براي فقرا همه شبها يلدا است

واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: براي فقرا همه شبها "يلدا" است
در ايران و سرزمينهاي هم فرهنگ مجاور از شب آغاز زمستان با نام "شب چله" يا همان "شب يلدا" نام برده مي شود كه همزمان با شب انقلاب زمستاني است.
مريم شب يلدا را هم مثل شبهاي ديگر خيلي زود به رختخواب رفت تا مبادا چهره شرمسار پدرش كه مجبور است دست خالي به خانه بيايد را ببيند و بيشتر او را خجالت زده كند.
او نمي دانست دير زماني است كه پدران و اجدادش مثل تمام ايرانيها اين شب باشكوه را به جشن مي نشسته اند و مي نشينند. او نمي دانست كه حتي مردم ديگر سرزمينهاي دور و نزديك هم در اولين شب زمستان همين مراسم با شكوه را با نامها و انگيزه ‌هاي متفاوت برگزار مي كنند.
در ايران و سرزمينهاي هم فرهنگ مجاور از شب آغاز زمستان با نام "شب چله" يا همان "شب يلدا" نام برده مي شود كه همزمان با شب انقلاب زمستاني است.
مريم با خوشحالي كه متفاوت از روزهاي گذشته بود نشست پاي درس و مشق خود و تند و تند تكاليف مدرسه اش را انجام داد. مادر كه از اين موضوع قدري متعجب شده بود رو به دخترش كرد و گفت: چيه امروز بهونه غذا و خستگي رو نمي گيري؟! و باز تكرار كرد : چي شده به منم بگو تا بدونم واسه چي اينقدر خوشحالي؟
مريم كه فقط 13 سال دارد و تنها دختر خانواده چهار نفري است رو به مادر گفت: آخه امشب شب يلداست. مي خوام كارامو انجام بدم و بگيرم بخوابم تا شب بيشتر بيدار بمونم.
مادر با ديدن شوق و ذوق مريم و شنيدن اين خبر كه امشب شب يلداست ته دلش خالي شد. چون او بهتر از هر كسي مي داند كه همسرش با حقوقي كه مي گيرد توان خريدن ميوه و شيريني را ندارد. براي همين سعي كرد با عادي جلوه دادن موضوع ذهن دخترش را از شب يلدا بيرون ببرد.
مادر با گفتن اين جمله كه مگه شب يلدا چه فرقي با شبهاي ديگه دارد رو به مريم گفت: نمي خواد الآن بخوابي! اگه شب بيداري بموني صبح نمي توني زود بيدار شي. برو بشين تلويزيون نگاه كن.
مريم كه از شنيدن اين حرفهاي مادرش كمي دلخور شده بود با چهره اي برافروخته گفت: همه دوستام امروز توي مدرسه از شب يلدا حرف مي زدند. منم مي خوام امشب بيدار بمونم، مگه چيه . خب بابا اومد بهش بگو بره آجيل و شيريني بخره ...
مادر به فكر رفت. چون قرار بود اين ماه اجاره عقب افتاده رو به صاحبخانه بدهند. به همين خاطر ديگر هيچ پولي ته جيب شوهرش نمي ماند كه خرج كند. حالا اگر به همسرش مي گفت كه شيريني و ميوه بخرد حتما با جواب منفي او مواجه مي شد. چون مي دانست اعصابش اين روزها به خاطر بدهيها خراب است...
به اعتقاد مسعود مهديزاده جامعه شناس واقعيتهاي زندگي امروز ما متفاوت از شبهاي يلدا در سالهاي دور است. شبهايي كه پدران و مادران ما براي زنده نگه داشتن آيين ها و رسوم ملي به دور از هر دغدغه و نگراني دور هم جمع مي شدند و از همه جا سخن مي گفتند ولي امروز شرايط اقتصادي حاكم بر كشور به گونه اي است كه پاسداشت اين آيين ها براي برخي رفع تكليف است اما برخي همچنان بر طبل شادي مي كوبند.
اين جامعه شناس بر اين عقيده است كه در گذشته هاي دور آيينهايي در شب يلدا برگزار مي ‌شد كه يكي از آنها جشن شبانه و بيداري تا بامداد و تماشاي طلوع خورشيد زمستاني بود. جشني كه از لازمه ‌هاي آن حضور كهنسالان و بزرگان خانواده به عنوان نماد كهنسالي خورشيد در پايان پاييز بوده است و همچنين خوراكيهاي فراوان براي بيداري دراز مدت كه همچون انار و هندوانه و سنجد به رنگ سرخ خورشيد باشند.
