خانواده تمساح ها Crocodyliae family

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: نام علمی : Crocodyluc Palustris
نام انگلیسی: persian crocodile
نام فارسی: تمساح پوزه کوتاه ایرانی (گاندو)

خزندگان از جمله جانوران ارزشمندي هستند كه نقش مهمي را در تعادل چرخه طبيعت به عهده دارند. از ميان حدود 200 گونه خزنده كه در كشورمان شناسايي شده گونه كروكوديل از ارزش خاصي برخوردار است.
راسته كروكوديل.سانان (Crocodylia) در ايران تنها داراي يك خانواده به نام كروكوديليا (Crocodyliae) و يك گونه تمساح پوزه كوتاه ايراني يا تمساح تالابي (Crocodyluc Palustris) مي.باشد. اهميت اين گونه منحصر به فرد از آن جهت است كه تنها زيستگاه آن محدود به منطقه جنوب شرقي بلوچستان مي.شود و چون اهالي محل نام «گاندو» را براي اين حيوان برگزيده.اند، سازمان حفاظت محيط زيست جهت حراست و مراقبت از زيستگاه.هاي طبيعي آن، مناطق فوق را تحت عنوان «منطقه حفاظت شده گاندو» تحت مديريت خود دارد. وسعت اين منطقه بر اساس جديدترين اطلاعات ماهواره.اي بالغ بر 465 هكتار بوده و داراي رودخانه.هاي مهمي همچون سرباز، باهوكلات و كلاجو مي.باشد. در اين روخانه.ها بركه.هايي وجود دارد كه هر كدام توسط يك يا چند تمساح اشغال شده و با توجه به موقعيت آن، اسم خاصي دارد. معروف.ترين بركه.هاي موجود در منطقه عبارت.اند از:
بركه فيروزآباد، بركه آزادي، بركه درگس، بركه كهير برز، بركه هوت كت، بركه شير.گواز، بركه باهو كلات، بركه پير سهراب، بركه زير سد پيشين، بركه جنگل، بركه پلنگي و ... و درياچه سد پيشين. بسياري از گودال.هاي آب كه اهالي روستايي به نام «هوتك» مي.گويند. در خلال سال.هاي 77 تا 83 به دليل بحران.هاي خشك.سالي، خشك شد و منجر به مرگ و مير تعدادي از اين جانوران ارزشمند گرديد به طوري كه مامورين محيط زيست مجبور به زنده.گيري و انتقال تعدادي از آنها به مكان.هاي مناسب شدند. بر اساس سرشماري كه در سال 82 انجام گرديد. تعداد كروكوديل.هاي ايراني را نزديك به 300 عدد تخمين زده.اند كه پر تراكم.ترين بخش، منطقه پيشين و جكي.گور بوده كه در درياچه سد پيشين نزديك به 100 عدد مشاهده شده است.
به هر حال آنچه كه داراي اهميت مي.باشد آن است كه اتحاديه بين.المللي حفاظت از طبيعت و منابع طبيعي اين گونه را به لحاظ ارزش و تعداد نادرشان در آخرين طبقه.بندي خود در سال 2005 جزو گونه.هاي آسيب.پذير اعلام نموده است. البته اين گونه به جز در جنوب شرقي ايران در كشورهاي نپال، پاكستان، هندوستان، بنگلادش، سريلانكا و احتمالاً بخش.هايي از چين نيز وجود دارد كه بيشترين تعداد آن از شبه قاره هند گزارش شده است. (شكل 1).

زيستگاه طبيعي
در نواحي رودخانه.اي به ويژه در بركه.هايي كه آب آن عميق.تر باشد. تا كنون شواهدي مبني بر زيست كروكوديل ايران در آب.هاي شور به دست نيامده است.

تغذيه
اغلب شب.ها به شكار مي.پردازد و شب.ها در اطراف رودخانه به منظور تهيه غذا جستجو مي.كند، از ماهي.ها، پرندگان و پستانداران اطراف رودخانه تغذيه مي.كند. البته گه.گاهي به دام.ها، سگ.هاي گله و حتي انسان نيز گريزي مي.زند. چند سال پيش كشته شدن يك كودك 6 ساله توسط تمساح در ايران گزارش شده است و بر خلاف جثه.اش به غذاي زيادي احتياج ندارد، شايد در روز به 500 گرم گوشت نيز قناعت مي.نمايد. شكار را بعد از گرفتن به طور كامل با آرواره.هاي قوي مي.فشارد و سپس آن را كاملاً به داخل آب مي.برد يا اين كه آن را در جوار رودخانه يا بركه مخفي مي.كند.

