رئيس سازمان ميراث فرهنگي استان فارس: برخورد با بافت تاريخي شيراز علمي نيست

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: رئيس سازمان ميراث فرهنگي استان فارس: برخورد با بافت تاريخي شيراز علمي نيست
خبرگزاري فارس: رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان فارس گفت: برخورد و مواجهه با بافت تاريخي ـ فرهنگي در شيراز بر مبناي علمي نبوده است.

به گزارش خبرگزاري فارس از شيراز، رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان فارس و شهردار بافت تاريخي ـ فرهنگي شيراز با حضور در ميزگرد "بافت تاريخي ـ فرهنگي، چالش‌ها، راهكارها" كه به ميزباني خبرگزاري فارس د دفتر استان فارس برگزار شد، ضمن بررسي مشكلات موجود در راه احياي اين بخش از شيراز، به رفع ابهامات پرداختند.
سرپرست نمايندگي خبرگزاري فارس در استان فارس در اين ميزگرد گفت: طي سال‌هاي گذشته تا كنون هر زمان كه از بافت تاريخي ـ فرهنگي و علت ركود در روند احياي اين بافت پرسيده‌ايم، هر يك از متوليان بحث را متوجه ديگري كرده‌اند.
علي محمد پشوتن افزود: با قاطعيت مي‌توان گفت كه تا كنون خبرنگاران و مردم، پاسخ قانع‌كننده‌اي در اين زمينه دريافت نكرده‌اند و هر روز هم مشكلات اين بافت و ساكنان آن بيشتر و بيشتر مي‌شود، پرسش اين است كه ميراث فرهنگي عامل ركود در اجراي برنامه‌ها براي احياي بافت است يا شهرداري؟
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان فارس در اين زمينه خاطرنشان كرد: نگاه به بافت تاريخي ـ فرهنگي مي‌تواند از سه زاويه باشد، يك زاويه نگاه علمي، يك زاويه نگاه ميراثي و بسته و نگاه ديگر از زاويه شهرداري‌چي و تخريب و بازسازي است.
محمدرضا‌بذرگر با بيان اينكه مطلوب‌ترين نگاه، نگاه علمي به اين مقوله است، افزود: ديد كاملا ميراثي مي‌گويد اصلا به هيچ چيز دست نزنيد، كمترين تغييرات را ايجاد كنيد، در اين ديدگاه حركت‌ها بسيار كند و تغييرات هم بسيار كم بوده و فرايند مرمت و بازسازي و بهسازي و نوسازي بسيار كند و تاثيرات بسيار اندك است، در ديدگاه ديگر كه به ديدگاه شهرداري‌چي معروف است، نگاه خشن و برپايه تخريب و بازسازي كامل پايه‌گذاري شده بي‌آنكه تخريب‌كننده بداند چه جايگزيني مي‌خواهد براي محل‌هاي تخريب شده بگذارد، نمونه آن تخريب هفت هكتار از بافت قديم در منطقه بين‌الحرمين شيراز است.
استاد معماري دانشگاه شيراز ادامه داد: در ديدگاه سوم، نگاه به بافت نگاهي مبتني بر علم است، در اين نگاه با استفاده از تجارب جهاني و بر اساس مطالعات كاربردي به بخش‌هاي مختلف بافت نگريسته و هر اقدامي كه لازم و ضروري است انجام مي‌شود.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان فارس با بيان اينكه تا كنون نگاه به بافت براين پايه نبوده است، خاطرنشان كرد: به بافت تاريخي موجود در كشور نمي‌توان با يك نسخه واحد برخورد كرد، هر شهر، هر بافت و هر منطقه شرايط خاص خود را داشته و نگاه خاصي را منطبق براين شرايط طلب مي‌كند.
وي با بيان اينكه در اين نگاه بازسازي، نوسازي و احيا عباراتي هستند كه در همه بافت‌هاي قديم دنيا به كار گرفته مي‌شود، تصريح كرد: در هر بخش از بافت بايد با نگاهي علمي قابل انجام است، هر يك از اين عبارات در اين نگاه در يك بخش قابل انجام مي‌دهد، بافت تاريخي شيراز داراي ويژگي‌هاي منحصر به فردي است كه حتي در تمام نقاط اين شهر هم همگون نيست.
اين استاد دانشگاه ادامه داد: در برخي از بافت‌هاي قديمي در شهرهاي مختلف كشور هنوز مردم بومي زندگي مي‌كنند، اما بافت تاريخي شيراز به بافت ترانزيت تبديل شده است، مردم بومي شهر كمتر در اين مناطق ساكن هستند و عمدتا از اين نقاط رفته و منازل خود را به روستاييان مهاجر يا اتباع بيگانه اجاره داده‌اند.
