مروري بر 23 دوره برپايي جشنواره موسيقي فجر (بخش سوم) جشنواره يازدهم؛ آغاز مسير جدايي

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: مروري بر 23 دوره برپايي جشنواره موسيقي فجر (بخش سوم) جشنواره يازدهم؛ آغاز مسير جدايي
جام جم آنلاين: گرچه جشنواره سراسري موسيقي فجر به مناسبت ايام دهه فجر شكل گرفت، اما همزماني اين ايام با ماه مبارك رمضان باعث شد تا جشنواره يازدهم براي اولين بار همزمان با عيد سعيد فطر از دوم تا يازدهم اسفند سال 1374 برگزار شود .

اين جشنواره شامل سه بخش مي شد. بخش مسابقه كه به منظور معرفي و شناساندن هنرمندان موسيقي مقامي و رديف دستگاهي ايران و ايجاد زمينه هاي رقابت سالم به وجود آمد انگيزه هاي تلاش در بالاترين كار هنري آنها و انتخاب تكنوازان برتر، بين ارائه دهندگان قطعات موسيقي اعم از سازي و آوازي موسيقي رديفي و موسيقي مقامي برگزار شد .

در اين جشنواره به نفرات اول هر گروه به عنوان تكنواز برتر و به نفرات برگزيده شاخه هاي آوازي به عنوان تكخوان برتر، هر كدام ديپلم افتخار و 5 سكه بهار آزادي تعلق گرفت. در اين جشنواره و در اين بخش به اعضاي دو گروه برگزيده در موسيقي مقامي و دستگاهي لوح تقدير و 3 سكه بهار آزادي اهدا شد .

بخش هاي ديگر اين جشنواره به سياق چند جشنواره گذشته عبارت بود از بخش هاي جوان، كه در 3 گروه مختلف الف، ب و ج برگزار شد (گروه سني الف از 15 تا 17 سال، گروه سني ب 18 تا 20 سال، گروه سني ج 21 تا 24 سال.) بخش ملل مسلمان و بخش سنتي كه در آن چند گروه فعال موسيقي اعم از موسيقي رديفي و مقامي، سرود هاي انقلاب، گروه تواشيح، همخواني و اركستر سمفونيك تهران به اجراي برنامه پرداختند.

درباره بخش جوان اين جشنواره بايد گفت كه اين بخش از سال يازدهم جشنواره دچار تغييرات اساسي و مقدمات آن براي جدا شدنش از جشنواره فجر آماده و چيده شد. در سال يازدهم، از سوي انجمن موسيقي ايران پس از سه دوره معرفي استعدادهاي جوان در بخش موسيقي به موازات برگزاري جشنواره سراسري موسيقي فجر در بهمن ماه سال 1373 و جشنواره هاي فصلي بهار و تابستان 1374 ، مسابقه نهايي ميان برندگان اول تا سوم گروه هاي سني سه گانه در سازهاي گوناگون در اسفند ماه 1374 برگزار شد.

جشنواره يازدهم در يك نگاه

1 )در بخش موسيقي مقامي :

گروه برتر جشنواره : گروه موسيقي "دالغا" از تبريز

گروه برگزيده جشنواره : گروه موسيقي آزادي تركمن از گنبد

گروه تقدير شده : گروه م.سيقي مولانا بيدل از تربت جام

2 )بخش موسيقي سنتي :

گروه برتر جشنواره : گروه موسيقي شورانگيز از تهران

گروه برگزيده : گروه موسيقي بيدار از تهران

3 )نفرات اول سازهاي محلي و آوازهاي محلي

علي سليمي نوازنده تا در آذربايجاني از تبريز

عبدالرحمن و عليرضا غوثي نوازنده دف از سنندج

وحيد اسداللهي نوازنده نقاره از تهران

شيرمحمد اسپندلر نوازنده دونلي از ايرانشهر

خان محمد آدينه پور نوازنده قوشمه و سرنا از شيروان

حسن نامي نوازنده بالابان از تبريز

حبيب الله قادر آتشگر نوازنده دهل و قيچك از زابل

بها الدين خراساني خواننده آواز آذربايجاني

محمد حسين دهقان نوازنده ساز و آواز عاشيقي از اروميه

غلامعلي و جمشيد پور عطايي به طور مشترك نوازنده دوتار از تربت جام

همچنين جايزه ويژه هيات داوران به طور مشترك به نوازندگان دوتار ،خسرو اسحاقي

از شهرستان بهشهر و سعيد سرور احمدي از تربت جام اهدا شد. علاوه بر آن هيات داوران از خوانندگان آواز محلي "ماشاالله بامري" از ايرانشهر و "منصور صبوحي"نوازنده دوتار از گنبد نيز تقدير كرد.

