انديشه - ابن‌سينا و ابن‌رشد در اسپانيا

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: انديشه - ابن‌سينا و ابن‌رشد در اسپانيا
انديشه - ابن‌سينا و ابن‌رشد در اسپانيا

پژوهشگران ايراني و اسپانيايي در كنفرانس «بررسي انديشه‌هاي ابن‌سينا و ابن‌رشد» در دانشگاه كمپلوتنسه مادريد، جايگاه ابن‌سينا و ابن‌رشد در پيشبرد تفكر در جهان اسلام و نسبت فكري آنها را بررسي كردند. در اين نشست كه به رياست «خوان مارتوس»، رئيس دپارتمان اسلام و عرب دانشگاه كمپلوتنسه، برگزار شد، نخست سيداحمد‌رضا خضري، استاد دانشگاه تهران، مقاله خود را با عنوان «ابن سينا، پزشك يا فيلسوف» ارائه داد. وي در بخشي از سخنان خود ضمن اشاره به زندگي و زمانه ابن‌سينا و آثار و تأليفات او، گفت: «ابن‌سينا به‌رغم زندگي پر فرازونشيب و حوادث ناگوار فراوان، يكي از پركارترين نويسندگان تاريخ علم ايران به شمار مي‌رود. عامل اين موضوع آن است كه ابن‌سينا مانند دانشمندان سده‌هاي ميانه خود را به يك يا دو دانش محدود نكرد و با استفاده از هوش سرشار و دانش فراوان به خلق آثار و انتقال آموخته‌هاي خود پرداخت و به گونه‌اي شگفت‌آور آثار گوناگونش را در زمينه‌هاي پزشكي، فلسفه، منطق، اخلاق، عرفان، كلام، نجوم، موسيقي و رياضيات پديد آورد. با اين همه اشتهار ابن‌سينا بيشتر به سبب تأليف آثاري در دو دانش پزشكي و فلسفه است». خضري در ادامه با اشاره به جايگاه برجسته ابن‌سينا در دانش فلسفه و يك بعد مهم از زندگي وي با عنوان ابن سيناي فيلسوف گفت: «بي‌شك ابن‌سينا بزرگ‌ترين فيلسوف ايراني در جهان اسلام است و نظام فلسفي وي ژرف‌ترين و ماندني‌ترين تأثير را بر تفكر فلسفي در جهان اسلام و فلسفه اروپايي در سده‌هاي ميانه برجاي نهاده است». وي با بيان اينكه نظام فلسفي ابن‌سينا آميزه‌اي از اهم عناصر بنيادي فلسفه مشاء، شاخص‌ترين افكار ارسطو و فلاسفه نوافلاطوني از يك‌سو و جهان‌بيني اسلامي از ديگر سو است، تصريح كرد: «ابن‌سينا در تدوين و تنظيم نظام فلسفي خود به پيروي كوركورانه از افكار مشائين تن نداد و در بازخواني آن فلسفه كهن، نوآوري‌هاي فراواني از خود نشان داده است. وي نكات و جنبه‌هاي مبهم تفكر ارسطويي را روشن ساخته و بخش‌هاي مختصر آن را تبيين كرده و به سمت تاسيس انديشه‌اي نوين در فلسفه پيش رفته است». احمد احمدي، استاد دانشگاه تربيت مدرس، مقاله‌اش را با عنوان «عقل و حوزه فعاليت آن از ديدگاه ابن‌سينا و ابن‌رشد» ارائه داد و به بيان ديدگاه‌هاي اين دو فيلسوف در خصوص عقل پرداخت و گفت: «از نظر ابن‌سينا، عقل در مرحله دنياي حسي و محسوسات، مسائل و موضوعات را درك مي‌كند، اما در مرحله ماوراي محسوسات قادر به درك نيست، بنابراين اخباري را كه از غيب و از طريق پيامبران به ما مي‌رسد، درك نمي‌كند از نظر ابن‌سينا ما ناچاريم اخباري كه به وسيله پيامبران