آشنايي با موزه و كتابخانه بريتانيا

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: آشنايي با موزه و كتابخانه بريتانيا
موزه- همشهري آنلاين:
موزه بريتانيا يكي از عظيم‌ترين و غني‌ترين موزه‌هاي جهان است

و بيش از سيزده ميليون گنجينه و آثارباستاني از تمامي فرهنگ‌ها و كشورهاي جهان را از دوران پيش از تاريخ تا زمان حال در خود جاي داده است، در سال 1753 رسما تاسيس شد.

بازديد از موزه بريتانيا، مجاني است و پولي بايت بليط و يا وروديه دريافت نمي‌شود. بخش خاورميانه موزه بريتانيا شامل اشياي باستاني بسيار پرارزشي است كه از كشورهاي ايران و عراق و ديگر كشورهاي منطقه را شامل مي‌شود.

بيش از سيزده هزار شئي باستاني ايران در موزه بريتانيا قرار دارد. از آن جمله مي‌توان به منشور حقوق بشر كوروش بزرگ اشاره كرد كه در بخش خاورميانه موزه بريتانيا قرار دارد.

(British Museum Library ) يكي از معتبرترين موزه‌ها و كتابخانه‌هاي جهان در لندن با آثار بسياري از تاريخ طبيعي و تمدن بشري در دوران‌هاي مختلف؛ از جمله آثار اسلامي از قرن دوم هجري و بعد است.

اين مركز در سال1753 با مجموعه اهدايي سر هانس سلون طبيعيدان، شامل دستنوشته‌ها، كتاب‌هاي چاپي و آثار باستاني رسما تأسيس شد و در 1759 با افزوده شدن مجموعه‌هاي ديگر براي استفاده همگاني گشايش يافت.

اين موزه با بيش از پنج ميليون بازديدكننده در سال برخي از نفيس‌ترين آثار تاريخ تمدن بشري را در خود جاي داده است. از جمله آثاري از آتن، مصر، سومر، (اور) آشور، چين و آثار هنر اسلامي.

اين كتابخانه در سال 1972 بنا بر قانوني كه در همان سال به تصويب رسيد در كتابخانه بريتانيا كه در واقع كتابخانه ملي انگليس است، ادغام شد. كتابخانه موزه بريتانيا بخش نسخ خطي كتابخانه بريتانيا است؛ چرا كه كتاب‌هاي ديگر آن به ساختمان جديد كتابخانه بريتانيا منتقل شده است.

ساختمان موزه بريتانيا و كتابخانه آن در اواسط دهه 1800 پايان گرفت. آنتوني پانتيسي كه ابتدا مسوول كتب چاپي و سپس به رياست كتابخانه منصوب شد، طرح سالن قرائت مدور آن را داد كه شهرت بسياري دارد. اين كتابخانه عظيم در سال 1857 افتتاح شد.

بخش‌هاي مختلف موزه عبارتند از: نقاشي و تصوير، سكه و نشان (مدال)، آثار باستاني مصر و آسياي غربي و روم قرون وسطي و دوره هاي بعد، آثار باستاني شرقي، آثار پيش از تاريخ و رومي ـ بريتانيايي، آثار قوم شناختي.

موزه بريتانيا به دليل امكانات مالي اشيايي كمياب و عتيقه را از سراسر دنيا جمع آوري كرده است. بسياري از اين آثار حاصل كاوش‌هايي است كه در بعضي از آنها موزه مشاركت داشته است.

موزه بريتانيا غني‌ترين گنجينه‌هاي هنر اسلامي (از قرن دوم هجري به بعد) را در زمينه‌هاي گوناگون و از سرزمين‌هاي مختلف اسلامي گردآورده است؛ از جمله نامه‌اي به زبان عربي روي پارچه كه احتمالا به اوايل قرن دوم تعلق دارد و نيز آثار كمياب و كم نظيري از دوره عباسيان فاطميان مصر (قرن چهارم و پنجم) ايوبيان شام (قرن ششم) و دوره‌هاي مختلف ايران و عثماني در رشته هاي فلزكاري، سفال، بلور و كاشي.

