مديريت سفر، شاه مهره شطرنج ترافيك تهران (بخش دوم و پاياني)

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: مديريت سفر، شاه مهره شطرنج ترافيك تهران (بخش دوم و پاياني)
اجتماعي. شهري. ترافيك
... تغيير ساعت كار در شهرهاي بزرگ يك ضرورت است اما چرا تاكنون اين ضرورت از سوي مسئولان نتوانسته فرصتي براي اجرا در تهران پيدا كند سوالي است كه هنوز پاسخي بر آن نيست.

** وقتي همه باهم از خانه بيرون مي‌آيند...

در شهري همچون تهران كه خودروهاي شخصي در بزرگراه‌ها و معابر اين شهر جولان مي‌دهند بدون آنكه نظمي بيابند، هيچ نهادي هم به فكر تقسيم سفرهاي شهري نيست.

نه نظامي كه بتوان براساس آن تقاضاي سفر را مديريت كرد و نه برنامه اي مشخص براي تردد وجود دارد. تنها برخي طرح‌هاي محدودكننده است كه توانست تهران را اندكي از بحران ازدحام خودروها نجات دهد، اگرنه اين شهر بيش از پيش در اختيار خودروهايي است كه آزادانه در معابر آن راه مي‌روند.

اين واقعيت كه شهرهاي بزرگ دنيا با وجود داشتن خودروهاي بسيار بيشتر از تهران، خلوت تر و كم ترافيك تر از اين شهرند انكارناپذير است، به عبارتي تهران هنوز به اندازه نيمي از شهرهاي پرجمعيت خودرو ندارد، اما ترافيك در آن بسيار بيشتر از اين شهرهاست.

به عنوان نمونه در شهري مانند پاريس به اندازه كل كشور ايران خودرو وجود دارد، تعداد خودروهاي اين شهر در حدود ‪ ۱۵‬ميليون دستگاه است و سفرهاي شهري در اين شهر كمتر از تهران نيست.

مسئولان شهري پاريس سال هاست كه با تكيه بر گسترش فناوري‌هاي نوين، بخشي از نيازهاي شهروندان را رفع مي‌كنند، هر چند پاريس در مقايسه با سئول در بهره مندي از امكانات الكترونيك چندان موفق نبوده، اما توانسته زمينه اي را فراهم كند تا شهروندانش برخي نيازهاي اوليه را در خانه هايشان رفع كنند و از سفرهاي غيرضروري در شهر دوري كنند.

همه اينها جمعيت پاريس را كه در حال حاضر در حدود ‪ ۱۰‬ميليون نفر است، به شهري آرام و دوست داشتني تبديل كرده است، شهري دور از هياهوي خودروها يا ترافيك‌هاي سنگين و فلج‌كننده .

اما هنوز اين تجربه در تهران و هيچ كدام از شهرهاي بزرگ اتفاق نيفتاده است. تغيير ساعت كار ادارات و مراكز مختلف يك ضرورت است؟ ضرورتي كه مي تواند سرسام بي‌مهار ترافيك را در شهرهاي بزرگ كشور از ميان ببرد.

مسعود نعمت اللهي، مدير مركز كنترل و نظارت بر ترافيك شهر تهران در اين باره مي‌گويد: مديريت تقاضاي سفر در رفت وآمد و ترافيك شهر تهران به هنگام صبح و عصر، يكي از مهم‌ترين موضوعات در بخش ترافيك شهر تهران است؟ چرا كه حجم معابر اصلي و فرعي و شريان‌هاي اصلي شهر ثابت است و اگرچه تلاش مي‌كنيم بزرگراه‌هاي جديد احداث كنيم يا آنها را از بن بست خارج كنيم اما با توجه به افزايش روزانه هزار و ‪ ۵۰۰‬خودرو در روز به شهر تهران مديريت بر سفر بسيار ضروري به نظر مي‌رسد.

