده و شامل يك گنبدخانه و چهاراطاق در چهارگوشه آن ميباشد ابنيه ديگري در آن احداث نشده است. اميد است با همكاري و همياري مسئولين بتوان با اجراي طرح جامع، آن بقعه را به يك كانون فرهنگي و مذهبي براي منطقه درآورد. با توجه به اعتقادات مذهبي در منطقه مذكور موجب گرديده در مجاورت بقعه قبرستان مسلمين احداث گردد. در روز عاشوراي حسيني دستجات عزاداري مناطق همجوار به سوي آستانه حركت كرده و براي عرض ارادت به آن بارگاه مراجعه مي نمايند كه با توجه به اختلاف سطح ذكر شده منظره ايي را به بيننده مي دهد كه شور و شوق را بر مي انگيزد.
دوشنبه 16 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 210]