6 یادگاری بزرگ چارلز دیکنز برای ما!

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

اگر چارلز دیکنز را «کاشف کریسمس» بدانیم اغراق نکرده.ایم. فارغ از در نظر گرفتن جنبه مذهبی آیین کریسمس، مراسمی که امروزه ما از کریسمس سراغ داریم ساخته و پرداخته ذهن چارلز دیکنز است....

یادگاری.های دیکنزی
6 كتابی كه ماندگار مانده.اند!
بدون شک، چارلز دیکنز یکی از نویسندگان مهم و تاثیرگذار قرن نوزدهم است. اما تاثیرگذاری شخصیت دیکنز مرزهای ادبیات را پشت.سر گذاشته و وارد فرهنگ مردم جهان امروز شده است، تا جایی که خیلی از مفاهیم و عقاید قرن بیستمی..مان را مرهون او هستیم. با نزدیک شدن تولد دویست سالگی چارلز دیکنز، بررسی کرده.ایم او به جز «آرزوهای بزرگ»، «دیوید کاپرفیلد»، «الیور تویست» و دیگر نوشته.هایش چه هدیه.های بزرگ دیگری برای ما یادگار گذاشته است:

کریسمس
اگر چارلز دیکنز را «کاشف کریسمس» بدانیم اغراق نکرده.ایم. فارغ از در نظر گرفتن جنبه مذهبی آیین کریسمس، مراسمی که امروزه ما از کریسمس سراغ داریم ساخته و پرداخته ذهن چارلز دیکنز است. به گفته «لی.هانت» - نویسنده و منتقد ادبی – اوایل قرن نوزدهم هیچ کس اسمی از کریسمس نمی.آورد. عمق این بی.توجهی تا جایی است که گفته می.شود جلسات هفتگی باشگاه کارلتون که در آن زمان مسئولیت ریاست حزب محافظه کار انگلیس را بر عهده داشت دقیقا در روز کریسمس برگزار می.شد و حتی به تعویق نمی.افتاد.

با اینکه عده.ای معتقدند «پرنس آلبرت» ایده درخت کریسمس را برای اولین بار معرفی کرد اما عده زیادتری معتقدند توصیفات دقیق دیکنز از آیین.های کریسمس در کتاب.هایش الهام بخش نسل.های بعدی در برگزاری مراسم باشکوه کریسمس شده است. ایده کریسمس برفی یا به اصطلاح خودشان کریسمس سفید هم برای اولین بار توسط چارلز دیکنز مطرح شد. او در رمان «سرود کریسمس» طوری کریسمس را با چاشنی مناظر زیبای برفی توصیف کرده بود که همه وسوسه شدند کریسمس را با طعم برف تجربه کنند. «پیتر آکروید» در کتابی که پیرامون زندگینامه دیکنز نوشته، به موضوع جالبی اشاره کرده است: «بررسی.های زمانی-تاریخی نشان می.دهد چارلز دیکنز در هشت سال اول زندگی اش، کریسمسی برفی را به چشم دیده است. میزان بارش برف در آن سال.ها آنقدر زیاد بوده که همه جا واقعا سفید پوش می.شده است» شاید جمله «چسترتون» - دیکنزشناس – درباره اثرگذاری دیکنز بر باورهای کریسمسی ما بهترین جمع.بندی این بخش باشد. «کریسمس.های دیکنز، چه اسکروچ را متحول کرده باشد، چه نه؛ قطعا ما را متحول کرده است». اسکروچ، اردک خسیس و پول پرست «آواز کریسمس» را یادتان هست؟

فقر
دیکنز یکی از اولین نویسندگانی بود که موقع نوشتن داستان.هایش به فکر افراد فقیر هم بود؛ شاید به همین دلیل بود که او توانست توصیفگر دقیق فقری باشد که در لندن در دوره ویکتوریایی موج می.زد. خود دیکنز از خانواده.ای بی.پول برخاسته بود. پدرش شم اقتصادی خوبی نداشت و شش ماه از دوازده ماه سال را به خاطر بدهی.هایش زندانی بود! دیکنز وقتی کودک بود به شدت کار می.کرد و تصاویری که از کار کردن کودکان و سوپ.های آبکی در رمان.های او دیده.ایم چندان زاده تخیل دیکنز نبوده است.