جشنواره دوازدهم

جشنواره دوازدهم دوباره در همان بهمن ماه برگزار شد و تفاوتش با دوره هاي قبل در اين بود كه اين جشنواره همزمان با عيد سعيد فطر در پايان دهه فجر يعني در تاريخ 21 بهمن ماه سال 75 برگزار شد.

طي شش روز در اين جشنواره حدود 80هزار نفر از علاقمندان موسيقي در جشنواره شركت كردند و در اين شش روز هر روز 18 برنامه اجرا شد.

در اين جشنواره بيش از 137 گروه شامل 886 نفر از هنرمندان موسيقي محلي و سنتي ايران و همچنين گروه هاي سرود انقلابي به همراه 74 نفر از جوانان برگزيده شركت داشتند.

جشنواره دوازدهم همچون جشنواره يازدهم در چهار بخش موسيقي ملل ، مسلمان ، مسابقه ، جوان و جنبي برگزار شد .

در بخش موسيقي ملل مسلمان گروه هاي موسيقي تركيه به سرپرستي "اينانچه آرن" موسيقي مقامي تاجيكستان به سرپرستي "محب علي اف خوشوقت شو" وموسيقي مباني تركمني به سرپرستي "چاري اف" و جمهوري تركمنستان موسيقي مقامي جمهوري آ؛ذربايجان به سرپرستي "علي قسمت لالايف" و استاد "نزار محمد قانم" از كشور يمن شركت داشتند.

در بخش مسابقه كه همه ساله به منظور معرفي و شناساندن هنرمندان موسيقي مقامي و رديف دستگاهي ايران برگزار مي شد در جشنواره يازدهم با موضوعيت تلفيق شهر و موسيقي برگزار شد و در اين بخش هيات داوران در نوبت هاي مختلف كار 59 گروه موسيقي مقامي و رديف دستگاهي ايران 600 نفر از هنرمندان را مورد بررسي و كارشناسي قرار داد.

در بخش جوان با برگزاري يك دوره امتحانات عملي ويژه بين هنرجويان هنرستان هاي موسيقي و تعدادي از هنرمندان جوان كشور بين افراد زير 24 سال در سه شاخه موسيقي كلاسيك ، سنتي و محلي برگزار شد.
هنرمندان جوان طي شش روز در تالار رودكي به رقابت پرداختند.

بخش جوان جشنواره در يك نگاه

در بخش جوان جشنواره دوازدهم طي هفت روز شركت كنندگان به رقابت پرداختند. هيات داوران اين بخش عبارتند بودند از مينا افتاده، محمد رضا درويشي، سهيل ده بستي ، كامبيز روشن روان، حسن زرگري، مهرك صفاييه، هوشنگ ظريف، داوود گنجه اي ، اكبر محمدي و عبدالرحيم مكري

افراد برتر به ترتيب زير انتخاب شدند:

1- گروه سني الف (17 تا 15 سال در بخش پيانو) سحر علي شاهي ، سينا مهاجري و رهاورد فراهاني

در بخش ويولون كلاسيك امير كيازنديان، بهارك مهدي

كمانچه : نويد دهقان آبكنار ، مانا آتش فراز

ني: آراس رجبي

تنبك: سالار عندليبي ، مرواريد عزيزيان، اردشير يوسف پور

سنتور: مصطفي مهري ، ياسمن كيمياوي

ستار: سعيد شقاقي

گروه ب :

