جان آپدایک با خرگوشهایش مشهور شد!

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

خداحافظی با خرگوش
جان آپدایک یکی از مؤثرترین چهره.های ادبیات معاصر این دنیا هم پیش رفقایش در آن دنیا رفت.
چند وقت پیش روزنامه نیویورک تایمز از منتقدانش در مورد بهترین رمان آمریکایی 25 سال گذشته رأی گیری کرد که در این نظرسنجی، چهارگانه «خرگوش» جان آپدایک به طور مشترک با «نصف النهار خون» کورک مک کارتی در رتبه سوم قرار گرفتند. سال 2008 هم کتاب «تروریست» او در فهرست پرفروش ترین.های کتاب در حوزه ادبیات داستانی قرار گرفت و بعد از آن در فهرست بهترین.های روزنامه «دیلی تلگراف» در نظرسنجی خوانندگان جوان. جان آپدایک علاوه بر بردن 2 بار جایزه ادبی پولیتزر و جایزه ملی آمریکا و همچنین جایزه «پن/ فالکنر» و Rea، همیشه پای ثابت نامزدهای نوبل ادبیات بود؛ «هر سال اسم من باعث بی.حوصلگی و خمیازه کشیدن حاضران می.شود!». جالب این که با همه این.ها تا امروز فقط یک نمایشنامه (حسی از سرپناه/ محمد چرمشیر) و 3_2 داستان کوتاه از آپدایک ترجمه شده. یکی از مترجم.های کشورمان به این سؤال این طور جواب می.دهد که «عدم رشد تکنولوژی ارتباطی در دوره ای خاص باعث شد که ما جان آپدایک و بسیاری دیگر از نویسندگان را در یک دوره بی خبری از دست بدهیم. بسیاری از نویسندگان دیگر هم دچار همین سرنوشت شده.اند. در واقع پیشرفت وسایل ارتباطی موجب شده تا ما ناگهان از ترجمه آثار نویسندگانی چون الکساندر دوما و فئودور داستایفسکی به دوره نویسندگان پست مدرن برسیم. بدون این که دوره گذار را شناخته باشیم».

