تحصيل در روسيه - اميدها و مشكلات

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: تحصيل در روسيه - اميدها و مشكلات

فرزانه شفیعی

ايراس: چندي است كه اقبال دانشجويان ايراني براي ادامه تحصيل در روسيه فزوني يافته و هر سالة شمار بيشتري از اين تعداد براي ادامة تحصيل به شهرهاي مختلف اين كشور سفر مي.كنند. در اين بين، بايد خاطر نشان شد كه هرچند تاريخ دانشگاه و آموزش عالي در روسيه از قدمت مناسبي برخوردار است، اما در شرايط حاضر دانشگاه.هاي اين كشور رتبة مناسبي را در رتبه.بندي.هاي دانشگاه.هاي جهان به خود اختصاص نمي.دهند. افزون بر اين، برخي مشكلات امنيتي، اجتماعي و به ويژه هزينه.هاي بالاي زندگي در روسيه از جمله موضوعاتي هستند كه سختي تحصيل به زبانِ مشكل روسي را در دانشگاه.هاي اين كشور دوچندان مي.كنند. با اين وجود، پيشتوانه و پيشرفت مناسب برخي رشته.ها به ويژه رشته.هاي فني و هوافضا در روسيه، دانشجويان ايراني بيشتري را براي ادامة تحصيل به اين كشور مي.كشاند.

مقدمه
یکی از دغدغه.های جوانان ایران در سال.های اخیر برخوردار بودن از تحصیلات دانشگاهی است که در پشت این دغدغه.ها دلایل و اهداف مختلفی پنهان است. می.توان به جرات اظهار کرد که مساله برخورداری از تحصیلات دانشگاهی امروز معنای خود را تا حد زیادی از دست داده است، یا به بیان نرم.تر می.توان گفت که در برخی موارد، به نوعی پیروی از مد یا هر چیز مشابه آن شده است. چرا که نداشتن حداقل مدرک لیسانس منجر به سرخوردگی و خودکم بینی شخص در میان هم سن و سالان خود و در محیط جامعه می.شود. بسیاری از افرادی که به سختی تلاش می.کنند تا از درهای آهنین دانشگاه عبور کنند، تنها هدفشان عبور از این درها و نهایتا در دست گرفتن مدرک برای یافتن هویت است. به عبارتی، مدرک.گرایی امری رایج.تر از علم.گرایی شده است. این مساله نه تنها در ایران که در بسیاری از کشورهای دیگر نیز قابل مشاهده است. بر همگان واضح است که اتحاد جماهیر شوروی در سال.های حکومت نه چندان بلند مدت خود دانشمندان بزرگی را به جهان معرفی کرد. البته از نظر نیز دور نیست که پس از اصلاحات پطر کبیر و باز شدن پنجره روسیه به اروپا، این کشور گام.های بزرگی در پیشرفت و توسعه برداشت.
توجه تزار روسیه به علم و دانش کشورهای اروپایی تا حدی بود که اشراف زادگان را وادار به آموزش علم و دانش می.کرد. سیاست.گذاری.های درست تزار پایه.های محکمی را در زمینه علم و دانش و هنر در روسیه بنا نهاد، به طوری که امروز شاهد دانشمندان و اندیشمندان بزرگ روس در بسیاری از رشته.های علمی و هنری جهان هستیم. در دوران اتحاد جماهیر شوری به خاطر بسته بودن درهای این کشور، ارتباطات جهانیان و حتی کشورهای همسایه از قبیل ایران با این کشور بسیار محدود بود. اما پس از باز شدن درها، افراد بسیاری با دلایل مختلف راهی این کشور شدند. با گسترش روابط سیاسی و فرهنگی روسیه و ایران، کم کم بر تعداد کسانی که به دنبال کسب علم راهی این سرزمین شدند، افزوده شد. حکومت شوروی با تمام سخت.گیری.ها و قوانین خشک و بی.احساس خود، دانشمندانی را تربیت کرد که تا امروز در تمام دنیا می.درخشند. مکاتب مختلفی که در دوره.های گوناگون در این سرزمین شکل گرفته و بعدها به صورت یک خط مشی در علوم مختلف درآمده، حاصل زحمات بی.وقفه اندیشمندان این کشور است. دانشمندانی همچون لامانوسف، لئونتف ، سالاویوف ، شربا ، بلینسکی ، ادبیانی چون داستایوسکی، پوشکین، گوگول و سهم ارزنده.ای در رشته.های مختلف علمی و انسانی داشته.اند که هیچ گاه از اذهان زدوده نخواهند شد.