جفت.گيري و زاد و ولد
تمساح ايراني معمولاً بين 5 تا 10 سالگي بالغ مي.شود، اما تعداد محدودي از آنها به سن بلوغ مي.رسند. پرندگان شغال.ها، روباه.ها بزرگ.ترين آفات بچه.هاي تمساح هستند. در شروع فصل بارندگي تمساح ماده هنگام شب در حاشيه شني رودخانه گودالي به عمق تقريبي نيم متر حفر مي.نمايد و در آن 20 تا 60 تخم مي.گذارد و روي آن را با شن مي.پوشاند. هر تخم در حدود 5/6 سانتيمتر طول و 4 سانتيمتر عرض دارد. تمساح اين حفره را معمولاً هم سطح بالاترين ميزان قابل پيش.بيني آب رودخانه حفر مي.كند. پس از تخم.گذاري، كروكوديل ماده اغلب اوقات خود را براي حفاظت از تخم.ها در اطراف اين حفره مي.گذارند. پس از حدود 60 روز كه زمان از تخم بيرون آمدن نوزادان است، مادر براي اين كه احتمالاً شن.هاي روي تخم.ها براي آنها سخت و سنگين نباشد به كمك آنها مي.شتابد. لازم به توضيح است كه اين گونه تنها خزنده ايراني است كه تا اين اندازه از نوزادان خود مراقبت به عمل مي.آورد.

ظاهر كلي
توله با طولي برابر 20 تا 25 سانتيمتر به دنيا مي.آيد. آنها به رنگ زيتوني و با نوارهاي تيره بر روي دمشان و نقاط تيره رنگ در طول دو طرف بدنشان ديده مي.شوند. در حين رشد به تدريج اين علائم محو مي.گردد. كروكوديل.هاي مسن.تر به رنگ قهوه.اي روشن با علائم تيره پراكنده.اي بر بدنشان هستند. در آرواره بالا 19 دندان و در آرواره پايين 15 دندان دارند (در مجموع 68 عدد مي.باشد). چهارمين دندان آرواره پايين بزرگ.تر از باقي است، كه در يك حفره در بالاي فك جاي مي.گيرد. ساختمان دندان گاندو براي جويدن مناسب نيست، اما شيره گوارشي آنها اسيد فراوان دارد كه مي.تواند در عرض چند دقيقه هر چيزي را آب نمايد. سوراخ چشم او مانند گربه بيضي شكل است و عمودي كه نشان.دهنده سازش او با طبيعت يك روكش بي.رنگ (پلك سوم) جهت زير آب، و مجهز به دانه.هي نورافشان جهت شكار در شب. در سوراخ بيني ماهيچه.اي وجود دارد كه آن را در زير آب محافظت مي.نمايد. گوش او به صورت شكاف باريك در عقب چشم واقع شده و پوسته.اي متحرك جهت محافظت از آن در زير آب دارد.
در قسمت پشت او 4 يا 6 رديف صفحه استخواني قرار دارد كه در هر رديف بين 16 تا 18 استخوان صفحه غضروفي و محكمي را ايجاد نموده.اند و همچون زرهي (پشت او را از شانه تا كمر) مي.پوشانند. قسمت زيرينه تمساح، پوشيده از فلس.هاي غضروفي ريز هستند.
در حدود نيمي از كل بدن كروكوديل را دم قوي اين حيوان تشكيل مي.دهد. دم مانند سكان كشتي پهن و انتهاي آن را صفحات دندانه.دار استخواني فرا گرفته است (33 قطعه) همچنين زاييده.اي نيز در جلوي آن قرار دارد كه به جلو بردن او در آب كمك مي.كند. دست و پا بسيار كوتاه است. 5 انگشت در هر دست و 4 انگشت در هر پا كه با پرده نازكي نيز پوشيده شده است. تمساح پوزه كوتاه ايراني از نظر اندازه و قد يك تمساح با جثه متوسط است. اين كروكوديل مي.تواند با طول 4 متر نيز رشد كند اما در محل، تمساح.هاي 3 متري نيز ندرتاً ممكن است ديده شوند. بزرگ.ترين گاندو كه تا كنون مشاهده شده حدود 6/3 متر بوده است و در منطقه.اي به نام كافه يوسف در نزديكي گرم بيت ديده شده.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 273]