روايتي از زندگي غياث‌الدين جمشيد كاشاني منجم شهير ايراني

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: روايتي از زندگي غياث‌الدين جمشيد كاشاني منجم شهير ايراني

محمدحسين لطيفي پس از ساختن چند مجموعه موفق در چهارمين تجربه تلويزيوني خود، سراغ زندگي غياث‌الدين جمشيد كاشاني منجم و رياضيدان برجسته ايراني رفته تا اثري متفاوت در كارنامه ثبت كند.

به گزارش مهر، لطيفي مجموعه‌هاي موفق و پرمخاطب «همسايه‌ها»، «سفر سبز» و مجموعه‌هاي مناسبتي «وفا» و «صاحبدلان» را ساخته كه در هر يك به يكي از دغدغه‌هاي خاص خود پرداخته است. «نردبام آسمان» چهارمين تجربه تلويزيوني او، اثري تاريخي با محوريت زندگي رياضيدان و منجم شهير ايراني است.

هر وقت به شهرك غزالي مي‌آيم، فكر مي‌كنم اگر زنده‌ياد علي حاتمي طرح ساخت اين شهرك سينمايي را در سال 1358 نمي‌داد، جماعت سينما و تلويزيوني ما چه مي‌كردند؟ در اين 30 سال چند فيلم و مجموعه در اين شهرك مقابل دوربين رفته است؟

وقتي وارد شهرك مي‌شوم با نگاه به هر بنا خاطره يكي از فيلم‌ها و مجموعه‌ها برايم زنده مي‌شود؛ خاطره شعبون استخوني «هزاردستان»، عشق دختر ترسا به شيخ صنعان، نمازي كه ضامن آهو خواند و باران رحمت را بر قحطي‌زدگان نازل كرد، «تنهاترين سردار»، «امام علي (ع)» و... در ميانه‌راه نگاهم به ساختمان قديمي گراندهتل، نظميه تهران، سينماتئاتر تابان و... مي‌افتد. نرسيده به گراندهتل تابلوي آبي رنگ كوچه‌اي به نام حاتمي خودنمايي مي‌كند. كوچه تاريك است، حجره‌ها بسته و هيچ عابري عبور نمي‌كند.

جمشيد كاشاني در كاخ الغ‌بيك

دنبال كاخ الغ‌بيك مي‌گردم كه غياث‌الدين جمشيد كاشاني را به اين مكان دعوت كرده است. بعد از گذر از يك دالان تاريك، سالني بزرگ با در چوبي باريك به كمك نور چراغ‌ها ديده مي‌شود.

در سالن باز است و بدون اجازه وارد مي‌شوم. سالني با كتابخانه‌هاي چوبي بزرگ كه كتاب‌هاي متعدد را در خود جاي داده و مقابل يكي از آنها ميزي قرار دارد كه با پوست گوسفند پوشيده شده و روي آن چند كتاب و نامه‌ باز نشده است. جنس‌ نامه‌ها از گوني و روي ديوار هم اسباب كار ستاره‌شناسي نصب شده است.

بخش‌هاي مختلف سالن از چوب ساخته شده و سمت راست روي تخت، ويس همسر غياث‌الدين (شبنم قلي‌خاني) دراز كشيده است. دانه‌هاي درشت عرق‌ روي پيشاني و پريدگي رنگش نشان مي‌دهد بيماري سختي دارد. بالاي سرش چند شمع روشن است و كنار او غيا‌ث‌الدين (وحيد جليلوند) در حال مطالعه است.

او با موي بلند، لباس كرم رنگ و چكمه‌هاي پوستي به قدري مشغول مطالعه است كه متوجه حضورم نمي‌شود. بعد از چند لحظه صداي معين‌الدين (برزو ارجمند) و محمود (علي فاطمي)؛ برادر زن و پسر غياث‌الدين سكوت سالن را مي‌شكند. از قرار شب اولي است كه غياث‌الدين همراه خانواده‌اش وارد كاخ شده و آنها هيجان زيادي دارند.

