آویشن

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: معرفی و گیاهشناسی
آویشن یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی و ادویه ای است. به طوری که مصریان و یونانیان باستان از آویشن برای درمان بیماریها خود استفاده می کرده اند. در کتب مذهبی از آویشن به عنوان گیاه مورد علاقه ی حضرت موسی (ع) یاد شده است. آویشن در سال 2006 میلادی به عنوان گیاه دارویی منتخب سال برگزیده شد. همچنین گیاه دارویی منتخب سازمان بهداشت جهانی ( W.H.O ) می باشد.
گیاهی است از خانواده ی نعناعیان Lamiaceae. جنس Thymus دارای گونه های مختلفی است که 14 گونه ی آن بومی ایران هستند.
آویشن T.vulgaris گیاهی است بومی نواحی شرقی مدیترانه با عدد کروموزومی 30= ۲n ، گیاهی چند ساله با بوته های متراکم و پر شاخه ، ریشه ی مستقیم و کم و بیش چوبی با انشعابات فراوان ، ساقه ی مستقیم و چهار گوش دارد که ارتفاع بوته معمولاً بین 20 تا 50 سانتی متر است. پائین ساقه چوبی است در حالی که قسمت های فوقانی آن سبز رنگ بوده و انشعابات فراوانی دارد. برگ ها کوچک ، متقابل و کم و بیش نیزه ای شکل و بدون دمبرگ هستند.
برگها پوشیده از کرک های خاکستری رنگ و حاوی اسانس هستند. گل ها کوچک ، کامل و به رنگ های سفید ، صورتی و ارغوانی مشا هد می شوند . گل ها از سال دوّم رویش در اواسط اردیبهشت ظاهر می شوند.
میوه فندقه ( شیز و کارپ چهار فندقه ) به رنگ قهوه ای تیره به طول 2-1 میلی متر است که داخل میوه چهار بذر به رنگ قهوه ای تیره وجود دارد. بذر آویشن بسیار ریز است و وزن هزار دانه ی آن 25/0 تا 28/0 گرم است . بذرهای آویشن 2 تا 3 سال قوه ی نامیه ی خوبی دارند. در شرایط اقلیمی مناسب 14 تا 20 روز پس از کاشت سبز می شوند.
سه جنس در خانواده ی نعناعیان به نام آویشن معروف هستند که بهتر است با اینها بیشتر آشنا شویم :
۱- جنس Zataria
۲- جنس Ziziphora
۳- جنس Thymus
جنس Zataria که گونه ی معروف اش Z.multiflora است ، به آویشن شیرازی یا برگ پهن معروف است. گیاهی است که در جهان پراکندگی محدودی دارد و بیشتر در ایران ، افغانستان و پاکستان می روید. شکل گل و برگ هایش با آویشن باغی T.vulgaris متفاوت است . آویشن شیرازی برگ های پهن تری دارد و کاسه گل اش تخم مرغی شکل با 5 دندانه ی مساوی است . ( در حالی که T.vulgaris دارای سه دندانه ی کوتاه در لبه ی بالایی کاسه ی گل و 2 دندانه بلند در لبه ی پائینی کاسه ی گل است. )
جنس Ziziphora که به کاکوتی یا آویشن برگ باریک معروف است و شباهت زیادی به T.vulgaris دارد