وي ادامه داد: هرچند در بررسي ترافيك بايد به عوامل متعدد و جنبه‌هاي مختلف توجه شود و بررسي موضوع مديريت تقاضاي سفر تنها از اين منظر كافي نيست اما اين واقعيت وجود دارد كه در كشورهاي ديگر، ساعات شروع به كار ادارات و مراكز مختلف شناور است. اين دليل كه تمام كلانشهرهاي جهان به مانند هم داراي معابر ثابتي هستند و حجم ترافيك آنها هر روز بيشتر مي‌شود به گفته نعمت اللهي، از طرفي تهران يك مركز مشخص براي عبور و مرور ندارد، به عبارتي تهران به مانند برخي كلانشهرها نيست كه به هنگام ساعت آغاز به كار در روز جمعيت از مناطق حاشيه به مركز شهر برود و در ساعت پايان كار دوباره به حاشيه شهر برگردند، تهران اين ويژگي را ندارد.

وي تاكيد كرد: به عنوان مثال در هنگام عصر در ميدان هفت تير بخش شمال به جنوب خيلي شلوغ است. دليل اين امر هم اين است كه بسياري از شهروندان كه محل كارشان در حاشيه شهر است در مناطق مركزي شهر ساكن هستند. بنابراين اين الگو درباره تهران چندان مصداقي ندارد كه حجم سفرها در تهران مدل حاشيه به مركز در صبح و يا مركز به حاشيه در عصر باشد.

مدير مركز كنترل و نظارت بر ترافيك تهران گفت: با توجه به الگوي سفر در تهران كه براساس آمارها اتفاقا قابل تحليل است، پيشنهاد ما اين است كه به جاي آنكه همه در يك ساعت مشخص به قصد رفتن به ادارات و مراكز مختلف آموزشي و تجاري وارد خيابان‌ها و معابر شهر شوند، سفر آنان توزيع شود، در واقع سفر اقشار مختلف به هنگام صبح و عصر بايد فاصله معنا داري با هم داشته باشد. يعني فاصله سفر آنان بايد بيش از يك ساعت باشد.

نعمت اللهي تصريح كرد: از طرفي ما با ‪ ۳‬نوع سفر شهري روبه رو هستيم.

سفرهايي كه به قصد مراكز آموزشي انجام مي‌شود، سفرهاي اقشاري كه در ادارات و سازمان‌ها مشغول به كارند و سفرهاي اصناف.

به نظر مي‌رسد بهترين كار براي تقسيم سفر اين است كه ادارات در ساعت آغازين صبح مشغول به كار شوند، ساعت ‪ ۷/۳۰‬شروع به كار ادارات، مراكز آموزشي ‪ ۸/۳۰‬و اصناف هم راس ساعت
‪ ۹/۳۰‬مشغول به كار شوند.

تجربه دهه آغازين مهرماه كه مصادف با ماه مبارك رمضان بود مي‌تواند اين واقعيت را روشن كند كه تغيير ساعت كار ادارات تا چه اندازه بر ترافيك شهر تاثير گذار است.

سفرهاي شهري به دليل شروع به كار ادارات در ساعت ‪ ۹‬صبح چندان تحت تاثير قرار نگرفت. با وجود آنكه ‪ ۲‬ميليون سفر آموزشي به شهر افزوده شده بود، اما با پايان ماه مبارك و همزماني ساعات شروع به كار ادارات و مراكز آموزشي دوباره نقاط ترافيكي به همان وضعيتي تبديل شد كه قبلا بود، اما اين بار شدت ترافيك افزايش يافت. اين نكته نشان‌دهنده آن بود كه به طور تقريبي مراكز آموزشي و ادارات داراي يك مسير هستند.

اين مسئله نشان مي‌دهد مديريت تقاضاي سفر با شناور شدن زمان سفرهاي درون شهري و اينكه همه باهم از خانه بيرون نيامده و دوباره به منزل برنگردند، يك ضرورت است.

‪ ** IT‬در ترافيك و حمل و نقل هوشمند
مديريت تقاضاي سفر در يكي ديگر از ابعاد گسترده خود استفاده از فناوري اطلاعات و هوشمند شدن حمل و نقل را مي‌بيند كه چند صباحي است مديريت شهري به دنبال استفاده از ابزارهاي موجود در اين رويكرد است.