جان آپدایک _ پیرمردی که همیشه در عکس.هایش دست.ها را تکیه.گاه سرش می.کرد و با موهای سپید به جایی دوردست خیره می.شد و لبخند می.زد _ بالاخره از اسب پیاده شد. هر چند که پیش از این در مصاحبه اش گفته بود: «من هنوز دوست دارم به کارم ادامه بدهم. من هنوز عاشق کتاب.هایی که چاپ می.شوند، هستم. من هنوز عاشق بوی سریش و صیقلی بودن جلد کتاب و ماشین تحریر هستم. این.ها هنوز برای من هیجان انگیزند ... دلم نمی.آید از اسب پیاده شوم.» اما بالاخره این نویسنده 76 ساله، در آسایشگاهی نزدیک خانه اش _ در بورلی فارمز ماساچوست _ پرچم سفید را مقابل سرطان ریه بالا برد تا مجله نیویورکر برای نویسنده قدیمی.اش رثائیه.ای بلند بالا بنویسد و خوانندگانی که از سال 1954 و اولین داستانش _ friend from philadelphia _ به نوشته.هایش عادت کرده و نقدهای آپدایک را درباره آثار نویسندگان بزرگ خوانده بودند، از این به بعد وقت ورق زدن هفته نامه نیویورکر باید جای آپدایک کهنه کار را خالی کنند؛ چرا که آپدایک سال.ها بود با نوشتن داستان، شعر، شرح حال، مقالات و نقد ادبی، برای خودش مخاطب.های ثابت و سنتی.ای دست و پا کرده بود؛ آپدایک جزو نویسندگان مخالف جنگ ویتنام بود و بارها در نوشته.ها و گفت و گوهایش از حقوق بشر دفاع کرده بود.
اگر بخواهیم به دوره جان آپدایک و هم نسلان او اشاره کنیم، باید به سلینجر و میلر کد بدهیم؛ یعنی همان دوره ای که متقدان از آن با نام «طنز سیاه آمریکا» نام می.برند. در این دوره بود که نقد جامعه آمریکا با طنزی نیشدار به تصویر کشیده می.شد. آپدایک هم در همان اتمسفر بود که پشت پرده زندگی روزمره آمریکایی را دید می.زد و خوشبختی خانواده.های ایالات متحده و جامعه مرفه آن روزگار را تو خالی دانسته به پرسش می.کشید. شاید به همین خاطر باشد که از جان آپدایک بیشتر به عنوان راوی ساکنان طبقه متوسط حومه شهرهای آمریکا، پس از جنگ جهانی دوم یاد می.کنند. در آثارش هم که دقیق شوید، می.توانید او و هم نسلانش را جزو آن دسته از نویسندگان طبقه بندی کنید که هر چند با دیدگاه سوسیالیستی (اشتراک گرایانه) مارکسیست.ها همراه نبودند اما تفکرات آن.ها با جامعه سرمایه داری روز آمریکا هم در تناقض بود. در همان سال.های ابتدایی قرن بیستم بود که آپدایک و همفکرانش شعار «آمریکا؛ سرزمین خوشبختی» و این که خیابان.ها جایی هستند برای پارو کردن پول را پوچ، توخالی و عبث می.دانستند. آپدایک و نویسندگان هم دوره اش مانند جان بارت نمی.توانستند فضای اصلی اطرافشان را که بیشتر در حال تبلیغ مرفه گرایی بود، باور کنند؛ پس با آثاری که بیشتر دورنمایه.ای گروتسک داشتند _ با سبک تراژیک_ کمدی _ قهرمان.هایی خلق می.کردند که ارتباط مشخصی با مکان و زمان داشتند. مثلا ً در یکی از داستان.های آپدایک، ما با زن و شوهری رو به رو هستیم که عشقشان پا به پای صعود بورس جلو می.رود و به کسادی و رکود بورس به ویرانی می.رسد؛ داستانی به شدت تلخ و به شدت طنز.

در کارنامه کار جان آپدایک به 28 رمان، 8 مجموعه شعر و نزدیک به 800 داستان کوتاه می.رسیم که بسیاری از داستان.ها قبل از مجموعه شدن، در نیویورکر چاپ شده اند. اما با این حجم آثار، همه شهرت جان آپدایک به خاطر مجموعه رمان.های «خرگوش» (Rabbit) است که در سال 1960 اولین جلد آن به چاپ رسید و او را به عنوان یکی از بزرگترین نویسنده.های آن دوره ثبت کرد. این مجموعه شامل «فرار کن خرگوش»، «بازگشت خرگوش»، «خرگوش پولدار است» ( جایزه پولیتزر / 1981)، «خرگوش در تعطیلات» (جایزه پولیتزر / 1991) و «به یاد خرگوش» است که در تمام آن.ها به زندگی شخصیتی به نام هری آنگستروم که معروف به ربیت (خرگوش) است، پرداخته می.شود.
این شخصیت در موقعیت.های گوناگونی مثل بسکتبالیست، فروشنده و خانه دار قرار می.گیرد؛ چرا که قرار است نماینده طبقه متوسط آمریکا باشد؛ مثلا ً در فرار کن خرگوش، ربیت جوانی 23 ساله است که از پوچی مفهوم خانواده در جامعه رنج می.برد یا در بازگشت خرگوش، هری یک مرد میانسال است که مثلا ً به خاطر خیانت همسرش نابود شده. خود آپدایک در جایی گفته بود: «لقب خرگوش دارای یک سری مشخصه است. خرگوش.ها حیواناتی ترسو و وحشت زده هستند که علف و سبزی را دوست دارند. تصویر من از هری، انسانی است کاملا ً دست یافتنی که واکنش.های خنثی دارد؛ چیزی که برای من بسیار آشناست ... . من و ربیت از نظر سنی و بعضی ویژگی.های کلی مثل هم هستیم و در یک جا به دنیا آمده ایم. من برک کانتی را ترک کرده ام اما او در آن جا مانده است. او در واقع شکلی از من است که من نیستم. من مثل او زیبا نیستم و مثل او به وسوسه موفقیت.های زود هنگام تن نداده ام». به جز این، جان آپدایک بعد از مجموعه خرگوش، شخصیت ماندگار دیگری به نام «هری بک» خلق کرد.