از محمدحسين لطيفي مي‌پرسم او كه در كارهاي سينمايي و تلويزيوني‌ سراغ ژانرهاي متفاوت رفته، چطور اين بار سر از يك پروژه تاريخي درآورده است؟ مي‌گويد: شايد انجام يك كار تاريخي برايم زود بود، اما مي‌گذارم به حساب خواست خدا چون شرايط به گونه‌اي رقم خورد كه اين كار را انجام دهم. البته به اين معنا نيست كه نردبام آسمان بهتر از كارهاي ديگرم خواهد شد، اما تجربه‌اي ديگر است.

وي ادامه مي‌دهد: وقتي مي‌خواهم يك فيلم سينمايي بسازم نگران نيستم، چون فكر مي‌كنم خدا دوستم دارد. حتي اگر قصه يا انتخاب بازيگران به نيمه رسيده باشد، شجاعت كليد زدن را دارم. به نظرم هنر خلق است و اگر خودمان را هنرمند مي‌دانيم، خلق فقط روي كاغذ نيست بلكه سرصحنه، حس صحنه، نفس بازيگر و... در آن دخيل است. اما در يك كار تاريخي همه چيز بايد از قبل مشخص شود.

اين كارگردان خاطر نشان مي‌كند: در كارهاي به‌روز مي‌توانيم ماشين يا پيراهن بازيگر را به سرعت عوض كنيم، اما در كار تاريخي اين طور نيست. بايد همه چيز، حتي چراغ پيه‌سوز ساخته شود. بايد با برنامه‌ريزي دقيق‌تر سر صحنه بيايم و به اين لحاظ كارگرداني اثر تاريخي براي من تفاوت دارد. در واقع آنچه از من انرژي مي‌گيرد اين است كه علاقمندم بازتاب كاري را كه انجام مي‌دهم از بينندگان بگيريم.

وي معتقد است در كارهاي تاريخي يك اشتباه به طور مداوم تكرار شده اما در نردبام آسمان زمينه‌اي فراهم شده تا بيننده فكر كند به تاريخ سفر كرده نه اينكه تاريخ به خانه او آمده است. به همين دليل از ديالوگ‌هايي كه به بازي بازيگران لطمه مي‌زند، پرهيز كرده است.

لطيفي با اشاره به يكي از سختي‌هاي كار در نردبام آسمان مي‌گويد: مي‌دانيم كه يك قصه علمي، قصه يك دانشمند يا شخصيت مثبت هيچ وقت ديدني نيست و اين مشكل‌ترين بخش كار ما بود. با حامد عنقا فيلمنامه‌نويس اين مجموعه بيش از 9 ماه درباره درام قصه صحبت كرديم تا شكل بگيرد. البته دو نسخه ديگر از فيلمنامه بود اما به دليل نكاتي كه درباره روايت تاريخي اشاره شد، كار را از نو شروع كرديم.

لطيفي درباره مشكلات ناشي از تغيير آواي ديالوگ‌ها همزمان با توليد مي‌افزايد: اين مسأله اذيتم مي‌كرد و بيشتر براي بازيگران مشكل بود طوري‌كه ضبط برخي صحنه‌ها به 20 برداشت مي‌رسيد. اما دوست دارم كار براي بيننده جذاب شود. به عنوان يك بيننده از برخي آثار تاريخي گلايه دارم. مثلاً در يك مجموعه خانم به نديمه خود مي‌گويد (نظر تو چيست؟ نظراتت هم مثل خودت است؟) اين يعني چه؟

اين كارگردان درباره مشكلات كارگرداني يك پروژه تاريخي توضيح مي‌دهد: بايد تجربيات بيشتري كسب مي‌كردم و بعد وارد كار تاريخي مي‌شدم. پروژه تاريخي سكانس‌هاي سنگين دارد و نيازمند حضور پيرمردي است كه بنشيند. من آدم نشستن نيستم و درونم ولوله‌اي است. اين ولوله در كار تاريخي مرا خمود كرده است. بايد بيشتر بدانم و هنوز به اين آرامش نرسيده‌ام، به همين دليل ممكن است در بعضي جاها اين مسأله بيرون بزند.

