همه چیز درباره شهرک غرب

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: موقعیت و محدوده شهری
شهرک غرب در منطقه ۲ شهرداری تهران واقع و دارای شش فاز مسکونی است..بلوار دادمان(پونک باختری) در شمال، بزرگراه همت در جنوب، رودخانه پونک در غرب و رودخانه درکه در کنار بزرگراه چمران در شرق این محله، حدود چهارگانه شهرک غرب را مشخص می.کنند.

پیشینه و دلیل نام گذاری

شهرک پردیسان در 27 سال پیش

در سال ۱۳۴۰ «مجتمع مسکونی شهرک غرب» در شمال غربی تهران، با طراحی و معماری مهندسان آمریکایی و براساس مدل نمونه برج.های مسکونی ایالات متحده آمریکا ساخته و به همین دلیل نام این منطقه شهرک غرب شد. این شهرک در گذشته محل اسکان خارجی.هایی بود که وارد تهران می.شدند.

در زمان حکومت محمدرضا شاه پهلوی، متخصصان و صنعت گرانی که برای گسترش فعالیت.های علمی و صنعتی به ایران آمده بودند، در «مجتمع مسکونی شهرک غرب» و چندخانه ویلایی آن زمان ساکن شدند و طرح.های شهرسازی به سبک جدید و کاملاً متفاوت با تهران قدیم توسط شرکت.های ساختمانی خارجی در زمین.های تقسیم شده اطراف روستای تاریخی خوردین آغاز شدند.

آمریکایی.ها که در آن موقع اکثریت جامعه ساکن این محله را تشکیل می.دادند، با استفاده از نفوذ خود، مدرسه، ورزشگاه و امکانات تفریحی وسیعی را با کمک.های دولت پهلوی در شهرک غرب به وجود آوردند و آنرا گسترش دادند. به عنوان مثال، فقط مدرسه آمریکایی.ها در این منطقه به قدری وسیع بود که پس از انقلاب اسلامی با اینکه به دو مدرسه جداگانه برای دختران و پسران در کلیه مقاطع تحصیلی، ورزشگاه، محل برگزاری سیرک و نمایش، سالن سینما و... تبدیل شد، باز هم فضاهای بدون استفاده زیادی درون ساختمان.های آمریکایی وجود داشت که حتی نگهداری این ساختمان.ها را برای مصادره کنندگان دشوار کرده بود. بخشی از این ساختمان.ها را نیز به دانشگاه آزاد اسلامی(دانشکده تربیت بدنی) واگذار کرده.اند.

اجرای برنامه.هایی با عنوان مدرنیزاسیون پایتخت در زمان دولت پهلوی نقش موثری در شکل گیری این محله داشت (تعدادی از برج.های ضلع شمال شرقی میدان صنعت ثمره این دوره هستند). شهرسازی متفاوت، برج.های مدرن و خانه.های ویلایی که به سرعت در این سال.ها بنا شدند، شهرک غرب را به یکی از نمادهای شهری جدید ایران تبدیل کرد.

با شدت گرفتن ناآرامی.ها در سال.های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ و تغییر حکومت، انقلابیونی که با تمسک به استقرار عدالت اجتماعی و رفع هر گونه تبعیض، حکومت را در اختیار گرفته بودند، به مصادره و ملی کردن دارایی.های بسیاری در این محله روی آورند. اموال مصادره شده از سوی دادگاه.های انقلاب، به ستاد فرمان امام (ره) و سپس به بنیاد مستضعفان و آستان قدس رضوی منتقل شد تا مطابق اهداف اولیه انقلاب برای بالا بردن سطح زندگی مردم از آنها استفاده شود.

از آن زمان به بعد، بنیاد مستضعفان به نهاد تعیین کننده پروژه.های عمرانی در این منطقه تبدیل شد و تا سال.ها نقشی پررنگ تر از شهرداری تهران را بازی می.کرد.

روستای تاریخی خوردین

شهرسازی مدرن و متفاوت شهرک غرب این تصور را ایجاد می.کند که این محله تهران هیچ نماد تاریخی و قدیمی ندارد، در حالی که بلوار خوردین (یکی از بلوارهای اصلی شهرک غرب) که میدان صنعت را به خیابان.های ایران زمین، هرمزان و بلوار دادمان (پونک باختری) متصل کرده، در روزگار قدیم روستایی خوش آب و هوا به همین نام بود؛ روستایی که هنوز می.توان آثارش را در درخت.های تنومند حاشیه بلوار و شرشر جوی زلال بازمانده از قنات روستا دید؛ روستایی که سالهاست فراموش شده و از آن جز نامش یعنی خوردین چیزی نمانده.است.

