مانـيفيست در عرصه حسابداری

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: ریاضی - حسابداری

امروز که «جامعه حسابداران رسمی ایران» .باید به مثابه کل. واحدی تجلیگاه بهترین اندیشه.های ناب حسابداری باشد، اختلا.ف نظر، تشتت آرا و تعدد جریانهای فکری در این جامعه بیش از هر زمان رخ نموده است.
تفاوت دیدگاه، تقابل آرا و کثرت نظرات گرچه ممکن است زمینه را برای وفاق و همکاری گروهی فراهم کند اما اگر ریشه در عملگرایی و تفکر انتزاعی داشته باشد آن.گاه واقعبینی و درست.اندیشی راه گم می.کند و کمبودها، ضعفها، فرصتها و تواناییها به.درستی شناخته نمی.شوند و برخورد سطحی، ساده.اندیشی، خودباوری، سرمستی کاذب و یا ناامیدی افراطی حاکم می.شود.
نمی.توان نسبت به مسائلی که در اثر این بحران بروز کرده بی.اعتنا بود. هیچ.چیز مضرتر و ضداصولی.تر از کوششی نیست که از طریق عبارت پردازی برای رها ساختن گریبان خود از این مسائل می.شود. برای دفاع از اصول و مبانی اساسنامه جامعه حسابداران رسمی و قواعد اساسی آن، هیچ چیز مهمتر از وحدت نظر و عمل بین کلیه حسابدارانی که به عمق بحران و لزوم یافتن راهکار برای آن آگاهند نیست.
واقعیت نشان می.دهد که بحران فعلی که از جنبه.ای بیان.کننده تفاوت شدید آراء و نظریات حرفه.ای-اجتماعی جامعه حسابداری از یک.سو و وجود گرایشهای خود محور از سوی دیگر است، تمرکز خود را از لحاظ برنامه.ای بر حول مسئله کلیدی «اساسنامه» و ساخت تشکیلا.تی جامعه قرار داده است. درک از محیط اجتماعی که در آن به.سر می.بریم و حرکت و روند آینده حلقه کلیدی است که در پرتو شناخت علمی از آن می.توان به بحران فعلی پاسخی درخورداد.
اگرچه در دو سال اخیر نقد و انتقاد چه در قالب اصولی و چه متاسفانه در چارچوب کارکرد غیرحرفه.ای شدت گرفته اما در مجموع جامعه نسبت به گذشته حرکتی رو به پیشرفت داشته است. با این حال، هنوز به خاطر آنکه تمامی واقعیت و عمق بحران را درک نکرده.ایم و فقط بخشی از آن را بیان می.کنیم، طبیعتاً قادر به ارائه راه.حل علمی برای برون.رفت از تنگنای موجود نیستیم.
آیا این اختلا.فات فقط از طریق «نقد و انتقاد» برطرف می.شود؟ به.دیده ما نه ! اگر به فرض وجود، اختلا.ف نظردر جامعه را صرفاً به نبود توافق درباره سازوکارهای جامعه نسبت دهیم پس چرا حتی در بین کسانی که ظاهراً روی سازوکارهای جامعه توافق دارند، تفاوت نظر در مباحث اساسی همچنان باقی است و اگر صرفاً از طریق نقد آراء و تقابل نظریات می.شد تشتت آرا را از بین برد، پس چگونه تاکنون جامعه حسابداری چنین دستاوردی نداشته است؟
تنها راه.حل اصولی، حرفه.ای و علمی در چنین وضعیتی نقد و مجادله حرفه.ای بر روی مشی و برنامه است که میثاق جمعی حسابداران (اساسنامه) از درون چنین پروسه.ای بیرون خواهد آمد! و صد البته در شرایط طبیعی و متعارف جایگاه این مجادله حرفه.ای باید نشریات حرفه.ای همچون حسابدار و حسابرس وحسابدار رسمی باشد.
واقعیت این است که عملگرایی حاکم بر تفکر نظریه.پردازان فعلی (که خود محصولی از نظریه.پردازیهای عامیانه است) ما را بر آن می.دارد تا، یا در زنجیره به.هم پیوسته روابط علت و معلولی به پیش نرویم و یا، آن.را تا ریشه دنبال نکنیم. عملگرایی یکی از خصوصیات عمده تفکرات سنتی است که از بینش غیرحرفه.ای سرچشمه می.گیرد؛ زمانی که جامعه.ای قادر نیست انحرافات گذشته و حال خود را واقعاً ریشه.یابی کند.
متاسفانه متدولوژی غالب بر جامعه حسابداران رسمی ایران دچار انحرافات اساسی است که نه.تنها از متدولوژی علمی حسابداری فاصله داشته بلکه فراتر از این، بیشتر به روشهای عامیانه نزدیک بوده تا به روشهای علمی و این نه سخنی گزاف بلکه توضیح علمی واقعیت موجود است. از سوی دیگر توضیح کاملتر این مطلب بدون توجه به بحران جهانی که در حرفه حسابداری روی داده و رابطه معینی که میان این دو وجود دارد نمی.تواند صورت پذیرد. و این نیز به دو دلیل زیر متکی است:
اول آنکه حرفه حسابرسی در جهان در حال از سرگذراندن بحرانهای ناشی از جدایی استانداردهای بین.المللی، امریکایی و انگلیسی ، رویدادهای تقلب و فریب از نوع شرکتهای انرون و ورلدکام، وهمچنین برجسته شدن موضوع نظام راهبری بنگاه(Corporate governance) است؛
دوم آنکه روندهای اساسی موجود (در چندسال اخیر) در سطح جهان و ایران نشان می.د هد که مسئله خطیر مسئولیتهای اجتماعی حسابرسان به.عنوان مسئله مبرم روز مطرح شده ولی متاسفانه در هیچکدام از این موارد نیز خود حسابداران و حسابرسان رهبری را به.دست نداشته اند.
