بررسي كروكوديل پوزه كوتاه در ايران (گاندو)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مقدمه:
كروكوديل پوزه كوتاه با نام انگليسي «ماگر» از ايران به سمت شرق تا آسام هند و به سمت جنوب تا سريلانكا پراكنش دارد و ايران غربي.ترين نقطه پراكنش جهاني اين گونه به حساب مي.آيد. اين گونه داراي قدرت سازش.پذيري بسيار بالايي بوده و دامنه وسيعي از زيستگاه.ها نظير رودخانه، درياچه، بركه و چشمه را در بر مي.گيرد.
بررسي كروكوديل پوزه كوتاه در ايران (گاندو) مقدمه: كروكوديل پوزه كوتاه با نام انگليسي «ماگر» از ايران به سمت شرق تا آسام هند و به سمت جنوب تا سريلانكا پراكنش دارد و ايران غربي.ترين نقطه پراكنش جهاني اين گونه به حساب مي.آيد. اين گونه داراي قدرت سازش.پذيري بسيار بالايي بوده و دامنه وسيعي از زيستگاه.ها نظير رودخانه، درياچه، بركه و چشمه را در بر مي.گيرد. كروكوديل پوزه كوتاه كه منطقه پراكنش آن در ايران محدود به قسمتي از مكران ايران در بلوچستان و محدود به بخشي از منطقه باهوكلات مي.باشد، كروكوديلي است با جثه متوسط تا بزرگ با پوزه پهن كه آفتاب گرفتن بارزترين فعاليت روزانه آن به شمار مي.رود. اين گونه نيز همانند ساير خويشاوندان خود بسيار كند به نظر مي.رسد ولي هنگام شكار و شنا بسيار سريع و چالاك عمل نموده و از منابع مختلف غذايي از حشرات گرفته تا پستانداران تغذيه مي.كند. فصل توليد.مثل آن در ايران تقريباً از اواخر اسفند ماه شروع شده و بعد از طي مراحل جفت.گيري، لانه.سازي و تخم.گذاري نوزادان بعد از طي دوران تفريخ در اواخر تيرماه سر از تخم در مي.آورند كه در اين هنگام طول آنها به 25 سانتي.متر بالغ مي.گردد. نام محلي اين گونه در مناطق پراكنش آن در طول رودخانه.هاي كاجو و سرباز كه در حوزه شهرستان چابهار واقع گرديده.اند. «گاندو» مي.باشد.
جمعيت موجود در ايران تنها بخش كوچكي. از جمعيت جهاني اين گونه به شمار مي.آيد و لذا اطلاق عنوان «كروكوديل ايراني»به آن نادرست مي.باشد. اين گونه در آخرين طبقه.بندي اتحاديه جهاني. حفاظت از طبيعت در گروه آسيب.پذير طبقه.بندي گرديده و عمده.ترين عامل تهديد..كنندة آن ، تخريب زيستگاه مي..باشد. بيولوژي كروكوديل پوزه كوتاه يا تالابي : كروكوديل پوزه كوتاه يا تالابي با نام انگليسي «ماگر» و نام محلي «گاندو» در مناطق پراكنش آن در ايران و نام علمي Crocodylus palustris متعلق به خانواده Crocodylidae گونه.اي است متوسط تا بزرگ كه پهن.ترين پوزه را در بين اين خانواده دارد و به همين جهت در ظاهر شبيه «آليگاتور آمريكايي» مي.باشد. حداكثر طول آن 5-4 متر مي.باشد ولي افراد با طول كمتر، بيشتر ديده مي.شوند كه نيمي از اين طول متعلق به دم جانور مي.باشد. اين گونه در ناحيه پس سري خود داراي دو جفت اسكيوت يا فلس بزرگ شاخي كه هر جفت در يك طرف واقع گرديده و به دنبال آن يك تركيب مربع شكل مركب از 6 صفحه بزرگتر قرار دارد.مجموع دندان.هاي آن به 68-66 عدد بالغ مي.گردد كه 19 دندان در طرفين فك بالا و 15 دندان در طرفين فك پايين قرار دارند. در زير هر دندان يك دندان ديگر نيز قرار گرفته است كه با شكستن يا افتادن دندان.رويي جايگزين آن مي.شود. اندام.ها (دست.ها و پاها) كوتاه بوده و 5 انگشت منتهي به ناخن.