جايگاه و شرايط آموزش عالي در روسيه
روسیه امروز با تمام تلاشی که در اتخاذ سیاست.های فرهنگی و حمایت.های کلامی و غیر کلامی خود می.کند، انگشت شمار توانسته امثال افراد بازگفته را تربیت کند. اینجا هم هستند کسانی که با داشتن تخصص در یک رشته، به دنبال کار در رشته و زمینه دیگر می گردند. اما هر چه هست، این مشکل بسیار کم تر از ایران در اینجا نمود می.کند. دلیل عمده آن به این صورت تبیین می.شود که در کشوری همچون ایران با وجود برنامه.ریزی.های بیشمار برای نسل جوان و تحصیلات آنها، سد بزرگ کنکور مانع از آن می.شود که جوان صد در صد با میل و رضایت خود در رشته.ای به تحصیل بپردازد، زیرا همیشه دو مساله توجه را به خود جلب می.کند:
در کشور ما رشته.ها در میان مردم جامعه رتبه.بندی شده هستند، به طور مثال در میان رشته.های علوم پزشکی، رشته پزشکی و داروسازی و دندان پزشکی از پرستیژ بالاتری برخوردار هستند تا سایرین، یا در رشته علوم انسانی، حقوق از مرتبه و جایگاه دیگری برخوردار است. بنابراین بسیار مشاهده می.شود که شخص به خاطر داشتن رتبه قابل توجه و حق انتخاب بهتر، اقدام به انتخاب رشته.ای می.کند که علاقه چندانی به آن ندارد و حق از کسی سلب می.شود که به آن رشته علاقه داشته، اما رتبه پایین.تری آورده است. در روسیه تحصیل به شکل دیگری صورت می.گیرد. شخص بر حسب علاقه.مندی خود برای ورود به یک دانشگاه اعلام آمادگی می.کند، چنانجه مایل به استفاده از حمایت دولتی و تحصیل رایگان باشد، در امتحان ورودی دانشگاه مذکور برای رشته مورد علاقه با سایرین به رقابت می.پردازد، با کسب نمره قبولی، به صورت رایگان تحصیلات خود را آغاز کرده و ماهانه مبلغ 1000 روبل معادل 30 هزار تومان براي لیسانس و فوق لیسانس و 1500 روبل معادل 45000 تومان براي دوره دکتری از دولت دریافت می.کند.
چنانچه دانشجو نمره قبولی نیاورد، با هزینه شخصی می.تواند به تحصیل بپردازد که متناسب با رشته تحصیلی و دانشگاه محل تحصیل متفاوت است. آنچه که در اینجا مهم است، تناسب علاقه با رشته تحصیلی است که منجر به رضایت خاطر و موفقیت بیشتر در زمان فارغ التحصیلی می.شود. مساله مهم دیگر در روسیه این است که تمام رشته.ها از ارزش و اهمیت برخوردارند، کسی به صرف تحصیل در رشته پزشکی یا امثال.هم به دانشجوی رشته زبان و ادبیات و یا تاریخ احساس برتری خاص نمی.کند. به عبارتی میزان دانش شخص است که به وی ارزش و اعتبار می.دهد و نه عنوانِ تنها. سال گذشته روزنامه «گازي.يِتا.رو» اقدام به انتشار مطلبی در خصوص جایگاه دانشگاه.های روسیه در میان سایر دانشگاه.های جهان کرد. بر اساس گزارش اعلام شده در این روزنامه، یک سایت بریتانیایی رتبه تمام دانشگاه.های دنیا را بر اساس معیارهایی از قبیل تعداد فارغ التحصیلان، تعداد اساتید، کیفیت آموزشی و تعداد رشته.های آموزشی مشخص کرده بود.
