غدير در آينه قلم

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: غدير در آينه قلم
اشاره: غدير در ظاهر يك عنوان و يك موضوع به نظر مي‌رسد؛ ولي در مراجعه به كتابهاي غدير مي‌بينيم، موضوعات مختلفي از اين واژه منشعب شده است و پژوهندگان و نويسندگان و شاعران فراواني در اين باره گفته و نوشته‌اند.مقاله حاضر با موضوع كتاب‌شناسي غدير، ‌با استفاده از منابع بانك اطلاعاتي‌ ‌موسسه پارسا، نگاهي اجمالي به برخي نگاشته هاي پيرامون اين رويداد بزرگ تاريخ اسلام است.‌

***

‌چهارده قرن با غدير: اتمام حجتها، بحثهاي علمي، مناظرات و... محمد باقر انصاري زنجاني، قم:‌دليل:كتاب حاضر به گردآوري برخي آثار مرتبط با واقعه غدير در طول چهارده قرن پرداخته است. نويسنده با بهره‌مندي از كتابهايي چون الغدير و نيز كتب روايي شيعه، كوشيده است تا تاثير غدير بر رويدادهاي تاريخ اسلام و عقايد و افكار مسلمانان را بيان دارد و ولايت علي(ع) را اثبات كند. مهمترين عناوين مطرح شده عبارت‌اند از: اتمام حجت خداوند و معصومين(ع) با مردم به واسطه غدير؛ استدلال و احتجاج اصحاب پيامبر (ص) و علي(ع) با حديث غدير؛ اقرارهاي مخالفين غدير؛ بررسي سند و متن حديث غدير؛ غدير در دعاها و زيارتها؛ مسجد غدير؛ جشن غدير؛ ميراث مكتوب و شعر و ادبيات غدير. ‌

ژرفاي غدير، محمد باقر انصاري زنجاني قم: دليل ما: تلاشي براي تحليل حادثه غدير از ديدگاه نسل حاضر و تبيين جوانب قرآني و ابعاد اعتقادي آن است. به عقيده نويسنده، نسل جديد با رشد فكري و تحليلي كه دارد با نگاهي عميقانه با مسئله غدير مواجه شده است. وي سپس با تبيين جايگاه تاريخي غدير و تفسير آيات مربوط و خطبه و حديث غدير، به اهميت آن در خلافت و امامت اسلامي پرداخته و نقشه‌ها و عمكردهاي منافقان و توطئه‌هاي اهل سقيفه را در انحراف جامعه اسلامي از مسئله غدير نشان داده است. نويسنده در پايان، مواضع و ديدگاهها و تلاشهاي علي(ع) را براي روشنگري و زنده نگه داشتن غدير بازگو كرده است.‌

‌ ‌حساس‌ترين فراز تاريخ يا داستان غدير، جمعي از دبيران، تهران: آفاق: گزارشي تاريخي و مستند از واقعه غدير خم است كه نويسندگان با استفاده از قرآن و منابع روايي شيعه و سني و كتاب الغدير و كتاب‌هاي ديگر، آن را فراهم آورده‌اند. مطالب كتاب در يازده بخش به اين مباحث پرداخته است: داستان غدير؛ اهميت غدير در تاريخ؛ عيد غدير؛ صحنه تاريخي غدير؛ مولفان اسلامي و حديث غدير؛ نظر پيغمبر اكرم در تامين بقاي دين؛ امواج غدير؛ فلسفه اجتماعي غدير؛ سخنان امام علي(ع)؛ كلمات بزرگان و نويسندگان در باره امام علي.‌

مواهب الغدير، سيد صادق حسيني شيرازي، قم: سلسله، عربي: پژوهشي است درباره آثار و بركات غدير؛ روزي كه پيامبر گرامي اسلام(ص)، علي(ع) را به عنوان وصي به مردم معرفي كرد. نويسنده در دو بخش مطالب خويش را سامان داده است. درفصل نخست، با عنوان عظمت غدير نزد خدا به مباحثي چون: اكمال دين و اتمام نعمت، عيد بزرگ خداوند، چند برابر شدن اجر و ثواب اعمال نيك، استحباب روزه در روز غدير پرداخته است. در بخش دوم، با عنوان آموزه‌هاي مدرسه غدير، به مباحثي چون: اقامه احكام الهي، عدل و انصاف، رحم و انسانيت پرداخته و رفتارهاي مخالفان علي و غدير را بررسي كرده است. پايان بخش كتاب خطبه ارزشمند غديريه است. ‌

حماسه غدير، محمد رضا حكيمي، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي:‌اين كتاب، پژوهشي است در تكريم علامه اميني و تحليل و تفسير كه در ضمن آن از مسائل امروزين مسلمانان نيز به تفصيل سخن رفته است. استاد حكيمي در اين كتاب، نخست بر اتحاد مسلمانان تاكيد مي‌ورزد و سپس به تشريح فلسفه سياسي اسلام و اهميت اعتقادي غدير مي‌پردازد. وي علامه اميني را شيعه علي و در واقع شيعه پيامبر (ص) مي‌نامد و او را امين و احياگر سنت رسول الله (ص) مي‌خواند. سپس از آميختگي با قرآن‌كريم و كتابخانه بزرگ امير المومنين(ع) در نجف اشرف سخن مي‌گويد. سرانجام به تفصيل به آثار قلمي و علمي علامه اميني بويژه و كتاب مي‌پردازد و ياد و نام علامه اميني را به عنوان يك مرد بزرگ، منادي آزادي، مصلح ديني و اجتماعي و خطيب تاريخ گرامي مي‌دارد.‌

‌ ‌بيست و سه روز با غدير، تهران: منير: روزشمار آخرين سفر حج پيامبر گرامي اسلام (ص) و بيان خطبه غدير خم و انتصاب امام علي(ع) به خلافت و جانشيني بعد از خود است. نويسنده 25 ذي ‌القعده الحرام سال دهم هجري قمري را اولين روز حركت كاروان رسول گرامي اسلام براي حج ذكر كرده و اتفاقاتي را كه پيامبر و امتش در اين سفر روحاني با آن مواجه بوده‌اند، گزارش كرده است. او هر روز را طبق سال قمري، شمسي و ميلادي آورده و موقفهاي پيامبر را دقيقا با استناد به منابع حديثي و تاريخي يادآور شده است. مهمترين منابع اين كتاب، مجلسي و علامه اميني است.‌

‌واقعه الغدير الكبري، مجرياتها و دلالاتها و مصادرها، محمددشتي، قم: اميرالمومنين(ع)، عربي: به بررسي و بيان واقعه غدير پرداخته است. نويسنده نخست با اشاره به راههاي وحدت عملي و شناخت سنت رسول خدا و عمل به آن را بررسيده، آنگاه ويژگيهاي غدير خم، غدير و كشف امور پنهاني و مسائل و اتفاقات بعد از غدير، فاطمه و غدير، طريقه استفاده از حديث غدير و خطبه روز غدير را مورد بحث و بررسي قرار داده است. نويسنده در تدوين اين اثر، از منابع تاريخي، روايي و غيره بهره فراوان برده است. وي در پايان، ضمن اشاره به حكومت حضرت مهدي، جايگاه حج و احكام آن و بعضي از اعترافات اهل سنت را در مصادر متذكر شده است.‌