هاي بلند در پاهاي جلويي و 2 انگشت منتهي به ناخن در پاهاي عقبي وجود دارد. فاصله مابين انگشتان در پاهاي عقب كاملاً پرده دار بوده (مانند پاي مرغابي سانان) و پاهاي جلويي تنها در قاعدة انگشتان داراي پرده باشند. پاهاي عقبي در اين گونه بسيار قوي و تنومند مي.باشند كه اين صفت يكي از بارزترين و مهمترين ويژگي.هاي خاص اين گونه در مقايسه با ساير گونه.ها مي.باشد. اين امر تطابق با يكي از عادات و رفتار معمول كروكوديل پوزه كوتاه يعني پياده روي زياد آن در خشكي حتي در مسافت.هاي طولاني مي.باشد و به لحاظ اينكه پاهاي عقب سطح اتكا بدن جانور مي.باشند رشد بيشتري نموده و توانايي تحمل وزن آن را دارند. سطح پشتي بدن نيز توسط 4تا 6 رديف طولي كه در هر رديف 17-16 فلس شاخي وجود دارد پوشانده شده است. دم نيز توسط صفحات شاخي كه بخشي از اين فلسها در قسمت بالايي لبه.دار مي.باشند پوشانيده شده و تركيب اين فلسهاي لبه.دار به شكل y از نگاه بالا قابل تشخيص است. دم در قاعده بسيار تنومند و سترگ و در انتها فشرده و باريك است. با توجه به اينكه تنها وسيله شناگري در اين گونه دم آن مي.باشد اين شكل ظاهري خاص كمك بسيار شاياني در اين امر نموده و آنها را به شناگراني بسيار كار آمد و ماهر تبديل كرده است. رنگ عمومي بدن در افراد جوان سبز روشن با لكه.هاي سياه و در افراد مسن.تر خاكستري تا حدي قهوه.اي با لكه.هاي سياه كم رنگتر مي.باشند.مردمك چشم در اين گونه نيز عمودي و بيضوي شكل مي.باشد كه نوعي تطابق براي فعاليت.هاي شبانه جانور به حساب مي.آيد ضمن اين كه پلك سوم به صورت پرده شفاف كه مانع از ديد جانور نمي.شود، سطح چشم را در داخل آب پوشانيده و از آن حفاظت مي.كند. موقعيت و نحوه قرار گرفتن چشمها روي سر طوري است كه حتي وقتي تمام بدن زير آب قرار مي.گيرد، كروكوديل مي.تواند آنها را خارج از آب نگه دارد.
سوراخ.هاي بيني و گوشها نيز داراي موقعيت مشابهي با چشم.ها مي.باشند به طوري كه در يك لحظه مي.تواند هر سه اعضاي بويايي، شنوايي و بينايي را خارج از آب نگه دارد بدون اينكه ساير بخشهاي بدن قابل رؤيت باشند. عکس سوراخهاي بيني و گوشها نيز در زير آب توسط درپوشهاي پوستي پوشانده و مانع از دخول آب به داخل حفره گوش و بيني مي.شوند. اين گونه نيز مانند ساير گونه.ها از حواس بسيار قوي برخوردار بوده و قادر به تشخيص صدا و احتمالاً بو از فواصل دور مي..باشد. گاندو در ساعاتي كه هوا خيلي گرم و يا خيلي سرد و باراني نباشد فعال.تر است و در طول ساعاتي كه دماي هوا قابل تحمل.تر باشد در حال آفتاب گرفتن و در غير اين صورت داخل آب و يا نقب خود پناه مي.برد. اين گونه زيستگاه.هاي بسيار متنوعي را اشغال نموده و از تمام منابع آبي موجود در زيستگاه.هاي خود استفاده مي.كند. به طوري كه در درياچه پشت ته.نشين، بركه.هاي دست ساز كنار روستاها، استخرهاي پرورش ماهي، مسير رودخانه.هاي سرباز و كاجو و بركه.هاي طبيعي موجود در اين مسيرها مي.توان آنها را يافت. به نظر مي.رسد در حالت اخير بركه.هايي كه داراي وسعت زياد با پوشش گياهي كنار آب قابل توجه و متراكم، مطلوب.تر مي.باشد. توليدمثل در كروكوديل پوزه كوتاه : در همة اعضاء راسته كروكوديلين.ها لقاح داخلي بوده و همة آنها تخم.گذار هستند و در همة گونه.ها جنس نر نسبت به جنس ماده اظهار تمايل مي.كند. به لحاظ شكل و نوع خاص اندام.هاي تناسلي، جفت.