قدس گزارش مي دهد؛ در كشكول عطاري ها تخصص نيست!

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: قدس گزارش مي دهد؛ در كشكول عطاري ها تخصص نيست!
گروه جامعه- بيتا مهدوي:طب سنتي در ايران ديرينه اي كهن دارد و بسياري از دانشمندان قديم ايراني كه امروزه نام آنان در جهان

پرآوازه است، از نام آورترين افراد در ابداع و تجويز نسخه هاي گياهي در پيشگيري و درمان بيماري ها بوده اند و اين در حالي است كه عطاريها سهم قابل توجهي در تأمين نيازهاي مردم به گياهان دارويي را دارند.
حساسيت شغلي عطاران با توجه به نوع نسخه هاي تجويز شده، نوع گياهان مصرفي و تطابق آنها با گونه هاي دارويي موجود در نسخه هاي مكتوب طب سنتي، شباهت برخي گونه هاي دارويي با گونه هاي سمي، نحوه نگهداري گياهان و بسياري ديگر از مسائل همگي اهميت بررسي وضعيت موجود در عطاريها را در اصلي ترين اولويتها قرار مي دهد.
متأسفانه مسائل و مشكلات در اين صنف بسيار زياد و در بعضي موارد مي تواند باعث بروز مشكلات جسمي و جاني در افراد جامعه شود.
تجويز خودسرانه گياهان دارويي به بيماران، ارائه گياهان دارويي با كيفيت نامطلوب، ارائه آگاهانه و يا ناآگاهانه برخي گياهان سمي و يا غير مؤثر به جاي گياهان دارويي از مهمترين مشكلات عطاري ها در كشور است كه باعث بروز مشكلات جسمي و جاني در افراد جامعه مي شود.

افزايش استقبال از عطاري ها
آخرين بررسي هاي انجام شده توسط كارشناسان مركز تحقيقات كشاورزي در مورد عطاري هاي كشور نشان مي دهد كه 5/54 درصد عطاران به دليل علاقه شخصي و 5/45 درصد از آنان به دليل شغل پدري يا يكي از افراد فاميل به اين شغل روي آورده بودند. 4/52 درصد از عطاران بين 10 تا 20 سال سابقه كار در اين زمينه داشتند، 75 درصد از عطاران روند استقبال مردم از گياهان دارويي را طي 10 سال گذشته رو به افزايش بيان كردند.
در 4/47 درصد از عطاري ها علاوه بر گياهان دارويي، داروهاي گياهي ساخته شده توسط كارخانجات عرضه مي شود. از سوي ديگر استقبال مردم از گياهان دارويي خشك شده بيشتر از داروهاي گياهي ساخته شده توسط كارخانه ها بود.در 1/59 درصد از عطاري ها مشتريان به نحو عمده از خانمها بوده و در 70 درصد از عطاري ها سن مشتريان بين 20 تا 40 سال گزارش شده است. 50 درصد از عطاران منابع گياهي خود را فقط از داخل كشور تهيه مي كردند. 75 درصد از عطاران قسمت عمده محصولات خود را از گياهان جمع آوري شده از عرصه هاي طبيعي تهيه مي كردند و هيچ يك از عطاران به طور مستقيم و بدون واسطه اقدام به صادرات و يا واردات گياهان دارويي نمي كردند. 4/29 درصد از عطاران اقدام به تجويز نسخ دارويي براي مشتريان خود مي كردند كه اين امر برخلاف قوانين وزارت بهداشت است.
در اين گزارش همچنين آمده است كه ميزان ارتباط و آشنايي عطاران با حكماي علم گياه درماني و كتب مرتبط در حد متوسط تا اندك بود و مشكلات موجود در عطاري ها به نحو عمده در ارتباط با موارد زير بوده است.
نحوه نگهداري گياهان، تجويز خودسرانه گياهان به مشتريان، نبود نظارت كافي از سوي وزارت بهداشت و وزارت بازرگاني بر فعاليت عطاري ها و وجود تقلب در نوع محصول ارائه شده به مشتريان.