پيانو كلاسيك : آيدا شيرازي ، سحرناز درخشنده

ويولون كلاسيك : سحر نوري ، انوشه سلحشور ، سيد پژمان رضوي

كمانچه: سهيل صادقي كرمانشاهي

ويولون ايراني: سهيل صادقي كرمانشاهي ، علي كريمي ناصري

تنبك: رضا رضايي سرلك ، مهدي ترمه باف، احسان سبوحي

سنتور: گلنوش ملايري، ناز پري خواجه، پويا سرايي، امير رضا عزيزيان

ستار: نيمان حسين زاده ، مانا معرفت

گروه ج:

كمانچه: سيد علي مظلوم نژاد

ويولون ايراني: بابك شهركي ، ماني فرخي

تنبك: شهريار بلوچستاني ، كيوان عسگري پور ، بابك حق طلب

سنتور: مهدي سيادت ، آرمان حبيبي عليرضا زهيدي و كيوان كنعاني

ستار: ماهان اديب ، قادر محمدزاده رودكيان

كلارينت : سارا توسلي حجتي، طرلان اشرفي جوان

فلوت: حميد محسني پور (گروه سني ب)،

در بخش تار:

1- عبدالرضا سيد جلالي ماه گل اماميان شيراز ، اميد گلريز و سرور كليدي نوتاش( گروه سني الف)

2- حميد بهروزي نيا ، ليلي زهيدي ، مريم مژده، هليا فيض پور( گروه سني ب)

3- بهزاد رواقي ( گروه سني ج)

گروه موسيقي :

در بخش دو تار تركمن صحرا و گنبد محمد اميري، عظيم بگ جاني، رحيم بردي عطا و حاج محمد كوچك نژاد از گنبد

در بخش دف: كيوان علي محمدي

در بخش دو تار تربت جام: پيمان غمخوار احمدي، عزيزي تنها لنگايي، عبدالله عبدي و هادي الحق پور عطايي از تربت جام

در بخش تار آذري: آيدين شاطريان و موسي بهار از تبريز

در بخش دو تار خراساني كاشمر: علي محولاتي رضايي از كاشمر

جشنواره سيزدهم

جشنواره سيزدهم موسيقي فجر با استقبال بيش از يكهزار و 300 هنرمند موسيقي سنتي و مناطق و همچنين هنرمندان جوان و نوجوان برگزار شد و مانند جشنواره دوازدهم شامل 4 بخش موسيقي ملل مسلمان، مسابقه جشنواره، جوان و بخش هاي جنبي بود.

نكته برجسته در اين جشنواره برگزاري مسابقه آهنگ سازي بود كه تا دوره سيزدهم از جشنواره چندان مورد توجه برگزاركنندگان آن قرار نگرفته بود. نكته دوم درباره جشنواره سيزدهم حضور 300 شركت كننده جوان و نوجوان در بخش جوان بود كه البته رقم قابل ملاحظه و در خوري براي برگزاري يك جشنواره بود.

گرچه اين چند صد نفر در طول سال با يكديگر به رقابت پرداخته بودند اما به هر حال همين رقم نشانگر موج استقبال قشر جوان و نوجوان و نسل سوم از موسيقي ايراني و مقامي و دستگاهي بود.

در بخش موسيقي ملل مسلمان جشنواره سيزدهم موسيقي فجر هم هنرمنداني از تاجيكستان، تركيه، يمن و تونس حضور داشتند و رويه اين بخش به سمت شناخت بيشتر براي يافتن ريشه هاي مشترك در موسيقي هاي ممالكي كه داراي يك باب و اعتقاد هستند گرايش پيدا كرده بود.

البته عدم حضور بعضي از گروههاي موسيقي ملل مسلمان به دلايل مختلف از جمله مشكلات مربوط به آمد وشدهاي بين المللي سوالات زيادي را براي علاقه مندان پيش آورد.

در بخش جنبي جشنواره سيزدهم علاوه بر گروههاي موسيقي كلاسيك بخش موسيقي مقامي نيز مورد توجه دست اندركاران قرار گرفت و همچنين اركستر سمفونيك تهران برنامه هاي بسيار جالبي از مجموعه كارهاي آهنگ سازان ايراني و تاجيك ( طلب خان شهيدي) اجرا كرد كه در خور توجه بود.