دیکنز پس از اینکه دیکنز شد اصطلاح «پارتی بازی» را جا انداخت که اشاره به سلطه اشراف بر قشر کم در آمد یا رابطه مداری به جای ضابطه مداری داشت. اما حالا کار به جایی رسیده است که هر کس می.خواهد درباره فقر صحبت کند اصطلاح «فقر دیکنزی» را برای توصیفش به کار می.برد. البته «بنجامین دزرائیلی» -نویسنده- هم در کتاب.هایش اوضاع نابسامان لندن را به تصویر کشیده اما دیکنز همچنان یکه.تاز این عرصه است.

کمدی مدرن
دیکنز علاوه بر اینکه قصه نویس خوبی بود، داستانگوی فوق.العاده.ای هم بود. او عادت داشت داستان.هایش را با طنز و جذبه فوق.العاده.ای بازی و روایت کند. شخصیت.ها مال خود دیکنز بودند و او زبانشان را خوب بلد بود. پروفسور جان مولان از دانشگاه لندن می.گوید خیلی موقع.ها اگر ما بخواهیم برش.هایی از داستان.های دیکنز که آن زمان.ها خیلی خنده.دار به نظر می.رسیده روایت کنیم به هیچ وجه بامزه نخواهد بود. اما نکته جالب دقیقا همین جاست. جادوی دیکنز این است که با رمان.های ظاهرا ساده اش، ابعاد گسترده طنزی که در کلام مردم جاری است را برای همه ملموس.تر می.کند. عده زیادی بر این باورند که کمدین.های امروزی، از نسل.های بعدی دیکنز هستند. آرماندو لانوچی – نویسنده و کمدین – می.گوید: «نثر دیکنز به گونه.ای است که ما فکر می.کنیم با یک رمان نویس جدی ویکتوریایی مواجهیم. اما در واقعیت اینگونه نیست. او یکی از بهترین طنزپردازانی است که تا به حال زندگی کرده است. نوشته.های او معیار سنجش کیفیت نوشته.های طنز مدرن است و طنز نویس.های امروزی واقعا مدیون او هستند. دیالوگ.های دیکنز ریتم دارند و در عین عامیانه بودن، سطحی نیستند.»

سینما
تعداد اقتباس.های ادبی از آثار چارلز دیکنز آنقدر زیاد است که تقریبا همه بازیگران حرفه.ای و غیرحرفه.ای سینما حداقل در یکی از اقتباس.های ادبی دیکنزی بازی کرده.اند. با این حال، سرگئی آینزستاین – کارگردان و نظریه پرداز روسی – می.گوید «خیلی از ویژگی.های سینما که امروزه مورد استفاده قرار می.گیرد تحت تاثیر دیدگاه.های خاص دیکنز به وجود آمده است.» او تدوین موازی را یکی از اکتشافات دیکنز می.داند. (تدوین موازی به معنای روایت همزمان دو قصه و سپس پایان دادن هر دو با یک کلوزآپ است).

از طرفی دیگر پروفسور گرام اسمیث – نویسنده کتاب دیکنز و رویای سینما – مدعی است اگرچه نمی.توان نقش کلیدی او در پیشرفت سینما را نادیده گرفت اما این نظریه که دیکنز، خالق سینماست فاقد اعتبار است و قابل قبول نیست. «هنگامی که سینما روی کار آمد، نوشته.های دیکنز خوراک سینمایی مفیدی برای تهیه آثار سینمایی فراهم کرد.» طبق آمار، حدود 100 نسخه مختلف از اقتباس.های سینمایی دیکنزی فقط به صورت فیلم صامت وجود دارد و البته این آمار، روز به روز در حال افزایش است. یکی از دلایل این اتفاق، نثر تصویری دیکنز و توصیف.های دقیق وی از مکان.ها و اتفاقات است. پروفسور تئودور.هاوت از دانشگاه کنتاکی معتقد است تاثیرگذاری دیکنز بر سینما، چیزی بیش از اقتباس.های سینمایی است. او ارائه مضامین نو و تکنیک.های جدید و امروزی.تر را هدیه بزرگ دیکنز به سینما می.داند.

