ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه دكتر حبيبي در گفت‌وگوباايسنا: مبناي وحدت، فكري و عقيدتي بود حوزه و دانشگاه بايد مراقب شكل‌گيري اختلافات باشند

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: *ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه* دكتر حبيبي در گفت‌وگوباايسنا: *مبناي وحدت، فكري و عقيدتي بود *حوزه و دانشگاه بايد مراقب شكل‌گيري اختلافات باشند

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: تاريخ

بيست‌وهفتم آذرماه سالگرد شهادت دكتر مفتح در دانشكده الهيات دانشگاه تهران است؛ آثار گلوله‌هايي كه آيت‌الله دكتر مفتح را آماج حملات قرار داد، هنوز بر سنگ‌فرش‌هاي دانشكده الهيات، ديده مي‌شود. اين روز را به دستور امام خميني (ره)، روز وحدت حوزه‌ و دانشگاه ناميدند. به همين بهانه خبرنگار تاريخ و انديشه‌ي ايسنا با دكتر نجفقلي حبيبي، دبير دبيرخانه تشكل‌هاي اساتيد دانشگاه‌ و مراكز پژوهشي كشور، درباره‌ي لزوم وحدت حوزه و دانشگاه به گفت‌وگو پرداخته است.

نجفقلي حبيبي در گفت‌وگو با خبرنگار گروه تاريخ و انديشه ايسنا، بر لزوم گفت‌وگو ميان استادان حوزه و دانشگاه تاكيد و اظهار كرد: اين مساله از جهت تاريخي بسيار مهم است. قبل ازانقلاب حدودا بعد از حادثه‌ي تاريخي تنباكو و نقش روحانيت و بسياري از حوادث ديگر، عده‌اي متوجه شدند كه بايد بين قشر روشنفكري كه از طريق مراكز تحصيلي جديد و با آشنايي با فرهنگ جديد روي كار مي‌آيند و حوزه به عنوان يك بنياد علمي ريشه‌دار قديمي ايران كه مرجع فقهي دين و دنياي مردم بود، وحدت ايجاد شود.

وي افزود:‌ از اين طريق بايد اختلاطي بين اين دو نهاد ايجاد مي‌شد و اين اختلاط آغاز شد و به همين دليل فتنه‌ها نيز شروع شد و شعارها خصوصا در جريان مصدق و مرحوم آيت‌الله كاشاني مبني بر لزوم وحدت اين دو نهاد به اوج خود رسيد. اما بين دو مجموعه‌ي فكري جامعه كه اگر متحد مي‌شدند، مي‌توانستند با همفكري هم جامعه را به صلاح هدايت كنند، ناسازگاري وجود داشت.

رييس گروه فلسفه دانشكده‌ي الهيات دانشگاه تهران با اشاره به سخنان امام خميني(ره) درباره‌ي ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه گفت: امام خميني (ره) كه خود تاريخ مجسم اين حوادث بودند، در اين بين مسايلي را مطرح كردند. در آن زمان مثلا روحانيون به روشنفكران تعابير بدي مانند وابستگي به بيگانه مي‌دادند و دانشگاهيان نيز روحانيون را با تعابيري مانند كهنه‌گي و بي‌سوادي و متناسب با زمانه نبودن مي‌خواندند و با نگاه منفي به يكديگر نظر داشتند كه علت هم عدم شناخت آنها از يكديگر بود. به هر حال جهل يكي از عوامل مهم دشمني است و بين اين دو گروه يك نوع كدورت عميق به وجود آمده بود.

دست‌هايي پنهان كدورت حوزه و دانشگاه را دايم تعميق مي‌كرد

وي تصريح كرد: البته دست‌هايي پنهان اين كدورت را دايم تعميق مي‌كرد اما به بركت انقلاب اسلامي همه گروه‌هاي روشنفكري و روحانيون حول محور امام (ره) به عنوان صداي رساي ملت جمع شدند و انقلاب به پيروزي رسيد. جمع شدن همه‌ي گروه‌ها، اطراف امام (ره) آثار و بركات بسيار مهمي داشت.