من لکنت زبان دارم
حرف.های آپدایک در آخرین مصاحبه عمرش
دین اصلی من به همینگوی بود که البته ممکن است به چشم نیاید. همینگوی بود که به همه نشان داد دیالوگ «آلیاژ نشده» (ناب و خالص) چه اندازه تنش و پیچیدگی را می.تواند انتقال دهد و این که چه اندازه شعر در ساده ترین کلمات نهفته است. دیگر نویسندگانی که برای من مایه شگفتی و الگو بودند، این.ها هستند؛ فرانتس کافکا، جان ا ُهارا، مری مک کارتی، جان چیور، دونالد بارتلمی، ولادیمیر ناباکاف، جیمز جویس، جیمز تربر و آنتوان چخوف.
نسل من که زمانی به آن نسل «ساکت» می.گفتند، در قسمت عمده ای از اکثریت سفید پوست آن، نسل خوش اقبالی بود؛ همان طور که در یکی از داستان.هایم آورده ام: «این نسل برای جنگجو بودن زیادی جوان بود و برای یاغی گری زیادی پیر». ما در اوایل دوره رکود اقتصادی و در دوره ای که میزان زاد و ولد ملی در نهایت افت خود قرار داشت به دنیا آمده بودیم. میان اعضای نسل ما «تک فرزند» خیلی زیاد بود. پدر و مادرهای مفلس و صرفه جویمان ما را به کلاس پیانو می.فرستادند و در عین حال، حمایت و نگهداری آن.ها از ما با محدودیت.هایی همراه بود. ما در آن زمانه عسرت به کار کردن عادت کردیم و در دوره ای پا به بزرگسالی گذاشتیم که کار کردن عملی سودآور بود. در جوانی، انسجام وطن پرستانه ناشی از جنگ جهانی دوم را تجربه کردیم، بدون این که آن جنگ را تجربه کرده باشیم. نسل من آن قدر ساده دل و امیدوار بود که دست به فعالیت.های آرمان گرایانه بزند و آن قدر پرگماتیست (واقع بین و عملگرا) بود که با بی خیالی خاص آمریکایی.ها، با افول قطعیت.های قدیمی. کنار بیاید. با این همه، جان سالم به در بردیم.

مادر همیشه در رویای نوشتن بود و من عادت داشتم در اتاق جلویی به تماشای تایپ کردن او بنشینم. وقتی مریض بودم به همین اتاق می.رفتم. آن جا می.نشستم و نگاهش می.کردم. او به طور اسطوره.ای و قهرمانانه تلاش می.کرد که نویسنده شود. هنوز بسته.های قهوه ای رنگی را که مادرم به نیویورک یا فیلادلفیا می.فرستاد (ستردی ایونینگ) و داستان.هایش را که برگشت می.خورد، به یاد دارم. همان زمان فکر کاری که ارزش تلاش را دارد و با هزینه ناچیز پستی به سرانجام می.رسد، در ذهنم باقی ماند!
وقتی شروع به نوشتن داستان می.کنید، وارد دنیایی شگفت.انگیز و خیالی می.شوید. فکر می.کنم دلم می.خواست داستان نویس شوم. آماده شکست بودم. آماده بودم که قبول کنم توانایی نوشتن ندارم و آن چه می.نویسم، مورد قبول واقع نشود؛ چرا که دیده بودم چنین اتفاقی برای مادرم رخ داده است. می.دانستم که طبیعی است هر کسی که می.نویسد، آثارش چاپ نمی.شود و در واقع موفقیت و عدم موفقیت 2 روی طبیعی سکه نوشتن است. به خودم 5 سال فرصت دادم که اگر در این 5 سال آثارم منتشر نشد، مطمئن شوم که شرایط لازم را برای نویسنده شدن ندارم. اما وقتی آن 5 سال سر رسید، من تعداد زیادی مخاطب داشتم و کتاب.های زیادی از من منتشر شده بود.