دانشگاه.های روسیه که صدرنشین آن دانشگاه دولتی مسکو (لامانوسوف) می.باشد، جایگاه پنجاهم را به خود اختصاص داده بودند. این رتبه اگر چه چندان مورد رضایت روس.ها نبود، اما قابل ملاحظه است. روسیه به عنوان کشوری که اولین فضانورد را به فضا فرستاد و به عنوان کشوری که مندلیف و هزاران دانشمند برجسته دنیا را تربیت کرده است، در بسیاری از زمینه.های علمی و حتی غیر علمی حرفی برای گفتن دارد. با نگاهی گذرا به تکنولوژی امروز روسیه که در نمایشگاه.های بین.المللی و یا به شیوه.های دیگر در دنیا به معرض نمایش گذاشته می.شود، به خوبی می.توان دریافت که این مردم با در اختیار داشتن شاید سرمایه.ای در حد نصف سرمایه اروپا و یا امریکا در زمینه.های تحقیقاتی، به نتایج بسیار بزرگی دست یافته اند. کارشناسان روس یکی از دلیل قرار گرفتن دانشگاه.های روسیه در جایگاه پنجاهم را به این صورت توضیح دادند که در روسیه به ازای هر دانشجو 30 هزار دلار هزینه می.شود، حال اینکه در کشورهای اروپایی توسعه یافته و امریکا، به ازای هر دانشجو 100 هزار دلار هزینه می.شود. مولف در مصاحبه.های متعددی که با برخی دانشمندان روس جهت معرفی به ایرانیان انجام داده، می.تواند نمونه.هایی از آنچه که در این کشور مشاهده کرده را بازگو کند:
یولیا والرونا، رییس بخش کاردیولوژی جراحی متخصص قلب و عضو هیات علمی علوم پزشکی در بخش نارسایی.های قلبی با وجود جوان بودن از متخصصین برجسته روسیه می.باشد. وی در مصاحبه خود به این مساله اشاره کرد که دانشجویان روس و غیرروس (که در میان آنها به گفته وی دانشجوی خانم ایرانی هم وجود دارد) در کنار هم و پس از اتمام دوره 5-6 ساله مورد آموزش قرار می گیرند. این مرکز یکی از مراکز نادری است که به آسیب شناسی جراحی در بخش.های مختلف می پردازد. نیکلای خریستویچ، پروفسور ریاضی و استاد دانشگاه دولتی مسکو، شاگرد مستقیم پانتراگین که کمتر کسی در علم ریاضی به خود جرات می دهد بگوید او را نمی.شناسد.
همچنين، کارگاهی بسیار کوچک در زیرزمین یکی از دانشکده.های مندلیف که پس از عبور از چند راهرو و دالان می.توانی آن را پیدا کنی. در این کارگاه کوچک و تاریک، دانشمندان بزرگی مشغول به کار هستند که ایران نیز با آنان دورادور و شاید اکنون دیگر از نزدیک آشناست، زیرا طبق گفته.های مدیر این مرکز، قرار به انجام پروژه.هایی با ایران در زمینه تصفیه نفت داشتند. در این زیرزمین نمور فیلترهایی تولید می.شد که از ساده.ترین فیلترها برای تصفیه آب به اشکال مختلف، از لیوان توریستی گرفته تا سطل بزرگتر و یا کلمن سفری و تانکرهای بسیار حجیم برای تصفیه آب و آلایش آن از هر گونه بیماری و هر گونه میکروب در آنجا طراحی می.شد. فعالیت بزرگتر آنان در تولید تصفیه کننده.های نفت بود که از این نظر مورد توجه ایران نیز قرار گرفته بودند. این مرکز دو نشان برتر را در نمایشگاههای بین المللی از آن خود ساخته بود. بسیارند نمونه.هایی که می.توان از تکنولوژی و فن آوری روسیه به میان آورد. اما در اینجا به همین چند نمونه بسنده می.کنیم تا از اصل مطلب دور نشویم.

دانشجويان ايراني و كيفيت آموزش عالي در روسيه
در جریانات علمی همیشه دو مساله وجود دارد؛ تولید علم و انتقال و ارایه آن. شکی نیست که تولید علم در روسیه به قدر کافی وجود دارد، اما نحوه نادرست انتقال و ارایه آن در بازار بین الملل موجب شده که این کشور به طور شایسته شناخته نشود. در سال.های اخیر شاهد سیل عظیم دانشجویان ایرانی به دانشگاه.های روسیه هستیم. با توسعه روابط ایران و روسیه و با توجه به قرابت این کشور با ایران، جوانان ایرانی به عناوین مختلف تصمیم به تحصیل در دانشگاه.های روسیه را می.گیرند. در این مقاله مولف با انجام مصاحبه.هایی کوتاه با 30 نفر از دانشجویان ایرانی (خانم و آقا) شاغل به تحصیل درروسیه، سعی دارد وضعیت تحصیلی و زندگی دانشجویان و همچنین معایب و مزایای تحصیل در این کشور را تا حدودی به تصویر بکشد. سوال این است که با چه انگیزه و هدفی جوانان ایرانی کشور روسیه را برای تحصیل و یا ادامه تحصیلات خود انتخاب می.کنند؟ چند درصد از آنان با علم به تمام مسایل موجود در این کشور، قدم به آنجا می گذارند؟