‌الغدير و الولايه سيد عبدالامير سيد علي‌خان، بيروت: الغدير، عربي: اثبات ولايت امير‌المومنين با استناد به آيات و روايات مربوط به غدير است. نويسنده ابتدا معناي ولايت و اهميت آن را در اسلام يادآور مي‌شود و مراتب آن را از ولايت الهي خداوند گرفته تا ولايت پيامبر (ص) و نيز ابعاد آن را مورد بررسي قرار مي‌دهد. وي آنگاه به وقايع مربوط به حجهالوداع و روز غدير از منظر آيات و روايات اشاره مي‌كند و به توصيف واقعه غدير و جريان ابلاغ ولايت امام علي(ع) توسط پيامبر (ص) در اين روز مي‌پردازد. نويسنده با اشاره به حديث غدير و آيات مربوط به آن در قرآن، غدير را سندي الهي در اثبات ولايت علي(ع) شمرده و ادله عقلي و نقلي را در اثبات ولايت از اين حديث ارائه كرده است. وي تحليل نظر امام علي(ع) و نيز ديدگاه‌هاي انصار، شيعيان و برخي از علماي اهل سنت را در اين زمينه در پايان كتاب مي‌آورد.‌

قطره‌اي از درياي غدير، قم: موسسه جهاني سبطين، فارسي: پژوهشي درباره غدير خم، از نگاه امامان معصوم(ع) است. نويسنده به تبيين موقعيت جغرافيايي غدير خم، ضرورت غدير، تحليل و بررسي معناي حديث غدير، غدير در كلام امامان معصوم، پرداخته است. وي در ادامه با استدلال به حديث غدير، ولايت امير مومنان(ع) و حقانيت آن حضرت را اثبات كرده است. برخي از سرفصلها عبارت‌اند از: با رويداد غدير خم، جغرافياي غدير، صحت سند حديث غدير، غدير در كلام معصومان(ع)، اعمال روز عيد غدير، غدير در آيينه شعر. ‌

فرهنگ غدير، جواد محدثي، قم: نشر معروف: نوعي دايره‌`المعارف فرهنگنامه الفبايي است كه دانستني‌هاي ضروري لازم و مهم را در قلمرو تشيع و آنچه به موضوع امامت، ولايت، غديرخم اميرمومنان، اهل بيت، مذهب جعفري، و... مرتبط است، به صورت فشرده، مستند و دور از حاشيه روي ارائه مي دهد. محتواي كتاب تنها دربعد كلامي و اعتقادي و تاريخي تشيع و واقعه غدير خلاصه نمي‌شود، بلكه موضوعات، مفاهيم و اصطلاحات، وقايع، كتابها، آيات و احاديث، اشخاص و اعلام، رمزها و نمادها، آداب و سنتها، گروهها و فرقه‌ها و آنچه به نوعي مرتبط با غدير است، از ديرباز تا عصر حاضر را شامل مي‌شود. نويسنده از شيوه نظام ارتباطي بهره گرفته و در پايان اغلب موضوعات، به رخدادهاي مرتبط نيز ارجاع داده است. ‌

‌الغدير رحله التاريخ و المستقبل، احمد مصري، با تحقيق‌قاسم محمد مصري عاملي، لبنان: الموسسه` العامليه` لاحياء التراث، عربي:كتاب حاضر با بن مايه احساسي و گاهي مستند به بازگويي قصه تاريخي و پر ماجراي رخداد غدير خم پرداخته و خطبه پيامبر(ص) در آن روز را به تفصيل شرح و توضيح مي‌دهد. نويسنده در فصل نخست به حديث و ماجراي غدير در احاديث نبوي و نهج البلاغه اشاره دارد و در فصل دوم خطبه غدير را به تفصيل گزارش و تحليل مي‌كند. فصل سوم به مباحثي درباره اهميت عيد غدير در نزد انبيا و ملتهاي گذشته و برخي از اعمال، فضايل و نمازهاي مربوط به اين روز پرداخته است.‌

غدير و چشمه‌هاي جوشان ولايت، سيد علي موحد ابطحي، قم: سابقون: كتاب به تبيين حوادث تاريخي ماه ذي الحجه به ويژه واقعه غدير و لزوم شهادت به ولايت حضرت علي(ع) مي پردازد. مولف با هدف يادآوري ايام الله و تعظيم شعاير الهي و دفاع از عقايد شيعه، آن را تدوين كرده است. وي با روش تاريخي و به شيوه نقلي با اتكا بر احاديث منقول از پيامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) به نقل و تحليل مطالب پرداخته و در اين راه از منابع معتبر و مجموعه‌هاي روايي شيعه و سني استفاده نموده است. كتاب در دو فصل تنظيم شده است. در فصل اول به ده واقعه تاريخي در ماه ذي‌الحجه اشاره مي‌كند. برائت از مشركان مكه در ايام حج به دست امير المومنين(ع)؛ ميلاد امام هادي(ع) ؛ واقعه غدير خم؛ ازدواج امام‌علي و حضرت فاطمه(ع)؛ ماجراي مباهله با مسيحيان نجران و نزول آيه تطهير ازجمله اين حوادث هستند. در فصل دوم، احاديثي در اثبات جانشيني امام علي و لزوم گواهي و اقرار به امامت و ولايت ايشان بخصوص در اذان، عرضه مي‌گردد.

غدير در قرآن، مرتضي مهدوي يگانه،‌تهران: جمهوري: در اين كتاب به بيان و توضيح چهل آيه از قرآن كريم در ارتباط با غدير پرداخته شده. از اين چهل آيه تعدادي مستقيماً با غدير ارتباط دارد، يعني در روز هجدهم ذي‌حجه سال دهم هجرت و در آن بيابان نازل شده است و بقيه آنها در مرحله بعد قرار دارد؛ بدين معنا كه در مراحل گوناگوني كه به نوعي با مساله غدير مرتبط است، نازل گرديده يا در سخنان رسول گرامي اسلام (ص) و امامان معصوم(ع) در اين ارتباط مورد استشهاد قرار گرفته است. البته با اين نگاه تعداد آيات مربوط به غدير از چهل نيز مي‌گذرد، اما نويسنده در اين كتاب فقط چهل آيه را تشريح و تبيين موضوعي و معنايي كرده و دلالت آن را بر ولايت و خلافت حضرت علي(ع) نشان داده است.‌

‌ ‌غنچه غدير غريب، محمد نظام دوست تامند، قم: ميراث ماندگار، فارسي: بررسي شخصيت امام‌علي(ع) و فضايل و مناقب وي است. نويسنده با بهره‌گيري از منابع روايي شيعه و سني و منابع تاريخي و كلامي، به بيان زندگاني امام علي(ع) از آغاز ولادت تا نوجواني و تربيت امام در دامان پيامبر(ص) پرداخته و آن‌گاه به فعاليتهاي آن حضرت در صدراسلام و رشادتهاي ايشان در جنگها اشاره كرده است. نگاهي به تاريخ آن حضرت پس از رحلت پيامبر(ص) و زندگي سراسر رنج و محنت او در دوران خلفا، فضايل به ويژه علم و دانش و شيوه حكومتي وي، از ديگر موضوعات‌ مورد بحث اين كتاب است. وي در پايان نيز به ديدگاههاي علماي غير شيعه درباره شخصيت آن حضرت اشاره كرده است.‌