نیازهای اكولوژیكی
آویشن گیاهی است بومی مناطق مدیترانه ای و در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد. این گیاه خشکی دوست بوده و به سهولت قادر به تحمل کم آبی و خشکی است . آویشن به حالت غرقابی حساس است و این امر موجب خشک شدن گیاه می شود. خاکهای سبک حاوی ترکیبات کلسیم خاک های مناسبی جهت کشت آویشن است. PH مناسب خاک برای کاشت آویشن 5 تا 8 می باشد.
كاشت، داشت، برداشت
کشت آویشن از طریق بذر یا از طریق رویشي امکان پذیر است. کاشت بذر به صورت مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد. زمان مناسب برای کشت مستقیم بذر ، فروردین ماه است. بذور به فاصله ی40 تا50 سانتی متر روی ردیف و فاصله ی بین ردیف 50 سانتی متر کشت می شوند. عمق کاشت حداکثر 5/0 سانتی متر است و برای هر هکتار زمین 5 تا 6 کیلو گرم بذر نیاز است.
کشت غیر مستقیم بذر در نیمه ی دوّم اسفند ماه در خزانه ی هوای آزاد صورت می گیرد. بذور در ردیف هایی به فاصله ی 25 تا 30 سانتی متر کشت می شوند.هنگامی که ارتفاع نشاء ها به 10تا 15 سانتی متر رسید ، آنها را می توان به زمین اصلی ( به فاصله ی ردیف 50 سانتی متر و فاصله ی بوته ها روی ردیف 25 سانتی متر ) منتقل کرد.
تکثیر رویشی آویشن از طریق تقسیم بوته است. به این صورت که پس از خارج کردن بوته های دو ساله و سالم و عاری از هر گونه آلودگی قارچی ، آنها را به 2 یا 3 قسمت تقسیم می کنند و در زمین اصلی کشت می کنند. فصل پائیز یا بهار زمان مناسبی برای این کار است. بهترین روش برای ازدیاد و تکثیر آویشن ، تقسیم بوته است.
وجین علفهاي هرز ضروری است. در صورت آبیاری زیاد ، پوسیدگی ریشه و بیماری های قارچی مشاهده می شود. علف هرز سس Cuscuta spp ( کاسکوتا ) در مواردی به مزارع حمله می کند که با وجین کردن یا استفاده از محلول پاشی سولفات آهن می توان با آن مبارزه کرد.
در سال اوّل رویش فقط یک بار محصول را می توان برداشت کرد. در حالی که از سال دوّم رویش به بعد، 2تا 3 بار می توان اقدام به برداشت پیکر رویشی آویشن کرد. اولین برداشت همزمان با آغاز گل دهی (اواسط بهار)، دومین برداشت در آغاز دومین مرحله ی گل دهی (اواسط تابستان) و سومین و آخرین برداشت نیز در اواسط پاییز ( آبان ماه ) صورت می گیرد. گیاهان از فاصله ی 10تا 15 سانتی متری از سطح زمین برداشت می شوند. و تحقیقات نشان می دهد اگر پیکر رویشی آویشن در ظهر ( هنگام تابش آفتاب ) برداشت شود، نسبت به برداشت آنها در روزهای غیر آفتابی ، دارای اسانس بیشتری خواهد بود.

فرآوری
اسانس آویشن از گیاه تازه و به روش تقطیر با آب استخراج می شود . طی یک پژوهش، خشک کردن گیاه آویشن در دمای 35 درجه موجب کاهش میزان اسانس آن می شود. اسانس آویشن از سر شاخه های گل دار گیاه استحصال می شود. وزن هر میلی لیتر اسانس 9/0 تا 95/0 گرم است. این اسانس بی رنگ با بوی مطبوع و طعم تند است. از هر 100 کیلوگرم گیاه تازه، تقریباً 5/1 تا 2 کیلوگرم اسانس استحصال می شود. اسانس آویشن که به اسانس تیم ( Thyme ) معروف است دارای فنل هایی مثل تیمول و کارواکرول ( 40 درصد ) و دارای سیمن ، لینا لول ، پینن و .... است . تیمول و کارواکرول مهمترین اجزاء اسانس هستند .
خواص و کاربرد
آویشن دارای اثرات ضد قارچی و ضد باکتریایی قوی است و این خاصیت به دلیل وجود تیمول و کارواکرول در اسانس آویشن است. مشخص شده است که اسانس آویشن دارای اثرات ضد اسپاسم ، ضد سرفه و خلط آور است . پماد حاصل از اسانس آویشن برای درمان برخی بیماری های پوستی کاربرد دارد . شستن سر با محلول رقیق اسانس آویشن سبب افزایش جریان خون در پوست سر و قوی شدن غده های مو و در نتیجه جلوگیری از ریزش مو می شود. در علم آروماتراپی (رایحه درمانی یا عطر درمانی) از اسانس آویشن استفاده می شود. داروهای گیاهی زیر از گیاه آویشن هستند که در بازار موجود می باشند : 1- شربت توسیان ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت گل دارو 2- قطره توسیون ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت باریج اسانس 3- قطره توسیگل ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت گل دارو 4- قطره تیم آرتا ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت ایران داروک
5- شربت و قرص تیمکس ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت ایران داروک
6- محلول دهان شویه پرسیکا ، محصول شرکت پور سینا

تاثیر گیاه آویشن بر عفونت های قارچی دهان

محققان کشورمان برای نخستین بار در کشور موفق شدند, تاثیر گیاه آویشن بر عفونت.‏های قارچی دهان را به اثبات برسانند.

