جهان - غزه چشم به راه وجدان‌هاي بشري دوخته است

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: جهان - غزه چشم به راه وجدان‌هاي بشري دوخته است

جهان - غزه چشم به راه وجدان‌هاي بشري دوخته است

دكتر سيدحسين ‌موسوي* :محاصره باريكه غزه از سوي رژيم صهيونيستي وارد مرحله مخاطره‌آميزي شده و در ميان سكوت محافل سياسي بين‌المللي و كشورهاي عرب مي‌رود تا اين منطقه محاصره شده شاهد فاجعه انساني در شكل مرگ‌ومير خردسالان، بيماران بستري در بيمارستان و سالخوردگان فلسطين باشد. رژيم صهيونيستي به بهانه شليك موشك‌هاي القسام به وسيله مبارزان فلسطيني به شهرك‌هاي يهودي‌نشين حلقه محاصره باريكه غزه را روز به روز تنگ‌تر مي‌كند. بيمارستان‌هاي نوار غزه در اثر قطعي برق شاهد به خطر افتادن جان ده‌ها بيمار است. نانوايي‌ها به دليل كمبود شديد آرد ناگزير شدند از آرد درجه دوم و سوم كه براي خوراك طيور اختصاص دارد استفاده كنند، خانه‌هاي مردم غزه تاريك است و كودكان و دانش‌آموزان تكاليف آموزشي خود را در زير نور شمع انجام مي‌دهند، سيستم آبرساني نوار غزه در طول 24 ساعت يا قطع است يا به دليل قطعي پيوسته برق دچار اختلال شده است، فاضلاب خانه‌ها به‌ويژه در اردوگاه‌هاي آوارگان فلسطيني (آوارگان سال 1948) به كوچه‌ها و خيابان‌ها سرايت پيدا كرده است. در يك كلام مردم نوار غزه به زندگي شبيه انسان‌هاي اوليه رو آوردند.

ايهود باراك وزير دفاع رژيم صهيونيستي اعلام كرده است از كيفر دسته‌جمعي مردم نوار غزه به وسيله ارتش اسرائيل دفاع كرده و گفته است محاصره اين منطقه تا قطع شليك موشك‌هاي القسام ادامه خواهد داشت. از سوي ديگر محمود عباس رئيس تشكيلات خودگردان فلسطين براي نخستين‌بار از زمان شروع مجدد محاصره نوار غزه واكنش نشان داد و گفت: ادامه محاصره فلسطيني‌ها براي روند صلح زيانبار است و اسرائيل بايد فورا به محاصره نوار غزه پايان دهد. پيش از آن سازمان ملل متحد از رژيم صهيونيستي خواست به سياست كيفر دسته‌جمعي فلسطيني‌ها خاتمه داده و محاصره باريكه غزه را متوقف كند. در مجموع رژيم صهيونيستي با محاصره باريكه غزه 5/1 ميليون فلسطيني را در متراكم‌ترين نقطه جمعيتي جهان در يك زندان بسته حبس كرده و به جان آنها افتاده است. اين نوشته مي‌كوشد ابعاد گوناگون محاصره نوار غزه و نيز سكوت محافل منطقه‌اي و بين‌المللي را مورد ارزيابي قرار داده و چشم‌انداز اين وضعيت بحراني را ترسيم كند.