این روستا در ۶ کیلومتری جنوب شرقی امامزاده صالح فرحزاد و ۲ کیلومتری ده ونک قرار داشت و طبق کتاب «جغرافیای تهران» ۸۵ نفر سکنه داشت که همه مسیحی بودند. ده خوردین در دوره ناصرالدین شاه ابتدا جزو املاک مستوفی الممالک بود که درختان کهنسالش خصوصاً در باغ مشهورش (محل فعلی دفتر آستان قدس رضوی در خیابان ایران زمین) هنوز باقی مانده.اند. در کتب تاریخی، از این محل با نام.های «خوردین» یا «خُردین» به معنای تپه و برجستگی زمین وبه تفسیری دیگرخور(خورشید) یاد شده.است.

زمین.های این روستا از دهه ۱۳۴۰ خورشیدی تفکیک شدند و شرکت.های بزرگ ساختمان سازی خارجی و داخلی شروع به احداث بناهای گوناگون در آن کردند. باغ اربابی خوردین و قنات خوردین میراث تاریخی شهرک غرب هستند که امروز حصار کشی شده و ورود عموم در آن ممنوع است.

آب و هوا و جغرافیا
به دلیل وزش دائمی باد از غرب به شرق در تهران و نیز پالایش هوا توسط انبوه درختان بوستان.ها و کوه.های مجاور، شهرک غرب از مناطق خوش آب و هوای تهران به حساب می.آید و از هوای بمراتب بهتری نسبت به سایر مناطق شمالی شهر برخوردار است.
شهرک غرب از نظر موقعیت جغرافیایی حدوداً در ۵۱ درجه و ۲۱ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۴۶ دقیقه عرض شمالی قرار گرفته.است.

میانگین ارتفاع زمین.های شهرک غرب از سطح دریا حدود ۱۵۳۵ متر، میانگین مقدار باران سالیانه ۴۰۵ میلی متر و متوسط سالیانه رطوبت نسبی هوا ۴۵ درصد می.باشد.

جهت وزش باد غالب، غربی (۲۷۰ درجه) و متوسط سرعت وزش باد ۵/۵ متر بر ثانیه.است. نسیمی از دره.های خنک کوهستان شمال در شب (بادکوه) و نسیم خفیفی از بیابان.های جنوب تهران در روز (باد دشت) به طور آهسته هر شبانه روز جریان دارد.

وضعیت ترافیک و معبرها
خیابان بندی.ها و بلوارهای زیبا و عریض و امکان دسترسی سریع به چندین بزرگراه اصلی تهران از جمله بزرگراه.های چمران(پارک وی)، نیایش، یادگار امام، همت، شیخ فضل.الله نوری و حکیم، سامانه ترافیکی بسیار مطلوبی را در این قسمت از شهر تهران به وجود آورده.است.

وجود خانه.های ویلایی متعدد که جمعیت بسیار کمی را در خود جای داده.اند، باعث شده تا سکوت و زیبایی خیابان.های فرعی شهرک غرب، زبان.زد تهرانی.ها باشد. در تازه.ترین نتیجه مسابقه «کوچه خوب شهر تهران»، گذر اردیبهشت خیابان ایران زمین از میان ۲۵۰۰ گزینه، به عنوان بهترین کوچه منطقه ۲ تهران انتخاب شده.است.

خیابان.های بن.بست بسیاری در این محله وجود دارند که علّت اصلی طراحی آنها به این شکل، بالا بردن امنیت و آرامش هرچه بیشتر ساکنان بوده.است (ابتدای این بن بست.ها دارای راهبند و اتاقک نگهبانی است و در انتهای آنها فضای باز دایره مانندی جهت دور زدن خودروها در نظر گرفته شده و پس از آن پیاده رو به فضای سبز یا پیاده روی خیابان اصلی پشت متصل است که در محل تلاقی مجدداً درب فلزی یا اتاقک نگهبانی دیده می.شود، بدین وسیله کلیه رفت و آمدها در صورت توافق اهالی کنترل می.شود).