وقتی بچه بودم، مشکل لکنت زبان داشتم. هنوز هم دارم. گه گاه باز هم به این مشکل دچار می.شوم. اما شاید به این دلیل که آدم.هایی که با من هم صحبت می.شوند خیلی مهربان و محترم هستند، حالا کمتر لکنت می.گیرم. به نظر من، لکنت در واقع نشان دهده نوعی ترس اولیه است مثل داستان.های کمیک استریپ. در کمیک استریپ وقتی کسی لکنت می.گیرد، به این دلیل است که ترسیده است. یک دلیل دیگر هم می.تواند داشته باشد، پدرم فکر می.کرد چون می.خواهم تعداد خیلی زیادی کلمه را همزمان به زبان بیاورم، لکنت می.گیرم. به نظر من، استفاده از میکروفون می.تواند این مشکل را تا حد زیادی حل کند چون دیگر مجبور نیستید صدا را از ته گلویتان در بیاورید؛ فقط با کمک بینی می.توانید حرف بزند. اما یک واقعیت مسلم وجود دارد؛ نویسنده چون نمی.تواند خوب حرف بزند و شاید یکی از دلایلی که باعث شد تصمیم بگیرم نویسنده شوم، همین بود که آدم سخنوری نبودم.
این حقیقت نسل من است که سینما بر زندگی اش بسیار تأثرگذار باشد. از سینما چیزهای زیادی می.آموزد؛ درست مثل رمان.های قرن نوزدهم. از این رمان.ها می.شد چگونگی زندگی طبقات بالا دست را مطالعه کرد. آن.ها آداب و رسوم و عادات طبقات مختلف را آموزش می.دادند. تعریف.های زیادی درباره جهان استودیو ارائه شده که بیشترشان نابخردانه است. عده ای سینما را شکل جدید بیگاری می.دانند. وقتی تلویزیون مخاطبان طبقه متوسط را قاپید، عالم سینما به هول و ولا افتاد؛ «چه کاری می.توان کرد که از عهده تلویزیون خارج است؟».

و بدین ترتیب سینما از یک سو منظره ای مضحک را در دست گرفت و از سویی دیگر پرده محدود کننده مسائل غیر اخلاقی را از پیش روی خودش برداشت. من هنوز هم به سینما می.روم. همسرم حتی بیشتر از آن که به من خو بگیرد، به فیلم عادت کرده است ولی امروزه کمتر فیلمی .قادر است به مخاطب جهانی معنوی، واقعی و قابل فهم را به مخاطب ارائه کند. فیلم.های قدیمی.هم چنان به عنوان موعظه.های پند دهنده باقی مانده اند ... ؛ فیلم «داستان.های عامه پسند» تارانتینو غافلگیر کننده بود؛ زیاده از حد طولانی بود و به بدترین وجه وجودی می.پرداخت. فیلمی .بدیع بود اما آنی نبود که باعث شود من به خاطرش با شتاب بیرون بروم تا فیلم جدید تارانتینو را ببینم. اگر بخواهم از کسی نام ببرم که به خاطر دیدن فیلمش سراسیمه از خانه خارج می.شوم، او وودی آلن است وودی آلن نماینده نسل یا گروه خاصی نیست، اما او تنها فیلمساز آمریکایی ای است که به نظر من همچون فلینی و آنتونیونی به بیانی شخصی دست یافته. فیلم.های او مثل رمان.های یک رمان نویس است؛ مجموعه.ای از تغییرات مدام تفکری خاص. اگر او را به عنوان یک نویسنده مطالعه کنید، در می.یابید که او نیز حد و مرزهای خاص خودش را دارد. در آثار او همه چیز به خوبی و خوشی جریان ندارد. در فیلم.های او از انبوه بانکداران، وکلا و مشاوران خبری نیست.