الف. چنانكه مي‌دانيم اسرائيل به دليل اختلافات شديد سياسي در يك دوره انتقالي به‌سر مي‌برد. ايهود اولمرت نخست وزير موقت رژيم صهيونيستي به دليل پرونده فساد اخلاقي ناگزير از استعفا شد و خانم ليوني وزير خارجه اين رژيم از حزب كاديما كه از سوي شيمون پرز رئيس دولت اسرائيل مامور تشكيل كابينه شده بود نتوانست موافقت احزاب پارلماني را براي تشكيل يك دولت ائتلافي جلب كند. از اين رو وي خواهان برگزاري انتخابات پارلماني در اسرائيل شد. بدين‌ترتيب اسرائيل تا برگزاري انتخابات پارلماني و روي كارآمدن دولت جديد، در دوره انتقالي به‌سر مي‌برد. دوره انتقالي قدرت در اسرائيل همواره براي فلسطيني‌ها فاجعه‌بار بوده است. زيرا جريان‌هاي سياسي به‌ويژه دولت دوره انتقالي براي افزايش شانس موفقيت خود در كسب آراي رأي‌دهندگان مي‌كوشد سياست‌هاي تندروانه‌اي را عليه فلسطيني‌ها به مورد اجرا بگذارد، رقباي سياسي دولت حاكم به‌ويژه در شرايط كنوني يعني ائتلاف دست راستي ليكود به رهبري بنيامين نتانياهو با استقبال از اين سياست اسرائيل خواهان تشديد فشارها عليه فلسطيني‌ها مي‌شوند. در واقع فلسطيني‌ها هم در دوران ثبات سياسي رژيم صهيونيستي هزينه سياست‌هاي ظالمانه اين رژيم را مي‌پردارند و هم در دوران انتقال قدرت بايد قرباني كشمكش‌هاي سياسي و مزايده‌طلبي جناح‌هاي رقيب صهيونيستي شوند. همزمان با محاصره باريكه غزه دو استراتژي اسرائيل به موازات هم و با شتاب هر چه تمامتر در حال اجراست. يكي استراتژي توسعه شهرك‌هاي يهودي‌نشين در بخش فلسطيني‌نشين قدس و دوم اعلام طرح توسعه يكپارچه شهر بيت‌المقدس از سوي اسرائيل و شروع عمليات اجرايي آن است. اسرائيل حتي به هشدارهاي كميسيون چهارجانبه در مورد ضرورت پايان دادن به عمليات توسعه شهرك‌هاي يهودي‌نشين در سرزمين‌هاي اشغالي سال 1967 توجه نمي‌كند. بان‌كي‌مون دبيركل سازمان ملل متحد نيز در اجلاس سران كشورهاي عضو كميسيون چهارجانبه در شرم‌الشيخ در ماه گذشته مسيحي از اسرائيل خواست عمليات احداث و توسعه شهرك‌هاي يهودي‌نشين را متوقف كند. وي خاطرنشان كرد كه اين اقدام اسرائيل بر خلاف نقشه راه براي برقراري صلح ميان اسرائيل و فلسطيني‌ها به شمار مي‌رود.

