صفحه آخر - علي (ع) و مشروعيت مدني حكومت

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: صفحه آخر - علي (ع) و مشروعيت مدني حكومت
صفحه آخر - علي (ع) و مشروعيت مدني حكومت

حسن سلامي:امام علي (ع) از جمله حاكمان سياسي است كه به شكل شورايي و با گزينش آزادانه مردم براي زمامداري جامعه، برگزيده شد. او در نهج‌البلاغه ضمن اشاره به نحوه انتخاب خويش در پاسخ معاويه به «مشروعيت مدني» حكومتش استناد و مباهات مي‌كند. امام علي مي‌نويسد: «مردم با من بيعت كردند نه نادلخواه و نه از روي اجبار بلكه اختيار. نامه يك» و عمل مختارانه مردم براي تعيين حاكم يعني «مشروعيت مدني» حكومت را در راستاي رضايت خداوند مي‌داند. به تعبير وي: «شورا از آن مهاجران است و انصار، پس اگر گرد مردي [علي ع] فراهم گرديدند و او را امام خود ناميدند خشنودي خدا را خريدند. نامه 6». امام علي پس از به دست گرفتن قدرت و حكومت از طريق شورا و انتخاب آزادانه مردم (مهاجران و انصار)، حكومت را امانت خلق نزد حاكمان مي‌شمرد «كاري كه به عهده توست نان‌خورش تو نيست بلكه بر گردنت امانتي است.

نامه5» و با سفارش فراوان به دست اندركاران حكومتش براي حفظ و حراست از حقوق مردم، مدام در پي حفظ اين «مشروعيت مدني» و مردمي است. براي نمونه به فرمانگذارش در بصره مي‌نويسد: «دل مردم را با نيكويي روشن ساز و گره بيم و ترس را از دل آنان باز كن. به من خبر داده‌اند با تميميان (تيره‌اي از مردم) درشتي كرده‌اي و به آنان سخن سخت گفته‌اي، خدايت بيامرزاد در آنچه بر زبان و دست تو جاري گرديد... كار به مدارا كن كه من و تو در آن شريك خواهيم بود. نامه 18». در باب مردمداري، مدارا با شهروندان و اجتناب از ستم، علي (ع) وقتي به محمد بن ابي‌بكر حكومت مصر را مي‌دهد به او توصيه و تاكيد مي‌كند: «با مردم فروتن باش و نرمخو و هموار و گشاده‌رو و به يك چشم بنگر به همگان. نامه 27... و ستم مكن به خلق چنان كه دوست نداري بر تو ستم رود و مگو به ديگران آنچه خوش‌نداري شنيدن آن. نامه 31». امام به يكي از اميرانش فرمان مي‌دهد كه زيردستان خود را نرنجاند و دروغگويشان نداند و به‌خاطر اميربودن روي از مردم برنگرداند، سپس به وي يادآور مي‌شود كه «پس بايد حقوق مردم را تمام به آنان برساني و گرنه روز رستاخيز داراي بيشترين خصماني (دشمناني). نامه 26.» بنابر آنچه به اختصار آمد از ديدگاه امام علي(ع) به عنوان نخستين امام انتخابي شيعه، شورا و مشروعيت مدني حكومت ديني، ركن ذاتي و مقوم اين نوع حكومت به‌حساب مي‌آيد.
سه شنبه 26 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 127]