حبيبي به ياد آورد: هر كس در آن زمان به ديدار امام (ره) كه تازه از پاريس آمده بود به مدرسه‌ي رفاه مي‌رفت، اين نكته را تاكيد مي‌كرد كه اختلاف ميان ما وجود دارد و دشمن از اين اختلاف سوءاستفاده مي‌كند و حالا كه وحدت جامعه رخ داده است پس بايد اين وحدت را حفظ كرد؛ در مجموعه‌ي وحدت و حفظ آن، وحدت حوزه و دانشگاه يكي از شقوق است زيرا هر دو مرجع فكري جامعه بودند و وحدت آنها ضروري بود.

به گفته‌ي امام (ره) حوزه و دانشگاه مثل دو بال جامعه هستند

وي با اشاره به بيانات امام خميني (ره) درباره‌ي حوزه و دانشگاه تصريح كرد: به گفته‌ي امام (ره) حوزه و دانشگاه مثل دو بال جامعه هستند و اين دو نيروي محركه‌ي جامعه بايد با هم متحد شوند و پرنده‌ي جامعه مي‌تواند با اين دو بال، راحت پرواز كند و بدون يكي از آنها نمي‌تواند پرواز كند. حوزه و دانشگاه به تنهايي نمي‌توانند كاري كنند؛ حوزه نمي‌تواند زيرا تحولات اجتماعي نياز به دانش‌هاي جديد دارد و دانشگاه نيز قادر نيست زيرا جامعه ايراني متدين و دين‌دار است و حوزه متكفل آن است؛ بنابراين اين دو قشر بايد دست به دست هم دهند و در اصول كلي كه تدين جامعه بر مبناي خرد ورزي است، يكي شوند و كمك كنند تا جامعه به سوي صلاح برود.

حبيبي ادامه داد: اين بود كه به مناسبت شهادت استاد مفتح، روز وحدت حوزه و دانشگاه، به عنوان يك نهاد اجتماعي و فرهنگي كه انقلابي نيز هست، شكل گرفت تا اين دو نهاد در تفكرات و اصول فكري به يكديگر نزديك شوند و جامعه را به سوي رستگاري هدايت كنند.

مبناي وحدت حوزه و دانشگاه، فكري و عقيدتي بود

عضو هيات علمي دانشگاه تهران، مبناي وحدت حوزه و دانشگاه را فكري و عقيدتي دانست و تاكيد كرد: مبناي وحدت اين نبود كه حوزويان درس دانشگاهيان را بخوانند و دانشگاهيان درس حوزويان را بخوانند تا يكي شوند بلكه مبناي وحدت، فكري و عقيدتي بود تا حوزويان از دانش‌ها و تفكرات جديد در خدمت جامعه آگاهي يابند و دانشگاهي‌ها هم از مسايل فكري و عقيدتي مطلع شوند؛ يعني اين دو نهاد با يكديگر مانوس‌اند و يكديگر را دشمن ندانند و فكر نكنند كه هر گروهي دارد جامعه را به سمت خود مي‌كشد.

وي افزود: مقصود از اين مبنا بيشتر همفكري اجتماعي، سياسي و عقيدتي بود تا اين دو نهاد بتوانند هر كدام در جايگاه خود و با همفكري، بهترين راه‌حل‌ها را براي زندگي اجتماعي و سعادت و پيشرفت جامعه فراهم كنند.

رييس اسبق دانشگاه الزهرا (س) با اشاره به وحدت صوري حوزه و دانشگاه تاكيد كرد: اين وحدت از جهت صوري اتفاقاتي را به انجام رسانده است؛ به هر حال حوزه‌ها الان بسياري از شيوه‌هاي دانشگاهي را در آموزش‌هاي خود به كار مي‌گيرند و استادان هر كدام از گروه‌ها در نهاد ديگر تدريس مي‌كنند. آنچه رخ داده اين است كه دشمني بر اين مبنا كه آنها يكديگر را قبول نداشتند، از بين رفته است. نكته‌ي ديگر اينكه دانشگاهيان مسايل اسلامي را علاوه بر عقيده‌ي شخصي خود به عنوان يك حركت اجتماعي كه مي‌تواند جامعه را به سمت صلاح رهبري كند، پذيرفته‌اند.