رژيم صهيونيستي در شرايط كنوني كه تقريبا هر از چند گاهي تكرار مي‌شود از چند فرصت استثنايي برخوردار است. يكي شرايط جديد ايالات متحده آمريكا و دوم شرايط بحراني فلسطيني‌هاست. در مورد عامل اول كه چنانكه گفتم هر از چند گاهي تكرار مي‌شود، رژيم صهيونيستي بيشترين استفاده را در جهت پديد آوردن واقعيت‌هاي جديد روي زمين مي‌برد. ورود ايالات متحده آمريكا به عرصه مبارزات انتخاباتي و تا زمان انتقال قدرت به دولت جديد در واشنگتن تمامي تلاش‌هاي ايالات متحده در منطقه خاورميانه متوقف مي‌شود. همزمان با توقف اين تلاش‌ها، اسرائيل نيز در معرض برگزاري انتخابات پارلماني و انتقال قدرت به دولت جديد به‌سر مي‌برد. در چنين شرايطي، ارتش رژيم صهيونيستي فرصت را براي ايجاد تغييرات و تحكيم پايه‌هاي اسرائيل در سرزمين‌هاي اشغالي و نيز يهودي‌سازي بخش فلسطيني‌نشين شهر بيت‌المقدس مغتنم مي‌شمارد و آنگاه پس از روي كار آمدن دولت جديد در ايالات متحده و در اسرائيل، بر سر اين تغييرات جديد با رقيب فلسطيني خود به چانه‌زني مي‌پردازد. اين سياست هميشگي رژيم صهيونيستي در طول پنج دهه است. عامل دوم يعني بحران سياسي فلسطيني‌ها در رام‌الله و نوار غزه و تقسيم قدرت و كشمكش سياسي ميان جنبش حماس در نوار غزه و جنبش فتح در رام‌الله به رژيم صهيونيستي امكان داده است تا در سايه اختلافات جدي فلسطيني‌ها استراتژي توسعه‌طلبي خود را به‌گونه‌اي همه‌جانبه و در همه سطوح و زمينه‌ها دنبال كند. اسرائيل از طريق كاشت عوامل بومي در مناطق فلسطيني‌نشين مي‌كوشد اختلافات فلسطيني‌ها را عميق‌تر ساخته و راه دستيابي طرف‌هاي درگير را دشوار كند. به لحاظ سياسي نيز تل‌آويو به طرف‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي خاطرنشان مي‌كند كه در ميان فلسطيني‌ها شريك مطمئني براي ادامه مذاكرات دوجانبه صلح نمي‌يابد. وعده جورج بوش رئيس‌جمهور آمريكا مبني بر برپايي دو دولت اسرائيل و فلسطين تا پايان سال 2008 نيز نقش برآب شد، زيرا خانم رايس وزير خارجه ايالات متحده آمريكا در اجلاس شرم‌الشيخ رسما از ناكامي دولت آمريكا در تحقق فرمول برپايي دو دولت در كنار يكديگر سخن به ميان آورد. بنابراين اكنون اين مردم ستمديده باريكه غزه هستند كه تاوان دوره‌هاي انتقالي قدرت در آمريكا و اسرائيل و نيز اختلافات دروني حماس و فتح را مي‌پردازند.

ب. دولت آمريكا هرگاه كه به قصد اجراي برخي سناريوهاي منطقه‌اي وارد عمل مي‌شود، به موازات آن محور كشمكش اعراب و اسرائيل را به حركت درمي‌آورد تا به افكار عمومي منطقه اين توهم را ايجاد كند كه راه‌حلي براي بحران فلسطين در راه است. اين اقدام آمريكا براي چندمين‌بار تكرار مي‌شود؛ اما هيچ‌يك از آنها نه تنها به‌نتايج مطلوب طرف‌هاي ستمديده كشمكش اصلي خاورميانه نمي‌رسد، بلكه وضعيت حاكم بر محورهاي تنش‌زا بحراني‌تر از گذشته مي‌شود. در آغاز دهه 90 ميلادي قرن پيشين نيز آمريكا براي اخراج نيروهاي عراقي از كويت اقدام به تشكيل يك ائتلاف بزرگ بين‌المللي تحت رهبري خود كرد. در اين ائتلاف بزرگ حتي برخي از كشورهاي عربي نيز به اعزام نيروي نظامي براي مشاركت در عمليات آزادسازي كويت مبادرت كردند. صدام حسين در همان زمان هشدار داد كه در صورت حمله به عراق اسرائيل را هدف موشك‌هاي دوربرد خود قرار خواهد داد. ايالات متحده آمريكا پيش از شروع عمليات توفان صحرا و به منظور خلع سلاح رژيم عراق در خاورميانه و مشروع جلوه دادن اقدام آمريكا، اجلاس صلح خاورميانه را در پايتخت يكي از متحدان اروپايي خود يعني مادريد پايتخت اسپانيا برپا كرد. رسانه‌هاي آمريكا و عوامل منطقه‌اي ايالات متحده آمريكا به‌گونه‌اي همه‌جانبه نويد برقراري صلح و حل و فصل مناقشه اعراب و اسرائيل را مي‌دادند.