اسامی با مسما
شخصیت پردازی دیکنز و نامگذاری هنرمندانه کاراکترها یکی از بزرگ.ترین دستاوردهای دیکنز است. فرهنگ لغت شخصیت.های ادبی بریتانیا، 989 اسم را فهرست کرده که دیکنز از روزهای اول نوشتن به.عنوان خبرنگار تا آخرین روزهای دست به قلم بودن به.عنوان رمان.نویس مورد استفاده قرار داده است. پیش از دوره دیکنز، شخصیت.ها گهگاه اسامی نمادین داشتند اما او تصمیم گرفت طرحی نو در انداخته و اسامی شخصیت.ها را به گونه.ای انتخاب کند که بیانگر منش و خلق و خوی آن.ها نیز باشد. علت نامگذاری بعضی از شخصیت.ها مشخص است و پاره.ای دیگر نیاز به توضیح دارد. شاید یکی از این شخصیت.ها «مگ ویچ» رمان «آرزوهای بزرگ» باشد.

او همان دزدی است که اوایل داستان پیپ کوچک به او کمک کرده و با پیشرفت سیر روایی داستان متوجه می.شویم او پدرخوانده پیپ – شخصیت اصلی آرزوهای بزرگ- شده است. نام «مگ ویچ» تعابیر متفاوتی دارد. از اشاره نمادین به دزدی تا تلمیح تاریخی به یکی از شخصیت.های انجیل، مردان عاقل. نویسندگان نام آشنای زیادی پس از چارلز دیکنز از این تکنیک استفاده کردند؛ افرادی چون جیمز جویس، تامس پینچن، مارتین امیس و اف اسکات فیتزجرالد. بعضی از شخصیت.های دیکنز آنقدر معروف هستند که کاملا جزئی از زبان شده.اند و نیازی به معرفی ندارند. مثلا همه می.دانند وقتی از اسکروچ می.گوییم از انسان.های خسیس و ناخن خشک حرف می.زنیم.

دیدگاه ما به قانون
بهترین مثال برای این نکته، داستان «خانه غم.زده» است. اتفاقات این رمان قبل از دهه هفتاد و پیش از اصلاحات انجام شده روی قوانین رخ داده و ضمن روایت داستان، قشر وکلا را شدیدا مورد انتقاد خود قرار می.دهد. هیچ بعید نیست بی.اعتمادی بیش از یک چهارم مردم انگلیس به وکلا، ریشه در این رمان و شخصیت.هایش داشته باشد. زاخاری چافی جونیور در نقدی برای ماهنامه حقوق دانشگاه.هاروارد نوشته بود تنها دو کتاب غیردرسی است که دانشجویان حقوق باید آن را حتما بخوانند. «آقای پیک ویک» و «خانه غم.زده» که هر دو را دیکنز نوشته است. حتی یک وکیل آموزش دیده هم از حجم جزئیات قانونی مطرح شده در نوشته.های دیکنز متعجب می.شود و این نکته، نشان.دهنده سطح بالای دانش دیکنز و علت ماندگاری آثار اوست. سر ویلیام هولدز ورث – مورخ – در کنفرانسی پیرامون اهمیت چارلز دیکنز گفته بود: «رویکرد متفاوت و همه جانبه دیکنز به قانون و وکلا از مواردی است که نه فقط در دوران خویش، که در عصر حاضر نیز مایه افتخار ماست. اما سوالی که مطرح می.شود این است چه مقدار از مسائلی که دغدغه ذهنی دیکنز بوده، همچنان پابرجاست؟»

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 611]