گيري حتماً بايد در آب صورت گيرد و بدين نحو است كه جنس نر در آب كنار جنس ماده قرار گرفته و چسبيده و موازي با آن شنا مي.كند تا اينكه در نهايت كليه مراحل جفت.گيري انجام پذيرد. در طول مدت جفت.گيري، هر دو جنس در روي آب قرار گرفته و زير آب نمي.رود. مراحل توليد مثل كروكوديل تالابي نيز مانند ساير گونه.ها شامل جفت.گيري ، جفت.يابي ، لانه.سازي ، تخم.گذاري و خروج از تخم نوزادان مي.باشد.البته ملاحظه و ثبت اين مراحل به طور منظم در يك فصل نياز به حوصله و وقت زياد و امكانات داشته و بسيار سخت و مشكل است. تخم.گذاري اين گونه به مانند گونه كروكوديل نيل بدين شكل است كه جنس ماده گودالي شبيه به كوزه يا تخم.مرغ بزرگ بر روي زمين حفر نموده و تخم.ها را در بستر اين حفر قرار مي.دهد. خاك حفره بايد نرم و با رطوبت مناسب بوده و عمق آن حدود 30 سانتي.متر باشد.محل لانه معمولاً در ساحل رودخانه در جايي كه ارتفاع و فاصله مناسبي از ساحل رودخانه.ها داشته باشد حفر مي.گردد.
تخم.ها داراي دو جدار مي.باشد كه جدار بيروني آهكي و سخت و شكننده و جدار زير آن نازك و به صورت پردة سفيد رنگ و مقاوم و قابل انعطاف مي.باشد. تعداد تخم.ها بسته به عوامل متفاوت نظير تغذيه و يا شايد سن مادر متفاوت بوده و به طور معمول در محدوده بين 30-20 عدد قرار مي.گيرد. روي تخم.ها بعد از قرار گرفتن در بستر حفره توسط خاك پوشانيده شده و مادة تخم.گذار با حركات دم خود سعي مي.كند شكل لانه را كاملاً شبيه محيط اطراف بازسازي نمايد ضمن اينكه گاهي نيز يك و يا حتي دو لانه كاذب جهت فريب دادن شكارچيان طبيعي در اطراف لانه مي.سازد كه از نظر ظاهري كاملاً شبيه به لانه اصلي مي.باشد. مراحل جفت.گيري در منطقه باهوكلات از اواخر اسفند ماه شروع شده و تخم گذاري گاندو نيز در طول بررسي.ها و مطالعات در اواخر ارديبهشت ماه ثبت گرديده است. طول تخم.ها به طور متوسط 8-7 سانتي.متر، عرض آنها 4 سانتي.متر و وزن متوسط آنها نيز 100-85 گرم است. با توجه به طول مدت تفريخ تخم.ها كه 60-50 روز به طول مي.انجامد خروج از تخم نوزادان مصادف با اواسط تا اواخر تير ماه مي.باشد. معمولاً جنس ماده كار حفاظت از لانه را انجام مي.دهد و اگر نزديك لانه باشد در صورت بروز خطر با حركاتي نظير ضربات دم و يا حمله كردن سعي در دفاع از لانه مي.كند.نقش جنس نر در امر حفاظت از لانه و نوزادان مشخص نشده است. ضمن اينكه امر حفاظت توسط جنس ماده نيز امري قطعي و صد در صد نيست و حتي اغلب مي.توان لانه.ها را بدون محافظ ديد. بعد از طي مدت لازم براي تكامل جنين نوزادان در زير خاك با ايجاد صدا مادر را از تولد خود آگاه مي.سازند زيرا به لحاظ جثه و عدم توانايي و نيز شرايط خاك روي لانه خود قادر به خروج از حفره و گذر از خاك روي لانه نيستند و جنس ماده به محض شنيدن اين صدا اقدام به حفر لانه نموده نوزادان را با دهان خود به نزديكترين و امن.ترين منبع آبي هدايت مي.كند البته در صورت نزديك بودن آب و سهولت دسترسي نوزادان خود نيز به سمت آب مي.روند.نوزادان هنگام خروج از تخم 25 سانتي.متر طول دارند (T.Halliday etal.1986 whitaller 1984) و به رنگ زيتوني روشن با لكه.هاي سياه روي سطح بدن، دم و پهلوهاي خود هستند كه توام با رشد، كم رنگ.تر مي.شوند. در طول مدت رشد نوزادان، جنس ماده دائماً در كنار آنها بوده و از آنها حفاظت مي.كند و مي.توان آنها را دائماً در كنار هم ملاحظه كرد.
