محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1846000978
آثار تربیتی اعتقاد به معاد در داستانهای قرآن(2)
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آثار تربیتی اعتقاد به معاد در داستانهای قرآن(2)
د ـ دلگرمی و آرامشانسان فطرتا جویای سعادت خویش است، از تصوّر وصول به سعادت غرق در مسرّت میگردد، و از فكر یك آینده شوم و مقرون به محرومیت لرزه بر اندامش میافتد و سخت دچار دلهره و اضطراب میگردد. آنچه مایه سعادت انسان میگردد دو چیز است: یكی تلاش و دیگری اطمینان به شرایط محیط . موفقیت یك دانشآموز، معلول دو چیز است: سعی و تلاش خودش، دیگری مساعدت و آمادگی محیط مدرسه و تشویق و ترغیب اولیای مدرسه. یك دانشآموز ساعی و كوشا، اگر به محیطی كه در آنجا درس میخواند و معلمی كه آخر سال نمره میدهد اعتماد نداشته باشد و نگران یك رفتار غیر عادلانه باشد، در تمام ایام سال دلهره و اضطراب سراپای وجودش را میگیرد. تكلیف انسان با خودش روشن است. از این ناحیه اضطرابی دست نمیدهد؛ زیرا اضطراب از شك و تردید پدید میآید. انسان درباره آنچه مربوط به تلاش خودش است شك و تردید ندارد. آنچه كه انسان را به اضطراب و نگرانی میكشاند و آدمی تكلیف خویش را درباره او روشن نمیبیند، جهان است. آیا كار خوب فایده دارد؟ آیا صداقت و امانت بیهوده است؟ آیا همه تلاش‌ها و انجام وظیفهها پایان كار محرومیت است؟ اینجاست كه دلهره و اضطراب در مهیبترین شكل‌ها رخ مینماید. (20) ایمان به معاد میتواند ضامن اجرایی خوبی برای عمل به تكالیف و احكام الهی باشد و روح تسلیم و عبودیت را بر وجود آدمی حاكم سازد.ایمان به معاد، ریشه یأس‌ها و نومیدی‌ها را كه آفت جان انسان‌هاست میسوزاند و انسان را امیدوار میسازد كه هیچ یك از اعمال نیك او از صفحه هستی پاك نمیشود و مصائب و ناكامی‌هایش در این دنیا هیچ كدام بیپاسخ نخواهد ماند. از سوی دیگر یادآوری آن دادگاهی كه عدالت محض بر آن حكمفرماست و صالح و طالح و ابرار و اشرار در آن به یك چشم نگریسته نمیشوند، و هر كس را به مقتضای اعمالش ثواب یا عقاب میكنند، برای مؤمنان، آرامش خاطر و بهجتی وصف ناشدنی به ارمغان میآورد و آینده روشنی را به آنها نوید میدهد. در لابلای داستانهای قرآن نیز از این اثر تربیتی ایمان به معاد میتوان نمونههایی را سراغ گرفت؛ از جمله: 1ـ لقمان حكیم، در اندرزهای حكمتآموز خود به فرزندش، انگشت بر همین موضوع میگذارد و به وی چنین توصیه میكند: «پسرم! اگر (اعمال نیك و بد) به اندازه سنگینی دانه خردلی باشد و در دل صخرهای یا در گوشهای از آسمان یا درون زمین جای گیرد، خداوند آن را در دادگاه قیامت حاضر میكند و حساب آن را میرسد، چرا كه خداوند دقیق و آگاه است.» «یا بُنَی اِنَّهَآ اِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فی صَخْرَةٍ اَوْ فِی السَّمـوَاتِ اَوْ فِی الاَْرْضِ یاْتِ بِهَا اللهُ اِنَّ اللهَ لَطیفٌ خَبیرٌ.»(21) اشاره به این كه اعمال نیك و بد هر قدر كوچك و كم ارزش، و هر قدر مخفی و پنهان باشد همانند خردلی كه در درون سنگی در اعماق زمین یا در گوشهای از آسمان‌ها مخفی باشد، خداوند لطیف و خبیر كه از تمام موجودات كوچك و بزرگ و صغیر و كبیر در سراسر عالم هستی آگاه است، آن را برای حساب و پاداش و كیفر حاضر میكند و چیزی در این دستگاه گم نمیشود.(22) قرآن كریم در قالب این تصویر بدیع و زیبا، علم و آگاهی الهی و حساب و كتاب دقیق قیامت را چنان روشن ترسیم نموده است كه چشمانداز آن روح انسان را متأثّر میسازد و درك حقیقت آن هر وجدان بیداری را تحت تأثیر قرار میدهد و او را به مراقبت نسبت به تك تك اعمالش فرا میخواند.