واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: به تقويم اعتماد نكن!
سال گذشته همانطور كه شما گفتيد درباره اشتباه صورت گرفته اطلاع رساني شد تا در تقويم هاي سال بعد يعني امسال اعمال شود اما از آنجا كه تقويم ها هميشه يك سال جلوتر چاپ مي شود اين نقص در تقويم امسال هم وجود دارد اما سال آينده شاهد اين اشتباه نخواهيم بود.جا دارد نسبت به اين گونه وقايع كنكاشي دوباره صورت گيرد تا از بروز اشتباهاتي از اين دست جلوگيري به عمل آيد.
سال گذشته در پي درج اشتباه تاريخ شهادت امام جواد(ع) در تقويم ها، اين سؤال به وجود آمد كه اين مسأله ناشي از چيست و منشأ آن چه بوده است؟
اين مسأله گرچه با اما و اگرهاي بسياري همراه بود و با اعلام اصلاحيه شوراي فرهنگ عمومي خاتمه يافت اما امسال نيز همين اشتباه در برخي از تقويم ها تكرار شده است.
از آنجا كه ثبت صحيح تاريخ مناسبتهاي مذهبي ارتباط مستقيم با مراسم عبادي و مذهبي عامه مردم دارد بنابراين جا دارد نسبت اينگونه وقايع كنكاشي دوباره صورت گيرد تا از بروز اشتباهاتي از اين دست جلوگيري به عمل آيد.
* تاريخ دقيق شهادت امام جواد(ع) چه زماني است؟
بي شك درباره تاريخ دقيق هر يك از رويدادهاي تاريخي با چندگانگي مواجه خواهيم شد مثلاً سالروز تولد يا شهادت يكي از معصومين(ع) با چندين قول در كتب مختلف و با نقل قول از راويان گوناگون آمده است. بر اين اساس، مورخان و كارشناسان حوزه تاريخ مي كوشند تا با تتبع در اقوال تاريخي به استخراج تاريخ دقيق و يا حداقل قرين به صحت دست يابند.
يكي از اين مواردي كه موضوع سخن ما نيز هست درج تاريخ شهادت امام جواد(ع) در رواياتهاي تاريخي است.
براي اطلاع بيشتر از آنچه در منابع تاريخي آمده است، برخي نقل قولها مستقيماً نقل مي شود؛ سيد محسن امين در كتاب سيره معصومان(ع) جلد پنجم به نقل از ابن عياش شهادت آن حضرت را روز شنبه آخر ذيقعده يا آخر ذيحجه يا سه شنبه پنجم يا ششم ذيحجه مي داند.
در كتاب موسوعه امام جواد(ع) اثر حجةالاسلام حسيني قزويني به نقل از؛ كليني، ابن فتال نيشابوري، ابوعلي طبرسي، ابن شهر آشوب و شهيد اول تاريخ شهادت را آخر ذيقعده عنوان مي كند.
همچنين، علامه مجلسي، شيخ عباس قمي، سيد محمدكاظم قزويني آخر ماه ذيقعده سال 220هجري را روز شهادت امام جواد(ع) بر مي شمارند. ابن ابي ثلج بغدادي روز شهادت حضرت را سه شنبه ششم ذيقعده سال 220هجري قمري و محمد بن جرير بن رستم طبري سه شنبه پنجم ذيحجه سال 220هجري دو ساعت پس از بالا آمدن آفتاب را روز شهادت حضرت خوانده اند.
حجةالاسلام والمسلمين رسول جعفريان، مورخ و استاديار دانشگاه تهران، درباره تاريخ شهادت امام نهم(ع) مي گويد: در كتب تاريخي معتبر اقوال گوناگوني درباره تاريخ شهادت امام جواد(ع) آمده است، به عنوان نمونه در كتاب كشف الغمه جلد2 صفحه 362 آمده است كه شهادت حضرت در روز سه شنبه پنجم ذيحجه سال 220هجري رخ داده ، اين روايت از ابن خشاب كه از مورخان كهن است نقل شده است.
همچنين در همين كتاب جلد2 صفحه 365 به نقل از علي بن ابراهيم نقل شده كه شهادت حضرت جواد(ع) در روز سه شنبه ششم ذيحجه رخ داده است.