در صورت فراهم بودن غذا و مساعد بودن شرايط، نوزادان گونه پوزه كوتاه به سرعت رشد نموده و تا پايان سال مي.توانند تا يك متر رشد نمايند. (T.Halliday etal .1986) نوزادان از حشرات و لارو آنها، دوزيستان و لارو آنها و بچه.ماهي.ها كه معمولاً در بركه.هاي منطقه باهوكلات يافت مي.شوند، تغذيه مي.كنند. رژيم غذايي نوزادان همراه با رشد دچار تغيراتي مي.شود و در نهايت در صورت فراهم بودن، به شكل تغذيه از منابع گوشتي نظير ماهي، پرندگان يا پستانداران ختم مي.شود. در اين گونه نيز مرحله تخم و نوزادي آسيب پذيرترين مرحله در سيكل زندگي آن مي.باشد. تخم.هاي كروكوديل منبع غذايي خوبي براي حيواناتي مثل مارها، بزمچه.ها شغال، روباه، جوندگان و پستانداران گوشتخوار كوچك نظير خدنگ به شمار مي.رود. نوزادان تازه از تخم در آمده نيز در معرض خطراتي نظير پرندگان شكاري و ماهي.خوار، پستانداران و خزندگاني مثل بزمچه.ها هستند ضمن اينكه همجنس خواري در بين اكثر گونه.هاي كروكوديل.ها معمول است. با توجه به اقليم. خاص منطقه باهوكلات مي.توان گفت كه شرايط اقليمي بيشترين تلفات را به نوزادان وارد مي.سازد. سيلابهاي تند و ناگهاني در اثر بارندگي.هاي خاص منطقه، كه به شدت گل.آلود نيز مي.باشد، با ايجاد خفگي و يا صدمات جسماني و فيزيكي باعث مرگ و مير نوزادان مي.گردند. در حالت عكس نيز بيشترين تهديد متوجه نوزادان است زيرا كم آبي بيش از حد باعث خشك شدن بركه.ها شده و تنها پناه گاه و جاي امن را از نوزادان گرفته و آنها را نسبت به گرماي بيش از حد محيط، كمبود غذا و شكارچيان طبيعي آسيب پذيرتر مي.سازد .