(23) 2 ـ در صحنهای دیگر «مؤمن آل فرعون» را میبینیم كه قوم خود را مخاطب قرار داده، میگوید: «ای قوم من! ... هر كس عمل بدی انجام دهد فقط به اندازه آن به او كیفر داده میشود، امّا كسی كه عمل صالحی انجام دهد خواه مرد باشد یا زن در حالی كه مؤمن باشد، وارد بهشت میشود و روزی بیحسابی به او داده خواهد شد .» «مَنْ عَمِلَ سَیئَةً فَلاَ یجْزَی اِلاَّ مِثْلَهَا وَ مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ اَوْ اُنْثَی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَاُولـئِـكَ یدْخُلُونَ الْجَنَّةَ یرْزَقُونَ فیهَا بِغَیرِ حِسَابٍ.»(24) او در این سخن حساب شدهاش از یك سو به عدالت خداوند در مورد مجرمان اشاره میكند كه تنها به مقدار جرمشان جریمه میشوند، و از سوی دیگر اشاره به فضل بیانتهای او كه در مقابل یك عمل صالح پاداش بیحساب به مؤمنان داده میشود و هیچگونه موازنهای در آن رعایت نخواهد شد؛ پاداشی كه هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و حتی به فكر انسان خطور نكرده است. به هر حال او با این سخن كوتاه خود، این واقعیت را بیان میكند كه متاع این جهان گر چه ناچیز است و ناپایدار، ولی میتواند وسیله رسیدن به پاداش بیحساب گردد و چه معاملهای از این پرسودتر . (25)مخفی نگاه داشتن زمان قیامت نقش مؤثّری در اصلاح و تربیت انسان ایفا میكند و او را به تلاش و جدّیت وا میدارد، چرا كه اگر همه چیز برای انسان مكشوف بود زندگی انسان‌ها را با خمودی مواجه میساخت و جلوی نشاط و تحرّك آنها را میگرفت. آری در پرتو این مجهول بودن است كه بیم و امید و اشتیاق و انتظار و تلاش و كارزار، و به هر حال سایر ابعاد یك زندگی زنده و پویا، معنی و مفهوم مییابد، و مخفی بودن زمان تحقّق آن روز عظیم است كه انسان را در حالت آمادهباش دائمی نگاه داشته و روح تقوا و پرهیز از معاصی را در نهاد وی زنده نگاه میدارد.ه ـ احساس مسئولیت و حالت آمادهباش دائمییكی از آثار پر بركت اعتقاد به معاد، بیدار شدن احساس مسئولیت و وظیفهشناسی در عمق وجود انسان‌هاست، به گونهای كه تمام افكار و كردار آدمی را تحت الشعاع قرار میدهد و او در مقابل هر كاری خود را موظف به پاسخگویی میداند. از این رو كوتاهترین لحظات عمر نیز ارزشی فوقالعاده مییابد و انسان خود را همچون مسافری خواهد دانست كه باید از فرصت‌ها بیشترین بهره را ببرد و ره‌توشه آخرت را هر چه بیشتر و بهتر برگیرد. «انسان مؤمن به حیات جاویدان، همواره كمال دقت را در اندیشهها و خُلق و خوی‌ها و اعمال و رفتار خویش به كار میبرد؛ زیرا میداند كه به اینها به چشم یك سلسله امور زودگذر نباید نگاه كرد، اینها همه پیشفرستادههای انسان به سرای دیگر است و در سرای دیگر با این سرمایهها باید زندگی كند.»(26) بدین سان میتوان دریافت كه این اعتقاد ماتریالیستها و هواداران آنها كه میپندارند اعتقاد به حیات بازپسین سبب میشود تا قدرت تحرك و نشاط را از آدمی سلب نموده، او را به انزواطلبی بكشاند، تا چه حد خام و پوچ است؛ زیرا همانگونه كه گفتیم، ایمان به وجود دادگاهی كه تمام اعمال انسان بیكم و كاست در آن مورد بررسی قرار میگیرد و هیچ راهی برای فرار از چنگال مجازات آن نیست، انسان را سخت تكان میدهد و روح خفته او را بیدار میكند و او را به وظیفهشناسی فرا میخواند و نه تنها او را به رخوت و سستی دعوت نمیكند، بلكه بر عكس روح تقوا و تعهد و احساس مسئولیت را در وی زنده میكند. جلوههایی از این تأثیر شگرف