بر کسی پوشیده نیست که مساله خدمت اجباری سربازی برای جوانان ایرانی چندان خوشایند نیست، به طوریکه تا حد امکان سعی در فرار از آن به شیوه.های مختلف دارند. یکی از این شیوه.ها برای افرادی که از توان مالی مناسب برخوردار هستند، تحصیل در دانشگاه.های خارج از کشور است. این افراد با نگاهی به اطراف و بررسی شرایط اخذ ویزا، روسیه را بهترین گزینه می.یابند. زیرا اخذ پذیرش و ویزا از روسیه جهت تحصیل به راحتی میسر است. همان طور که از گفتگو با دانشجویان شاغل به تحصیل در این کشور برمی آید، عده.ای برای ادامه تحصیل خود قصد عزیمت به کشورهایی را داشته.اند که اخذ ویزا و پذیرش از دانشگاه.ها چندان راحت نیست. این افراد به اجبار برای داشتن سطح تحصیلات بهتر باز کشور روسیه را انتخاب کرده.اند که در غالب موارد چندان راضی به نظر نمی آیند. از عمده دلایلی که این افراد برای عدم رضایت کامل خود مطرح می.کنند، مساله تسلط به زبان است. زیرا این افراد تا قبل از حضور در روسیه هیچگونه آشنایی با زبان روسی نداشته و یا در حد یک دوره کوتاه مدت آموزش زبان در موسسات بوده است و پر واضح است که این سطح دانش نمی.تواند برای حضور در دوره.های کارشناسی ارشد و دکتری کافی باشد، خصوصا در رشته.های علوم پایه و پزشکی که روس.ها چندان بر اصطلاحات بین المللی تکیه ندارد.
غالب افرادی که رضایت چندان زیادی از سطح آموزش دانشگاه و رشته خود ندارند، دانشجویانی هستند که در رشته.های علوم پزشکی تحصیل می.کنند. جای بحث نیست که در برخی رشته.های علوم پزشکی، دانشمندان روس در دنیا مطرح هستند، اما در مباحث علمی همیشه دو مساله وجود دارد؛ در دست داشتن علم و انتقال آن. در این جا علم هست، اما بحث در انتقال و یا نحوه انتقال است. در برخی موارد مشاهده می.شود که دانشجویان روس و خارجی که در یک دوره قرار دارند، به طور جداگانه برخی کلاس.ها را می گذرانند. این جداسازی دانشجویان می.تواند به دلیل عدم تسلط کافی دانشجوی خارجی در فهم مطالبی باشد که توسط استاد در کلاس.ها مطرح می.شود و از طرف دیگر به دلیل سیاست.های دانشگاه در عدم ارایه صددرصد مطالب به دانشجویان خارجی. بنابراین، نمی.توان سطح علمی دانشگاه را زیر سوال برد، اما می.توان عدم رضایت دانشجویان این رشته.ها را تا حد زیادی به دلیل عدم تسلط کافی بر زبان روسی دانست. دانشجویانی که در دوره.های تخصصی علوم پایه و پزشکی تحصیل می.کنند از شیوه آموزش اساتید روس و در اختیار قرار دادن به اصطلاح فوت کوزه گری به دانشجوی خارجی نهایت رضایت را دارند.
اما از میان تمام دانشجویان شاغل به تحصیل، تنها کسانی که بیش از همه راضی به نظر می رسند، دانشجویان رشته.های علوم انسانی از قبیل رشته.های زبان روسی (زبانشناسی، آموزش زبان، ادبیات)، تاریخ روسیه، فرهنگ شناسی، فلسفه، و امثالهم می.باشد. بنابراین از همین جا می.توان نتیجه گرفت که بحث انتخاب رشته و وارد شدن به یک مقطع تحصیلی مساله.ای حایز اهمیت می.باشد. انتخاب رشته، یعنی انتخاب مسیر آینده، یعنی انتخاب اینکه سال.های عمر را در چه مسیری بگذرانی، بنابراین در روسیه بایستی به سراغ رشته.هایی رفت که پس از اتمام آن بر عمر رفته افسوس نخورد. در این زمینه مسئولین کشور نقش بسزایی دارند. با اطلاع رسانی مناسب و در اختیار قرار دادن اطلاعات کافی به جوانان در داخل کشور و با سیاست گذاری مناسب فرهنگی، می.توان خط مشی جوان، آینده وی و به طبع آینده کشور را مشخص کرد. چند سالی است که سیاست.ها بر افزایش رشته زبان شناسی روسی پیش می رود، تا حدی که تصمیم بر آن شد که عده.ای از دانشجویان از دوره لیسانس با حمایت دولتی به تحصیل در زبان روسی پرداخته و مترجمین و مدرسین آینده را تشکیل دهند. این مساله به اعتقاد مولف دارای سه مشکل است؛
1) جوان با قرار گرفتن دایمی در محیط روسی زبان و تحصیل به زبان روسی، البته، تسلط بسیار خوبی پیدا می.کند و قادر خواهد بود در حوزه.های مختلف ارتباطی زبان وارد شود، اما به دلیل دور بودن از زبان و ادبیات فارسی، در زبان مادری خود دچار ضعف می.شود. این مساله برای یک مترجم، بزرگترین ایراد محسوب می.شود. بنابراین ورود پس از مقطع اتمام مقطع لیسانس مفیدتر خواهدبود.