تغذيه : راسته كروكوديلين.ها همگي كوشتخوار بوده و هر نوع جانداري را كه قادر باشند، مي.خورند حتي عادت به مردارخواري نيز در آنها ديده شده است. ليكن بيشتر گونه.ها غذاي خاصي را ترجيح مي.دهند و يا نسبتاً محدود به منابع غذايي بخصوصي مي.باشند. غذا و شكار مورد نظر همراه با رشد تغيير مي.يابد ضمن اينكه اندام بزرگتر از تنوع غذايي بيشتري برخوردار هستند. تفاوت ظاهري اعضاء اين راسته نيز مرتبط با رژيم غذايي آنهاست. به عنوان مثال گاويال كه داراي پوزه.اي باريك و كشيده است منحصراً از ماهي تغذيه مي.كند و در مقابل گونه.اي مثل كروكوديل پوزه. كوتاه يا گاندو داراي پوزه.اي پهن و آرواره.هاي قوي مي.باشد كه براي شكار حيواناتي مثل پرندگان و پستانداران كه از اسكلت.بندي محكم.تري برخوردار هستند، مناسب مي.باشد. (T.Hallday etal .1986) به طوري كه افراد بزرگتر اين گونه حتي قادر به حمله و گرفتن يك گاو نيز مي.باشند (Whitaller 1984) نوزادان و افراد كوچكتر گونه پوزه كوتاه از حشرات، سخت پوستان، ماهي.هاي كوچك و افراد بزرگتر از پرندگان، خزندگان و ماهي.هاي و انواع پستانداران نظير سگ، بز و حتي در صورت فراهم نبودن غذا از حشرات تغذيه مي.كنند. در جهت تعيين نوع تغذيه گاندو در منطقه باهوكلات چندين نمونه مدفوع جمع.آوري گرديد كه حاوي بقاياي ماهي، پر و پشم و سوسك بودند. (Crocodile specialist Group newsletter.vol18 no1.jan-mar.1999) (-report from Iran. Asjharmobaraki) نوع تغذيه گاندو بستگي به منابع غذايي قابل دسترس نيز دارد. در محل.هايي كه جمعيت ماهي زياد است به خصوص در فصول گرمتر كه به لحاظ تبخير آب جمعيت ماهي.ها متمركز مي.شوند و به نظر مي.رسد كه رژيم ماهي خواري را ترجيح مي.دهد (1984Whitaller) آنها همچنين به پرندگان و پستانداراني كه وارد زيستگاه آنها شوند عكس.العمل نشان مي.دهند.
در منطقه باهو.كلات شكار سگهاي ولگرد و احشام اهالي و روستائيان كنار بركه.ها توسط گاندو بسيار معمول بوده و حتي اين امر مهم.ترين موردي است كه اهالي محلي نسبت به آن معترض مي.باشند اخيراً نيز كه ماهي كپور كه به احتمال در اثر سيلاب.ها و يا علل ديگر از كار گاه.هاي پرورش ماهي به رودخانه.هاي كاجو و سرباز راه يافته است به منابع غذايي گاندو اضافه گرديده و در يكي از بررسي.ها در بركه «جور» موفق به ديدن كروكوديلي شديم كه در حال خوردن يك كپور 70 سانتي.متري بود كه خود شكار كرده بود. (CS.Gnewslrtter. vol18 no1. Janmar.1999-report from Iran. Asjharmobarahi) گاندو در صورت لزوم براي فراهم آوردن غذا در خارج از آب شب.ها به جستجوي غذا مي.پردازد و اين گونه نيز به مانند ساير وابستگان خود به لحاظ ساختمان خاص پوزه و دندان.ها قادر به جويدن غذاي خود نمي.باشد. لذا در صورت كوچك بودن جثه شكار آن را يكجا بلعيده و در غير اين صورت با تكان.هاي شديدي كه با حركات سريع و نيرومند سر ايجاد مي.كند آنرا تكه.تكه مي.كند. استراتژي ديگر كروكوديل براي نگه.داشتن شكار به اين شكل در زيز آب و يا زير آفتاب است كه بدين ترتيب لاشه شكار شل و نرم شده و به راحتي از هم جدا مي.شود. نياز غذايي اين گونه نيز به مانند ساير گونه.ها به لحاظ پايين بودن متابوليسم پايه بدن بخصوص در فصول خنك بسيار پايين است و آنها نياز شديدي به اينكه هر روز غذا بخورند ندارند و حتي يك وعده غذاي مختصر مي.تواند آنها را روزها بي.