واضح آرشیو وب فارسی:ابتکار: وضعيت «آواز گنجشك ها» در ميان بهترين فيلم هاي غيرانگليسي زبان اسكار; «ناجي» نمي تواند منجي «مجيدي» بشود
فيلم سينمايي «آواز گنجشك ها» آخرين ساخته «مجيد مجيدي» كارگردان نام آشناي سينماي ايران، پس از موفقيت هاي مختلف داخلي و خارجي، در حالي بعنوان نماينده ايران به هشتادو يكمين دوره جايزه اسكار معرفي شده كه حتي مخالفان آن نيز انتخاب اين فيلم را در ميان ديگر فيلم هاي ايراني حال حاضر، بهترين انتخاب ممكن مي دانند، اما با اين حال به نظر مي رسد كه ستايش منتقدان ايراني و اروپايي از «آواز گنجشك ها»، موفقيت فيلم در جشنواره هاي اروپايي و توجه به بازي «رضا ناجي»، بازيگر محبوب «مجيدي» در اين سال ها، گرچه اين كارگردان را در شرايط حرفه اي مناسب قرار داده است، اما نمي تواند ضامن موفقيت او در اسكار، با همه ويژگي هاي منحصربفردش باشد، چراكه «آواز گنجشك ها» امتيازهايي دارد كه براي اسكار جذاب نيست.
مجيدي پس از فيلم بسيار موفق «بچه هاي آسمان» كه ايران را تا مرز اسكار بهترين فيلم غير انگليسي زبان هم برد، همان نگاه را ادامه داده و جهان بيني اش تغيير نكرده است. اين جهان بيني كه براي دوستداران سينماي او محترم و از نظر منتقدان پاشنه آشيل فيلم هايش است، ساده زيستي را ستايش مي كند. در اين نگاه طبقه فرودست بي آلايش و علايقش صادقانه است. قهرمانان فيلم هاي مجيدي در «باران» و «آواز گنجشك ها» آدم هايي ساده و بي چيز هستند كه مي كوشند ديگران را در سفره خالي شان سهيم كنند. مجيدي در «بچه هاي آسمان» هم اين جهان بيني را داشت اما اين نگاه ديگر براي مخاطب غربي تازگي ندارد. جايزه هايي هم كه نصيب «آواز گنجشك ها» در عرصه بين المللي شده بيشتر به بازيگر فيلم رسيده و دست فيلمساز در اين زمينه خالي است. مخاطب غربي بازي «ناجي» را مي پسندد، چون نمي داند او در واقع خود را بازي مي كند و كريم فاصله اي زياد از او ندارد كه بازي در اين نقش چالشي جدي براي بازيگر باشد. اما مجيدي در آوردگاه اسكار نمي تواند به اتكاي درخشش «ناجي» و حضور شيرين او در اين نقش به موفقيت برسد.
فيلم مستقل داوري مي شود، هر چند حضور پخش كننده معتبر خارجي و جوايز جشنواره هاي بين المللي موقعيت «آواز گنجشك ها» را نسبت به ديگر ساخته هاي مجيدي بهتر و بخت او را براي راهيابي به فهرست نهايي بيشتر مي كند، اما آكادمي قواعد خاص خود را دارد. به نظر نمي رسد اعضاي آكادمي با ديدن نماهايي كه «تورج منصوري» با چيره دستي از بالا فيلمبرداري كرده و قرار است جلوه بصري متفاوت به فيلم بدهند، مانند اغلب هواداران وطني ذوق زده شوند. تكنيك «آواز گنجشك ها» آن چيزي نيست كه آكادمي از سينماي آسيا و ايران انتظار دارد، ضمن اينكه در مقايسه با ساير رقبا تكنيك «آواز گنجشك ها» امتيازي تعيين كننده نيست.
مضمون فيلم يك دهه قبل مي توانست مخاطب غربي را تحت تاثير بدهد. اما بدويت موجود در «آواز گنجشك ها» تازگي ندارد و فيلم تصويري سياه و منفي از جامعه ايراني ارائه نمي دهد كه از اين نظر مخاطب خارجي دوستداران چنين فيلم هايي را راضي كند و به تصويري كه از جامعه بدوي و درگير فقر و جهل ايراني دارند مهر تاييد بزند.
سرگشتگي روستايي ساده دل در كلانشهري پرتزوير براي اعضاي آكادمي چه مفهومي دارد و مخاطب غربي با چه بخشي از اين دنيا كه مجيدي مقابل چشمش قرار مي دهد همراه مي شود؟ فيلم نمي تواند همدلي و تحسين اسكار را برانگيزد. همانطور كه اعضاي آكادمي پارسال امتيازها و جوايز فيلم ستايش شده «چهارماه و سه هفته و دو روز» را ناديده گرفتند و اسكار را به فيلمي ديگر دادند. فيلم لايه هاي عميق ندارد كه براي مخاطب غربي جذاب باشد. «زندگي ديگران» كه سال 2007 اسكار بهترين فيلم خارجي را برد، گرچه قصه اي را روايت مي كند كه در آلمان مي گذرد، اما موضوع آن جهاني است و رنگ كهنگي نمي گيرد. قصه فيلم درباره همه جوامع بسته اي است كه منزلت انسان و شان هنرمند را ناديده مي گيرند. مضمون انساني از نظر مخاطب غربي و ايراني تفاوت دارد و اين موضوع مي تواند معادله ها را بر هم بزند. «درياي درون» هم كه اسكار برده مضموني انساني دارد، اما نگاه فيلمساز غربي با مجيدي كه نماينده يك جهان بيني خاص است تفاوت دارد. نگاه فيلمساز غربي در ستايش انسان، اما نگاه مجيدي در ستايش عظمت هستي و دل سپردن به تقدير است.
گرچه بردن اسكار بهترين فيلم غيرانگليسي زبان مي تواند خوني تازه در پيكر نحيف سينماي ايران به جريان بيندازد و علاقه مندان را خوشحال كند، اما «آواز گنجشك ها» فيلمي نيست كه طلسم ناكامي سينماي ايران را در اين عرصه بشكند. بعيد به نظر مي رسد «رضا ناجي» اين بار هم نجات دهنده فيلم «مجيدي» و سينماي ايران باشد. «اسكار» بازي ديگري است و «ناجي» قهرمان اين بازي نيست.
دوشنبه 11 آذر 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ابتکار]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 66]