غدير در آينه تاريخ بر اساس منابع اهل سنت، غلامعلي نعيم‌آبادي،‌قم:‌توسعه قلم:‌واقعه غدير در تاريخ اسلام از جايگاه والايي برخوردار است و تاريخنگاران و محدثان، اطلاعات و احاديث فراواني پيرامون آن گرد آورده و عالمان و محققان زيادي به پژوهش و تحليل اين رويداد مهم تاريخي پرداخته‌اند. نگارنده نخست، به تشريح ضرورت بحث غدير از نگاه دانشمندان و صاحب‌نظران مي‌پردازد. سپس درباره عيد غدير و مسائل تاريخي اين روز، بحث مي‌كند و به استناد فرهنگهاي معروف زبان عربي و منابع تاريخي اهل سنت مراسم عمامه‌گذاري يا به تعبيري ديگر معرفي او به عنوان مدير و رئيس جامعه سخن مي‌گويد. مراسم سخنراني پيامبر اسلام (ص) در غدير خم، انجام مراسم بيعت به درخواست پيامبر (ص)، پيشينه تاريخي حديث غدير و پرسشهايي كه در اين زمينه طرح شده، و احاديثي كه در زمينه غدير خم در منابع روايي اهل سنت آمده است از ديگر مباحث محوري اين اثر مي‌باشد. نويسنده در پايان، اين مبحث را با تحليلي درباره امام علي - وصي و وارث پيامبر (ص) - و غدير در آينه قرآن به پايان مي‌برد.‌

واژه ماندگار: نگرشي نو بر راهبرد حديث غدير در تعيين امام، محمد مهدي آصفي،‌ترجمه‌‌حسن شانه‌چي،‌قم:‌دليل ما :بررسي ديدگاههاي مختلف در امامت و خلافت پس از رسول خداست. نويسنده نخست، به بررسي ديدگاه اهل سنت در انعقاد امت با قيام مسلحانه و يا انتخاب امت پرداخته و ضمن نقل برخي از كلمات صاحب نظران اهل سنت به مباني كلامي و حقوقي آنان در مشروعيت اين چنين حكومتي اشاره، و با بررسي مباني آنان به نقد و رد اين نظريات پرداخته است، نامبرده بر اين باور است كه پس از وفات رسول خدا(ص)، انتخاب يا اجماع و يا بيعت عمومي و شورا نبود و با بررسي نصوص قرآن درباره ولايت علي (ع) و روايت بسياري از پيامبر(ص) در تعيين علي (ع) در حديث يوم‌الدار و به ويژه در غدير خم، معتقد است كه حق با شيعه اماميه است كه امامت پس از رسول خدا(ص) تنها با نص خدا و رسول مشروعيت دارد.‌

طرق حديث الغدير،‌عبدالله بن محمد ابن ابي شيبه، جلد‌اول،‌قم:‌دليل:‌شامل معرفي 133 طريق از طرق نقل حديث غدير از سوي علماي اهل سنت است. ابن عساكر، از جمله علماي نادري است كه در اين موضوع دست به تاليف زده يا در خلال تاليفات خود كوشيده است منابع اين حديث را معرفي و آنها را از طرق صحيح روايت كند. نويسنده، آن دسته از عالماني را كه به تنهايي به نقل روايت غدير پرداخته‌اند، معرفي كرده و آن‌گاه مواردي را كه دو يا سه تن از علماي اهل سنت به طور مشترك به نقل حديث پرداخته‌اند آورده است. در پايان دو آيه اليوم اكملت لكم دينكم و آيه يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك بررسي شده است. در مقدمه خلاصه‌اي از زندگي ابن عساكر ذكر گرديده است.‌

‌‌طرق حديث الغدير، (عنوان متن گزيده شده: تاريخ مدينه دمشق)،‌علي بن حسن ابن عساكر، گزيده‌‌امير تقدمي معصومي قم:‌دليل.‌

اسناد حديث غدير؛‌تاريخ ابن عساكر (تاريخ و جغرافي):‌شامل معرفي 69 طريق از طرق نقل حديث غدير است كه علماي برجسته و مورد اعتماد اهل سنت آنها را نقل كرده‌‌اند. مقصود از حديث غدير، حديثي است كه در بردارنده جمله من كنت مولاه فعلي مولاه و امثال آن است. اين كتاب شامل سه رساله در اين زمينه است: رساله اول متعلق به ابوبكر بن ابي‌‌شيبه (م 235 ق)، رساله دوم را ابوعبدالله احمد بن حنبل، و رساله سوم را ابوبكر بن ابي عاصم (م 287 ق) تدوين كرده است.‌

حديث الولايه و من روي غدير خم من الصحابه و تليه ثلاث رسائل مفرده لجمع طرق حديث الغدير،‌احمد بن محمد ابن عقده كوفي، باتحقيق‌امير تقدمي معصومي،‌قم:‌دليل ما ضميمه:‌طرق حديث الغدير،‌احمد بن ‌علي نسائي،‌ص157‌-174؛‌ضميمه:‌طرق حديث الغدير،‌سليمان بن احمد طبراني،‌ص175‌-211؛‌ضميمه:‌طرق حديث الغدير.‌در اين مجموعه صد و چهل و هشت طريق از طرقي كه روايت غدير خم نقل گرديده بيان شده است. نويسنده اين تعداد طريق را درباره حديث غدير يقين‌آور دانسته و معتقد است حجت بر مخالفان ولايت علي (ع) تمام شده است. ضميمه اين مجموعه مشتمل بر سه رساله جداگانه از ابي‌عبدالرحمن احمد بن شعيب نسايي (303ق)، ابي‌القاسم سليمان بن احمد الطبراني (360ق) و ابي بكر محمد بن حسين الآجري (360ق) در بيان طريق‌هاي ذكر حديث غدير مي‌باشد. وي، با بيان نام راويان مذكور به ترتيب حروف الفباء به خوانندگان كمك كرده است تا به آساني روايت مورد نظر خود را پيدا كرده و مورد مطالعه قرار دهند.‌

الغدير،‌ترجمه‌‌جليل تجليل،جلد 21-22،‌تهران:‌بنياد بعثت:‌اين كتابها به بررسي جنايات معاويه ابن ابي ‌سفيان نسبت به امام حسن مجتبي (ع) و ياران امير المومنين علي (ع) مي‌پردازد. نويسنده به دشمني‌هاي سرسختانه معاويه با شيعيان علي (ع) اشاره دارد و ضمن نقد فضايل نقل شده براي معاويه در منابع اهل سنت، به جنايات او در حق شيعيان مي‌پردازد و مسئله سب علي (ع) و سنت سيئه معاويه در اين باره و از بين بردن اين بدعت توسط عمر بن عبدالعزيز را شرح مي‌دهد. وي در ادامه شعرا و نويسندگان غدير در قرون نهم، دهم، يازدهم و دوازدهم هجري قمري را معرفي مي‌كند.‌