نياز نگه دارد. در مورد عادت آدمخواري كروكوديل پوزه كوتاه تا كنون گزارشي ارائه نگرديده و به هيچ عنوان انسان به عنوان يك منبع غذايي براي اين گونه ثبت نشده است . حمله.هايي كه گاهي اوقات صورت گرفته نيز احتمال مي.رود نوعي اشتباه در تشخيص شكار باشد كه تعداد آنها بسيار كم بوده و با توجه به مقياس زماني مي.توان آن را در حد صفر تلقي كرد. ( Whitaller 1984) در منطقه باهو.كلات نيز به ندرت حمله.هاي خفيفي نظير گاز گرفتگي دست و يا پاي روستائيان منطقه ديده شده كه قابل اغماض مي.باشد و در كل وجود گاندو در بركه.ها و استخرها تهديدي براي اهالي و بوميان ساكن در كنار اين منابع نمي.باشد به. طوري كه حتي بچه.ها در اين بركه.ها شناكرده و زنان با آسودگي خاطر در كنار بركه.ها به شستن ظرف و لباس مي.پردازند. رفتارشناسي گاندو : فعاليتها و عادات و رفتارهاي روزانه گاندو ناشي از فيزيولوژي اين گونه و نحوه زندكي آن بوده و به لحاظ خونسرد بودن اقدام به فعاليتهايي مي.كند كه لازمه بقا و زندگي آن است. رفتارهاي عمده و شاخص گاندو را مي.توان به بخشهاي زير تقسيم.بندي نمود:
عادانت دو زيستي يا رفتارهاي داخل آب عادات و رفتار معمول خارج از آب نقب زني مهاجرت قلمروخواهي گاندو را به حالت.هاي مختلف مي.توان داخل آب ديد، گاهي اتفاق مي.افتد كه ساعتها زير آب باقي مي.ماند و تنها در فواصل 5 –3 دقيقه.اي و گاهي بيشتر براي مدت بسيار كوتاهي تنها پوره خود را از آب بيرون آورده و دوباره به زير آب مي.برد كه احتمالا اين عمل براي تنفس و هواگيري به كار مي.رود. گاهي نيز به صورت ساكن در يك محل در خالي كه تنها سر جانور بيرون بوده و هيچ تحرك و تغيير مكاني ندارد در فواصل متفاوت كه حتي به يك ساعت نيز مي.انجامد باقي مي.ماند. راهپيمايي در بستر بركه و يا رودخانه نيز رفتاري ثبت شده براي اين گونه مي.باشد كه به نظر مي.رسد اين امر فعاليتي در جهت يافتن غذا باشد. حالت شناگري در روي آب نيز حالتي است كه معمولاً به چشم مي.خورد و جانور در حالي كه كل سطح بالايي بدن آن تا انتهاي دم بيرون از آب است اقدام به شنا روي آب در طول و عرض بركه يا رودخانه مي.كند. لازم به ذكر است كه در ساعات نامساعد روز خواه گرماي زياد و يا باد و حتي خنگي هوا گاندو معمولاً در داخل آب بوده وبدين ترتيب از شرايط غير دلخواه رهايي مي.يابد ... فعاليتهاي معمول شبانه روزي گاندو در خارج از آب محدود بوده و به طور عمده شامل آفتاب گرفتن و يا به بيان ديگر لميدن در زير آفتاب و يا شب.گردي مي.گردد. شب.گردي در گاندو بسيار معمول بوده و شامل طي مسافتهاي كوتاه و بلند براي يافتن غذا مي.باشد. آفتاب گيري در ساعات خاصي از روز بسته به شرايط محيطي و فصل از عمده رفتارهاي روزانه گاندو به شمار مي.رود به نحوي كه در طول روز مي.توان آنها را ساعتها در اين حالت مشاهده نمود. اين رفتارها به همراه رفتارهاي دوزيستي آن تابعي از شرايط محيط براي تنظيم بيولوژيك جريان خون، متابوليسم و دماي بدن مي.باشند و ساعات آن در طول فصول سرد و گرم متفاوت است. شب.گردي در اين گونه بسيار گزارش شده و به دفعات در طول بررسي.ها نيز ردپاي گاندو را در اطراف بركه يا در مسيرهاي متفاوت تعقيب نموده.ايم. اين امر حتي به دفعات توسط روستائيان محل ساكن كنار بركه.ها گزارش شده بدين نحو كه گانو براي يافتن غذا شبها به داخل روستاها مي.آيد و مشاهده ردپاي گاندو در داخل محوطه روستا شاهدي بر صحت اين مدعا بود. عادت نقب.