مجوز براي عطاري از وزارت بازرگاني
دكتر رسول ديناروند معاون غذا و داروي وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي چندي قبل در مصاحبه با رسانه هاي گروهي اظهار داشت كه هم اكنون بر عطاري ها نظارت مستقيمي وجود ندارد و دستورالعمل لازم را در اين زمينه تا پايان سال آماده خواهيم كرد و در پي آن بر فعاليت عطاري ها نظارت مي شود.
او با تأكيد بر ضرورت نظارت بيشتر بر عرضه كنندگان محصولاتي كه با سلامت مردم ارتباط دارند، افزود: كميته هاي نظارتي ويژه اي براي نظارت و بررسي مواد عرضه شده در عطاري ها و ديگر مكانها در معاونت غذا و دارو اين وزارتخانه ايجاد شده است. به گفته او، مردم با اطلاعاتي كه از قديم درباره داروهاي گياهي دارند از اين داروها استفاده مي كنند، اما وزارت بهداشت در جاهايي كه مصرف يا نحوه مصرف داروي گياهي خطر احتمالي براي سلامت مردم دارد، وارد عمل مي شود.
هم اكنون 36 واحد توليد كننده فرآورده هاي گياهي در كشور فعال هستند كه 218 نوع گياه دارويي توليد و به بازارهاي داخلي و خارجي عرضه مي كنند.
ايران در سال گياهان دارويي و تركيبات طبيعي به ارزش بيش از 15 ميليون دلار به خارج از كشور صادر مي كند.
دكتر اميرحسين جمشيدي رئيس اداره گياهان دارويي وزارت بهداشت نيز معتقد است: برخي عطاري ها اقدام به تشخيص بيماري و ارائه نسخه به بيماران مي كنند، در حالي كه بر اساس قوانين موجود كشوري حتي داروسازان نيز اجازه تشخيص و تجويز دارو را ندارند.
او اظهار داشته است: با توجه به جو حاصل در جهت تشويق به مصرف داروهاي طبيعي و سنتي، مصرف گياهان دارويي با اقبال عمومي رو به رو شده است و اين در حالي است كه هيچ دارويي حتي از نوع گياهي بي خطر نيست و براي اين مراكز وجود شرايطي از قبيل فضاي فيزيكي مناسب، اخذ مجوز از وزارت بهداشت و حضور مسؤول فني با ميزان تحصيلات دكتراي داروسازي الزامي است.
جمشيدي با بيان اينكه هم اكنون عطاري ها مجوزهاي لازم را از وزارت بازرگاني اخذ مي كنند، افزود: بسياري از عطاري ها بدون مجوز و تجربه كافي مشغول به فعاليت هستند.به گفته او، برخي از محصولات عرضه شده در عطاري ها نظير ترك اعتياد فاقد مجوز هستند و بسياري از عطاري ها فاقد تجربه و مجوز هستند.
بحث ساماندهي عطاري ها همواره در هر دولتي مطرح بوده است، اما با توجه به اهميت بيش از حد به طب سنتي و داروهاي طبيعي، ساماندهي عطاري ها بيشتر مورد توجه قرار گرفته است، چرا كه از معدود مواردي است كه به كمك آن مي توان توليد دانش فني كرد. كميته ساماندهي عطاري ها به اين نتيجه رسيده است تا با بهره گيري از سياستهاي تشويقي امكان بهبود كيفيت ارائه خدمات فرآورده هاي طبيعي به مردم را فراهم آورد.
بايد سيستمي ايجاد كرد تا در قالب آن افراد داراي تحصيلات مرتبط و خاصي به عرضه فرآورده هاي دارويي و گياهي بپردازند و از سويي وزارت بهداشت نيز بازرسي و كمكهاي خود را اعمال كند. اين سيستم بايد پويا بوده و با آموزشهاي مستمر مجوز داروهاي خاصي را به متخصصان و علاقه مندان فعاليت در عطاري ها ارائه كند.