در جشنواره سيزدهم براي اولين بار بخشي تحت عنوان ويژه بانوان در تالار هنر برگزار شد كه در نوع خود بي نظير بود.

در جشنواره سيزدهم بخش پژوهشي با عنوان گفت وگوهايي آزاد برگزار شد كه بسيار مورد توجه دانشجويان و علاقه مندان به موسيقي قرار گرفت.

از نكات ديگر جشنواره سيزدهم فراوان كردن مقدمات برگزاري جشنواره دانشجويي موسيقي است كه در واقع علت اصلي آن حضور پررنگ دانشگاه ها در جشنواره موسيقي فجر بود كه با استقبال بسيار مناسب دانشگاه مواجه شد. الزامات جشنواره ويژه دانشجويان نيز ضرورت خود را در اين جشنواره بيش از پيش نمايان ساخت.

در جشنواره سيزدهم بيش از 13 هزار تماشاگر حضور داشتند كه براي چنين استقبالي سالن هاي موجود جشنواره بسيار كوچك و حقير به نظر مي آمد بنابراين در بوستان لاله يك سالن هزار نفري ايجاد شد كه تا پايان جشنواره به كار خود ادامه داد.

از نكات مهم ديگر جشنواره سيزدهم اتخاد تصميمات مقدماتي براي تاسيس يك موزه موسيقي است.

براين اساس قرار شد تا مطالعه اوليه براي تاسيس چنين موزه اي فراهم شود تا آنچه در ارتباط با موسيقي است در آنجا گرد آيد و آنجا نه براي بازديد كه مكاني براي تحقيق و پژوهش باشد.

از اهداف ديگر اين موزه انتشار نشريات تخصصي موسيقي بود كه بتوانند اطلاع رساني دقيق كنند.

هيات داوران جشنواره سيزدهم را كساني مانند حسن رياحي، داوود گنجه اي، داريوش پيرنياكان، محمد علي حداديان، سيد نورالدين رضوي سروستاني، كامبيز روشن روان، مجيد كياني، محمد رضا درويشي و غلامحسين غريب تشكيل مي دادند.

همچنين داوران بخش آهنگسازي عبارت بودند از كامبيز روشن روان، امير سعيد شريفيان، هوشنگ كامكار، حسن رياحي، فريدون ناصري و محمد سرير.

داوران بخش جوان اين جشنواره هم عبارتند از محمد سرير، كامبيز روشن روان، داوود گنجه اي ، محمد مقدسي ، ارفع عطرايي، بهمن رجبي، محمد علي كياني نژاد، مليحه سعيدي ، سهيل ده بستي مهرك صفاييه، ليلي سركيسيان، محمد علي لقا، اكبرمحمدي، هوشنگ ظريف و سياووش ظهيرالديني.

جشنواره سيزدهم در يك نگاه

در موسيقي نواحي و تصنيف سازي :

1- احمد بهجب

2- عرفان گنجه اي

3- تاج وردي پيكر

4- حاج يعقوب مومن كيخواه

5- ماشاالله بامري

نوازندگان برتر :

لطف الله سيفي نوازنده قرنه از بندر تركمان ، حاج محمد اميري نوازنده ني زبانه دار از بندر تركمن، كيوان علي محمدي نوازنده دف از سنندج ، حسين حيدري نوازنده سرنا از چهارمحال و بختياري

محمد حسين مزارزهي نوازنده سرنا از زابل، اكبر دلنواز نوازندي سرنا از تربت جام، جليل حميدي نوازنده بالابان از تبريز ، آيدن كاشف نوازنده كمانچه تبريز

جشنواره چهاردهم

چهاردهمين جشنواره موسيقي فجر در شرايطي آغاز شد كه از دو جهت داراي ويژگي هاي متفاوتي نسبت به جشنواره هاي پيشين بود: يكي همزمان شدن با بيستمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي و دوم دعوت به گفت و گوي تمدن ها در جشنواره با شعار "موسيقي ، صلح و گفت و گو".