اعتقاد به معاد را میتوان در میان داستانهای قرآن سراغ گرفت؛ از جمله: 1ـ خداوند متعال پس از آن كه موسی علیهالسلام را از ورای شجره طور (طُوی) با ندای روحپرور خود مورد خطاب قرار داده، او را به مقام رسالت مفتخر نمود، پس از یاد كرد «توحید» به سراغ مسئله «معاد» رفته میفرماید: «رستاخیز به طور قطع خواهد آمد، من میخواهم آن را پنهان كنم تا هر كس در برابر سعی و كوشش خود جزا ببیند»؛ «اِنَّ السَّـاعَةَ اتِیةٌ اَكَادُ اُخْفِیهَا لِتُجْزی كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعی.»(27)
مخفی نگاه داشتن زمان قیامت نقش مؤثّری در اصلاح و تربیت انسان ایفا میكند و او را به تلاش و جدّیت وا میدارد، چرا كه اگر همه چیز برای انسان مكشوف بود زندگی انسان‌ها را با خمودی مواجه میساخت و جلوی نشاط و تحرّك آنها را میگرفت. آری در پرتو این مجهول بودن است كه بیم و امید و اشتیاق و انتظار و تلاش و كارزار، و به هر حال سایر ابعاد یك زندگی زنده و پویا، معنی و مفهوم مییابد، و مخفی بودن زمان تحقّق آن روز عظیم است كه انسان را در حالت آمادهباش دائمی نگاه داشته و روح تقوا و پرهیز از معاصی را در نهاد وی زنده نگاه میدارد.(28) 2ـ در صحنهای دیگر میبینیم خداوند بنیاسرائیل را مورد خطاب قرار میدهد و میفرماید: «(حال كه فرعونیان را غرق نمودیم، به دنبال این نجات بزرگ) در این سرزمین سكونت نمایید، امّا بدانید هنگامی كه وعده آخرت فرا رسد همه شما را به پای میزان حساب حاضر خواهیم كرد.» «وَ قُلْنَا مِنْ بَعْدِهِ لِبَنی اِسْرَآئیلَ اسْكُنُوا الاَْرْضَ فَاِذَا جَآءَ وَعْدُ الاْخِرَةِ جِئْنَا بِكُمْ لَفیفًا.»(29) یعنی حال كه وارث سرزمین و اموال فرعونیان شدهاید و خداوند شما را جایگزین آنها نمود باید بدانید مسئولیت خطیری بر دوش شما گذارده شده كه به ازای آن در قیامت از شما سؤال خواهد شد؛ پس نیك بنگرید كه چگونه وارثانی هستید و از خود نیز چه به ارث میگذارید! اعمال نیك و بد هر قدر كوچك و كم ارزش، و هر قدر مخفی و پنهان باشد همانند خردلی كه در درون سنگی در اعماق زمین یا در گوشهای از آسمان‌ها مخفی باشد، خداوند لطیف و خبیر كه از تمام موجودات كوچك و بزرگ و صغیر و كبیر در سراسر عالم هستی آگاه است، آن را برای حساب و پاداش و كیفر حاضر میكند و چیزی در این دستگاه گم نمیشود. 3ـ «مؤمن آل یاسین» هم قوم خود را به مسئله معاد و بازگشت به سوی خدا و لزوم آمادگی برای آن روز فرا میخواند و میگوید: «من چرا كسی را پرستش نكنم كه مرا آفریده است؟ و همگی به سوی او بازگشت میكنید.» «وَ مَا لِی لاَ اَعْبُدُ الَّذی فَطَرَنی وَ اِلَیهِ تُرْجَعُونَ.»(30) در حقیقت این مرد الهی در كلام خود دو دلیل برای لزوم عبودیت پروردگار ذكر كرده: نخست این كه او خالق ماست و تمام هستی ما و علم و دانش و قدرت ما همه از اوست و دیگر این كه جهان دیگری در پیش است كه همه به آن میپیوندند و به سوی خدا و دادگاه عدلش باز میگردند.(31) لذا ایمان به معاد میتواند ضامن اجرایی خوبی برای عمل به تكالیف و احكام الهی باشد و روح تسلیم و عبودیت را بر وجود آدمی حاكم سازد. و ـ عبرتآموزییكی دیگر از میوههای شیرین و ثمرات نیكوی درخت پربار ایمان به معاد، عبرتآموزی از تاریخ گذشتگان و پندآموزی از فراز و نشیب زندگی است. آدمی در پرتو ایمان و باور به معاد چشمانی نافذ و حقیقتبین مییابد، كه از ظواهر امور به باطن آنها دیده میگشاید و از خانه غرور به خانه شعور پا مینهد. تحوّلات دنیا، دگرگونی‌های روزگار، آمدن‌ها و رفتن‌ها همه و همه آینههای تمامنمایی