الغدير،‌ترجمه‌‌محمد تقي واحدي،22‌جلد/‌جلد‌اول-سوم،‌تهران:‌بنياد بعثت:‌كتاب حاضر كه ترجمه بخشي از كتاب مي‌باشد، ابتدا به ذكر اهميت غدير در تاريخ مي‌پردازد و ضمن بيان عنايت ويژه دانشمندان اسلامي به بحث غدير، راويان حديث غدير از صحابه پيامبر (ص) را كه شامل 110 نفر است به ترتيب الفبا معرفي مي‌كند. سپس نوبت به معرفي نويسندگاني مي‌رسد كه در باب تاليفاتي داشته‌اند. وي شواهد متعددي از اشعار صحابه در مورد الغدير جهت اثبات وقوع اين واقعه تاريخي در اسلام ارائه مي‌دهد. در ادامه مفاد احاديث غدير و مفاد آيات مربوط به غدير تفسير شده و معناي كلمه در آن مورد تحقيق قرار ‌گرفته است. معرفي شعراي غدير در قرون اوليه اسلام و بررسي تهمت‌هاي وارد شده بر شيعه و جواب آنها و همچنين اثبات تواتر احاديث مشهور نبوي در حق علي (ع) و امامت وي از ديگر مباحث مطرح در اين كتاب مي‌باشد.‌

الغدير،‌ترجمه‌‌سيدجمال موسوي، جلد‌پنجم - ششم،‌تهران:‌بنياد بعثت:‌در اين كتابها ابتدا بقيه شعراي غديريه‌ سرا در قرن سوم هجري معرفي مي‌شوند و در ضمن آن، نويسنده به شرح فضايل ابوطالب و اثبات ايمان و اسلام آوردن او به پيامبر (ص) مي‌پردازد. وي با استفاده از سخنان علماي اهل سنت به بررسي فضايل و معجزات متعددي از علي (ع) پرداخته و نقش زمامداران اموي و عباسي در تحريف شخصيت آن حضرت و نقش را در شناخت منابع اصيل اسلامي و معرفي شخصيت علي (ع) شرح داده است.‌

الغدير،‌ترجمه‌‌علي شيخ الاسلامي، ‌جلد‌چهارم،‌تهران:‌بنياد بعثت:‌در كتاب حاضر ابتدا به بحث و بررسي در باره معرفي غديريه‌ سرايان سده دوم هجري پرداخته شده و سپس غديريه‌ها و شاعران آنها در سده سوم معرفي گرديده است. نويسنده معتقد است كه اين غديريه ‌سرايان در ضمن بيان مسئله غدير و اثبات امامت و خلافت بلافصل علي (ع)، به شرح فضايل و مناقب ديگري از آن حضرت نيز پرداخته‌اند كه اين غديريه‌ها مي‌تواند به عنوان مدركي تاريخي و نصي بر اثبات ولايت علي(ع) و فضايل وي باشد.‌

‌‌الغدير،‌ترجمه‌‌اكبر ثبوت،جلد‌سيزده - شانزدهم،‌تهران:‌بنياد بعثت:‌در اين كتابها ابتدا نويسنده به معرفي غديريه سرايان در سده نهم هجري پرداخته و غديريه‌هاي ايشان را شرح داده است. وي در ادامه به گفتار برخي از علماي معروف اهل سنت در مورد غدير و امامت علي (ع) اشاره كرده و آنها را به عنوان شواهدي مهم نسبت به اين مسئله قلمداد نموده است. او همچنين به نقد عملكرد و صفات نخستين جانشين پيامبر (ص) مي‌پردازد و با توجه به منابع روايي و تاريخي از اهل تسنن، شخصيت علمي و ديني اش را مورد خدشه قرار مي‌دهد و نسبت‌هاي ساختگي‌به برخي از صحابه را رد مي‌كند. نقد عملكرد عثمان در دوران حكومت و رفتاري كه وي با برخي از صحابه برجسته رسول خدا (ص) داشت، از مباحث بعدي اين كتابها مي‌باشد.‌

‌‌الغدير،‌ترجمه‌‌زين العابدين قرباني لاهيجي ،جلد‌نهم - دهم،‌تهران:‌بنياد بعثت:‌در اين كتاب بقيه غديريه‌سرايان در قرن ششم هجري قمري معرفي مي‌شوند و مطالب آنان در مورد فضايل علي (ع) از جمله قضيه رد الشمس و علم آن حضرت به غيب، مورد بررسي قرار مي‌گيرد. تشويق زيارت قبور ائمه و تبرك جستن به قبر علي (ع) و منابع ارائه شده در اين زمينه از مباحث ديگر اين جلد از كتاب مي‌باشد. نويسنده همچنين به تحقيقي در باب احاديث جعلي در مورد ائمه و زيارت ايشان توسط مخالفان آنها پرداخته و شبهات مربوط به زيارت آن حضرات را پاسخ گفته است.‌

الغدير،‌ترجمه‌‌محمد باقر بهبودي،جلد‌هفتم - هشتم،‌تهران:‌بنياد بعثت: در اين كتاب، شعرايي كه در قرن چهارم و قرن پنجم هجري قمري در باره واقعه غدير اشعاري سروده‌اند، به ترتيب الفبا معرفي مي‌شوند و اشعار ايشان بازگو مي‌گردد. به علاوه شرح حالي اجمالي در مورد اين شاعران و اشعارشان در پي مي‌آيد. نويسنده ضمن معرفي غديريه‌هاي علماي بزرگي چون سيد مرتضي، ابوالعلاء معري و خطيب خوارزمي و ديگران قصد دارد تا واقعه غدير را زنده كند و اثبات نمايد كه اگر واقعه‌اي به نام غدير طبق ادعاي بعضي علماي اهل سنت وجود نداشته و امامت علي (ع) در آن مطرح نشده است، پس چرا اين همه غديريه‌هاي معروف از اهل سنت و شيعه در مورد واقعه مزبور وجود دارد؟!‌

‌‌الغدير،‌ترجمه‌‌محمد شريف رازي جلد‌يازدهم - دوازدهم،‌تهران:‌بنياد بعثت:‌در اين كتابها به معرفي شعراي غدير در قرن هفتم هجري پرداخته شده و دانش برخي خلفا نسبت به دين اسلام و احكام آن مورد نقد و ارزيابي قرار ‌گرفته است. ‌

‌‌غدير خم،‌ترجمه‌‌سيد علي‌حسيني؛‌تلخيص‌علي اصغر خراساني؛‌باتحقيق‌بهري اكيول،‌قم:‌مجمع جهاني اهل ‌بيت (ع)،‌استانبولي:بررسي اهميت تاريخي غدير خم و مطرح شدن امامت علي (ع) در اين مكان تاريخي است. نويسنده ابتدا به بيان ابعاد اهميت غدير خم از لحاظ تاريخي پرداخته و سخن مورخان بزرگ را در اين باب بررسي كرده است. وي پس از نقل سخناني از رسول خدا (ص) در باره اين روز، اسامي مورخان و محدثان حديث غدير را ذكر مي‌كند. تحليل آيه تبليغ و اهميتي كه خداوند براي روز غدير و مسئله امامت علي (ع) در قرآن قائل شده است نيز از ديگر مباحث اين كتاب مي‌باشد.‌