2) تمرکز سیاست.ها بر زبان روسی است که مانع از اطلاع رسانی در سایر رشته.ها می.شود، رشته.های هنری از قبیل تئاتر، معماری، مجسمه سازی و بسیاری دیگر تقریبا همیشه از نگاه.ها دور مانده اند، حال آنکه در این زمینه روسیه از هنرمندانی بی نظیر برخوردار است.
3) دانشجویان زبان روسی پس از اتمام تحصیلات، در شکل مثبت خود مترجمین مناسبی برای متون علوم انسانی و البته نه در تمام شاخه.ها خواهند شد. کشور برای برقراری ارتباطی مناسب تر و نزدیک تر بایستی مترجمینی در حوزه.های مختلف داشته باشد. بنابراین تخصصی کردن این مترجمین در رشته.های مختلف از قبیل اقتصاد، صنعت، فرهنگ و سیاست، حقوق و ... در طول تحصیل از اهمیت بالایی برخوردار است که حتما باید در سیاست.گذاری.ها مورد توجه قرار گیرد.
در اين بين، عدم تایید مدرک برخی دانشگاه.ها یکی از مشکلاتی است که غالب دانشجویان علوم پزشکی به آن اشاره دارند. طبق قوانین، حتي افرادی كه دانشگاه محل تحصیلشان مورد تاييد وزارت علوم قرار دارد، بايد دو مرحله آزمون علوم پايه و جامع را بگذرانند و پس از قبولي در آنها، دو سال و نيم دوره تكميلي را در يكي از دانشگاه هاي ايران بگذرانند تا بتوانند نظام پزشكي خود را دريافت كنند. پر واضح است كه علاوه بر صرف هزينه و زمان در خارج از كشور هزينه و زمان ديگري نيز صرف اين دوره تكميلي مي شود. اما دانشجویان رشته.های علوم پایه و علوم انسانی در صورت انتخاب درست دانشگاه بر حسب فهرستی که در سایت رایزنی علمی سفارت ایران جهت اطلاع قرار داده شده است، با چنین مشکلاتی روبرو نخواهند شد.

مشکلات اجتماعی و امنیتی
سرمای مسکو را می.توان در چهره مردم این شهر مشاهده کرد. نبود آفتاب یکی از دلایلی است که روح مردم را خسته و چهره.ها را بی حالت می.کند. تفاوت.های فرهنگی مردم شرق و غرب موجب می.شود که افراد نتوانند به شکلی راضی کننده با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. حضور چند ماهه افراد در هر کشور بیگانه می.تواند با شوک فرهنگی همراه باشد که برطرف شدن آن با توجه به خصوصیات اخلاقی خود شخص و با توجه به توانایی سازگاری با شرایط می.تواند در افراد متفاوت باشد. برخی از دانشجویان با یک ماه حضور در این شهر به راحتی با محیط سازگار شده و برخی تنها با گذشت شش ماه و یا حتی یک سال توانسته.اند با محیط اطراف خود ارتباط برقرار کرده و آنچه پیرامونشان رخ می دهد را درک کرده، بپذیرند. اما مساله امنیت زندگی چیزی است که همیشه برای انسان ضروری می نماید.