ائتلاف بين‌المللي تحت رهبري ايالات متحده آمريكا در سايه اين تبليغات گسترده و نويدهاي صلح، عمليات نظامي گسترده خود را براي آزادسازي كويت شروع كردند، اما با خاتمه يافتن اين عمليات نظامي و آزادسازي كويت و واردكردن كشور عراق به زير بند هفتم منشور ملل متحد، حاكميت ملي يك كشور عضو سازمان ملل متحد را مخدوش كرده و تحريم‌هاي زميني و هوايي گسترده‌اي عليه عراق به جريان افتاد، اما در آن‌سوي كانون بحران يعني كشمكش اسرائيل و فلسطيني‌ها هيچ دستاورد مهمي به‌دست نيامد و اسرائيل به تنهايي و بدون توجه به فرمول پيشنهادي اجلاس صلح مادريد يعني فرمول «زمين در برابر صلح» مذاكرات محرمانه اوسلو را با فلسطيني‌ها شروع كرد كه منجر به تشكيل دولت خودمختار فلسطين به رهبري مرحوم ياسر عرفات در نيمه اول دهه 90 ميلادي شد. با شروع عمليات گسترده آمريكا و ائتلاف بين‌المللي تحت رهبري واشنگتن براي سرنگوني رژيم صدام حسين و اشغال عراق، مجددا محور كشمكش اسرائيل و فلسطيني‌ها در سال 2003 ميلادي فعال شد كه با وعده جورج بوش رئيس‌جمهور آمريكا مبني بر اجراي فرمول برپايي دو دولت اسرائيل و فلسطين در سرزمين تاريخي فلسطين گره خورد. عراق اشغال شد و از مدت زمان اشغال آن حدود 5 سال مي‌گذرد، اما نه از برپايي كشور مستقل فلسطين خبري شد و نه از كنترل و مهار توسعه‌طلبي‌هاي اسرائيل در سرزمين اشغالي فلسطين چيزي به دست آمد. اينك هم جورج بوش با كاخ سفيد در حال خداحافظي است و هم ايهود اولمرت بايد به زودي قدرت را واگذار كند، اما اسرائيل همچنان بر طبل جنگ و سركوب فلسطيني‌ها مي‌كوبد. تكرار اين تجربه آن‌هم در يك دوره نسبتا كوتاه زماني، هيچ‌يك از كشورهاي عربي را از خواب غفلت بيدار نكرد. نكته جالب اينكه هيچكس نه در واشنگتن و نه در تل‌آويو تضمين نمي‌دهد كه مذاكرات صلح ميان اسرائيل و فلسطيني‌ها پس از استقرار دولت‌هاي جديد در واشنگتن و تل‌آويو از نقطه‌اي كه در آن متوقف شده از سر گرفته خواهد شد. تجربه نشان مي‌دهد كه تقريبا همه چيز از صفر شروع مي‌شود. پرسش نهايي در اين زمينه آن است كه كشورهاي عربي به‌ويژه فلسطيني‌ها چرا تاكنون نتوانسته‌اند از اين تجربه عبرت بگيرند و استراتژي خود را بر پايه‌هاي ديگري غير از اعتماد به وعده‌هاي پياپي آمريكا بنا كنند؟