به گزارش روز چهارشنبه روابط عمومي بيست و چهارمين جشنواره موسيقي فجر / جشنواره چهاردهم طي روزهاي 15 تا 30 بهمن ماه سال 1377 با گستردگي بيشتري نسبت به جشنواره هاي پيشين برگزار شد.

افزايش چشمگير تعداد روزهاي برگزاري جشنواره نسبت به جشنواره هاي گذشته توانست خيل بيشتري از مشتاقان و علاقمندان به موسيقي را سيراب كند و در عين حال نظام بيشتري را نيز بر جشنواره حاكم سازد.

همچنين تعداد گروهاي خارجي شركت كننده در جشنواره چهاردهم نسبت به جشنواره هاي پيشين از تنوع و گستردگي بيشتري برخوردار بود.

هيات داوران جشنواره چهاردهم عبارت بودند از عبدالنقي افشارنيا، داريوش پيرنياكان، محمد علي حداديان، سد نورالدين رضوي سروستاني، داريوش زرگري، مليحه سعيدي ، كريم صالح عظيمي ، مجيد كياني و داوود گنجه اي در بخش موسيقي دستگاهي رديف ايراني.

حميد اردلان ، درويش رضا منظمي ، مجيد كياني و داوود گنجه اي در بخش موسيقي اقوام ايراني .
ليلي سركيسيان ، مهرك صفاييه، سياووش ظهرالديني ، اكبر محمدي و آذين موحد در بخش موسيقي كلاسيك و بالاخره حسن رياحي، شاهين فرحت و فريدون ناصري در بخش آهنگسازي.

جشنواره چهاردهم در يك نگاه

گروه كوئينتت : گروه ساوالان از تبريز / گروه هنرجويان هنرستان پسران

آهنگسازي : سيد كاوه سروريان ، اميد سياره (بخش ويژه)

نوازندگان برتر

رضا اساسي نوازنده تار آذري از آذربايجان

زانا اميري نوازنده دف از كردستان

بهاره فياضي نوازنده تار از تهران

خيام منحويي نوازنده تنبور از كرمان

محمد رضا شاه بداغي نوازنده دف از كردستان و علي ابراهيمي نوازنده نقاره آذري از آذربايجان

جشنواره پانزدهم

جشنواره پانزدهم موسيقي فجر يكي از كاملترين جشنواره هايي بود كه برگزار شد. در اين جشنواره علاوه بر بخش هاي متعدد از دو نفر از بزرگان موسيقي ايراني و سنتي كه در قيد حيات بودند تجليل شد كه اين امر در نوع خود بي سابقه بود و نشان از بلوغ جشنواره در آستانه پانزده سالگي اش داشت.

به گزارش روز چهارشنبه بيست و چهارمين جشنواره موسيقي فجر/ اين دو استاد كساني نبودند جز "علي تجليلي" و "جليلي شهناز" كه سال ها مرارت ، رنج و مشقت را براي تكميل و تكامل موسيقي دستگاهي – ايراني تحمل كردند و وقت قدرداني از زحمات بي شائبه آنها فرا رسيده بود.

گروه ها و نوازندگان شركت كننده در پانزدهمين جشنواره موسيقي فجر را مي توان به دو بخش عمده داخلي و خارجي تقسيم كرد كه بخش داخلي آن به شاخه هاي جوان، سنتي، نواحي (محلي و مقامي) ، بانوان ، اركستر سمفونيك، گروه كر و پژوهشي قسمت مي شد.

اما نكته قابل توجه در اين جشنواره بخش جوان آن بود كه تا چهاردهمين جشنواره به عنوان يكي از بخش هاي متصل به جشنواره موسيقي فجر برگزار مي شد كه در پانزدهمين جشنواره موسيقي براي اولين بار به طور مستقل از تاريخ 25 ال 30 دي ماه در سالن رودكي تهران در سه بخش سنتي ، نواحي و كلاسيك برگزار شد.

در اين جشنواره حدود 500 نوازنده ، تكنوازي و گروه نوازي درگروه هاي سنتي الف ، ب و ج به رقابت پرداختند.