به افتخار صندوق پست
جان آپدایک، یک دور تمام
جان آپدایک رمان نویس، شاعر، داستان کوتاه نویس، منتقد هنری و منتقد ادبی در سال 1932 در بخش روستایی ایالت پنسیلوانیا به دنیا آمد و هرگز مشکلات اقتصادی دوران کودکی اش را فراموش نکرد. جان سال.های کودکی اش را در نزدیکی شیلینگتن گذراند. پدرش معلم علوم تجربی بود. محیط آن جا فضای بسیاری از داستان.های آپدایک را شکل داده است. خانواده آپدایک هیچ وقت هزینه کافی برای زندگی در اختیار نداشتند. جان و پدر و مادرش بیشتر سال.های کودکی او را در خانه ای مشترک با پدربزرگ و مادربزرگش زندگی کردند. در 13 سالگی خانواده جان به محل تولد مادرش، مزرعه ای در نزدیکی پلاویل در 11 مایلی شیلینگتن رفتند اما به بار نشستن آرزوها برای جان در جای دیگری بود. آپدایک بعد از پایان رساندن دوره دبیرستان از دانشگاه. هاروارد بورس گرفت. در آن جا او برای مجله طنز «لمپون هومور» داستان می.نوشت و کاریکاتور می.کشید. در همین سال.ها او با یکی از همکلاسی.هایش به نام مری ای پنینگتن ازدواج کرد. در سال 1954 از. هاروارد فارغ التحصیل شد و در همین سال یک شعر و یک داستان کوتاه به مجله نیویورکر فروخت؛ «نتوانستم به مجله نیویورکر فکر نکنم. همه آن صندوق.های پست که زیر سایه درختان غان در شهر کانکتیکوت، هر هفته شماره.های نیویورکر را نمایانگر تصور و عقیده ویلیام شاؤن در مورد سرگرمی. و آموزش بود، دریافت می.کردند. اگر ویلیام شاؤن از کارهای من خوشش نمی.آمد، چه اتفاقی برایم می.افتاد؟ نیویورکر اگر نبود، همه جا را باید پیاده می.رفتم. بدون نیویورکر بی شک نویسندگی ام را به طریقی حفظ می.کردم ولی مطمئنا ً این همه داستان از من باقی نمی.ماند». او از همان سال یکی از نویسندگان ثابت نیویورکر شد. نکته آخر این که از روی رمان «جادوگران ایستویک» آپدایک، در سال 1987 فیلمی .با بازی جک نیکلسون، میشل فایفر و سوزان ساراندون ساخته شد. مجموعه تلویزیونی «برای رفتن خیلی دور است» که از کانال ان. بی. سی پخش می.شد هم از روی مجموعه داستان «بک در مخمصه: یک نیمچه رمان» ساخته شد. یک بار هم در سال 1981 به خاطر رمان «زوج.ها» عکس آپدایک روی جلد مجله تایم رفت. آپدایک با رسیدن به 76 سالگی 4 فرزند داشت و به همراه همسر دومش «مارثا» در بورلی فارمز ماساچوست زندگی می.کرد. او در کتاب خاطراتش به نام «خجالت»، نامه ای به نوه.های خود آنوف و کووامی .نوشته و در آن، تاریخچه خانواده اش را توضیح داده و از آن.ها خواسته بود که به خاطر رنگ پوستشان خجالت زده نباشند. نوه.های آپدایک به دلیل این که پدرشان آفریقایی است، رنگین پوست هستند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 529]