ج. با توجه به وضعيت نابسامان كنوني، پرسش اصلي اين است كه آيا جهان اسلام و كشورهاي عربي راهكار ديگري به جز سكوت و بي‌تفاوتي در برابر محاصره باريكه غزه و كيفر دسته‌جمعي فلسطيني‌ها از سوي رژيم صهيونيستي دارند؟ پاسخ اين است كه آري هم جهان اسلام و هم جهان عرب راهكارهاي ديگري براي پايان دادن به اين فاجعه بزرگ انساني مي‌توانند در پيش بگيرند. راهكار محكوميت و ابراز نگراني كافي نيست، اسرائيل در برابر اقدامات عملي دسته‌جمعي جهان عرب و وجدان‌هاي بيدار بشري به شدت آسيب‌پذير است. همين تجربه لبنان و پايداري مردم اين كشور در جنگ همه‌جانبه اسرائيل در ژوئيه سال 2006 و نيز جانبداري افكار عمومي جهان عرب از مقاومت اسلامي لبنان سهم بسزايي در ناكامي ارتش رژيم صهيونيستي و پيروزي حزب‌الله ايفا كرد. اين تجربه قابل تكرار است، زيرا روي نيروي فناناپذير مردم و افكار عمومي و وجدان‌هاي بيدار بشري تكيه دارد. فقط يك چيز قابل تكرار نيست و آن تكرار تجربه اعتماد به وعده‌هاي آمريكا و فريبكاري‌هاي رژيم صهيونيستي است. باريكه غزه در محاصره همه‌جانبه ارتش اسرائيل مي‌سوزد. وجدان‌هاي بيدار بشري به جنب و جوش افتاده است، كشتي‌هاي كوچك حامل مواد دارويي و غذايي ابهت ارتش اسرائيل و تهديدهاي صهيونيست‌ها را شكسته‌اند و با حركت به سوي آب‌هاي غزه حلقه محاصره را تضعيف كردند. اين حركت سازمان‌ها و احزاب آزاديخواه و حضور برخي نمايندگان انساندوست پارلمان اروپا در جنبش شكستن محاصره نوار غزه بايد به يك موج عظيم تبديل شود. در كنار اين حركت، دولت‌ها نيز بايد سهم خود را در اين زمينه بپردازند دولت‌هاي ليبي و قطر دو كشتي حامل مواد اوليه و ضروري به سوي آب‌هاي نوار غزه حركت داده‌اند. اين مي‌تواند سرآغاز يك حركت دسته‌جمعي دولت‌ها باشد.

اتحاديه عرب در اجلاس چند ماه قبل وزراي خارجه كشورهاي عربي تصميم به شكستن محاصره نوار غزه گرفت. اين تصميم بايد به سرعت به اجرا گذاشته شود. اگر ده‌ها فروند كشتي حامل مواد كمكي كشورها در صف پهلو گرفتن در آبهاي نوار غزه بايستند، ديگر چيزي از كارآمدي روش‌هاي ضدانساني ارتش صهيونيستي باقي نمي‌ماند. اسرائيل بايد اين پيام را از كشورهاي اسلامي و عربي دريافت كند كه محاصره 5/1 ميليون انسان ستمديده در نوار غزه قابل تحمل نيست. فرضيه اوليه ارتش اسرائيل و مدافعان نظريه كارآمدي محاصره نوار غزه اين بود كه اگر فلسطيني‌هاي نوار غزه در معرض كيفر دسته‌جمعي قرار گيرند، عليه جنبش حماس خواهند شوريد. راديو ارتش اسرائيل هر روز اين پيام را براي فلسطيني‌هاي نوار غزه پخش مي‌كند كه مردم بايد مسووليت خود را در قبال عاملان اصلي اين محاصره يعني جنبش حماس به اجرا بگذارند. اين يعني شورش عليه دولت اسماعيل هنيه، اما مردم نوار غزه صبورانه پيامدهاي محاصره را به جان خريده‌اند اما حاضر نيستند كوچك‌ترين آسيبي به عناصر مقاومت ضدصهيونيستي برسد. كشورهاي عربي هم‌مرز با فلسطين اشغالي به‌ويژه مصر نبايد در شرايط دشوار كنوني به عنصر تماشاچي تراژدي غزه تبديل شوند. گذرگاه رفح در اختيار دولت مصر است. دولت مصر صرفا به دلايل انساندوستانه مي‌تواند ابتكار عمل گشودن گذرگاه رفح را به دست گيرد. رضايتمندي ايالات متحده آمريكا از رفتار دولت مصر در مقايسه با نارضايتي افكار عمومي جهان عرب و وجدان‌هاي بيدار بشري بسيار ناچيز است. اندكي مقاومت، اندكي ريسك‌پذيري و اندكي غيرت دسته‌جمعي كشورهاي عربي در دفاع از ستمديدگان غزه مي‌تواند رفتار اسرائيل را تغيير دهد. براي فهم كارآمدي عنصر مقاومت و پيوستگي آن در تغيير رفتار رژيم صهيونيستي كافي است به نحوه رفتار جنبش حماس بر سر شاليط سرباز اسير اسرائيل توجه كنيم. اين سرباز ماه‌هاست در اسارت واحدهاي نظامي جنبش مقاومت حماس قرار دارد.