الغدير في‌الكتاب و السنه` و الادب، عبدالحسين اميني، 11‌جلد/‌جلد‌اول - يازدهم،‌بيروت:‌موسسه الاعلمي :‌كتابي است علمي، كلامي، تاريخي، حديثي و ادبي كه در اثبات واقعه غدير و اثبات ولايت و امامت علي (ع) نگاشته شده است. قصد نويسنده آن بود كه با مراجعه به آيات قرآن و احاديث نبوي و اشعار و كلمات علما و ادبا، مسئله غدير را احيا كند و با استفاده از منابع اهل سنت جهت احتجاج عليه آنها به اثبات واقعه غدير و جريان اعلام ولايت و خلافت بلافصل امير المومنين علي (ع) بعد از پيامبر اكرم (ص) بپردازد. وي بدين منظور ابتدا در جلد اول كتاب، رواياتي را كه به طور مستند در مورد اصل وقوع حادثه غدير وارد شده است، از حيث سند و دلالت بررسي كرده و احتجاجات متعددي از ائمه(ع) و صحابه و تابعين را در اين مورد مطرح ساخته و آن را از حيث سند و دلالت استحكام ويژه‌اي بخشيده است. وي همچنين به معرفي تفصيلي شعرايي مي‌پردازد كه در قرون اوليه اسلام در وصف غدير، امام علي (ع) و ولايت آن حضرت اشعاري سروده‌اند و نمونه‌هايي از اشعار ايشان را در وصف غدير و علي (ع) ذكر مي‌كند. آنگاه نوبت به ذكر آياتي از قرآن مي‌رسد كه در شأن علي (ع) نازل شده است. او شان نزول اين آيات را در مورد علي (ع) و امامت آن حضرت اثبات مي‌كند. روايات مشهور نبوي در حق علي(ع) و شرح آنها در مورد اثبات ولايت و امامت وي نيز قسمت ديگري از مباحث اين كتاب 11 جلدي مي‌باشد كه نويسنده به طور تفصيلي و با مراجعه به منابع معتبر و مستند روايي اهل سنت به آنها پرداخته است.‌

موسوعه الغدير في‌الكتاب و السنه والادب، ‌ويراسته‌عدنان‌ علي‌ حامد حسيني،14‌جلد/‌جلد‌اول - چهاردهم،‌قم:‌موسسه دايرهالمعارف فقه اسلامي،‌عربي.‌

خطبه غدير، محسن اميني،‌قم:‌نداي سروش:‌متن و ترجمه فارسي خطبه رسول گرامي اسلام در غديرخم است. محور اين خطبه ولايت و خلافت امام علي (ع) است. مولف درضمن چهار فصل ابتدا به بررسي اسناد اين خطبه اشاره كرده و سپس، به ترجمه فارسي آن پرداخته است. ضميمه كتاب اوصاف غدير در روايات و آداب و سنن عيد غدير و خطبه امام علي در اين روز مي‌باشد و از جمله آداب عيد غدير را روزه، افطار دادن به روزه داران شادماني، پيمان اخوت و برادري و زيارت امام علي ذكر كرده است. ‌

بلندترين داستان غدير به روايت حذيفه يماني براي يك نوجوان ايراني در مدائن، محمد رضا انصاري،‌قم:‌اعجاز:‌گزارشي از داستان غدير به روايت حذيفه يماني، يكي از صحابه بزرگ رسول خدا(ص) براي يك جوان ايراني ساكن مداين است. يماني در گزارش خود به تفصيل ماجراي غدير را نقل كرده و ابعاد گوناگون آن را براي آن جوان ايراني توضيح داده است. يماني در روايت خود ابتدا داستان مفصل سلام رسمي مردم بر علي (ع) به عنوان امير مومنان را مطرح ساخته و با اشاره به تمرد عده‌اي از فرمان رسول خدا به بيان داستان غدير از آغاز تا انجام آن مي‌پردازد و طي آن، توطئه‌هاي كساني كه پس از اعلان ولايت امام علي (ع) به توطئه پرداختند و نقشه قتل پيامبر(ص) را كشيدند افشا مي‌كند. او سپس مسئله تشكيل سپاه اسامه را مطرح مي‌نمايد و علت تخلف عده‌اي از شركت در لشكر او را با ظرافت تمام بيان مي‌كند.‌

اسرار غدير:‌گزارش تحليلي از لحظه به لحظه واقعه غدير خم، محمد باقر انصاري زنجاني،‌قم:‌مولود كعبه:‌گزارش تحليلي واقعه غدير است. مولف در اين كتاب جو حاكم بر اين واقعه، وجوه اهميت خطبه غدير، چگونگي واقعه از ابتداي سفر حج تا هنگام خروج پيامبر اسلام (ص) از منطقه غدير و اقدامات شيطنت‌آميز منافقين عليه جريان غدير و مسئله جانشيني علي (ع) را مورد بررسي قرار داده است. سپس چكيده‌اي از محتواي خطبه ياد شده را مطرح كرده و به تقسيم‌بندي موضوعي آن پرداخته است. وي علاوه بر بررسي سند و متن خطبه غدير، متن كامل عربي و ترجمه فارسي آن را ارائه كرده است. در پايان پس از نتيجه‌گيري از اين خطبه، به تفصيل پيرامون جشن روز غدير و چگونگي برپايي آن سخن مي‌گويد. ‌

كشف المهم في طريق خبر غدير خم،‌موسسه آل البيت لااحياء التراث،‌عربي:‌پژوهشي است در بررسي و اثبات سند و صدور قطعي حديث غدير از رسول اكرم اسلام. موضوع حديث غدير اثبات ولايت و وصايت و خلافت بلافصل امام علي بعد از پيامبر است. نويسنده از طريق‌هاي مختلف از شيعه و سني به اثبات صحت و سلامت آن پرداخته، به گونه‌اي كه هيچ شك و شبهه‌اي باقي نگذاشته است. سرفصلهاي كتاب عبارتند از: مقدمه، رواياتي كه از طريق خاصه نقل شده، رواياتي كه درباره سند حديث غدير از طريق عامه نقل شده، و نصوص رسول‌الله درباره اميرمومنان.‌

نورالامير في تثبيت خطبه الغدير، مويدات حديثيه من كتب اهل السنه لخطبه النبي الاعظم (ص) الغديريه، امير تقدمي معصومي،‌قم:‌مولود كعبه :‌اثبات ولايت امير المومنين (ع) با توجه به خطبه غديريه و آيه اكمال است. نويسنده ابتدا به حجه‌الوداع و واقعه غدير خم اشاره دارد و نزول آيه تبليغ و اكمال را در مورد ولايت امام علي (ع) مطرح و تفسير مي‌كند. وي سپس آيات و روايات ديگري را در زمينه تقدم علي (ع) براي امر امامت و خلافت مورد استشهاد قرار مي‌دهد و وجوب اطاعت آن حضرت بر تمام مسلمين را يادآور مي‌شود. وي امام علي (ع) را منصوب خداوند و پيامبر (ص) مي‌داند و با توجه به فضايل گوناگون امير المومنين (ع)، احدي را غير از او سزاوار منصب امامت نمي‌بيند.‌

رساله طرق حديث ، محمد بن احمد ذهبي،‌باتحقيق‌سيد عبد العزيز طباطبايي (1308- 1374)،‌به كوشش‌كتابخانه محقق طباطبائي،‌قم:‌دليل:‌موضوع كتاب، بررسي طريق‌هاي روايت حديث من كنت مولاه فعلي مولاه در منابع اهل سنت است. نويسنده به روش توصيفي و شيوه نقلي و با استناد به منابع حديثي و رجالي اهل سنت، صحت صدور در اين حديث را از پيامبر اكرم (ص) اثبات كرده است.اين كتاب شامل 125 حديث صحيح و حسن و ضعيف و مطروح است كه از طريق منابع روايي اهل سنت روايت شده است. محقق در پاورقي، اعلام متن را معرفي و برخي از نظريات نويسنده را نقد يا توضيح داده و روايات مشابه آن را از ديدگاه منابع حديثي اهل سنت نقل كرده است.‌