زني اين رفتار را شايد بتوان شاخص.ترين و بارزترين رفتار گاندو در بين تمام كروكوديل.ها ذكر كرد كه در همة نقاط پراكنش آن نيز گزارش گرديده است. نقب زني اساساً براي ايجاد پناهگاه جهت فرار از گرما و خشكسالي در فصول گرم ايجاد مي.شود و در صورت خشك شدن آب رودخانه و يا بركه.ها بيشتر مورد استفاده قرار مي.گيرد. در طول بررسي.هاي انجام يافته توانستيم در چندين مورد ردپاي گاندو را در مسير رفت و برگشت به داخل نقب تعقيب نماييم. شواهد و گفته.ها دال بر اين واقعيت بود كه گاندو ساعات گرم را داخل تونل خود سپري مي.كند و با خنك.تر شدن و حتي تاريك شدن هوا از نقب بيرون آمده و اقدام به گشت و گذار در منطقه براي يافتن غذا و يا انجام ساير فعاليت.هاي بيولوژيكي مي.كند. با توجه به اختلاف دماي موجود بين داخل نقب و محيط بيرون و نيز نحوه لانه.سازي و تخم.گذاري گاندو بعيد به نظر مي.رسد كه از نقب به عنوان محل تخم.گذاري استفاده شود.
بخصوص اينكه هيچگونه شواهدي و دلايلي در اين راستا يافت نشده و حتي در مورد ساير گونه.ها نيز چنين روشي براي احداث لانه و تخم.گذاري گزارش نگرديده است. نقب گاندو طويل بوده و رسيدن به انتهاي آن به لحاظ شكل خاص لانه و موقعيت آن بسيار سخت است امري كه تا به حال موفق به انجام آن نشده.ايم. البته به احتمال در انتهاي تونل فضاي كافي براي چرخش و استراحت يك كروكوديل بايد وجود داشته باشد، نقب.ها اكثراً بر روي ديوارة بركه.ها و يا ديواره كنار رودخانه با فاصله مشخصي از سطح آب حفر مي.شود و در صورت عدم وجود جاي مناسب در كنار بركه در ديواره تپه.هاي اطراف و يا حتي در زير ريشه درختان حفر مي.گردد.(CSG Newsletter. Vol. 18 No2 Apr-jun. 1999. Amobaraki) حفر نقيب امري غريزي بوده و حتي ديده شده است كه كروكوديل.ها در سن يك سالگي نيز اقدام به اين كار مي.نمايند.(Whitaher 1984). مهاجرت شايد شنيدن واژه مهاجرت در مورد كروكوديل، با توجه به معني و مفهوم خاص مهاجرت كه ناخودآگاه مسافت هاي طولاني نظير مهاجرت پرندگان را تداعي مي.كند، امري تعجب انگيز باشد اما واقعيت اين است كه اين نوع رفتار خاص نيز در مورد كروكوديل ها به خصوص گونه پوزه كوتاه به ثبت رسيده است. اين گونه با توجه به خصوصيات مورفولوژيك داراي قويترين پاهاي عقب در بين تمام گونه هاي كروكوديل ها است اين امر به جانور توانايي تحمل وزن روي پاهاي عقب و در نتيجه قدرت راهپيمايي در خشكي حتي در مسافت هاي طولاني را مي.دهد. (T.Halliday et. Al. 1986) اين مسافت بسته به نياز و فصل ممكن است از يك بركه به بركه ديگر و از يك منطقه به منطقه ديگر متفاوت بوده و به چندين كيلومتر نيز برسد. اين امر بخصوص در فصول خشكسالي هنگامي كه منابع آبي شروع به خشك شدن مي.كنند بيشتر مشاهده مي.شود و كروكوديل.هايي كه بركة آنها خشك شده اقدام به مهاجرت به ساير مناطق و بركه.هايي كه هنوز داراي آب هستند مي.كنند، وضعيتي كه در حال حاضر در منطقه باهوكلات حاكم بوده و ناشي از خشكسالي مي باشد، چنين تحركاتي در هند نيز گزارش شده است. (CSG Newsletter.OCT.-Dec.2000.lndia Vijal (Kumar لذا در هنگام فصول پرباران و فراواني آب جمعيت كروكوديل پراكنده و در فصول كم باران و خشك جمعيت آنان متمركز است (Whitaker 1984 ) قلمرو خواهي هر چند كه اين رفتار بخصوص در ايران به درستي مطالعه نگرديده است ولي كروكوديل پوزه كوتاه نسبت به هم گونة خود داراي قدرت تحمل و پذيرش بالايي است.