بخش سكه‌هاي اين موزه نيز مجموعه تقريبا كاملي از ادوار مختلف اسلامي است. همچنين در اين موزه آثار بسيار كهن از هنر ايران پيش از اسلام وجود دارد. مانند سفالينه هاي 3300 پيش از ميلاد، مجموعه‌اي از ظروف سيمين و زرين احتمالا از گنجينه‌هاي معابد مغان از قرن ششم تا چهارم پيش ازميلاد و استوانه فرمان كوروش كبير.

آثار عتيقه ايران پيش از اسلام در موزه بريتانيا بيشتر اشيايي است كه در نتيجه كاوش‌هاي باستان‌شناسي به دست آمده اما آثار متعلق به پس از اسلام غالبا از مجموعه‌هاي شخصي و قديمي جمع آوري شده وبه همين علت معرف ذوق شخصي انگليسي‌هايي نظير: برادران شرلي، سر جان ملكم و سر گور اوزلي است كه به شرق سفر كرده اند.

از هنرهاي ايراني اسلامي آثاري در دو رشته تصوير و تذهيب، كتب خطي و صنعت فرش و قالي بيش از نمونه‌هاي ديگر به چشم مي‌خورد. برخي از آثار نفيس ايران پس از اسلام عبارتند از: خمسه نظامي كه براي شاه طهماسب در تبريز تهيه شده است، اسطرلابي كه براي سلطان حسين صفوي در 1133 ساخته شده، كلاهخود و زرهي به نام شاه عباس اول، سفال‌هاي لعابدار نيشابور و كاشي‌هاي عهد سلجوقي.

كتابخانه موزه بريتانيا تا سال 1973 بخشي از موزه بود. در اين سال كتابخانه ملي اماني، كتابخانه ملي مركزي و سازمان كتابشناسي ملي بريتانيا نيز به اين كتابخانه پيوست و به نام كتابخانه بريتانيا با پانزده ميليون جلد كتاب به صورت يكي از غني‌ترين كتابخانه‌هاي جهان درآمد.

در مجموعه‌هاي مختلف اين كتابخانه آثاري به بيشتر زبان‌هاي دنيا نگهداري مي‌شود كه فقط در مجموعه‌هاي شرقي به بيش از سيصد و پنجاه زبان كتاب موجود است.

از قسمت‌هاي مهم كتابخانه بخش مجموعه‌هاي خاص مشتمل بر: نسخ خطي عربي، كتب شرقي و مجموعه كتابخانه ديوان هند (مجموعه‌هاي اينديا آفيس)، نقشه، آثار موسيقي و تمبر است. بخش كتب شرقي و مجموعه ديوان هند مجموعه بزرگي از كتاب‌هاي چاپي و خطي نفيس اسلامي به زبان‌هاي مختلف است.

اين مجموعه داراي بيش از 000 40 نسخه خطي و 000 400 كتاب چاپي است. بخش عربي كه از مهم‌ترين بخش‌هاست، داراي 000 6 نسخه خطي و 000 30 جلد كتاب چاپي و نمونه‌هايي از خط عربي و تذهيب است. احتمالا قديم‌ترين قرآن موجود در اروپا نيز در اين بخش قرار دارد.

همچنين تصويرهايي از نسخه‌هاي منحصر به فرد عربي گردآوري شده است كه منبع مهمي براي مطالعات عربي و اسلامي شمرده مي‌شود. تعداد زيادي از اولين چاپ‌هاي كتاب‌هاي عربي نيز در كتابخانه نگهداري مي‌شود.

بخش فارسي شامل حدود 000 3 نسخه خطي و 000 10 كتاب چاپي است. كتب تاجيكي نيز در اين بخش قرار دارد. تعدادي از كتاب‌هاي فارسي از مجموعه‌هاي خصوصي به تملك كتابخانه در آمده است.

اين كتابخانه همچنين داراي تعداد بسياري از نگارگري‌هاي هنرمندان مسلمان و بويژه ايراني است كه قسمتي از آن‌ها در كتابخانه و بقيه در موزه نگهداري مي‌شود. فهرست مفصلي از نگارگري‌هاي ايراني (مشتمل بر 404 مجموعه) در سال 1977 تدوين شده كه در واقع مكمل فهارس نسخ خطي فارسي پيشين اين كتابخانه است
شنبه 14 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 429]