دراسه في موسوعه الغدير،‌كمال سيد، قم:‌انصاريان:‌مطالعه‌ اجمالي و تلخيص مباحثي است كه در كتاب الغدير تاليف علامه اميني در باره جانشيني امام علي (ع) و سنديت حديث غدير و راويان آن بيان شده است. ذكر اهميت و جايگاه حديث غدير در حقانيت مكتب تشيع، اثبات ولايت امير المومنين و ارائه اهم مباحث و موضوعات مطرح در كتاب الغدير جهت استفاده عموم، مهم‌ترين انگيزه مولف در تدوين كتاب حاضر بوده است. نويسنده بيشتر از روش تاريخي و تحليلي استفاده كرده است. وي با استفاده از آيات و احاديث مربوط به موضوع، به نقل و تحليل انديشه‌هاي بنيادين مذهب شيعه اماميه پرداخته است. كتاب با بيان موقعيت شهر تبريز به عنوان زادگاه علامه اميني و مختصري از تاريخچه زندگاني وي آغاز مي‌گردد و با مروري سريع بر مطالب كتاب الغدير ادامه مي‌يابد. ديگر مباحث كتاب عبارتند از: ضرورت وجود امام، خصايص امام، داستان غدير، راويان غدير، نويسندگان غدير و شاعران غدير در خلال قرن اول تا دوازدهم هجري. ‌

پژوهشي پيرامون آيات قرآن در زيارت غديريه محمد حسين صفا خواه، عبدالحسين طالعي ،‌سهاره: سيري است در آيات قرآني كه در زيارت غديريه آمده است. مولفان با بررسي عبارات زيارت، تك تك آياتي را كه در آن آمده است ذكر كرده و با توجه به نظرات مفسران و برخي روايات شيعي، به بررسي تحليلي آيات پرداخته‌اند. بيش از 40 آيه در اين زيارت مورد استناد و استشهاد قرار گرفته است.‌

‌‌الغدير في‌التراث الاسلامي، سيد عبد العزيز طباطبايي،‌بيروت:‌دارالمورخ العربي: تحقيقي است گسترده درباره حديث غدير و منابعي كه اين حديث را نقل كرده‌اند. پژوهشگر ابتدا به راويان حديث اشاره سپس نقلهاي مختلف حديث غدير را در منابع روايي برشمرده است. وي 122 منبع از منابعي كه حديث غدير در آن آمده ثبت كرده است. بعضي از منابع صرفاً حديث را نقل و بعضي به شرح و توضيح آن پرداختند و مدلول و شان صدور آن را نيز، بيان و مصداق واقعي آن را امام علي معرفي كردند. وي اين اثر را از قرن سوم شروع و به قرن چهاردهم پايان داده و از قرن پنجم به بعد بيشتر به منابع و طريق حديث من كنت مولاه فعلي مولاه مي‌پردازد‌، و در پايان به بررسي و گزارش محتواي 42 اثري كه درباره غدير نوشته شده پرداخته است.‌

حديث ولايت در روايات صحابه، محمود لوعي گوگاني،‌قم:‌دليل ما:‌نقل اسناد و راويان حديث ولايت از ميان صحابه است. حديث ولايت، دلالت صريح بر ولايت و امامت حضرت علي (ع) دارد. به همين سبب نويسنده با بررسي اسناد اين حديث و نشان دادن تواتر آن، خواسته است شك و شبهه اهل سنت را در اين مسئله رفع كند. طبق پژوهش نويسنده، اين حديث از طريق 137 تن از صحابه نقل شده كه وي اسامي آنها را به ترتيب حروف الفبا آورده و پس از شرح حال كوتاهي از هر كدام، حديث را با سلسله اسناد و الفاظ نقل و ترجمه كرده است. وي در هر مورد از اسناد به نقلهاي تابعان و روايات محدثان از سده سوم تا عصر حاضر پرداخته و مضامين و دلالتهاي حديث منقول از هر كدام از صحابه را تحليل كرده است.‌

الغدير و المعارضون، سيد جعفر مرتضي عاملي،‌بيروت؛ قم:‌دار السيره،‌ عربي:‌تحليلي در باره ارتباط واقعه غدير با امامت و ولايت امام علي (ع) است. نويسنده ضمن استدلال بر امامت طبق حديث غدير، به بررسي انواع دشمني‌ها با علي (ع) و امامت آن حضرت و معرفي دشمنان و مخالفان غدير پرداخته است. وي شواهدي را ارائه مي‌كند كه از آنها مي‌توان فهميد كه عده‌اي با اين امر به شدت مخالفت ورزيده و در صدد از بين بردن نام و پيام غدير بودند. نويسنده با توجه به مدارك تاريخي و ضمن بهره‌گيري از آيات قرآن كه پيامبر (ص) را از تهديد مخالفان در امان دانسته است، نتيجه مي‌گيرد كه اين آيات تهديداتي را در اين زمينه در مبارزه با امامت و ولايت پيش بيني مي‌كند.‌

غدير در اسلام، ترجمه كتاب الغدير في‌الاسلام،‌محمد رضا فرج الله، ترجمه‌‌محمود مهدوي دامغاني؛ زيرنظر‌عبد الله رضا داد؛‌موسسه پژوهش و مطالعات عاشورا،‌تهران:‌تاسوعا: پژوهشي است در اثبات حديث غدير و تحليل مفهومي آن. انگيزه مولف جمع‌آوري منابع و مسانيد و آثار تاليفي درباره اين حديث است. نويسنده عمدتاً با استناد به منابع عامه، به تحليل حديث غدير در تاريخ و تبيين معاني آن، خصوصا واژه مولي پرداخته است و با بررسي معاني مختلف آن، امارت و خلافت حضرت علي را مقصود پيامبر (ص) از اين واژه دانسته است. وي، ضمن پاسخ‌گويي به شبهات، اهميت غدير را از منظر اهل‌بيت (ع) بيان كرده است.‌

صحابه و حديث غدير، سيدمهدي قرشي،‌قم:‌دفتر نشر نويد اسلام:گزارشي است از 69 نفر از صحابه بزرگ پيامبر(ص) و نقل حديث غدير توسط آنها. عده زيادي از صحابه حادثه غدير و حديث و خطبه غدير را نقل كرده‌اند. نويسنده با تفحص در متون اهل سنت اين تعداد را به اختصار شناسايي كرده و گزيده‌اي از زندگي، اعتبار و شخصيت آنها و سپس، چگونگي نقل حديث غدير را ارئه كرده است. بر اساس اين پژوهش، اين تعداد طرق مختلف براي يك حادثه و حديث، دلالت قطعي بر تواتر آن حادثه دارد. نتيجه جستجوي تاريخي و حديثي حاضر، قطعي بودن خلافت بلافصل حضرت علي(ع) و اعلام آن از سوي پيامبر است.‌