هستند كه به خوبی ناپایداری این دنیا و جلوههای فریبای آن را نشان میدهند و انسان را از دل بستن به دنیا و فرو رفتن در گرداب غفلت بر حذر میدارند، به شرط آن كه انسان تنها تماشاگر حوادث نباشد، بلكه از مدرسه روزگار، درس عبرت آموزد و خود را برای دانشگاه قیامت مهیا سازد: ای خوشا چشمی كه عبرتبین بود عبرت از نیك و بدش آیین بود انسان فطرتا جویای سعادت خویش است، از تصوّر وصول به سعادت غرق در مسرّت میگردد، و از فكر یك آینده شوم و مقرون به محرومیت لرزه بر اندامش میافتد و سخت دچار دلهره و اضطراب میگردد. آنچه مایه سعادت انسان میگردد دو چیز است: یكی تلاش و دیگری اطمینان به شرایط محیط .امیرمؤمنان علی علیهالسلام در سفارش به پندپذیری از تاریخ میفرماید: «اگر راهی برای زندگی جاودانه وجود میداشت، یا از مرگ، گریزی بود، حتما سلیمان بن داوود علیهالسلام چنین میكرد، او كه خداوند حكومت بر جن و انس را همراه با نبوت و مقام بلند قرب و منزلت، در اختیارش قرار داد. امّا آنگاه كه پیمانه عمرش لبریز و روزی او تمام شد تیرهای مرگ از كمان‌های نیستی بر او باریدن گرفت و خانه و دیار از او خالی گشت، خانههای او بیصاحب ماند و دیگران آنها را به ارث بردند. مردم! برای شما در تاریخ گذشته درس‌های عبرت فراوان وجود دارد، كجایند عمالقه و فرزندانشان؟ كجایند فرعون‌ها و فرزندانشان؟ كجایند مردم شهر رس، آنها كه پیامبران خدا را كشتند و چراغ نورانی سنّت آنها را خاموش كردند و راه و رسم ستمگران و جباران را زنده ساختند؟» (32) قرآن كریم پس از بیان سرگذشت دردناك قوم نوح و عاد و ثمود و قوم شعیب و قوم لوط و سرگذشت فرعونیان، ماجرای آنها را درس عبرتی میداند برای همه كسانی كه از عذاب آخرت در ترس و بیم به سر میبرند، و پشتشان از شنیدن حوادث هولناك قیامت میلرزد؛ آنجا كه میفرماید: «در این (سرگذشت‌های عبرتانگیز و حوادث شوم و دردناكی كه بر گذشتگان رفت) علامت و نشانهای است برای كسانی كه از عذاب آخرت میترسند؛ همان روزی كه همه مردم در آن گرد میآیند.» «اِنَّ فی ذلِكَ لاَیةً لِمَنْ خَافَ عَذَابَ الاْخِرَةِ ذلِكَ یوْمٌ مَجْمُوعٌ لَهُ النَّاسُ ...»(33)؛ آری آنها كه به رستاخیز ایمان دارند، با دیدن هر یك از این نمونهها و سرنوشت شومی كه چنین اقوامی بدان گرفتار آمدند، دل‌هایشان تكان میخورد، و از ماجرای آنها عبرت میگیرند و راه خود را باز مییابند و دامان خود را به گناهانی كه آنها بدان آلوده شدند نمیآلایند . اما آنها كه ایمانی به قیامت ندارند، دریچه دل‌هایشان بر واقعیت‌های زندگی بسته شده، تنها سر در آخور زندگی دارند و از آخرت غافلاند. از این رو از كنار تمامی حوادث و تحوّلات زندگی به سادگی میگذرند و دل‌های سنگ و سختشان از مواعظ و عبرت‌های فراوان عالم هیچ تأثیر نمیپذیرد: هر كه آخربین بود او مؤمن است هر كه آخوربین بود او بیدن است پی‌نوشت‌ها: 20 ـ انسان و ایمان، ص 42 . 21 ـ لقمان / 16. 22 ـ تفسیر نمونه، ج 17، ص 51. 23 ـ تفسیر فی ظلال القرآن، ج 5، ص 2789. 24 ـ مؤمن / 40 . 25 ـ تفسیر نمونه، ج 20، ص 107 با تلخیص . 26 ـ زندگی جاوید یا حیات اخروی، ص 36. 27 ـ طه / 15. 28 ـ تفسیر فی ظلال القرآن، ج 4، ص 2331. 29 ـ اسراء / 104. 30 ـ یس / 22 . 31 ـ پیام قرآن، ج 5، ص 391 . 32 ـ نهج البلاغه، خطبه 182 . 33 ـ هود/ 103.منبع: مجله مشكوة، شماره 83، دکتر حمید محمد قاسمی . لینک مطلب مرتبط :آثار تربیتی اعتقاد به معاد در داستانهای قرآن(1)
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 467]
-
گوناگون
پربازدیدترینها