ما قادر نخواهیم بود جامعه خود را متحول سازیم، جز از این طریق که در جهت نفی مشی و روشهایی که حرفه را ناتوان معرفی کرده حرکت نماییم. راه.حل این نیست که نقطه نظرات سنتی را به کناری افکنیم و به.سادگی آن را مردود بشناسیم؛ چرا که فقط با مردود شناختن، از میدان به.در نمی.رود. نفی ما، نه نفی انکارگرایانه، نه نفی در ذهن بلکه باید نفی در عین باشد. جامعه حسابداری و به.ویژه اعضای شورای.عالی (براساس رسالتی که برعهده.دارند) باید خود را متحول سازند و آن هم در چارچوب تحول متدولوژیک در فرایند این بستر و به.استناد ساختار تئوری حسابداری ؛ در غیراین صورت تمام راههای دیگر نه راه، بلکه بیراهه است.
نقطه انحراف آغازین تفکرات بسیاری دوستان در جامعه حسابداری این بوده که روش منطقی- قیاسی را در تبیین اساسنامه حاکم کردند. این روش همان نقشی را در زندگی دارد که خط مماس در مقایسه با منحنی دارد. انتظار ما این است که قیاس (که عمدتاً فعالیتی ذهنی است) در مطالعه خود ذهن (یعنی در روانشناسی) و در مطالعه رفتاری که در آنها تفکر، شرط پیشین عمل است، مثلا.ً در اقتصاد و سیاست، موفق باشد؛ ولی عکس این امر صادق است: معلوم شده است که در روانشناسی و علوم اجتماعی، قیاس، راهنمای ضعیفی است، در صورتی که در مطالعه و بررسی بر روی امور لا.یعقل (مثل مواد معدنی، اجسام فضایی، و ملکولها)، قیاس ریاضی، که از مشاهده کمک گرفته باشد، موفق می.شود. آیا این نمی.رساند که قیاس فعالیتی است که تابع خواص موجودات بیجان است، خواصی که از کیفیات موجود زنده نیستند، در حالی که جامعه حسابداران و ماموریت حسابداران رسمی پدیده.های زنده و تاثیرگذار هستند؟
چگونگی تکامل و کلا.ً سیر تسلسلی تکاملی جوامع بشری نشان می.دهد که هستی را می.بایست بدان صورتی توضیح داد که واقعاً هست و بدان طریق تغییر داد که قوانین تغییر و تکامل آن حکم می.کند و بدون شک چنین حرکتی در جامعه حسابداران رسمی ایران نیز جز از طریق اتکا بر بینش و دانش تئوری حسابداری وبه طریق اولی دانایی بر فلسفه شناخت اقتصادی امکانپذیر نیست.
با نگاهی به سیمای کنونی جامعه حسابداری ایران نمودهای واقعی یک بحران علمی-حرفه.ای فراگیر را بازخواهیم یافت. تشتت عمیق نظرگاههای حرفه.ای، عقب ماندن از تبیین رفتار حسابداری در نظام اقتصادی کشور، نبود راهبران حرفه.ای در جامعه، که همه گروههای موجود در جامعه در مقابل جایگاه حرفه.ای این رهبران وحدت نظر داشته باشند (مشابه شادروان سجادی.نژاد، مرحوم عرفانی و...)، همگی موید و نشانه.های شکنندگی و بحران است. اکنون جامعه حسابداری ایران فاقد تاکتیک و استراتژی معین و منطبق با ویژگیهای عصر جدید است و بالطبع فاقد اساسنامه واجد شرایط و رفتار حرفه.ای مناسب است.
بدون کنار گذاشتن دیدگاهها و نظرگاههایی که ریشه در عوام.گرایی دارد تا منطق علمی، قادر به تدوین اساسنامه و به تبع آن مادیت بخشیدن به رهبری جامعه حسابداران در راستای وظایف خود نخواهیم بود و تنها مسیری که ما را به تدوین برنامه.های پیشبرنده هدایت می.کند برخورد حرفه.ای-علمی به قضایای درون و برون جامعه حسابداری است.
با چنین درک و رسالتی است که وظیفه شورای.عالی جدید جامعه حسابداران رسمی، مسئولا.ن و اعضای ارکان آن و به.ویژه اعضایی که اعتقاد به توسعه و اعتلا.ی حرفه دارند دوصدچندان مهم، بزرگ و اجتماعی است. لذا برای انجام چنین امر مهمی باید همه اعضای جامعه چارچوب مناسبی را به عنوان <میثاق حرفه.ای> تبیین و تعریف کنند و این میثاق حرفه.ای به عنوان «مشترکات حداقل» مورد قبول همگی واقع شود تا بتوان کاری از پیش برد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 227]