الغدير في مصادر الفريقين، علي يعقوب سويف قطيفي:‌بررسي جايگاه واقعه غدير و حديث غدير در منابع روايي شيعه و سني است. نويسنده ضمن بررسي اجمالي زندگي امام علي (ع)، به معرفي مختصر برخي از منابع اهل سنت و شيعه مي‌پردازد كه در آنها به زندگاني و شخصيت و فضايل آن حضرت اشاره شده است. اين منابع از قرن اول هجري تا قرن پانزدهم هجري را پوشش مي‌دهد. وي آنگاه سند و دلالت حديث غدير را بررسي مي‌كند و آن را از جهت سندي معتبر و از جهت دلالت دال بر امامت و ولايت علي (ع) مي‌داند. در پايان معرفي اجمالي شعراي غدير مي‌آيد كه از ابتداي اسلام تا كنون سروده‌هايي در وصف غدير داشته‌اند.‌

الروض النضير في معني حديث الغدير، فارس حسون كريم، قم:اميرالمومنين (ع)، عربي:‌شرح و تفسير معناي حديث غدير در اثبات ولايت و خلافت بلافصل امير المومنين علي (ع) است. نويسنده ابتدا به بررسي سند و رجال حديث غدير مي‌پردازد و سند آن را بي ‌نقص مي‌شمارد. وي سپس دلالت اين حديث را بر ولايت و امامت علي (ع) بعد از پيامبر (ص) تمام مي‌داند. نويسنده در ادامه به روات مهمي كه حديث غدير از آنها نقل شده است، اشاره دارد و آنها را به اجمال معرفي مي‌كند. در ميان اين راويان، صحابه بزرگي وجود دارند كه از آن جمله‌اند: ابوذر، سلمان، ابو رافع، حذيفه بن يمان، حسان بن ثابت، امام حسن (ع)، امام حسين (ع)، زيد بن ثابت، زيد بن ارقم و عبدالله بن جعفر.‌

عبقات الانوار في اثبات امامه الائمه الاطهار:‌حديث غدير، سيد حامد حسين بن محمد قلي‌به كوشش‌فضلاي‌حوزه‌علميه قم، ‌تهران: ‌علمي:‌ يكي از آثار مكتوب و يادگارهاي جاويدان علامه مير حامد حسين است كه در پاسخ به مطالب باب هفتم از كتاب دهلوي به نگارش در آمده است. دهلوي در آن كتاب به رد عقايد شيعه و شبهه در سند و دلالت احاديث مورد استناد شيعيان در باره جايگاه و مقام امام علي (ع) و اهل‌بيت مي‌پردازد.

گستره كتب و پژوهشهاي صاحب عبقات به گونه‌اي بود كه گاهي اثبات يك حديث، يكي از مجلدات كتابش را پر مي‌كرد. با توجه به نقل قول‌هاي طولاني كتاب عبقات و از طرفي لزوم استفاده از اين كتاب، برخي به اين انديشه افتادند كه خلاصه‌اي از آن ارائه دهند. كتاب حاضر كه نوشته ميلاني از عالمان مبرز شيعي است، در اجابت به اين نياز فراهم آمده است. ميلاني كتاب را با هدف تلخيص كتاب عبقات و حذف مكررات و تبديل آن از فارسي قديم و پيچيده به عربي روان معاصر نگاشته است. صاحب اين اثر در بخش سند احاديث، بخشي را نيز تحت عنوان ملحق در هر مجلد آورده است. ‌متن كامل خطبه پيامبر اكرم (ص) در غديرخم، ‌ترجمه‌‌حوزه‌علميه‌حضرت‌زهرا(س)،‌تهران: فارسي و‌عربي:‌متن كامل سخنان پيامبر اسلام (ص) در روز غدير خم درباره معرفي امام علي (ع) به‌عنوان جانشين خود است. نويسنده، كتاب را به منظور بالا بردن معرفت ن--سبت به ولايت امامان شيعه و روشن شدن وقايع اتفاق افتاده در روز غدير نوشته است. وي معتقد است اگر وقايع اتفاق افتاده در غدير را به طور جداگانه بدانيم، ولي ارتباط آنها با يكديگر براي ما روشن نباشد، واقعيت‌هايي بر ما مخفي مي‌ماند كه با عقيده يك مسلمان ارتباط مستقيم دارد و با علم به آنها، پرده از علل انحراف برخي مسلمانان از ولايت علي (ع) برداشته مي‌شود. سخنان پيامبر (ص) در غدير شامل عناويني است از قبيل: حمد و ثناي الهي؛ فرمان الهي براي معرفي جانشيني براي پيامبر؛ اعلان رسمي ولايت و امامت دوازده امام؛ تاكيد بر توجه امت به امامت؛ امام مهدي (عج).‌

غدير زلال وحي، خطبه غرا و جاودانه حضرت رسول‌اكرم (ص) در غدير خم،‌قم:‌محدث:‌مولف به تشريح واقعه غدير و ارائه خطبه پيامبر (ص) در اين روز مي‌پردازد. وي ضمن بررسي اجمالي اسناد حديث غدير در منابع شيعي و سني، متن خطبه غدير را ترجمه كرده است. از فصول اصلي كتاب است: وقايع قبل از سخنراني پيامبر (ص)؛ اسناد حديث غدير؛ غدير از نگاه قرآن؛ متن خطبه غديريه.‌

روايت دريا: حديث غدير از زبان امير‌المومنين(ع)،‌تهران:‌دانش و انديشه معاصر: احتجاج امير المومنين (ع) به حديث غدير در اثبات امامت و خلافت خويش است. نويسنده پس از اشاره به فضاي مدينه در روزهاي ابتدايي بعد از رحلت پيامبر (ص)، به نقل و شرح خطبه ايراد شده توسط امام علي (ع) در مسجد پيامبر (ص) در حقانيت خلافت خويش بعد از رسول خدا (ص) مي‌پردازد. علي (ع) با استشهاد به حديث غدير، مردم را مورد عتاب قرار مي‌دهد كه چرا غدير را به اين زودي فراموش كرده‌اند. نويسنده همچنين به گفتگوهاي ديگر جريان يافته ميان امام علي (ع) و خليفه اول و دوم در رابطه با حديث غدير اشاره مي‌كند. وي با نقل بيانات علي (ع) در مناسبتهاي گوناگون در مورد واقعه غدير و حديث غدير، ويژگيهاي آن را از زبان حضرت برشمرده است.‌

المولي في الغدير:‌نظره` جديده في كتاب الغدير للعلامه اميني،‌زيرنظر‌سيد مرتضي موسوي اصفهاني،‌قم:‌مكتبه آيت‌الله الموسوي الاصفهاني،‌عربي:‌شرح و تفسير حديث غدير با تاكيد بر تبيين و توضيح واژه مولا است. نويسنده نخست حديث غدير را شرح و سپس با تبيين موقعيت جغرافياي منطقه به بيان واقعه غدير پرداخته است. به نظر او حديث غدير از حيث سند و دلالت تمام است و به موجب آن امامت بلافصل علي (ع) بعد از رسول خدا (ص) به اثبات مي‌رسد. نويسنده با تاكيد بر مفهوم مولي، با ارائه شش دليل ثابت كرده مقصود از اين كلمه امامت علي (ع) است و حمل آن بر معناي دوستي و امثال آن صحيح نيست.‌

پيام غدير در خطابه غدير نبي (ص) و ولي(ع)،‌سيدمحمود موسوي، قم:‌مشهور:‌در اين كتاب طي سه فصل دانستني‌ها و اطلاعات حديثي و قرآني مفيدي درباره و حضرت علي(ع) بيان شده است. نخست مستندات خطبه ذكر شده, بعد ترجمه خطبه آمده و سپس مفاهيم و پيامها و مضامين آن تشريح شده است.‌