وي با بيان اينكه ساكنان فعلي بافت تاريخي شيراز هيچ تعلق خاطري به اين بافت و ارزش‌هاي تاريخي آن ندارند، گفت: موضوع به‌گونه‌اي است كه افراد ساكن در منازل اين بافت اگر در زمستان سردشان شود و نفت نداشته باشند، سقف‌هاي با ارزش چوبي را خرد كرده و به‌ جاي سوخت آتش مي‌زنند.
شهردار بافت تاريخي فرهنگي منطقه 8 شيراز در زمينه نگاه شهرداري اظهار داشت: نگاه شهرداري امروز به بافت تاريخي بر پايه تخريب نيست،‌ نگاه ما بر اساس نيازها و شرايط است، اما ما متولي اصلي اين بافت نيستيم.
محمدفاضل صارمي‌زاده ادامه داد: ما هيچ زماني با ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان مشكلي نداشتيم، ديدگاه‌هاي هر دو سازمان در اين زمينه منطبق است، شهرداري با پژوهشكده و افراد خاصي كه نمي‌خواهم به نام آنان اشاره كنم، مشكل داشته و داريم.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان فارس نيز گفت: شهرداري شيراز هم‌اكنون متوجه ارزش بافت قديم شده و ايجاد شهرداري بافت قديم هم نشان‌دهنده اين تفكر است.
پشوتن ادامه داد: پژوهشكده ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري طي اقدامي حريم آثار تاريخي موجود در بافت را مشخص كرده است، اما اين اقدام سبب بروز برخي مشكلات و محدوديت‌ها شده است،‌ آيا چنين اقدامي آن هم در اين وسعت كه تقريبا تمام بافت را در برمي‌گيرد، لازم بود؟
شهردار منطقه 8 شيراز گفت: پژوهشكده ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري بدون دخالت شهرداري براي اماكن و آثار تاريخي موجود در بافت حريم‌هايي را تعيين كرده و ما هم اعتقاد داريم كه اين حريم‌ها آنقدر گسترده پيش‌بيني شده كه همه قسمت‌هاي بافت را شامل شده است.
صارمي‌زاده خاطرنشان كرد: اين مسئله دست شهرداري را در مواجهه با اين بافت بسته است، ما هم اعتقاد داريم كه تعيين حرم لازم بود، اما نه در اين شكل و وسعت، امروز يكي از عوامل كند و راكد شدن كار احياي بافت تاريخي تعيين اين حريم‌ها است.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان فارس در اين زمينه گفت: وقتي مي‌گوييم بافت تاريخي منظورمان مجموعه‌اي‌ از اجزا و عناصر به هم پيوسته است كه روي هم رفته يك ساختار مرتبط را به وجود مي‌آورد، اين عناصر و اجزا رابطه معني‌داري با يكديگر و در كل ايجاد مي‌كند.
بذرگر ادامه داد: بين بازار، ارگ كريمخاني، محلات اطراف بازار، ميدان ارگ، حمام و مسجد وكيل، ديوان‌خانه و محيط پيرامون آن رابطه معناداري وجود دارد و نمي‌توان اين مجموعه را به ‌صورت مجزا ديد، وقتي كلمه بافت اطلاق مي‌شود، يعني تار و پود در هم تنيده شده، بنابراين بايد اين مجموعه با هم ديده شود تا معنا پيدا كند.
سرپرست نمايندگي خبرگزاري فارس در استان فارس گفت: اما بزرگي و گستردگي حريم ديده شده، مردم را در بازسازي و بهسازي خانه‌ها و املاك محدود كرده و دولت و شهرداري هم نه وارد مي‌شود و نه آنقدر توان مالي دارد كه بتواند كل بافت را بازسازي كند، با اين شيوه تنها منافع مردم ديده نشده و بافت هم بدون مردم معنا ندارد، ارزشي ندارد.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري پاسخ داد: اين عقيده ما نيز هست، بافت قديم عبارت‌ است از مردم ساكن، بازار، شريان‌ها، كوچه‌ها، اماكن مختلف، امام‌زاده‌ها و تمام آنچه كه در اين مجموعه وجود دارد، بافت يك مجموعه تك عنصري نيست، مجموعه‌اي از عناصر است كه مثل تار و پود بوده و در هم تنيده شده.
