قاعده فطرت در مسووليت كيفري

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: قاعده فطرت در مسووليت كيفري
اين بند يكي از فرازهاي مهم پژوهش است و نشان مي دهد اعدام كودكان زير 18سال برخلاف فطرت است. معنا و مفهوم فطرت با وجود اهميتي كه در قرآن دارد (و ظاهراً نخستين بار در قرآن به كار رفته است) در حقوق و قانونگذاري راه نيافته و به رغم جايگاهي كه در شريعت داشته به صورت يك مفهوم كلامي و حاشيه يي درآمده و در اجتهاد مجتهدان نقشي ايفا نكرده است. اين واژه در حوزه فلسفه و علوم تربيتي مورد بحث و تحقيق قرار گرفته است اما شايد ابن عاشور از نادر فقها بلكه يگانه فقيهي بود كه براي نخستين بار به فطرت به عنوان مفهومي كاربردي در فقه توجه تازه يي كرد و آن را جزء كليات تشريع دانسته و نظريه مقاصدي خود (فلسفه احكام) را بر آن بنا كرده است. فطرت البته مفهومي كشدار و مبهم بوده و مفسران گوناگون درباره اين واژه قرآني سخنان متفاوتي گفته اند اما چنان كه نشان خواهيم داد اين مفهوم ارتباط تنگاتنگي با تشريع و قانونگذاري دارد. فطرت در 19 آيه قرآن آمده است. فطرت را به معاني مختلفي گفته اند از جمله؛ آفرينش، خلق كردن و پديد آوردن. معناي آفرينش در 13آيه آمده است كه بيشترين كاربرد فطرت در قرآن در همين معنا بوده است. درباره خدا در6 آيه مي گويد؛ «فاطر السموات والارض» (يوسف101)، (انعام14)، (ابراهيم10)، (فاطر1 )، (زمر 46)، (شوري11). اما تعريف ابن عاشور كه قابليت كاربرد فطرت را در قانونگذاري ميسر مي سازد و بيشتر با الهام از معني آفرينش از كلمه فطرت است، عبارتست از؛ «نظامي از امكانات يا توانمندي هاي بدني و عقلي كه مكلف در پرتو آن مي تواند اداي تكليف كند و بدين جهت... آفرينش يعني نظامي كه خداوند در هر مخلوقي نهاده است و فطرت انسان يعني آنچه انسان در ظاهر و باطن از نظر جسمي و عقلي بر آن آفريده شده است.» «معناي فطرت نزد ابن عاشور همان به كارگيري درست امكانات عقلي و جسمي انسان است و اين معنا را نزد ابن سينا و ديگر فلاسفه مسلمان مي يابيم.» (الحسني، ص 347و350)
يکشنبه 24 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 98]