وي در ادامه با اشاره به پذيرش حوزه و دانشگاه به صورت متقابل اظهار كرد: حوزويان هم پذيرفته‌اند كه دانشگاه نقشي بسيار موثر در اداره‌ي امور جامعه در وضعيت جديد دارد و اين تفاهم به وجود آمده است اما گاهي اتفاقاتي رخ مي‌دهد كه بسيار خطرناك است و خلاف ديدگاه كلي امام (ره) است. خصوصا حوزويان كه در حكومت قدرت بيشتري دارند بايد بيشتر مراقب آن باشند و مراقبت كنند كه خدايي ناكرده دوباره حركت‌هايي پيش نيايد كه ريشه‌هاي اختلاف و فتنه بين حوزه و دانشگاه عميق شود.

همه بايد كمك كنند تا خرافات و آنچه خلاف خردورزي است ريشه‌كن شود

حبيبي در ادامه‌ به ايسنا گفت: وقتي مسايل اسلامي وارد فضاي زندگي مي‌شود حتما بايد با عقل، منطق و خردورزي هماهنگ شود و جامعه را هدايت كند؛ همه بايد كمك كنند تا خرافات و آنچه كه خلاف خردورزي و خردمندي است ريشه‌كن شود؛ هم حوزويان و هم دانشگاهيان بايد كمك كنند از آنجايي كه اداره‌ي جامعه بر مبناي نظام سياسي «جمهوري اسلامي» است، بايد جمهوريت، راي مردم و حضور آنها تحقق يابد. هر حركت و فكري كه بخواهد اين مفهوم جمهوريت يا مشاركت مردم را كم كند، كدورت ذهني در دانشگاهيان ايجاد مي‌كند.

وي با اشاره به بحث‌هايي كه نشانه‌ي تشكيك در مفهوم جمهوري اسلامي است به ياد آورد كه در زمان امام (ره) نيز اين بحث‌ها مطرح مي‌شد حتي عده‌اي گفته بودند چند نفر روحاني كافي است تا راي بدهند و انتخابات انجام شود و لازم نيست كه نهاد ديگري باشد. امام(ره) در آن زمان فرمودند كه اين سخن فتنه است و مي‌گفتند كه صرفا حق‌داشتن از سوي يك نهاد مثلا آخوندها مجاز نيست. اين به منزله اين است كه همه‌ي مردم را كنار بگذارند. امام (ره) هوشيارانه مراقب حركت‌هايي بود كه مي‌توانست دوباره بين روحانيت و دانشگاه اختلاف ايجاد كند.

وي افزود: اين اختلافات بين حوزه و دانشگاه از همين مسايل مطرح مي‌شود كه وقتي يك نفر متنفذ در جايي صحبت مي‌كند، به دانشگاه حمله مي‌كند و مي‌گويد كه دانشگاه بي‌دين است و اين حرف‌ها موجب كدورت خاطر جمعي از دانشگاهيان مي‌شود.

حبيبي تشريح كرد: به هر حال افراد فاسد بسيار اقليت‌اند و در هر جمعي پيدا مي‌شوند، در دانشگاهيان هم ممكن است وجود داشته باشند. نمي‌توان گفت كه عده‌اي كاملا متدين و متقي و عده‌اي ديگر كاملا فاسدند؛ اين حرف‌ها و انتقادهاي تندي كه نسبت به دانشگاه مي‌شود زننده است و مخالف تفكر حضرت امام (ره) و خلاف شان روحانيت است.