پشوتن افزود: منظور ما از برگزاري اين نشست، بيان مفاهيم و تعاريف و خصوصيت‌ها نيست، رسيدن به راهي براي برون رفت از مشكلات امروز بافت تاريخي فرهنگي شيراز و حل مشكل مردم و شهر است.
بذرگر ادامه داد: دقيقا ما هم به دنبال همين مسئله هستيم اما براي حل مشكل بايد ابتدا بدانيم كه بافت قديم شيراز چيست، عناصري كه ما مي‌گوييم كدام است، كجا بايد چه اقدامي انجام داد، بازسازي كرد، بهسازي كرد، مرمت كرد، بايد بدانيم كه تا كنون اقدام بنيادي انجام نشده است و برخي معتقد به تخريب هستند، اگر ما اجازه تخريب را داديم، بعد از آن قرار است چه اتفاقي بيفتد؟ چه چيز جايگزين شود تا هويت اين بافت حفظ شود؟
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان فارس اضافه كرد: ما هم اعتقاد داريم كه همه بافت را نمي‌توان و نبايد حفظ كرد، اما اينكه كجا چه كار بايد انجام شود، نيازمند مطالعه و طرح و برنامه است.
شهردار منطقه 8 شيراز اظهار داشت: نگهداري و حفظ يك مجموعه خيلي با ارزش است، اما اگر بنا داريم بافت را آنگونه كه بايد نگهداري كنيم، بايد دولت وارد كار شود و بودجه لازم اختصاص داده شود.
صارمي‌زاده اضافه كرد: يكي از راه‌هاي حفاظت از بافت، تشويق مردم براي مشاركت در كار است، مردم بايد در بازسازي، بهسازي و مرمت همكاري كنند و اين نياز به راهكارهاي اجرايي دارد.
وي ادامه داد: اعتقاد داريم تعيين حريم‌ها توسط پژوهشكده ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري سبب بروز مشكلاتي شده است و اين مجموعه بسته عمل كرده و جلوي هر كار و اقدامي را گرفته است، ما با سازمان ميراث فرهنگي‌، صنايع‌دستي و گردشگري هيچ مشكلي نداريم، مشكل اين پژوهشكده و نوع نگاه كارشناسان و مسئولان اين نهاد است.
سرپرست نمايندگي خبرگزاري فارس دفتر استان فارس تصريح كرد: شهرداري چه اقدامي كرده است،‌ شما دائم مي‌گوييد اجازه نمي‌دهند، اما بالاخره وظايفي براي شهرداري تعريف شده است و راهكارهايي براي انجام اين وظايف وجود دارد، شهرداري براي مشاركت مردم چه كرده است؟
شهردار منطقه 8 شيراز گفت: بر اساس مصوبه شوراي شهر شيراز، در بافت فرسوده براي بازسازي و تجديد بنا در بحث عوارض 50 درصد تخفيف اعمال و اجرا كرده‌ايم، از طرفي 14 ميليون تومان تسهيلات به مردم ساكن در اين منطقه اعطا مي‌شود.
وي ادامه داد: اما اين مشوق‌ها كافي نبوده و زمينه جذب مردم را فراهم نمي‌كند، با 14 ميليون تومان مردم ساكن در اين منطقه تنها مي‌توانند ضايعات حاصل از تخريب را خارج كرده و مصالح جديد را به درون بافت بياورد، براي بقيه كار چه بايد بكند.
صارمي‌زاده تصريح كرد: مالكان بزرگ در اين منطقه نمانده‌اند، آنها كه توان مالي داشتند، سال‌ها قبل از اين منطقه رفته و منازل خود را به مهاجران ايراني يا افغاني اجاره داده‌اند، مردمي هم كه مانده‌اند، با مشكلات مالي روبه‌رو هستند، بعضي از اين مردم براي تامين غذاي روزانه خود و خانواده با مشكل روبه‌رو هستند، اين افراد اگر تمايل داشته باشند هم نمي‌توانند كاري بكنند.
وي همچنين با بيان اينكه در محدوده حريم‌هاي تعيين شده از سوي پژوهشكده ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري ساكنان اجازه ساخت واحد‌هاي مسكوني و تجاري با ارتفاع بيش از 5/7 متر را ندارند، افزود: با مشكلات موجود در اين منطقه كه كار ساخت و ساز را بسيار سخت و پر هزينه كرده است، بازسازي يك ملك با اين ارتفاع و خصوصيات تعيين شده به‌ هيچ عنوان مقرون به ‌صرفه نيست.