تهديدهاي اوليه ارتش اسرائيل در مورد ضرورت آزادي بي‌قيد و شرط وي نتوانست تصميم قطعي عناصر مقاومت را در مورد مبادله اين سرباز اسرائيلي با صدها اسير فلسطيني سست كند. اسرائيل قدم به قدم شرايط خود را تغيير داد. تا آنجا كه طي چند روز اخير، دولت ايهود اولمرت كه روزهاي پاياني دوره زمامداري خود را مي‌گذراند، آمادگي خود را براي آزاد كردن 250 اسير فلسطيني در مقابل آزادي شاليط اعلام كرد. پايداري و مقاومت و عدم‌وحشت از تهديدهاي ارتش اسرائيل موجب تغيير رفتار رژيم صهيونيستي مي‌شود. اين تجربه را حزب‌الله لبنان بارها و بارها تكرار كرده و با پايداري و صبوري خود موفق شده صدها اسير لبناني را از زندان‌هاي اسرائيل آزاد كند. يادمان نرود كه احزاب حاكم رژيم صهيونيستي با انگيزه‌هاي صرفا سياسي و به منظور افزايش سهام انتخاباتي خود به محاصره غزه رضايت مي‌دهند. حال اگر اين محاصره با مقاومت سرسختانه فلسطيني‌ها از يك سو و به كارگيري روش شكستن محاصره نوار غزه از سوي كشورهاي عربي و اسلامي به گونه‌اي آشكار ناكارآمد شود و هزينه‌هاي تداوم اين سياست براي رژيم صهيونيستي افزايش يابد، هيچ‌يك از احزاب رژيم صهيونيستي (چه حاكم و چه اپوزيسيون) آماده پذيرش پيامدهاي منفي ادامه سياست محاصره نوار غزه نيستند.

به موازات حركت كشورهاي عربي و اسلامي براي شكستن محاصره نوار غزه از طريق اعزام كشتي‌هاي حامل مواد ضروري، نهادهاي رسمي كشورهاي عربي به‌ويژه اتحاديه عرب بايد تلاش‌هاي ديپلماتيك خود را در مقياس جهاني به منظور جلب همدردي خانواده بين‌المللي تشديد كنند. به عنوان مثال چرا كشورهاي عربي درخواست رسمي خود را براي دعوت از شوراي امنيت به منظور بررسي اوضاع وخيم نوار غزه تقديم نمي‌كنند؟ آيا موضوع نوار غزه كمتر از دارفور است كه تاكنون شاهد ده‌ها موضعگيري شوراي امنيت بوده است؟ اگر بهانه كشورهاي عربي اين است كه دولت آمريكا با هرگونه تلاش براي رسيدگي شوراي امنيت به مسئله محاصره نوار غزه مخالفت خواهد كرد، ثبت شكوائيه كشورهاي عربي و ثبت موضع آمريكا در اسناد سازمان ملل متحد بسيار ارزشمند است، زيرا مجموعه اين فعل و انفعالات، مشروعيت عمليات شكستن محاصره نوار غزه را از سوي كشورهاي عربي و اسلامي افزايش خواهد داد و آمريكا به دشواري مي‌تواند در برابر اقداماتي از اين دست موضعي مخالف اتخاذ كند. در پايان يكبار ديگر بايد روي اين نكته پاي فشرد كه ملت ستمديده فلسطين در نوار غزه صبورانه چشم به راه‌ها و گذرگاه‌هايي دوخته است كه به وسيله وجدان‌هاي بيدار بشري گشوده خواهد شد تا اسرائيل يكبار براي هميشه به اين نتيجه برسد كه نمي‌تواند به سياست كيفر دسته‌جمعي فلسطيني‌ها ادامه دهد.
*رئيس مركز مطالعات خاورميانه
دوشنبه 9 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 89]