وي افزود: بايد مجموعه‌ روحانيت مراقب باشند كه چنين تفكراتي اوج نگيرد؛ البته خيلي از حرف‌هايي كه زده مي‌شود بي‌پايه است. ممكن است فردي خاص در محيط اجتماعي رفتار نامناسبي داشته باشد اما همه‌ي گروه را نمي‌توان متهم كرد. حمله‌هاي تندي به دانشگاه و دانشگاهيان مي‌شود كه خطرناك است و علما به دليل مسووليت شرعي خود بايد به اصول اسلامي دقت كنند و اجازه ندهند كساني با تفسيرهاي نامناسب از اسلام اداره‌ي مملكت را به خواب و رويا و خيالبافي بكشند؛ به هر حال روحانيت و علما نقش بيشتري در امور دارند.

دانشگاهيان و حوزويان بايد خرافات را ريشه‌كن كنند

اين استاد دانشگاه در ادامه وظيفه‌ي دانشگاهيان و حوزويان را دقت به فضاي موجود دانست و به خبرنگار ايسنا گفت:‌ اگر جريان‌هايي باشند كه به اين فضاها دامن بزنند تا خرافات در جامعه شيوع پيدا كند، بايد اين دو گروه خرافات را ريشه‌كن كنند؛ به هر حال اگر اين اتهامات ادامه يابد، ريشه اختلاف شكل مي‌گيرد.

حوزه و دانشگاه بايد مراقب باشند كه اختلافاتي شكل نگيرد

وي نياز به متولي در امر وحدت حوزه و دانشگاه را مساله‌اي قابل بررسي ارزيابي كرد و گفت: سي‌سال از انقلاب مي‌گذرد و هم حوزه و ‌هم دانشگاه آگاه هستند. اين بحث‌ها سال‌هاست كه مطرح شده است و متولي داشتن يا نداشتن مطرح نيست. فعلا كه هم حوزه، هم دانشگاه و هم دفتر مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها وجود دارند و نمي‌توان گفت كه اين امر نياز به متولي دارد. اين حركت جريان فكري- اجتماعي است كه همه وظيفه‌ي خود را مي‌دانند، پس بايد مراقب باشند كه وظيفه‌شان دچار اشكال نشود. همچنين نهاد حوزه و دانشگاه بايد بدانند و مراقب باشند كه اختلافاتي شكل نگيرد كه دوباره مشكل‌ساز شود.

حبيبي با اشاره به انتقادات فرهنگي از دانشگاه، به مسووليت حوزه براي رفع اين مساله اشاره و اظهار كرد: الان هم از نظر نابساماني فرهنگي در جامعه و خصوصا در دانشگاه گلايه‌هايي مي‌كنند، در حالي كه حوزه خود در اين مساله مسووليت داشته است و نمي‌تواند خيلي به دانشگاه انتقاد كند و حوزه خود بايد مراقبت مي‌كرده است؛ بنابراين نبايد هميشه به ديگران حمله كرد. دانشگاهيان و حوزويان هميشه بايد خود مراقب باشند تا از مسير صحيح آرمان‌هاي والاي انقلاب اسلامي كه توسط امام (ره) تعيين شد و با ايمان، اعتقاد و آگاهي و نه از سر اضطرار، جهل و غفلت پذيرفته شد، مراقبت كنند زيرا با موازين عقل و شرع مناسب بود.

وي در ادامه اظهار كرد:‌ اينكه نهادي براي وحدت حوزه و دانشگاه لازم است يا نه در حيطه‌ي اطلاعات من نيست. با اينكه نهادهايي هم وجود دارند مثل شوراي عالي انقلاب فرهنگي و نهادهاي حوزوي و دانشگاهي هم هستند.