صارمي‌زاده با بيان اينكه در بسياري از كشورهاي جهان نحوي مواجهه با بافت تاريخي و فرهنگي، شيوه مناسب‌تري است، گفت: در بعضي از مناطق با دادن مجوز يك طبقه اضافه مي‌توان در مردم انگيزه ايجاد كرد.
شهردار بافت تاريخي فرهنگي شيراز با تاكيد بر اينكه شهرداري بيش از حد انتظار براي مردم و اين منطقه كار انجام داده و خدمت‌رساني كرده است، افزود: سال گذشته كل بودجه عمراني منطقه هشت شهرداري، 3 ميليارد تومان بوده است اما بيش از 5 ميليارد تومان در اين منطقه هزينه كرده و اقدامات زير بنايي انجام داده‌ايم، اما اين اقدامات هم تنها براي آن است كه بخشي از مشكلات مردم بر طرف شود، اين يك كار اساسي محسوب نمي‌شود اما چاره‌اي جز اين وجود ندارد.
صارمي‌زاده تصريح كرد: 90 درصد مالكان بومي از اين منطقه مهاجرت كرده و رفته‌اند، افرادي كه در بافت زندگي مي‌كنند از ناچاري است، براي خيلي‌ از اين افراد اين آخرين محل اميد براي زندگي محسوب مي‌شود، از طرفي برخي از منازل در اين منطقه در ورثه افتاده، جمع كردن مالكان مشكل است،‌ شركا با هم همراه نيستند، مشكلات قانوني هم وجود دارد و مجموعه اين مشكلات،‌ يك فرصت را به تهديد تبديل كرده است.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان فارس گفت: من با شما در اين مورد اختلاف نظري ندارم، بافت قديم شهر ما دقيقاً مثل پيرزن و پيرمردهاي در حال احتضار است كه نمي‌توان و نبايد آن‌ را دور انداخت و بي‌توجهي كرد، برعكس، با پير شدن توجه بيشتر و نهادينه‌ شده‌تري را بايد سامان داد.
بذرگر گفت: اما با وجود همه اين موضوعات كه مطرح شد، طي حداقل يك دهه گذشته يا حتي سه سالي كه من تصدي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري را عهده‌دار هستم، چند طرح قابل اجرا علمي براي احيا، مرمت، بازسازي و ديگر اقدامات در بافت تاريخي ارائه شده كه ما مخالفت كرده‌ايم، شهرداري چه طرحي را ارائه داده است.
وي ادامه داد: بافت تاريخي در سراسر جهان يك بافت ويژه به شمار مي‌رود كه حفظ و احياي آن نيازمند طرح و برنامه است، به تعبيري ما دير متوجه ارزش بافت تاريخي شده و براي حفظ و احياي آن فعال شده‌ايم، زمان را از دست داده‌ايم و اين مسئله سبب تخريب بسياري از بخش‌ها و از دست دادن بسياري از عناصر با ارزش بافت شده است.
پشوتن گفت: چند ماهي است كه شوراي بافت تاريخي جلسات خود را برگزار نمي‌كند و اين موضوع عاملي براي بروز برخي مشكلات و ناهماهنگي‌ها شده است، بسياري از درخواست‌ها و امور منوط به مصوبه اين شورا بوده و با تعطيلي آن معطل مانده است،‌ آيا اين شورا قرار نيست كار خود را ادامه دهد؟
شهردار منطقه بافت تاريخي فرهنگي شيراز گفت: بيش از چهار ماه قبل تغييراتي در اعضاي اين شورا از سوي مسئولان مركز داده شد و طي روند قانوني براي اعمال اين تغييرات، كار شوراي بافت را با وقفه مواجه كرده است.
صارمي‌زاده ادامه داد: مدتي قبل احكام اعضاي جديد صادر شده و ما هم مكاتبات لازم را انجام داده‌ايم، منتظر سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري هستيم تا جلسات را تشكيل داده و از ما دعوت كند.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان فارس در اين زمينه گفت: ما منتظر احكام جديد هستيم، در آخرين پيگيري كه انجام دادم مشخص شد كه هنوز همه احكام صادر و ابلاغ نشده است، بلافاصله كه اين اقدام انجام شود،‌ جلسات آغاز مي‌شود.
پشوتن‌ گفت: اما به ظاهر همه احكام صادر و اعضا و سمت‌ها مشخص شده است.