بر کسی پوشیده نیست که در روسیه گروهک.های نژاد.پرست و افراطی.گرا به راحتی فعالیت می.کنند. با این حال تا کنون شاهد مشکلی برای دانشجویان ایرانی نبوده ایم و اکثر دانشجویان آقا معتقدند که امنیت متوسط و حتی خوب است. دانشجویان خانم شاغل به تحصیل نیز امنیت را متوسط و یا پایین مطرح می.کنند و اکثر افراد از نگاه.های خاصی که به حجابشان می.شود چندان خرسند نیستند. با اینکه دومین دین رایج روسیه پس از مسیحیت ارتدوکس، دین اسلام می.باشد و با تمام حمایتی که دولت از دین اسلام دارد، اما متاسفانه، به دلیل اقدامات نادرست گروه.های افراطی گرا که حتی ممکن است متشکل از مسلمان نیز نباشند، نگاه مردم به مسلمانان چندان خوب نیست. اما در این مورد نیز تا کنون مشکل خاصی در رابطه با ایرانیان ساکن و یا شاغل به تحصیل مشاهده نشده است. حتی برخی از خانم.ها شرایط را در اینجا بهتر از ایران ارزیابی می.کنند و معتقدند که هیچگونه مزاحمتی برایشان ایجاد نشده است.
یکی از مسایلی که غالبا خانواده.های ایرانی و یا مسئولین جامعه را در هنگام ورود جوانان به دنیای تقریبا اروپایی نگران می.کند، مسایل انحرافی موجود در این کشور است. مسایلی که ممکن است اگر جوان از سن و سال کافی و هدف درست برخوردار نباشد، باعث به تباهی کشاندن و تلف کردن عمر وی شود. در این خصوص خوشبختانه می.توان از تمام دیده.ها و شنیده.های شخصی و تجربه سایرین شاید با آماری تجربی بتوان گفت تعداد دانشجویانی که هدف خود را در اینجا گم کرده و در مسیری نامناسب قرار گرفته.اند تنها 20 درصد از کل باشد که غالبا نیز از میان جوانان کم سن و سال آقا می.باشند. در بسیاری از موارد عینا مشاهده می.شود که دانشجویان ایرانی در میان دانشجویان سایر کشورها درخشش بیشتری دارند. با اکثر مسئولین دانشگاهی که به گفتگو می.نشینیم، از هوش و ذکاوت جوانان ایرانی و فعال بودن آنها صحبت به میان می آید که این مساله در جای خود جای افتخار دارد.

زندگی در خوابگاه و هزینه.های زندگی
مشکلات خوابگاه در هشتاد درصد موارد وجود دارد. می.توان گفت که 99 درصد خوابگاه.ها به دانشجویان اجازه زندگی تک نفره در اتاق.های دونفره را نمی.دهند و اگر چنین اجازه.ای را در موارد خاص بدهند، در ازای پرداخت مبلغ گزاف ماهانه خواهد بود. تناسب فرهنگی همیشه وجود ندارد، حتی بین دو نفر از دو کشور نزدیک به هم. با این حال، خوابگاه مکانی تعریف شده است، محلی است برای زندگی تمام دانشجویان از کشورها و فرهنگ.های مختلف و دانشجو راهی به جز وفق دادن خود با شرایط ندارد. بسیاری از دانشجویان ایرانی گله مند هستند که ارگان.های دولتی حاضر در روسیه به وضعیت آنان در خوابگاه.ها توجهی ندارند که البته این مساله بیشتر شامل افرادی می.شود که مجبورند هزینه بالایی برای استفاده از خوابگاه دانشگاه دیگر پرداخت کنند (دانشگاه محل تحصیل فاقد خوابگاه است و یا خوابگاه از فضای کافی برخوردار نیست) و افرادی که متاهل هستند. در برخی از دانشگاه ها، از قبیل دانشگاه دولتی مسکو، خوابگاهی برای افراد متاهل تعریف نشده است. و ریاست خوابگاه نیز اعلام کرده است که من بعد دانشجویان حق ندارند به صورت متاهلی حضور داشته باشند. تنها متاهلینی پذیرفته می.شوند که هر دو شاغل به تحصیل در دانشگاه مذکور باشند، در غیر اینصورت مجبور به زندگی جداگانه خواهند بود.