حجت الله بهروز مديرعامل سازمان حمل و نقل و ترافيك تهران در اين‌باره مي گويد: در بحث حمل و نقل هوشمند طي چند سال اخير كه شهرداري وارد حوزه مديريت ترافيك شده، اساسي‌ترين اقدام ايجاد ابزارهايي براي مديريت ترافيك است تا افرادي كه وظيفه مديريت وضعيت ترافيكي تهران را به عهده دارند، ابزارهاي لازم و كافي را در اختيار داشته باشند.

وي افزود: به عنوان مثال مركز كنترل ترافيك يكي از اين ابزارهاست كه به خودي خود قرار نيست مشكلي را حل كند، ولي ابزاري است كه در اختيار پليس تهران، مديران كنترل ترافيك، آتش نشاني و... قرار مي‌گيرد تا بتوانند در اسرع وقت به مشكلات ترافيكي شهر رسيدگي كنند، به طور كلي مركز كنترل ترافيك يك نماي كلي از وضعيت ترافيكي شهر در اختيار مسوولان قرار مي‌دهد تا آنها به سرعت از اتفاقات ترافيكي مطلع شوند و عكس العمل نشان دهند.

بهروز ادامه داد: هدف ديگري كه ابزارهاي هوشمند ترافيكي دارند، ايجاد انضباط ترافيكي و به وجود آوردن نظم ترافيكي است كه قطعا ماحصل اين انضباط كوتاه كردن زمان معطلي در ترافيك است. اما با وجود اين اقدامات، همچنان شاهد بار ترافيكي سنگين در تقاطع‌ها هستيم و همچنان با وجود چنين ابزارهاي هوشمندي وقت بسياري از شهروندان پشت چراغ‌هاي قرمز تلف مي‌شود.

به گفته مديرعامل شركت كنترل كيفيت ترافيك تهران هم اكنون بيش از ‪۸۰۰‬ تقاطع در سطح شهر تهران وجود دارد كه چراغ‌هاي سبز و قرمز دارند و تقاطع هاي چراغ دار عنوان گرفته‌اند كه چشمك زن نيستند.

وي با بيان اينكه بيش از نيمي از اين ‪ ۸۰۰‬تقاطع به صورت غيرهوشمند اداره مي شوند گفت: اطراف اين تقاطع‌ها سنسورهايي نصب شده كه حجم تردد و ميزان ترافيك اطراف تقاطع را محاسبه مي‌كنند و آن را روي يك سيستم كنترل هوشمند محلي ارائه مي‌كنند و همانجا تصميم مي‌گيرد كه اگر تقاطعي خلوت است چراغ سبز كمتري به آن اختصاص بگيرد و بالعكس.

وي ادامه داد: دومين كاربرد تقاطع‌هاي هوشمند اين است كه همه اطلاعات را به مركز ارسال مي‌كند و در مركز همه تقاطع‌هاي كنار هم مورد بررسي قرار مي گيرند و اگر در يك تقاطع تردد كم و در تقاطع بعدي تردد زياد باشد از حركت اتومبيل‌ها در تقاطع خلوت نيز جلوگيري مي‌كند تا بار ترافيكي تقاطع بعدي كه پرترافيك است سنگين تر نشود. به اين ترتيب از رشد بيشتر بار ترافيكي آن تقاطع جلوگيري مي‌شود.

بهروز گفت: به عنوان مثال خيابان طالقاني از جمله خيابان‌هايي است كه به نسبت ساعت‌هاي خلوت در آن زيان است و خيلي راحت اگر با يك سرعت از يك چراغ سبز عبور كنيد تا آخر چراغ سبز داريد. اينها نشانه هوشمندي اين سيستم است. زمان‌هايي هم كه اين خيابان شلوغ است نگه داشتن خودروها به صورتي است كه كم كم توقف را حس مي‌كنند و اين طور نيست كه يك تقاطع را با سرعت رد كنند و مدت‌ها پشت تقاطع بعدي بمانند.

اينها گوشه‌اي از خدماتي بود كه مديريت تقاضاي سفر براي كاهش ترافيك درون شهري به شهروندان ارايه مي‌داد كه اين شاه مهره! هنوز در شطرنج ترافيكي تهران به درستي به بازي گرفته نشده و اميدواريم ميدريت شهري قبل از كيش و مات شدن از اين مهره براي پيروزي بر غول ترافيك استفاده كنند.
يکشنبه 24 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 293]