مهديزاده با اشاره به شرايط اقتصادي كه بر كشور حاكم است معتقد است اگر امروز پدري مجبور است انار و هندوانه شب يلدا را بخرد تنها به اين دليل است كه شرمنده بچه هايش نشود.
بچه هايي كه همان شب يلدايي را از پدر و مادرشان طلب مي كنند كه تصويرش را در تلويزيون و برنامه هاي رنگ به رنگش ديده اند. يلدايي كه جايي در خانه آنها ندارد. يلدايي كه براي آنها بيشتر به خيال مي ماند تا واقعيتي عيني و قابل لمس. يلدايي كه حتي يك قلم از انواع تنقلات خوش آب و رنگش را هم شايد سالي دوازده ماه به خواب هم نديده باشند.
يلداي بچه هاي محنت زده كوچه پس كوچه هاي نداري از جنس يلدايي است كه همه با نام بردن از آتش و آجيل و ميوه هاي درشت آبدار تفريفش را ميكنند، نيست. يلداي آنها دستهاي خالي پدري است بيمار و زحمتكش كه از شدت شرم تا ديرترين ساعات را به خانه نمي رود تا مبادا نگاه دخترش، پسرش و حتي همسرش آويزان نگاهش شود كه بابا پس هندوانه امشب كجاست؟ آجيل شيرين و شور يلدايمان كجاست؟
شهر بي قواره ما تا دلت بخواهد از اين پدرها دارد. نمونه اش همسايه مريم است. همان كودكي كه يلدايش را ميان خيال و روياي پيش از خواب به جا مي آورد.
بي آنكه بداند در همسايگيشان خانواده اي هست كه دخترشان به تازگي عقد كرده و قرار است امشب ميزبان خانواده داماد و تعدادي از اقوام و فاميل باشند.
داماد غريبه است و مادر نمي خواهد دخترش نزد خانواده همسرش شرمنده شود، براي همين از چند روز قبل به پدر كبري گفته بود كه بايد مقداري ميوه و شيريني و آجيل بخرد. البته خانواده داماد هم مثل خود آنها از طبقه كم درآمد جامعه هستند و براي همين قرار بود كه بعد از شام بيايند.
پدر كبري قادر نيست كه از پس هزينه ميوه و شيريني امشب برآيد. براي همين رفته بود سراغ صاحب كارش تا مقداري از حقوق ماه آينده اش را پيش پيش بگيرد اما وقتي با جواب منفي صاحب كار مواجه شد، تمام وجودش يخ بست. نمي دانست حالا چطور پولي فراهم كند تا بتواند دخترش را شرمنده خانواده داماد نبيند...
به قيمتهاي ميوه و شيريني در چنين مناسبتها و ايامي كه نگاه مي كنيم ياد حرفهاي مسئولين مي افتيم و متوجه مي شويم كه تفاوت از زمين تا آسمان است.
در حال حاضر نرخ انواع ميوه و آجيل شب يلدا به ‌شدت افزايش يافته و اين در حالي است كه دستگاههاى دولتى از طرح مبارزه با گرانفروشي خبر داده ‌اند.
با اين حال گزارشها از سطح كشور نشان مي دهد كه شب يلداي امسال تحت الشعاع "گرانى" خوراكيها قرار گرفته است. به طوري كه قيمت هر كيلو هندوانه در اين ايام به مرز 500 تومان رسيده است كه نسبت به قبل 20 تا 30 درصد افزايش داشته است.
رئيس اتحاديه تعاونيهاى ميوه و سبزى با اشاره به فرا رسيدن شب يلدا گفته است كه آثار روانى ناشى از نزديك شدن به شب يلدا باعث افزايش 30 درصدي قيمت هندوانه شده است.
همچنين انار به عنوان يكى از ميوه هاى اصلى شب يلدا وضعيت نابسامان ترى دارد به طوري كه كمبود آن به دليل سرمازدگى در زمستان سال گذشته كاملا محسوس است. قيمت انار در بازارهاى ميوه ايران در حال حاضر به 3000 تومان رسيده است.
گزارشها نشان مي دهد كه گرانى ميوه از سال قبل هم بيشتر شده است و از سوى ديگر قيمتها در مغازه هاى مختلف شهر متفاوت است.
در همين حال سازمان حمايت از مصرف كنندگان و توليد كنندگان اعلام كرده است كه از روز سه شنبه طرح نظارتى ويژه برخورد با گرانفروشان آغاز شده است.