حوزه پرنشاط است و اين‌طور برمي‌آيد كه به سرعت پيش مي‌رود و آينده خوبي دارد

حبيبي با اشاره به تشكيك در تقابل ذاتي حوزه و دانشگاه بيان كرد: امكان دارد كه حوزه و دانشگاه با هم تقابل نداشته باشند؛ از نظر علمي مي‌توان گفت علوم مختلف هستند، از نظر تقسيم حوزه‌هاي علمي به هر حال بشر خود تقسيم وظايف كرده است اما از لحاظ ديدگاه‌ها مساله مهم است؛ اگر در اداره‌ي جامعه ديدگاه‌ها تغيير كند يعني يا دانشگاه يا حوزه كنار بكشد و فرضا حوزه به نوعي از انجماد برسد، خطرناك است كه البته الان اين گونه نيست و حوزه بسيار هم پرنشاط است و از آثاري كه منتشر مي‌كند، بر مي‌آيد كه به سرعت پيش مي‌رود و آينده‌ي خوبي دارد.

وي با اشاره به تقابل حوزه و دانشگاه در علوم انساني افزود: در تقابل در علوم انساني هم اگر حوزه‌ انتقاد و حرفي دارد، بايد استدلال كند. اينكه بگويد دانشگاه سكولار است و نقد بي‌اساس كند، مشكلي حل نمي‌شود. اگر بحثي دارند بايد با استادان متخصص علوم انساني مطرح كنند و راه حلي معقول پيش بگيرند. توهين، اعتراض و تهمت سكولاريزم به علوم انساني دانشگاهي زدن، مشكلي را اصلا حل نمي‌كند.

حبيبي در ادامه به ايسنا اظهار كرد: ادعاهايي عليه دانشگاه وجود دارد كه هنوز هيچ‌كدام اثبات نشده است و هنوز سوال وجود دارد كه علوم انساني كه از غرب آمده و با مباني فكري فرهنگي ما دانشگاهيان قصد بومي‌سازي آن را دارند، آيا سكولار هستند يا نه و اين قضيه هنوز معلوم نشده است؛ اين سوال خود آغاز بحث است و تا اينها حل نشود مساله وجود دارد.

با تهمت به اختلافات دامن‌زده مي‌شود

وي افزود: بودن يا نبودن اين مساله نياز به دليل دارد؛ اگر دلايل اقامه شود مشكل تا حدي حل مي‌شود، وقتي كسي مي‌خواهد انتقاد كند، حرف‌هاي غيرمستند مي‌زند، اين راه صحيح حل مشكل نيست؛ بايد هر دو گروه استدلال كنند و ببينند غير از راه موجود راهي وجود دارد؟ با شعار چيزي حل نمي‌شود و تنها با تهمت‌ها به اختلافات دامن‌زده مي‌شود؛ البته اساسا ممكن است در بعضي از جاها برخلاف تصور اختلافي وجود نداشته باشد و بايد با همين روش جلو رفت و ادامه داد.

حبيبي در پايان تاكيد كرد: اگر راه مطمئن‌تري وجود دارد و ما مي‌توانيم از نظر علوم انساني پايه‌ي مهم‌تري را قرار بدهيم، خوب اين گوي و اين ميدان. راهكار ارائه كنند؛ مسلما دانشگاهيان هم آماده‌اند. همه‌ي دانشگاهيان متدين و مسلمان‌اند و همه‌ي آنها دلشان مي‌خواهد براساس فرهنگ بومي حركت كنند. اگر استثناها را كنار بگذاريم، شيفتگي منطقي نسبت به تفكر غرب وجود ندارد اما به هر حال علوم انساني در غرب شكل گرفته‌اند و ما اگر مي‌خواهيم مبناي آن را عوض كنيم بايد بحث و گفت‌وگو كنيم، ممكن است در چند بند آن تغيير ايجاد شود اما مبنا، مساله است و روش‌ها مساله نيستند.

وي با بيان اينكه اگر در مبنا حرفي وجود دارد بايد به آن پرداخت افزود: به نظر من دعواها و جدال‌هاي صوري و لفظي براي اظهار تشخص در جريان‌هايي در حوزه و دانشگاه است. اگر مبنا، علمي و دلسوزي عالمانه باشد، بايد دور هم بنشينند و به جاي اينكه از دور به هم توهين كنند، راه حل ارائه كنند.

گفت‌وگو از خبرنگار ايسنا: مريم پيمان

انتهاي پيام
دوشنبه 25 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 246]