گياهان دارويي هم ضرر دارند
دكتر سيد رضا رشيدي داروساز در مورد وجود عطاري ها و طبابت بدون مجوزي كه انجام مي دهند، مي گويد: متأسفانه بين مردم جامعه ما اين تصور جا افتاده است كه گياهان دارويي ضرر ندارند و اين در حالي است كه مصرف داروهاي گياهي به تنهايي يا همراه با داروهاي شيميايي مي تواند عوارض جانبي خطرناكي داشته باشد.
برخي گياهان دارويي بايد به صورت استاندارد شده مصرف شوند و مصرف مستقيم آنها گاهي باعث بروز مسموميت شديد و گاهي مرگ مي شود.
او مي افزايد: بعضي داروهاي گياهي موجب تداخل در قدرت جذب مواد غذايي مورد نياز بدن مي شوند و انواع ديگري نيز موجب افزايش يا كاهش تأثير دارويي خاص مي شوند و اين در بين بيماراني كه همزمان از چند دارو استفاده مي كنند، مشكلات زيادي را به وجود مي آورد، به عنوان مثال بسياري از داروهاي آرامش بخش گياهي مانند سنبل الطيب اثر داروي بيماري قند را خنثي مي كنند و اين باعث مي شود كه بيمار ديابتي روند بهبودش با وقفه روبرو شود كه در بسياري از موارد خطرناك است.
او يادآوري مي كند: بسياري از گياهان دارويي كه در عطاري ها عرضه مي شود، استاندارد نيست، در بسته بندي مناسب قرار ندارد و به صورت فله اي به فروش مي رسد و خودم به شخصه چندين بار متوجه شده ام كه عطار گياهي را به جاي گياهي ديگر در اختيار مشتريان قرار داده است.
نبود آموزش باعث شده است كه عطاري ها بدون مجوز گياهان دارويي را به فروش برسانند و مهمترين مسأله اين است كه بسياري از گياهان دارويي در عطاري ها به لحاظ آلودگي هاي ميكروبي، سموم كشاورزي، فلزات سنگين و تاريخ مصرف و توليد استاندارد نيستند و خواص مؤثر خود را از دست داده اند.
اين محقق داروسازي مي گويد: وزارت بهداشت بر داروهاي گياهي كه مجوز و پروانه توليد دارند، نظارت دارد. از اين رو داروهايي كه در داروخانه ها فروخته مي شوند، معتبر و قابل استفاده اند و مردم مي توانند با خيال راحت از آنها استفاده كنند، اما در مورد عطاري ها، هنوز متصدي خاصي براي نظارت وجود ندارد كه بر اين بخش نظارت كند و گياهان دارويي كه در عطاري ها توزيع مي شود، گاهي قابل اعتماد نيستند.
داروهاي دروغيني مانند درمان ضعف و ناتواني جنسي، ترك اعتياد، رفع چاقي و رفع لاغري كه همگي هم داراي 100 درصد تضمين هستند و بسياري از اين داروها تركيبي از داروهاي شيميايي و گياهي هستند كه ميزان مشخصي هم ندارند و در بسياري موارد مشكلات و عوارض زيادي براي بيمار ايجاد مي كنند.
او مي گويد: متأسفانه نبود نظارت وزارت بهداشت مي تواند موجب بدتر شدن فرهنگ مصرف فرآورده هاي گياهي شود و مردم را به استفاده از اين داروها بدبين كند.
واقعيت اين است كه پيشرفتهاي علمي در زمينه داروها باعث شده است كه وزارت بهداشت و داروسازان به عطاري ها نگاه علمي نداشته باشند، چراكه اين مكانها خود را با پيشرفتهاي روز دنيا منطبق نكرده اند.
شنبه 14 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 406]