سردار جنگل؛ تاريخ سازي كه به اندازه بزرگي اش مورد توجه قرار نگرفت

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: سردار جنگل؛ تاريخ سازي كه به اندازه بزرگي اش مورد توجه قرار نگرفت
رشت - خبرگزاري مهر: به رغم اينكه سرگذشت تاريخي سردار جنگل در متون و دايره المعارفهاي بزرگ ثبت شده ولي ميرزا كوچك خان همچنان از شخصيتهاي مظلوم گيلان است.

به گزارش خبرنگار مهر در رشت، يازدهم آذر ياد آور روزيست كه دلاورمردي و شجاعت مردمان گيلان زمين را با تاريخ اين خطه از سرزمين شمال پيوند زد و برگي زرين بر تاريخ آزاديخواهي و استبداد ستيزي مردم ايران اسلامي افزود.

روزي كه سردار نهضت جنگل به رغم تلاشهاي وافر براي ايستادگي مقابل ظلم و ستم حكام وقت در محاصره بوران سخت زمستان قرار گرفت و پيكر نيمه جان وي به دست عمال خود فروخته افتاد و بدين ترتيب ميرزاي جنگلي سر در راه آرمانهاي پاك نهضت خويش فدا كرد.

سالگرد شهادت سردار جنگل سمبليك و تكراري شده است

در گيلان سالگرد شهادت ميرزا كوچك خان سمبليك و تكراري شده است اغلب جلسه اي برگزار و حرفهايي هم زده مي شود ولي از اين رهگذر چيزي عايد نسل جوان نمي شود.

همچنين متون قوي و زيادي راجع به كوچك جنگلي در كشور به جز سه تا چهار كتاب نظير؛ "كتاب سردار جنگل" نوشته ابراهيم فخرايي، "خاطرات صادق كوچك پور"، "كتاب رابطه انقلاب شوروي با نهضت جنگل" و "كتاب اسناد وزارت خارجه انگليس در زمينه نهضت جنگل و ميرزا كوچك" وجود ندارد.

بزرگان و محققان در گيلان نسبت به نهضت جنگل كوتاهي كرده اند

به هر تقدير متفكرين، بزرگان و محققين در استان نسبت به نهضت جنگل كوتاهي كرده اند زيرا اين قشر مي توانست در زمينه نهضت جنگل بنويسد، اسناد موجود را ببيند و خاطرات آناني كه زنده بودند جمع آوري كند كه متاسفانه اين اتفاق نيفتاده است.

اين بي توجهي در حاليست كه در سالهايي كه كسي جرات نفس كشيدن درايران نداشت و حتي دولت منحل شده بود وهمچنين سه كشور از سه ناحيه يعني روسها از شمال، عثمانيها از غرب و انگليسيها از جنوب به ايران حمله كرده و از سويي در يك اقدام سنتي ستون پنجم در داخل در بخشهاي حساس ايران متمركز شده بود در چنين فضايي نهضت جنگل شكل گرفت و ميرزا قيام كرد.

در اين دوران كه همه وحشت و سكوت كرده و هيئت دولت فراري در كرمانشاه دولت تشكيل مي دهد يعني در دوره اي كه همه تصور مي كردند كه ديگر همه چيز تمام است در اين شرايط ميرزا قيام و فضاي كشور را عوض مي كند.

نهضت جنگل در دوره اي شكل گرفت كه عقل و جوانمردي تعطيل بود

دوراني كه عقل و جوانمردي تعطيل بود، ميرزا، نهضت اسلامي جنگل را شكل داد در اين عصر ميرزا با سه شعار اساسي "حفظ استقلال ايران"، "برقراي عدالت"، "مبازه با استعمار خارجي و استبداد داخلي" كه در واقع سه مشكل بسيار مهم آن مقطع تاريخ ايران بود پا به عرصه كارزار گذاشت.

ايران با بودن در سيطره سه قدرت استعماري بدترين وضع زندگي از لحاظ بي عدالتي محض، فقر و گرسنگي را داشت و با حكومت ديكتاتوري و استبدادي مواجه بود.

جمعي از صاحبنظران براين باورند، اگر قرار باشد نهضت جنگل و شخصيت ميرزا به خوبي درك شود بايد فضاي جهان و وضعيت ساختاري ايران در آن دوره را به خوبي شناخته تا تحليل درستي ارائه شود.