اين حالت بخصوص در فصل گرما كه در اثر خشك شدن منابع آب جمعيت آنها مجتمع و متمركز مي.گردد بيشتر به چشم مي.خورد و افراد در حد بالايي يكديگر را تحمل مي.كنند. اما در طول فصل زاد آوري هر دو جنس نر و ماده به شكل رو به تزايدي قلمرو طلب مي شوند و نسبت به حضور هر فرد ديگر با حركات متفاوت نظير ايجاد صدا، ضربه سر و دم عكس.العمل نشان داده حالت تهاجمي به خود مي.گيرند كه در اين راستا حتي ممكن است صدمات و آسيب.هاي فيزيكي نيز به هم برسانند. (Whitaker 1984) بررسي عوامل تهديد كننده اين گونه در آخرين طبقه بندي صورت گرفته توسط اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت جزو گونه.هاي آسيب پذير لحاظ گرديده است ( 1996Lucn Red list). آسيب پذير به تاكسوني اطلاق مي.گردد كه به طور محتمل در صورت ادامه يافتن عوامل. مؤثر در آينده در طبقه «در معرض خطر انقراض» قرار گيرد و شامل تاكسوني.هايي مي.شود كه عمدة جمعيت آنها به خاطر بهره برداري و يا نابودي شديد زيستگاه يا ساير تخريب.هاي زيست محيطي كاهش يافته است. بنابر گزارش گروه تخصصي كروكوديل وابسته به LUCN عمده عوامل تهديد كنندة جهاني اين گونه شكار بيش از حد و غير قانوني و تخريب زيستگاه مي.باشد.تخريب زيستگاه در سراسر مناطق پراكنش جهاني اين گونه مهم.ترين و تاثير گذارترين عامل تلقي مي.گردد.خوشبختانه در ايران هيچكونه شكار از اين گونه صورت نگرفته و طبق قوانين و ضوابط سازمان حفاظت محيط زيست از گونه هاي حمايت شده خزندگان به حساب مي.آيد كه جريمه شكار آن 16 ميليون ريال تعيين شده است. ضمن اينكه در اين راستا نبايد زحمات و تلاشهاي محيط.بان.هاي مستقر در منطقه را ناديده گرفت.
اما عامل عمدة تخريب زيستگاه به نظر امري گريز ناپذير مي.نمايد. تبديل و تغيير زمين.هاي حاشية منابع آبي، برداشت آب توسط موتور پمپ.ها، سمپاشي بركه.ها جهت مبارزه با مالاريا از جمله عواملي هستند كه در منطقه بيشتر به چشم مي.خورند. البته جاي بسي خوشحالي و افتخار است كه مردمان بومي منطقه به لحاظ اعتقادات خاصي كه دارند از آسيب رساندن به كروكوديل.ها خودداري مي.كنند ضمن اينكه تهديدي نيز از جانب كروكوديل.ها متوجه آنها نيست. در اين ميان بايد اشاره.اي نيز به شرايط خاص و خشكسالي حاكم در چند سال اخير نمود كه باعث سخت.تر شدن شرايط زندگي كروكوديل ها در منطقه گرديده است و آنها مهمترين منابع غذايي و پناهگاه خود را از دست داده اند. بخصوص تحمل اين شرايط براي نوزادان امري تقريباً امكان ناپذير است به هر حال شدت اين صدمات تا چه حدي بوده و در ميزان جمعيت كروكوديل تا چه حدي تاثير گذار بوده امري است كه در سالهاي آتي بايد مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 189]