محققان کشورمان برای نخستین بار در کشور موفق شدند, تاثیر گیاه آویشن بر عفونت.‏های قارچی دهان را به اثبات برسانند.
به گزارش ایلنا, دکتر بیت.‏اللهی, مدیر این پروژه که قرار است, جزییات آن در "هفتمین جشنواره دندانپزشکی شهید دکتر احمد هدایت" ارائه دهد, افزود: در پژوهشی که به منظور ارزیابی آثار ضدقارچی داروهای گیاهی بومی ایران (آویشن ZATARIA MULTIFLORA ) بر قارچ.‏های دهان انجام شد, آثار مثبت این گیاه دارویی در درمان عفونت.‏های قارچی ناشی از دندان مصنوعی مورد تاکید قرار گرفت.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس یافته.‏های این پژوهش که در مجله PHYTHOTHERAPY RESCARCH نیز به چاپ رسیده است. محققان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران, آثار ضدقارچی ژل آویشن را در مقایسه با داروی استاندارد MICONAZOLE برعفونت.‏های قارچی ناشی از "دست دندان" (دندان مصنوعی) بررسی کرده.‏اند.
دکتر بیت.‏اللهی با اشاره به اینکه این پژوهش روی 24 بیمار مبتلا به عفونت.‏های قارچی ناشی از دندان مصنوعی انجام گرفته, تصریح کرد: یافته.‏های این پژوهش بیانگر آن است که ژل آویشن التهاب و قرمزی مخاط زیر "دست دندان" را در این بیماران بسیار بهتر و موثرتر از داروی MICONAZOLE کاهش داده.‏اند.
وی گفت: نتایج حاصل از این بررسی و پژوهش.‏های مشابه می.‏تواند, در جهت تولید داروهای ضدقارچی قابل رقابت با نمونه.‏های مشابه خارجی راهگشا باشند.
این پژوهشگر ادامه داد: با توجه به وجود منابع غنی گیاهان دارویی در ایران, امکان تولید انبوه این داروی گیاهی وجود دارد.

تيموس ، نام علمي آويشن، به احتمال زياد از واژه هاي يوناني به معناي جرأت و يا عبارتي كه مفهوم آن پاكيزگي و يا ضدعفوني كردن است، ريشه گرفته است. در عصر شواليه گري و سلحشوري بر روي جامه شواليه ها تصوير آويشن گلدوزي مي كرده اند، تا در هنگام مسابقات سواري با نيزه به آن ها جرأت و شهامت ببخشد. دسته هايي از آويشن را براي پاكيزگي هواي داخل ساختمان مي سوزانده اند و تصور مي كردند كه به اين ترتيب از بيماري طاعون محفوظ مي مانند. از اين گياه در مراسم تدفين نيز استفاده مي شده است.
براساس داستاني قديمي و غيرقابل باور، كاشتن بستري از آويشن در باغچه منزل، راه پري ها و جن ها را به خانه باز مي كرده است و اعضاي خانواده مي توانستند با چشم خود آن ها را ببينند. روغن آويشن كه تيمول ناميده مي شود، يك عامل قوي ضدميكروبي است و به همين سبب، گياه آويشن به عنوان يك گياه ضدعفوني كننده شناخته شده است. چاي آويشن، داروي سنتي دردهاي معده و روده است. روغن اين گياه را روزگاري براي دفع انگل هاي روده، به خصوص كرم قلابدار، تجويز مي كرده اند. آويشن همچنين يك داروي ضد گرفتگي عضلات است و از آن براي درمان سوزش گلو، سرفه هاي سخت و التهاب نايژه استفاده مي شود. محلول شست و شوي دهان حاوي آويشن، در درمان عفونت لثه موثر است. در طول جنگ جهاني اول، روغن آويشن را به عنوان يك ماده ضدميكروب روي پوست مي ماليدند. آويشن به دليل طعم تند و خاصيت ضدميكروبي اش، در تهيه سوسيس و خوراك هاي گوشتي مصرف مي شود. در كشورهاي فرانسه و يونان و برخي ديگر از كشورها، از اين گياه در تهيه و طبخ غذا استفاده هاي فراواني مي شود. شايع ترين مصرف آن امروزه در انواع پيتزاست.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 455]