نگاهي به دريا از دور، علامه اميني و در انديشه‌ها، امير مهدي حكيمي،‌قم:‌دليل ما:‌اثر حاضر بيانگر آرا و انديشه‌هاي شخصيتهاي معاصر درباره علامه اميني و كتاب الغدير است. انگيزه نويسنده شناخت بيشتر شيعه و تشيع و فداكاري و خدمات آنان است. در اين مجموعه شخصيتهاي برجسته جهان اسلام اعم از شيعه و سني و برخي از انديشمندان مسيحي درباره شخصيت علامه اميني و كتاب گرانسنگ الغدير قلم فرسايي كرده و با زبان نثر و شعر از ايشان تجليل كرده‌اند. برخي از اين شخصيتها عبارتند از: شيخ محمدرضا آل ياسين، سيدابوالحسن اصفهاني، اخوان ثالث، يوسف اسعد اغر (مسيحي) شيخ آقا بزرگ تهراني، عبدالحسين زرين‌كوب، سيدجعفر شهيدي، سيدصدرالدين صدر، سيد حسين نصر، سيد جلال‌الدين همايي، شيخ مجتبي قزويني و استاد مطهري و محمدتقي شريعتي، سيد محمد خاتمي.‌

خلاصه الغدير،‌تلخيص‌يعقوب قاسملو،‌قم:‌نسيم حيات،‌فارسي:‌به بررسي غديريه‌ها و اسناد الغدير پرداخته است. نويسنده، با ارائه مطالب كتاب الغدير با زباني ساده، كوشيده است محتواي كلي آن را بيان كند. كتاب الغدير به بررسي واقعه غدير از نظر تاريخي و بررسي اسناد حديث غدير مي‌پردازد. از ديگر محورهاي كتاب، 105 غديريه از شاعران مسلمان از صدر اسلام تا شاعران معاصر است كه بخش عمده‌‌اي از كتاب به بررسي آنها اختصاص يافته است. نويسنده، در بخش ديگر، به بررسي و رد احاديثي پرداخته كه در فضايل خلفا و معاويه وارد شده است. ‌

خلاصه الغدير: در قرآن، سنت و ادبيات تاريخي اسلام، گزيده و ترجمه محمود رضا افتخارزاده: اثبات امامت علي (ع) پس از رسول خدا (ص) و نصب او از سوي پيامبر اسلام، با ادله حديثي، تاريخي و عقلي است. در اين كتاب احاديث مربوط به خلافت امام‌علي از ابعاد گوناگون تاريخي، رجالي و ادبي مورد بررسي قرار گرفته و با ارايه صدها دليل، صحت سند، مضمون حديث غدير تاكيد و به اثبات رسيده است. اين اثر كه خلاصه الغدير است، به زبان فارسي روان تدوين و تنظيم شده است. در اين تلخيص تنها مباني، اسناد و گواهي گواهان تاريخي آن آمده و از ذكر موارد ديگر صرف نظر شده و به ترتيب رويداد غدير، راويان حديث غدير، احتجاج به حديث غدير، غدير در قرآن، عيد غدير در اسلام، شان نزول آياتي از قرآن درباره امام علي در منابع اهل سنت، احاديث نبوي در فضايل امام علي در منابع اهل سنت و غدير در ادبيات تاريخي اسلام از قرن نخست تا قرن دوازدهم هجري بررسي شده است.‌

النهج السوي في معني المولي و الولي،‌محسن علي بلتستاني، نجف:‌مطبعه الآداب:‌تحقيقي در معناي كلمه مولي در حديث غدير مبني بر امامت و ولايت امام علي (ع) است. نويسنده با استناد به رواياتي ديگر از پيامبر (ص) و آياتي از قرآن كه در آن لفظ به كار رفته است و همچنين با مراجعه به معناي لغوي آن در كتب لغت، در صدد اثبات معناي ولايت و امامت از اين لفظ در حديث غدير مي‌باشد. وي همچنين به طرح و نقد ديدگاه علماي بزرگ اهل سنت - از جمله فخر رازي - در باب معناي ولي مي‌پردازد كه آن را به معنايي غير از معناي ولايت و امامت مي‌گيرند. نويسنده ضمن ارائه شواهدي در رد كلام ايشان، شواهدي را مبني بر فضيلت امام علي(ع) در امامت و ولايت از آيات و روايات عرضه مي‌دارد.‌

غدير از ديدگاه اهل سنت، محمدرضا جباران ، به كوشش مركز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما،‌قم: انصاريان: پژوهشي است درباره عيد بودن روز غدير خم. اين نوشته با هدف اثبات عيد بودن روز هيجدهم ماه ذيحجه و بيان بخشي از آداب اين روز فراهم شده است. نويسنده، با بهره‌گيري از منابع حديثي اهل سنت، روز هيجدهم ذيحجه را به عنوان بزرگترين عيد اسلامي ياد كرده و بر گراميداشت آن از سوي عموم مسلمانان تاكيد ورزيده است. او همچنين به تفصيل معيارهاي برتري و فضيلت علي(ع) بر ساير اصحاب پيامبر (ص) را بر شمرده و موقعيت خاص او را نزد پيامبر بازگو كرده است. از نظر نويسنده، مفاد حديث غدير را پيروان عموم مذاهب اسلامي پذيرفته و بر سند و دلالت آن صحه گذاشته‌اند.‌

پرتوي از غدير در اثبات امامت و ولايت از كتب اهل سنت، مهدي حائري تهراني‌به كوشش‌ميرسعيد حسينيان،‌تهران:‌بنياد فرهنگي مهدي موعود(عج):‌نويسنده با آوردن متن عربي خطبه غدير به شكل اعراب‌گذاري شده - مطابق با بيان امام باقر (ع) - همراه با ترجمه فارسي آن، به بحث در اثبات امامت و خلافت علي بن ابي‌طالب (ع) و فرزندان ايشان با استناد به مدارك اهل سنت پرداخته است. در ابتدا شرح حال فشرده‌اي از زندگاني امام علي (ع) آورده شده است. برخي موضوعات كه با استناد به بيان دانشمندان بزرگ اهل سنت در اين كتاب آمده است، عبارتند از: آيه ولايت، حديث ثقلين، سبقت علي در فضايل، وقايع تاسف‌بار هنگام احتضار پيامبر (ص)، ماجراي فدك، عدم آگاهي خليفه دوم از آيات قرآن و احكام دين. ‌

علامه اميني جرعه‌نوش غدير، به ضميمه جرعه‌هايي از ، مهدي لطفي،‌قم:‌انصاري:‌مولف به معرفي علامه اميني و اثر با ارزش او، الغدير مي‌پردازد. وي ضمن بيان زندگينامه علمي علامه اميني و ارائه خلاصه‌اي فهرست‌وار از وقايع مذكور در كتاب الغدير، به معرفي شاعراني مي‌پردازد كه در باره واقعه غدير شعر سروده‌اند. اين كتاب به روش توصيفي و تحليلي و با استفاده از منابع معتبر تاريخي نگارش يافته است. فصلهاي مهم آن عبارت است از: فضايل علامه اميني؛ كرامات علامه اميني؛ معرفي الغدير و سخنان متفكران عرب در باره او و كتاب الغدير.‌

نظره` الي الغ�

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1674]