بذرگر: بايد پيگيري كنيم اگر اين اتفاق افتاده باشد، رايزني براي انجام هماهنگي لازم با استانداري و تعيين وقت براي برگزاري جلسه را آغاز كرده و در نخستين فرصت اين جلسه را تشكيل مي‌دهيم
پشوتن پرسيد: آيا با اعضاي جديد مي‌توان اميدوار بود بسياري از مشكلات كه هميشه مسئولان شهرداري آن را به شوراي بافت و ديد بسته آن مرتبط مي‌كرد، بر طرف شود؟
شهردار منطقه بافت تاريخي و فرهنگي پاسخ داد: با توجه به اينكه دبيري اين شورا از پژوهشكده ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري گرفته و به سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري واگذار شده است، اميدوار هستيم كه گشايشي در كارها را شاهد باشيم.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان فارس گفت: همانگونه كه گفتم، من به علمي كار كردن اعتقادي راسخ دارم، يعني اينكه بايد مشاورين ذي‌صلاح در زمينه بافت‌هاي تاريخي كه برخورد علمي را بلد هستند، مطالعات را انجام داده و نتايج را به صورت پيشنهاد به شورا اعلام كنند تا بعد از تصويب نهايي اجرا شود.
وي ادامه داد: روش بايد علمي باشد، اصولا در شهرها در سطح كلان يا طرح جامع وجود دارد يا راهبردي ساختاري، وقتي هنوز يك طرح مصوب در مورد فضايي به وسعت 400 هكتار (بافت تاريخي فرهنگي و فرسوده شيراز) نداريم، همه با مشكل مواجه مي‌شوند، بنابراين ابتدا بايد به سمت تهيه يك طرح علمي رفت تا بر اساس آن كار انجام شود.
بذرگر با بيان اينكه 30 تا 40 درصد عناصر موجود در بافت قديم شيراز فاقد ارزش تاريخي فرهنگي و بخش اعظمي از فضاها هم به مخروبه تبديل شده و نيازمند بازسازي كامل است، گفت: تمام اقداماتي كه مي‌تواند انجام شود بايد در قالب يك طرح مصوب شده و به مرحله اجرا وارد شود، در غير اين صورت بيش از آنكه موثر باشد، آسيب‌زا مي‌شود.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان فارس تصريح كرد: مفهومي كه در همه دنيا از فضاي شهري وجود دارد، اين است كه يك فضاي شهري بايد داراي ريتم و ويژگي‌هاي شهرسازي و زيباشناسانه باشد، تمام فضاهاي موجود در بافت قديم،‌ اعم از ميدان‌ها، كوچه‌ها، بازار، شريان‌ها، خانه‌ها، مردم و ديگر بخش‌ها بايد در قالب يك مجموعه قرار گرفته و بهسازي و احيا يا بازسازي شود تا مفهوم خود را حفظ كند.
بذرگر خاطرنشان كرد: امروز در جهان بحث پياده‌راه در فضاهاي تاريخي مطرح است، در بسياري از شهرهاي جهان مانند ونيز، خودروها اجازه ورود به بافت تاريخي را ندارند،‌ بافت زماني داراي ارزش مي‌شود كه افراد پياده وارد آن فضا شده و با همه عناصر ارتباط برقرار كنند، دليلي وجود ندارد كه در همه بخش‌هاي بافت خيابان و معبر ماشين‌رو وجود داشته باشد.
شهردار منطقه 8 شيراز گفت: انجام فعاليت در بافت نيازمند پشتوانه حقوقي است و شوراي بافت بر همين اساس برنامه‌ريزي شد، اعضاي اين شورا شامل استاندار يا معاون امور عمراني استانداري به عنوان رئيس، رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري به عنوان دبير، رئيس سازمان مسكن شهرسازي، رئيس نظام مهندسي، دو عضو هيئت علمي دانشگاه، رئيس شوراي اسلامي استان و شهر و شهردار يا نماينده شهرداري است.
صارمي‌زاده با بيان اينكه اين شورا هم‌اينك اجرايي‌تر است، گفت: با اين تركيب اميد به اصلاح و پيش‌رفت امور بسيار زياد است از طرفي نگاه ميراثي در اين شورا به خاطر آنكه پژوهشكده ديگر عضو آن نيست كنار گذاشته مي‌شود.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان فارس گفت: به حتم پس از انجام مقدمات، جلسه اين شورا تشكيل مي‌شود و اميدوار هستيم قدم به قدم كار را براساس اصول علمي و قابل اجرا، جلو ببريم.
انتهاي پيام/ح10
چهارشنبه 6 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 291]