يكي از اصلي ترين تنقلات شب يلدا آجيل است كه گراني آن موجب شده است تا بسياري از مشتريها از خريدن آن پرهيز كنند. هم اكنون قيمت آجيل در مناطق شمالي و مركزي و حتي در محدوده ميدان انقلاب تهران هر كيلو تا 17 هزار تومان بفروش مي رسد. همچنين هندوانه كه محبوبترين و يكي از اصلي ترين ميوه هاي اصلي سنت شب يلدا است در ميوه فروشيهاي سطح شهر بين كيلويي 650 تا 700 تومان فروخته مي شود و به گفته اغلب مغازه داران برخي ميوه ها از جمله انار و نارنگي طي دو هفته اخير بين 30 تا 100 درصد افزايش قيمت داشته اند.
بر اساس آخرين گزارشهاي منتشر شده از سوي بانك مركزى نرخ تورم در مناطق شهرى ايران در 12 ماه منتهي به آبان ماه سال جاري به 3/28 درصد رسيده است.
حالا يلدا شاهد مردان و زناني است كه دستهايشان خالي است و جز چشمهاي پنهان گريسته و دستهاي خالي و خجالتي بيصدا، مطايي براي بردن به خانه در طولاني ترين شب سال ندارند و كدام طولاني ترين شب سال؟ براي آنها تمام شبها يلداست. آنهم در شهري كه به فاصله كمتر از چند دقيقه مي تواني مردماني را ببيني كه براي يك شب يلداي خود به اندازه هزاران شب يلداي مردم تنگدست كوچه هاي باريك فقر و نداري هزينه مي كنند.

يلدا از جنسي ديگر
خيابان جاي پارك ندارد. مجبور مي شود خودرو "سانتافه" اش را چند صد قدم دورتر از قنادي پارك كند و مسيري را پياده طي كند.
وقتي وارد قنادي مي شوي. بوي شيرينيهاي تازه و گرم وارد ريه هايت مي شود. چند نفر دختر و پسر جوان سفيد پوش فقط سفارشات را تحويل مي گيرند و آماده مي كنند. دو سه نفري هم سفارشهاي مشتريها را تا اتومبيل آنها مي بردند.
مرد نگاهي به شيرينيها انداخت و رو به يكي از همان جوانها گفت: لطف كن چهار كيلو از اين شيرينيها را بچين. دو سه كيلو هم نون خامه اي ببند.
بعد رفت سمت آجيلها و رو به مسئول آن قسمت گفت: دو كيلو پسته، يك كيلو بادام شور و يك كيلو هم بادام هندي بده.
وقتي سفارشها را داد رفت سمت صندوق تا حساب كند.
مرد جواني كه پشت صندوق نشسته بود بعد از كلي تعارف تيكه پاره كردن گفت: قابلي نداره. ميشه 50 تومن.
مرد يك ايران چك 50 هزار توماني از كيف پولش درآورد و به صندوق دار داد و آمد بيرون و رفت به سمت مغازه ميوه فروشي كه بيشتر شبيه مغازه هاي لوسترفروشي بود.
آنجا هم به اندازه 100 هزار تومان از انواع ميوه هاي مخصوص شب يلدا خريد كرد و راه افتاد به سمت خانه.
در مسير بود كه تلفن همراهش زنگ خورد. همسرش بود كه مي خواست يادآوري كند سفارش شام يادش نرود و مرد گفت كه قبلا اين كار را كرده و نگران نباشد.
مريم امشب را هم مثل شبهاي ديگر خيلي زود به رختخواب رفت و پدري كبري مجبور شد با قرض كردن از مرد همسايه ، مقداري شيريني و ميوه براي خانواده داماد دخترش تهيه كند تا طولاني ترين شب سال براي كبري زياد هم تلخ نشود اما كمي بالاتر از خانه هاي آنها چراغهايي تا صبح روشن بود و اهالي آنها با چيدن انواع خوراكي هاي رنگارنگ و نشستن دور ميز تا صبح گفتند و خنديدند...
راستي! چند صد يا چند هزار و شايد چند ميليون نفر مثل مريم و كبري مجبورند شب يلدا را فقط از صفحه تلويزيون به تماشا بنشينند و حسرت به دل بمانند تا شايد شبي را ببينند كه شاد و خندان در كنار پدر و مادر مشغول خوردن تنقلات و ميوه هاي شب چله هستند.
يکشنبه 1 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: هموطن سلام]

[مشاهده در: www.hamvatansalam.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 57]