دانشجویان امیدوار هستند که مسئولین به این مساله رسیدگی کنند، زیرا یکی از شروط اعزام دانشجوی بورس داخلی، متاهل بودن شخص و زندگی مشترک در کشور محل اعزام است. یکی دیگر از مشکلاتی که دانشجویان در مسکو با آن دست و پنجه نرم می.کنند، هزینه.های بالای زندگی و پایین بودن ارزش پول داخلی در مقابل روبل است. به طور حدودی می.توان گفت که هر 30 روبل معادل یک دلار یا 1000 تومان است. این مساله در تمام شهرهای روسیه مشاهده نمی.شود. زندگی در شهرهای مختلف روسیه متفاوت می.باشد و به تبع آن مخارج نیز تفاوت بسیار زیادی دارد. مسکو و سنت پترزبورگ در میان شهرهای روسیه، گران ترین محسوب می.شوند. کیفیت مواد غذایی نسبتا خوب است و در برخی موارد از ایران نیز بهتر است، اما این قیمت.های بالا برای دانشجویانی که شغلی نیز ندارند باعث می.شود که زندگی کمی با سختی بگذرد. هر چند که در بسیاری موارد می.توان گرانی قیمت مواد غذایی و میوه را با تهران مطابقت داد. گران ترین مواردی که فورا در مسکو به چشم می خورد، پوشاک است که حتی در بسیاری موارد قیمت کالا در فصل حراج (پس از افت قیمت) با قیمت کالای مشابه در ایران برابری می.کند. اکثر دانشجویان ایرانی در فرم پرسشنامه هزینه زندگی را سنگین اعلام کرده اند.

حمایت نهادهاي دولتی از دانشجویان ايراني
با تمام تلاشی که ارگان.های دولتی در ايران در رسیدگی به مسایل و انجام برنامه.های مختلف فرهنگی و علمی دارند، خلأيی برای دانشجویان باقی مانده که از آن به حمایت کم ارگان.ها یاد می.کنند. عده.ای از دانشجویان اذعان دارند که از میزان حمایت ارگان.ها بی خبرند و عده.ای نیز از حمایت ناکافی صحبت می.کنند. با اینکه گاها نشست.هایی با حضور مسئولین ایرانی از طرف وزارت علوم و امثالهم برگزار می.شود که در آن از سیاست.های جدید سازمان و برنامه.های آینده سخن می رود، اما بسیاری از دانشجویان تنها پس از گذشت مدت زمانی از این نشست.ها مطلع می.شوند. نمی.توان گفت که کدام یک از طرفین به طور صددرصد مقصر است، اما شاید عدم اطلاع.رسانی کافی در این زمینه باعث شده که امروز بسیاری از دانشجویان در خصوص افزایش سرمایه گذاری داخلی بر دانشجویان که به صورت اعطای بورسیه می.باشد، اظهار بی اطلاعی کنند و تنها کسانی از این سیاست مطلع باشند که خود موفق به دریافت بورسیه داخلی و یا بورسیه دولت شده باشند. اینکه قصور از کیست و سیاست گذاری.ها به چه نحو می.باشد را در زیر علامت سوال باقی می گذاریم.
یکی از مواردی که مسئولین در آن کمی قصور کرده.اند و توجه به آن می.تواند آینده بهتری را برای کشور و جامعه رقم بزند، شناسایی و استفاده از دانشجویان هدفمند در روسیه است. همانطور که اشاره شد، دانشجویان ایرانی در بسیاری از رشته.ها قابلیت.های بسیار بالایی دارند، اما متاسفانه به دلیل شناخته نشدن، پس از اتمام تحصیلات با مشکل استخدام و کار مواجه می.شوند. مسئولین داخلی و ارگان.های حاضر در روسیه می.توانند با شناسایی این دانشجویان و اقدام به حمایت از ایشان در بخش.های مورد نیاز کشور، نه تنها نیاز خود را مرتفع سازند، بلکه در دانشجو نیز ایجاد انگیزه کنند. دانشجو وقتی آینده خود را تامین احساس کند، با تمرکز بیشتری به پیش در مسیر خود حرکت خواهد کرد. این یعنی موفقیت دو طرفه.

شركت.هاي اعزام دانشجو به روسيه
بایسته است در این مطلب کوتاه اشاره.ای نیز به شرکت.ها و موسساتی داشته باشیم که حتی با وجود نام پرآوازه و تجربه و اعتباری که برای خود طی سالیان طولانی بوجود آورده.اند، کمی با مسایل اخلاقی و وجدانی بیگانه هستند. کم نیستند دانشجویانی که با تکیه و اعتماد به این قبیل موسسات، با پرداخت هزینه.های هنگفت قدم به خاک روسیه می.گذارند، اما در کمال ناباوری تنها رها شده و بدون دانستن زبان با چنان شوکی مواجه می.شوند که بلافاصله قصد بازگشت می.کنند. این شرکت.ها که در میانشان، شرکت.های معتبر نیز وجود دارد، با اخذ مبالغ بالا که غالبا نیمی از آن حق الزحمه خودشان می.باشد، دانشجو را به مقصد نهایی در روسیه انتقال داده و سپس او را در محیطی که به سختی می.تواند ارتباط برقرار کند، رها می.کنند. متاسفانه روس.ها در زبان انگلیسی بسیار ضعیف هستند و تنها زبانی که در این کشور می.توان بکار برد، زبان.های روسی و تا حدی ترکی است. غیر از آن، تنها با اساتید می.توان به زبان انگلیسی صحبت کرد، و البته نه همه اساتید.