وي در ادامه به ساير منابع تاريخي اشاره كرده و مي افزايد: در اعلام الوري طبرسي تاريخ شهادت امام نهم(ع)، آخر ذيقعده سال 220 عنوان شده است. در مورد اين تاريخ در كشف الغمه به نقل از نوادر الحكمه (كه كتاب مفقودي است) آخر ذيقعده به عنوان تاريخ شهادت امام(ع) ذكر شده است.
جعفريان تصريح مي كند: اما به نظر من احتمال صحت تاريخ پنجم يا ششم ذيحجه بسيار زياد است چون حتي روز را نيز تعيين كرده و عنوان كرده است كه شهادت در روز سه شنبه رخ داده است.
استاديار دانشگاه تهران در پاسخ به اين پرسش كه در اين صورت چرا تاريخ آخر ذيقعده در تقويم ها به عنوان روز شهادت به مردم معرفي شده است، مي گويد: معمولاً در ثبت اين گونه وقايع يك روايت مشهور ملاك و معيار قرار مي گيرد و بقيه كنار گذاشته مي شود.
علامه سيدجعفر مرتضي العاملي نويسنده و مورخ شهير لبناني، نيز در پاسخ به اين پرسش مي گويد: در متون معتبر آخر ذيقعده به عنوان تاريخ شهادت امام جواد(ع) آمده گرچه روزهاي ديگري نيز ذكر شده است.
الحياة السياسية للامام الجواد(ع)، در خصوص اختلاف به وجود آمده در ثبت تاريخ شهادت پيشواي نهم(ع) تأكيد مي كند: آنچه در متون تاريخي تصريح شده است آخر ذيقعده است و از آنجا كه در برخي سالها ذيقعده 29 روزه بوده است، در سالهاي بعد كه ماه سي روزه بوده اين شائبه ايجاد شده كه شهادت امام در روز 29 رخ داده است در حالي كه آخر ذيقعده ملاك است.
وي در خصوص نظرات ديگري كه درباره تاريخ شهادت امام محمدتقي(ع) آمده است، تصريح مي كند: بسياري از اقوال در كتب معتبر آمده ولي چه اشكالي دارد كه مردم همين تاريخ را ملاك قرار دهند و به نظر من آخر ذيقعده صحيح تر است.
* علت اشتباه چيست؟
با وجود تعيين تاريخ احتمال قريب به يقين شهادت امام جواد(ع) سؤالي كه مطرح مي شود اين است كه اين اشتباه ثبت تاريخ ناشي از چيست؟
حجةالاسلام موحدي نژاد عضو شوراي تقويم دانشگاه تهران در اين رابطه مي گويد: بحث مناسبتهاي تقويمي مسؤوليتي است كه بر عهده شوراي فرهنگ عمومي است و كار شوراي تقويم دانشگاه تهران نيست.
وي در ادامه مي افزايد: كار ما تعيين و استخراج اول ماه هاي قمري و تطبيق آن با تاريخ شمسي و ميلادي، تعيين كسوف و خسوف و... است.
وي سال گذشته نيز در پي درج اشتباه تاريخ شهادت امام جواد(ع) گفته بود: شهادت امام جواد(ع) اشتباه ثبت شده است و در تقويم بايد آخرين روز ذيقعده شهادت امام محمدتقي(ع) باشد در حالي كه 29 ذيقعده روز شهادت اعلام شده است.
* شوراي فرهنگ عمومي چه مي گويد؟
از آنجا كه اين اشتباه سال گذشته رخ داد و امسال نيز تكرار شد پاسخ كارشناس امور نامگذاري شوراي فرهنگ عمومي را در ميان خبرهاي سال گذشته جستجو كرديم.
مريم زارع، با اشاره به اينكه مركز تقويم روز اصلي شهادت امام محمدتقي(ع) را اعلام نكرده بود، گفت: مناسبتها از سوي مركز تقويم تأييد مي شود و روز شهادت امام جواد(ع) نيز به تأييد اين مركز رسيده است.
