ابوالحسن صدیقی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: ابوالحسن صدیقی

ابوالحسنخان صدیقی، (۱۲۷۳ - ۱۳۷۴) نقاش و مجسمهساز برجستهٔ ایرانی و از شاگردان کمالالملک بود. مجسمه فردوسی در میدان فردوسی و مجسمه خیام در پارک لاله تهران و مجسمه نادرشاه افشار در مشهد و طرح چهره ابوعلی سینا از کارهای برجستهٔ او هستند.

زندگی
ابوالحسنخان صدیقی در سال ۱۲۷۳[۱] خورشیدی در محلهٔ عودلاجان تهران به دنیا آمد.[۲] پدرش میرزا باقرخان صدیقالدوله از اهالی نور مازندران بود اما سالها قبل از تولد ابوالحسن به تهران آمده بودند و ساکن عودلاجان شده بودند که آن زمان از محلات اعیاننشین پایتخت محسوب میشد. ابوالحسن در هفت سالگی به مدرسهٔ اقدسیه رفت که از مدارس جدید بود و سعیدالعلمای لاریجانی آن را بنیان گذاشته بود. پس از پایان تحصیلات ابتدایی برای ادامه تحصیل به مدرسهٔ آلیانس رفت و در آنجا بدون این که استاد نقاشی داشته باشد شروع به نقاشی کرد؛ نقاشیهای او روی دیوارهای مدرسه اعتراض مدیران مدرسه را در پی داشت.[۳]

هر چند خانواده اشرافی او آرزوهای دیگری برایاش میپروراند و پدرش تمایل نداشت که فرزندش به نقاشی روی آورد[۴] اما علاقهٔ بیش از حد ابوالحسن به نقاشی و طراحی موجب شد درس را در سال آخر مدرسه رها کند و همراه دوستش علیمحمد حیدریان نزد کمالالملک غفاری برود و بر سر کلاس درس او در مدرسهٔ صنایع مستظرفه حاضر شود. پس از سه سال تحصیل در سال ۱۲۹۹ با درجهٔ ممتاز دیپلم گرفت و در همان مدرسه به عنوان معلم مشغول تدریس شد.[۵] شاگرد برجستهٔ او علیاکبر صنعتی در مورد این دوران مینویسد: [ابوالحسن] «... در کار هنرآفرینی آنچنان خوش میدرخشد که به روایت مرحوم اسمعیلخان آشتیانی، آقا کمالالملک اغلب از سر طنز و تشویق شاگرد، او را آمیرزا ابولحسنخان رقیب صدا میکرد!»[۶]

مدرسه صنایع مستظرفه

مجسمهٔ ونوس میلو (به فرانسوی:‎Vénus de Milo ‏) در موزه لوور. صدیقی اولین مجسمهٔ سنگی خود را از روی عکسی از این مجسمه میسازد و به احمدشاه اهدا میکند که مفقود شدهاست.میل مبهم درونی صدیقی را به سوی مجسمهسازی میکشاند و در حالی که در آن زمان هیچ استاد مجسمهسازی در ایران وجود نداشت و در هیچ کجا از جمله مدرسهٔ صنایع مستظرفه تدریس نمیشد او در سال ۱۳۰۱ با وسایلی ابتدایی مجسمهای گچی از نیمتنه کودکی میسازد و به کمالالملک عرضه میکند. کمالالملک با دیدن مجسمه متوجه استعداد صدیقی که اکنون دیگر یکی از مدرسان نقاشی در مدرسه بود میشود و گلخانهٔ مدرسه را تبدیل به کارگاه مجسمهسازی میکند و صدیقی ضمن تدریس نقاشی به تجربهاندوزی در زمینهٔ مجسمهسازی میپردازد و با مطالعهٔ کتابهایی که کمالالملک از اروپا با خود آورده بود تا حدودی به جنبههای نظری مجسمهسازی نیز آشنا میشود.[۷]

پس از آن که چندین مجسمهٔ گچی میسازد و طی دو سه سال تبحر لازم را پیدا میکند روزی از کمالالملک میخواهد که امکان ساختن مجسمهای از سنگ را برای او فراهم کند که کمالالملک نخست مخالفت میکند و امکانات و تجربهٔ صدیقی را کافی نمیداند اما سرانجام موافقت میکند و هزینهٔ خرید سنگ را تقبل میکند. صدیقی از روی عکسی از مجسمهٔ ونوس دومیلو کار ساختن مجسمه ونوس را شروع میکند و سرانجام در سال ۱۳۰۴ کار این مجسمهٔ سنگی به اتمام میرسد. کمالالملک که متوجه استعداد کمنظیر شاگرد خود میشود او را به همراه مجسمهٔ سنگی ونوس میلو به حضور احمدشاه میبرد و در این دیدار احمدشاه پنجاه تومان که در آن زمان پول زیادی بود به کمالالملک میدهد و مقرری ماهانهای به مبلغ ۲۰ تومان برای پیشبرد و تداوم کارهای صدیقی برای وی تعیین میکند و کمالالملک نیز سرپرستی کارگاه تازه تاسیس شدهٔ مجسمهسازی مدرسه صنایع مستظرفه را به او میسپارد.[۸]

در این دوران او مجسمههای متعددی میسازد از جمله:مجسمهٔ گچی فردوسی، مجسمههای نیمتنه و تمام قد امیرکبیر، مجسمه ابوالقاسم[۹]، مجسمهٔ الیاس دورهگرد[۱۰] و دلاک حمام[۱۱]. ماندگارترین مجسمهٔ این دوران، که در سال ۱۳۰۵ ساخته شدهاست، مجسمهٔ سیاه نیزن (حاج مقبل) است که از گچ فرنگی پاتینه شده ساخته شدهاست و ارتفاع آن ۹۳ سانتیمتر است و هماکنون در موزه هنرهای ملی نگهداری میشود.[۱۲]

عزیمت به اروپا

مدونا و مسیح اثر رافائل

دختر چشمه اثر انگر که ابولحسن صدیقی کپی بسیار دقیقی از آن کشیدهاست.

سال ۱۳۰۶ سالی است که کمالالملک از کلیه مناسب خود استعفا داد و به حسینآباد نیشابور کوچ کرد. او هنگام ترک تهران به صدیقی توصیه کرد به اروپا برود و تحصیلات تکمیلی خود را در آنانجا بگذراند؛ پولی را هم که کمالالملک در این مدت از محل دریافت مستمری احمدشاه برایاش پسانداز کرده بود به او داد. با کوچ استاد شاگردان و معلمان مدرسه نیز پراکنده شدند و یک سال بعد در ۱۳۰۷ صدیقی با هزینهٔ شخصی از تهران به آستارا و از آنجا به باکو و مسکو و از طریق مسکو به فرانسه رفت. مدتی به چند کشور اروپایی سفر کرد و سرانجام به مدت چهار سال در مدرسه عالی ملی هنرهای زیبای پاریس زیر نظر آنژالبر به فراگیری و کسب تجربه در مجسمهسازی و حجاری پرداخت.[۱۳]

صدیقی که در فاصلهٔ دو جنگ جهانی در اروپا به سر میبرد بیشتر وقت خود را به نقاشی میگذراند. او ۱۶۰ تابلو در این دوران کشید.[۱۴]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 156]