جمع.بندي
- روسیه منبعی غنی و دست یافتنی برای کسانی است که هدفی مشخص پیش.رو دارند. در این کشور منابع ارزشمند علمی به وفور در دسترس قرار دارد، اما تنها برای کسانی که جویای آن باشند. تحصیل در دانشگاه.های این کشور امکان دستیابی به بسیاری از گنجینه.های علمی این مرز و بوم را که حاصل سال.ها تلاش و زحمت اندیشمندان بزرگ آن است، برای هر دانشجو در هر رشته و مقطع فراهم می.سازد. غالب اساتید روس به راحتی حاضرند دانش خود را در اختیار علاقه مندان واقعی علم قرار دهند. دانشگاه.های روسیه غالبا دارای کتابخانه.های غنی هستند که دانشجو به صرف تحصیل در دانشگاه مذکور می.تواند بدون صرف هزینه، بسیاری از کتب مورد نیاز خود را در طول ترم در اختیار داشته باشد. به عبارتی شرایط برای تحصیل در اکثر دانشگاه.های روسیه فراهم است، تنها چیزی که دانشجو نیاز دارد، اراده قوی و علاقه به تحصیل می.باشد. به طور مثال کتابخانه بزرگ لنین که یکی از شاهکارهای جهان به شمار می.رود، برای تمامی دانشجویان قابل دسترس می.باشد. این کتابخانه بسیاری از منابع نایاب و حتی نسخه.های خطی قدیمی را در خود جای داده است. دانشجو با تهیه بسیار راحت و سریع کارت عضویت می.تواند به تک تک این کتابها دسترسی پیدا کند.
- با اشاره به حضور دانشمندان بزرگ و فناوری بالای روسیه در عصر کنونی و قدمت برخی علوم پایه در این کشور، تنها راه و یا شاید بهترین راه برای انتقال علم و تکنولوژی به کشور، دانشجویان هستند. حضور طولانی مدت و تحصیل و آشنایی با جوانب مختلف علوم یکی از راه.های گسترش تکنولوژی در کشور می.باشد. بنابراین مسئولین با سرمایه گذاری در این زمینه می.توانند، تکنولوژی را به شکل بهینه وارد کنند، البته این سیاست در حال اجرا است، اما با توسعه آن نتیجه بهتری خواهیم گرفت.
- انتخاب درست رشته و هدفمند بودن از مسایلی است که هر دانشجو بایستی در مرحله اول تصمیم گیری خود برای ورود به روسیه قرار دهد. نباید فراموش کرد که در راه کسب علم و دانش، دانشجو همیشه در راس هرم قرار دارد و مجموعه دانشگاه و محیط تنها ابزارهایی هستند که وی باید نحوه درست استفاده از آنها را فرابگیرد. در این امر مسئولین سیاست گذار و مسئولین اجرایی کشورمان نیز می.توانند با تصمیمات درست و اقدامات مناسب و تاثیر گذار خط سیر دانشجویان را جهت دهی کرده و ایشان را در مسیر درست هدایت کرده و تا رسیدن به مقصد نهایی وی را همراهی کنند تا دانشجو پس از اتمام تحصیلات مغبون نگردد.
- مساله دیگر اینکه، هیچ گاه شرایط نمی.تواند به طور صد درصد مورد رضایت افراد باشد، اما ارگان.های دولتی همان طور که بسیاری از دانشجویان مطرح می.کنند، به عنوان نماینده دولت ایران از امکان بالایی برای ارتباط گیری و حل مشکلات دانشجویان در خوابگاه.ها و دانشگاه.ها برخوردارند. استفاده بیشتر از این امکان می.تواند آرامش خاطر بیشتری را برای افراد در حال تحصیل فراهم سازد.
- در نهایت از رایزنی علمی. ايران در روسيه که در کنار سفارت تهران در مسكو با دلسوزی به امور دانشجویان ايراني شاغل به تحصیل در اين کشور رسیدگی می.کنند، تشکر می.کنیم. از آقای ابوذر ابراهیمی.ترکمان رایزن فرهنگی ایران در مسکو که با نظرات سودمندشان اینجانب را در نوشتن مطلب حاضر یاری کردند، نيز بسیار تشکر می.کنم.
نويسنده: فرزانه شفیعی

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 481]