وي درباره تصاويري كه در ازبكستان ضبط مي‌شود، مي‌گويد: هنوز سفر گروه به ازبكستان قطعي نشده است. البته روابط دو كشور مشكلي ندارد، اما پروسه اداري گسترده است و بچه‌ها تلاش خود را مي‌كنند. همچنين با كمك هديش شاملو سعي داريم كاستي‌ها در بخش جلوه‌هاي ويژه را مرتفع كنيم. طبق برنامه‌ريزي تصويربرداري مجموعه نردبام آسمان ارديبهشت به پايان مي‌رسد.

نجاريان مدير توليد و مجري طرح پروژه نردبام آسمان درباره روند توليد فاز دوم مي‌گويد: بعد از وقفه‌اي كه لازم داشتيم تا بقيه دكورهاي مجموعه را بسازيم، از 20 آبان تصويربرداري را آغاز كرديم. 10 روز در خجير كار داشتيم و بعد سفري پنج روزه با لطيفي به ازبكستان داشتيم. تا اواسط اسفند در شهرك غزالي كار داريم و بعد به كوهك مي‌رويم تا بخش‌هاي خارجي رصدخانه را ضبط كنيم. اين بخش را در خجير يا اطراف قزوين تصويربرداري مي‌كنيم.

وحيد جليلوند بازيگر نقش غياث‌الدين جمشيد كاشاني درباره فاصله گرفتن از كار اجرا و پذيرفتن پيشنهاد بازي در نردبام آسمان مي‌گويد: علاقه قبلي‌ من به بازيگري بود و سال‌هاي دور در يك كار تلويزيوني بازي كردم، اما بيشتر فعاليتم در تئاتر بود. در طول اين سال‌ها پيشنهاد بازي در چند فيلم تلويزيوني و يك مجموعه را رد كردم. در موقعيت ما پرداختن به يك حرفه جديد ريسك است چون شايد خوب نشود. آنچه من را براي بازي در مجموعه نردبام آسمان ترغيب كرد، حضور محمدحسين لطيفي به عنوان كارگردان بود. اين حس بيشتر از نقش برايم اهميت داشت و بعد از پيشنهاد او، فيلمنامه را نخوانده، چشم گفتم و بعد غياث‌الدين جمشيد كاشاني را شناختم.

سراغ شبنم قلي‌خاني را مي‌گيرم كه نقش ويس همسر غياث‌الدين را بازي مي‌كند. او در اتاق گريم نشسته و منتظر است براي ضبط صحنه‌اي ديگر گريم شود.

وي درباره پذيرش نقش ويس مي‌گويد: صبر و تحمل شخصيت ويس با وجود شرايط سخت زندگي برايم جذاب بود. او با وجود تمامي سختي‌ها براي همسرش همچون مادر است.

قلي‌خاني كه با بازي در مجموعه نردبام آسمان چهارمين حضور در يك پروژه تاريخي را تجربه كرده، مي‌گويد: بعد از فيلم ـ مجموعه «مريم مقدس»، مجموعه «امام حسين (ع)» را بازي كردم كه نيمه‌كاره باقي ماند و بعد از آن در مجموعه «اويس قرني» بازي كردم. اما ايفاي نقش ويس در «نردبام آسمان» ويژگي ديگر دارد. بازي در يك قصه ايراني در مقايسه با قصه‌اي كه ايراني نيست (اويس قرني) تفاوت دارد، چرا كه اطلاعات بيشتري درباره آداب، رسوم و فرهنگ سرزمين خودمان داريم.

وي درباره سختي‌‌هاي بازي در يك پروژه تاريخي گفت: مسلماً دشواري‌هاي كار بيشتر از يك كار به‌روز است و اين نكته را تنها بازيگراني درك مي‌كنند كه خودشان تجربه حضور در پروژه تاريخي را داشته باشند. گريم، لباس‌هاي سنگين و... من در اين پروژه چند بار هم از اسب افتادم!

بعد از گفتگو با قلي‌خاني سراغ محسن بابايي طراح گريم، هديش شاملو مسئول جلوه‌هاي رايانه‌اي و ايرج رامين‌فر مدير هنري اين پروژه مي‌روم.

گزارش از فاطمه عودباشي ـ مهر

پنجشنبه 12 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1391]