از دنياي غيب به ما مي‌رسد، بپذيريم زيرا گوينده آن پيامبر راستگو است». وي سپس گفت: «با اينكه ابن‌رشد فيلسوفي مشائي و پيرو ابن‌سيناست، اما از نظر تعريف عقل و مصاديق آن با ابن‌سينا اختلافاتي دارد و نظرات او را نمي‌پذيرد». وي در‌اين‌باره گفت: «به نظر مي‌رسد علت آنكه اين دو فيلسوف در تبيين قلمرو فعاليت عقل به بن‌بست رسيده و ناگزيرشده‌اند، مكاشفات عرفاني را يا مانند ابن‌رشد با ديده ترديد بنگرند يا مانند ابن‌سينا آنها را دربست بپذيرند و به منكران آنها هشدار دهند و نيز حقيقت وحي را از راه ايمان و نه عقل عادي قبول كنند، اين است كه نظريه خود را بر پايه‌هاي سستي استوار ساخته‌اند. از اين‌رو پيشنهاد ما اين است كه نخست عقل را درست تعريف كنيم و چگونگي پيدايش و حوزه فعاليتش را نشان دهيم، كليات و چگونگي پيدايش آنها را روشن‌سازيم و از آغاز محدوده حس و وراي حس را تعيين كنيم». احمدي در پايان افزود: «عقل آدميان همان فهم آنهاست، هرچند عقل معاني ديگري هم دارد كه مربوط به هستي‌شناسي است. داده‌ها و مصالح اين فهم، براي عموم و فيلسوفان از قلمرو حسي مي‌آيد و همه تحليل‌هاي آنها روي همين داده‌ها انجام مي‌گيرد. اما عارفان و پيامبران با حوزه فراحسي ارتباط مي‌يابند و حقايق ماورا را از آنجا مي‌گيرند. حواس ما، اعراض و اوصاف را مي‌يابند و چون هيچ عرض و وصفي جدا از معروض و موصوف خود نيست، پس يافت عرض و وصف، يافت معروض و موصوف است و بر اين اساس، بحث هيولا و صورت به عنوان دو جوهر يا جدايي فنومن از نومن در منظر كانت، از اساس ناصواب است. براي تصديق به اخبار عارفان و پيامبران، به تأويل گفته آنان جز در موارد اندك نيازي نيست و تنها صدق آورنده پيام كافي است». رامون گررو، استاد دپارتمان فلسفه دانشگاه كمپلوتنسه، طي سخناني با عنوان «رسايل عشق در انديشه‌هاي ابن‌سينا»، به بررسي مفهوم عشق نزد ابن سينا و نيز توضيح و تبيين برخي آثار او در ارتباط با عشق پرداخت. گررو اظهار داشت: «ابن‌سينا در آثارش از عشق، نه‌تنها به عنوان مفهومي انتزاعي، بلكه به عنوان روشي در آراي علمي و فلسفي و حتي در پزشكي استفاده مي‌كند و عشق چه در بيان مادي و چه در مفهوم معنوي از كاركرد وسيعي نزد او برخوردار است». خوان مارتوس نيز با ارائه مقاله‌اي با عنوان «ابن‌سينا و ابن‌رشد درمطالعات درسي دانشگاهي» به معرفي مهم‌ترين نسخه‌هاي موجود از آثار ابن‌سينا و ابن‌رشد در اسپانيا پرداخت. كنفرانس «بررسي انديشه‌هاي ابن‌سينا و ابن‌رشد» از سوي رايزني فرهنگي ايران با همكاري دپارتمان مطالعات عرب و اسلام دانشگاه كمپلوتنسه و خانه آسيا، با حضور ده‌ها نفر از استادان، دانشجويان و علاقه‌مندان فرهنگ و تمدن ايران و اسلام، 14 آذرماه در دانشگاه كمپلوتنسه مادريد برگزار شد.
دوشنبه 18 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 290]