ايران با تمام اركانش در اين دوره استقلال خود را مديون ميرزاست چون بسياري از جريانهاي سياسي اين دوره در خواب بودند به تبع قيام ميرزا در گيلان "شيخ محمد خياباني" در تبريز و "تنگستاني ها" در جنوب قيام كردند.

به هرحال نهضت جنگل يكي از فصول پرافتخار تاريخ ايران است ميرزا كوچك جنگلي در راه آزادي و استقلال ايران شهيد شد او حتي حاضر نشد پيشنهاد انگليسيها را براي سلطنت بپذيرد.

اساس نهضت جنگل بر مبناي عدالتخواهي استوار بود

اساس نهضت جنگل بر ايرانيت و اسلاميت بر مبناي عدالتخواهي استوار بود، ميرزا كوچك و يارانش در تمام مكاتبات، سخنراني ها و اقدامات سياسي خود هميشه خواستار آزادي و استقلال ايران بوده اند، ميرزا در پي تشكيل يك دولت مردمي در ايران بود و مي خواست كه نمايندگان ملت ايران، نوع حكومت را تعيين كنند.

با مطالعه روزنامه جنگل مشخص مي شود كه نهضت جنگل از آنجا كه ملت ايران، ملتي مسلمان است پايبندي خود را نسبت به اسلام هميشه مورد تائيد قرار مي داد براي نهضت جنگل، استقلال ايران در هر مرحله مقدم بر هر نظر ديگري قرار داشت.

با اين وجود نهضت جنگل، از معدود نهضت هايي است كه تمام اقشار جامعه گيلان در آن مشاركت داشتند اين نهضت بر زندگي اجتماعي، تفكر، انديشه و ادبيات مردمان آن ديار تاثيرات مادي و معنوي عميقي برجاي گذاشت.

با وجود اين، ميرزاكوچك خان جنگلي -پيشواي نهضت جنگل- را نبايد تنها متعلق به گيلان دانست زيرا او از انقلابيون، روحانيون، روشنفكران و آزاديخواهاني بود كه به استقلال ايران مي انديشيد و در پي كسب منفعت شخصي نبود و هنگامي كه انگليسيها به وي پيشنهاد سلطنت دادند آن را نپذيرفت.

نهضت جنگل به رغم ماهيت سياسي داراي ماهيتي اجتماعي بود

همچنين نهضت جنگل، علاوه بر بازتاب سياسي و اجتماعي در زمينه فرهنگي نيز بسيار فعال و راهگشا بود به عنوان نمونه به پيشنهاد و تشويق ميرزا كوچك خان در مناطق تحت نفوذ جنگلي ها، مدارس متعددي براي باسواد كردن روستايي زادگان تاسيس شده بود همچنين كوچك خان براي روستايي زادگاني كه از مناطق دور جهت تحصيل مي آمدند، مدارس شبانه روزي را توصيه مي كرد.

در مرامنامه نهضت جنگل ماده ۱۶ آمده است: "تعليمات ابتدايي براي كليه اطفال مجاني و اجباري است" و در ماده ۱۷ نيز تصريح شده است: "تحصيلات متوسطه و عاليه براي اطفالي كه استعداد داشته باشند مجاني و حتمي است".

از ديگر فعاليت هاي فرهنگي نهضت جنگل تاسيس "روزنامه جنگل" بود روزنامه جنگل نه تنها ارگان اين نهضت به حساب مي آمد بلكه مروج و مبلغ هنر و ادبيات گيلان و نيز كشور بود.

اشعار روزنامه جنگل، مضامين سياسي و اجتماعي داشت و استقلال طلبي، نوآوري، نوانديشي، آزاديخواهي و مبارزه با استعمار را تبليغ مي كرد.

به هر حال داستان ميرزا كوچك خان يك واقعه عبرت آموز و راهگشاست زيرا بسياري از وقايع تاريخ تكرار مي شود و مقاومت اين افراد بايد چراغ راه آيندگان قرار گيرد و در اين مسير بايد نسل جديد جامعه از مبارزات و ميهن پرستي اين افراد درس بگيرد.
دوشنبه 11 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 115]