جالب اينجاست كه 164 نفر به مقام هاي اول تا سوم رسيدند كه 54 نفر به مقام نخست دست پيدا كردند و جايره ويژه داوران به "محمد جوان" نوازنده خردسال دو تار از خراسان تعلق گرفت.

در بخش گروه سنتي هم براي اولين بار پس از انقلاب شاهد حضور برخي چهره هاي جدي تر موسيقي در اين بخش بوديم نام هايي چون جلال ذوالفنون ، فريدون حافظي ، عليرضا قرباني(گروه فاخته) كه جهانشاه صارمي (گروه نهفت) بهران سارنگ ، محمد ملك مسوولي در جشنواره پانزدهم حضور جدي داشتند.

از نكات مهم ديگر جشنواره پانزدهم جدايي بخش موسيقي نواحي از آن بود كه به صورت مجزا براي اولين بار از 7 الي 12 آذرماه در كرمان برگزار شد.

جشنواره پانزدهم يك نكته ويژه و قابل ملاحظه ديگرداشت و آن بخش جديدي تحت عنوان بخش اركستر با سازبندي غربي و گروه كر بود كه در اين بخش علاوه بر حضور پر سابقه اركستر با سازهاي غربي / اركستر سمفونيك تهران به رهبري فريدون ناصري نام هاي درخشان ديگري هم حضور داشتند كه عبارتند از :
اركسترموسيقي ملي به رهبري فرهاد فخرالديني، اركستر موسقيي نوين به رهبري عليرضا مشايخي، اركستر سمفونيك و كر جوانان پارس يه رهبري ناصر نظر. ضمن انكه براي اولين بار طي 15 دوره برگزاري جشنواره جامعه مسيحيان به رهبري رزاميك اوهانيان و پيانو آرتين ميناسيان هم در جشنواره شركت كرده بودند.

در بخش بانوان جشنواره پانزدهم نيز 12 گروه موسيقي شامل 102 نفر به اجراي برنامه به مدت 10 شب با 18 اجرا در تالار فرهنگ پرداختند.

طي اين مدت 10 هزار نفر از برنامه هاي اين بخش استقبال كردند. در ميان شركت كنندگان اين بخش نام هاي چون پري زنگنه، پري ملكي، افليا پرتو شركت داشتند و اما ويژگي قابل درج در تاريخ چشنواره پانزدهم بخش بين الملل آن است كه براي اولين بار جشنواره را به لقب بين المللي مفتخر كرد.

و اين اتفاق پس از پيشنهاد جهاني "سيدمحمد خاتمي" مبني بر گفت و گوي تمدن ها رخ مي داد و در واقع اين پيشنهاد براي تمامي امكاناتي كه براي ايرانيان جهان فراهم آورد اين امكان را براي برگزاركنندگان جشنواره فراهم داد تا از بخش موسيقي ملل مسلمان پرتابي بلند به بخش موسيقي تمدنها داشته باشد.

براي نخستين بار در جشنواره پانزدهم موسيقي فجر هيچ مبلغي به عنوان دستمزد و هزينه اجرا براي گروهها پرداخت نشد و براي اولين بار 10 كشور آنهم از كشورهاي صاحب تمدن و موسيقي در جشنواره شركت كردند.
نقطه عطف اين بخش حضور اركستر فلارمونيك ارمنستان با تعداد 181 نفر و رهبري "چكنواريان" و اجراي اپراي رستم و سهراب بود.

و اما كشورهاي شركت كننده در اين بخش عبارت بودند از ايتاليا، ارمنستان، اتريش، گرجستان، تاجكستان، فرانسه و ...

در ميان شركت كنندگان خارجي جشنواره پانزدهم گروههاي نظير گروه سارتن از فرانسه گروه گرجستان به رهبري "زينب مور جانا داره"، به همراه 30 نوجوان از شهر كوتايشي گروه "كربر" از آلمان، گروه "تريتون" از اتريش، و اركستر فيلارمونيك از ارمنستان شركت داشتند.

در بخش پژوهشي نيز كساني چون كامبيز روشن روان، سيمون آيوازيان، محمد رضا درويشي، مرحوم رضا سروستاني، داريوش طلايي و عليرضا مشايخي شركت كردند.
شنبه 23 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1818]