مريم زارع، كارشناس امور نامگذاري شوراي فرهنگ عمومي در گفتگو با مهر، با اشاره به اينكه شهادت امام محمدتقي(ع) در تقويم از سالها پيش 29 ذيقعده ثبت مي شده است، اظهار داشت: از سالهاي گذشته، بدون در نظر گرفتن اينكه ذيقعده 29 يا 30 روزه است، 29 ذيقعده به عنوان شهادت امام محمدتقي(ع) ثبت مي شد.
وي در ادامه يادآور شد: مركز تقويم به ما اعلام كرده بود شهادت امام رضا(ع) آخرين روز صفر است و ما به تناسب اينكه ماه صفر 29 و يا 30 روزه است، شهادت امام رضا(ع) را در آخرين روز صفر ثبت مي كرديم، اما براي شهادت امام محمدتقي(ع) مركز تقويم هيچ گونه اطلاعاتي در اين مورد ارايه نكرده بود.
مريم زارع با بيان اينكه تاكنون اين اشتباه را نمي دانسته اند، افزود: در تماس حوزه علميه قم مبني بر اشتباه بودن روز شهادت امام محمدتقي(ع) در تقويم، متوجه اين اشتباه شديم، وگرنه مركز تقويم هيچ گونه اطلاع رساني نكرده بود و ما نيز اطلاع نداشتيم.
كارشناس امور نامگذاري شوراي فرهنگ عمومي با تأكيد بر اينكه اين شورا، تنها نامگذاري روزها را انجام مي دهد، تصريح كرد: تقويم در آخرين روزها و پيش از انتشار آن در سراسر كشور، از سوي مركز تقويم تأييد مي شود، از اين رو، ما به استناد اينكه آنها اين تأييديه را به ما داده اند و همه مناسبتها درست در تقويم ثبت شده است، اقدام به انتشار آن كرده ايم و اگر از سوي آنها اين اشتباه يادآوري مي شد، پيش از انتشار آن را برطرف مي كرديم.
اما پاسخ شوراي فرهنگ عمومي براي تكرار اين اشتباه در تقويم سال 1387 چيست؟
روابط عمومي دبيرخانه شوراي فرهنگ عمومي، در پاسخ به علت درج اين اشتباه مي گويد: تا سال 1372 تقويم كشور انحصاراً توسط دكتر ايرج ملك پور تهيه و درا ختيار ناشران تقويم قرار مي گرفت و ايشان هم بنا به اطلاعات و اخبار رسيده در مورد روزها و مناسبتهاي مذهبي اقدام به ثبت در تقويم مي نمودند، اما از سال 1372 به بعد بحث نامگذاري روزها با تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي به شوراي فرهنگ عمومي واگذار شد و شوراي فرهنگ عمومي نيز پيشنهادات رسيده از نهادها و سازمانهاي مختلف در مورد نامگذاري روزها را بررسي و پس از تأييد در اختيار شوراي عالي انقلاب فرهنگي قرار مي دهد تا پس از تصويب در تقويم ثبت شود. اما تاريخ شهادت و ولادت معصومين(ع) از قبل وجود داشته و كسي پيشنهادي در اين رابطه نداده فقط پس از انقلاب توجه بيشتري نسبت به درج همه مناسبتها در تقويم شده است بنابراين اين مورد نامگذاري محسوب نمي شود.
وي در ادامه مي افزايد: شوراي فرهنگ عمومي تقويم استخراج شده را از شوراي تقويم دانشگاه تهران دريافت و پيشنهادات را پس از تأييد و تصويب وارد تقويم مي كند. بنابراين ما متخصص تقويم نيستيم، ما متخصص نامگذاري هستيم و اطلاع رساني درست در اين رابطه كار شوراي تقويم است.
وي در پاسخ به اين پرسش كه چرا اشتباه سال گذشته تكرار شده است، تأكيد مي كند: در مورد آخر ذيقعده نيز بايد گفت كه سال گذشته همانطور كه شما گفتيد درباره اشتباه صورت گرفته اطلاع رساني شد تا در تقويم هاي سال بعد يعني امسال اعمال شود اما از آنجا كه تقويم ها هميشه يك سال جلوتر چاپ مي شود اين نقص در تقويم امسال هم وجود دارد اما سال آينده شاهد اين اشتباه نخواهيم بود.
پنجشنبه 7 آذر 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 474]