طرحي براي افزايش توليد برنج و كاهش زحمت شاليكاران این رنج کی کم می.شود؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

اگر در روزهای تابستان به روستاهای مازندران بروید، زنان و مردانی را می.بینید که کمر خم کرده.اند، پاهایشان را تا ساق در گل فرو برده.اند و زیر آفتاب داغ تابستان در آن شرجی نفسگیر، مدام خم و راست می.شوند.
در نخستین روزهای گرمای هوا، نشاء را در شالیزارها می.کارند و در آخرین روزهای گرما وقتی به پایان تابستان نزدیک می.شویم دوباره روی زمین خم می.شوند؛ این.بار برای برداشت محصول. سال.هاست از مکانیزه شدن کاشت و برداشت برنج صحبت می.شود، اما هنوز در بسیاری از روستاهای مازندران به همان شیوه.های سنتی، تولید برنج ادامه دارد؛ برنجی که کم محصول می.دهد اما زحمت و هزینه زیادی می.طلبد. افزایش هزینه.های تولید، بالارفتن قیمت جهانی برنج. و ضرورت تأمین مواد غذایی اصلی در داخل کشور (افزایش ضریب خودکفایی) مسئولان و برنامه.ریزان بخش کشاورزی را بر آن داشت تا طرح 5ساله.ای را برای افزایش تولید برنج تهیه کنند که دوره اجرای آن از ابتدای سال 89 تا پایان سال 93 تعیین شده است.
سطح زیرکشت برنج در استان مازندران که قطب تولید این محصول در کشور به شمار می.رود به حدود 239 هزار هکتار با متوسط تولید 5هزار و600 کیلوگرم در هکتار شلتوک( برنج همراه با سبوس) می.رسد. با توجه به مصرف سرانه سالانه برنج در مازندران (برای هر نفر 40 کیلوگرم) مازاد برنج سفید تولیدشده دراین استان که حدود 780 هزار تن در سال است، به سایر استان.های کشور فرستاده می.شود.
عنایت.الله تورنگ، رئیس پیشین اداره جهاد کشاورزی مازندران که به تازگی از این سمت رفته است، خودکفایی در تولید برنج موردنیاز برای ایجاد امنیت غذایی، کاهش هزینه.های تولید و فراهم کردن زمینه رقابتی.شدن تولید برنج در مقایسه با سایر محصولات زراعی را از هدف.های اصلی طرح افزایش تولید برنج اعلام کرده است.
وی کاهش سختی.کار، ارتقای بهره وری از عوامل تولید در کشت برنج، توسعه مکانیزاسیون، افزایش کشاورزان، کاهش ضایعات در مراحل مختلف تولید، برداشت و فراوری محصول را از دیگر اهداف طرح یاد شده بیان می.کند.
مثلث افزایش تولید
طرحی که برای افزایش تولید برنج مازندران در نظر گرفته شده است، 3زیرمجموعه را در بر می.گیرد که شامل به.کارگیری کارشناسان ناظر فنی مزارع برنج، تغذیه گیاهی و توسعه روش.های آبیاری است.
وحید کاوه، مدیر زراعت اداره جهاد کشاورزی مازندران می.گوید:« تمامی شالیزارها در طول 5سالی که این طرح به.اجرا درمی.آید حداقل به.مدت 2سال از نظارت این کارشناسان بهره.مند می.شود. حضور کارشناسان ناظر فنی در واقع به معنی انتقال دانش آکادمیک و تجارب کارشناسان به کشاورزان برای استفاده بهینه از منابع و نهاده.های کشاورزی است.»
کاوه می..افزاید: «مصرف بهینه کود به.عنوان یکی از عوامل محدود کننده، نقش کلیدی در افزایش تولید برنج ایفا می.کند. به همین دلیل یکی از برنامه.های اصلی ما برای افزایش تولید برنج به استفاده از دانش مربوط به ارتقای حاصلخیزی خاک و افزایش تولید در واحد سطح مربوط می.شود که با دست یافتن به اهدافی که در این بخش داریم، میزان کمبود برنج تولیدی در کشور جبران خواهد شد.»
وی یکی دیگر از راه.های توسعه تولید برنج در کشور را استفاده بهینه از منابع آب معرفی می.کند و معتقد است: «آینده تولید برنج بستگی زیادی به گسترش راهبردهای استفاده بهینه از آب در برنامه.ریزی آبیاری دارد.» به گفته این مقام مسئول، کمبود آب برای تولید محصولات کشاورزی در کشور با گذشت زمان و تغییر اقلیم جدی.تر خواهد شد. وی خاطرنشان می.کند: «یکی از روش.های مدیریت آب در دوره خشکسالی و افزایش بهره.وری آب مصرفی در کشت برنج، استفاده از شیوه آبیاری تناوبی است. با اجرای این شیوه، دست.کم 25 درصد در مصرف آب صرفه.جویی می.شود.» مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی مازندران تأکید می.کند:« این روش برخلاف دیدگاه کشاورزانی که به شیوه سنتی به کشت می.پردازند نه تنها موجب کاهش تولید نمی.شود، سبب بهبود عملکرد و کیفیت محصول نیز خواهد شد.»
مکانیزاسیون، راهکاری اجتناب ناپذیر
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز درباره عوامل رشد کمی و کیفی تولید برنج داخل کشور به بیان نکات دیگری می.پردازد و می.گوید: «علاوه بر سختی کار زراعت برنج، هم.اکنون بیش از50 درصد هزینه.های تولید را دستمزد کارگر تشکیل می.دهد؛ بنابراین برای اقتصادی کردن تولید برنج، ایجاد امکان رقابت برنج داخلی با محصول برنج سایر کشور.ها و استمرار تولید راهی غیراز مکانیزاسیون تولید وجود ندارد.» یحیی ابطالی می.افزاید: «تجهیز، نوسازی و یکپارچه کردن زمین.های کشاورزی، توسعه و نوسازی ماشین.ها و تراکتورهایی که در آماده.سازی شالیزارها مورد استفاده قرار می.گیرند، توسعه مکانیزه نشاء برنج و توسعه برداشت با کمباین.های مخصوص از اهدافی است که در مکانیزاسیون کشت برنج دنبال می.کنیم.»
به گفته وی، ضایعات برنج واحدهای شالیکوبی به.دلیل وجود روش.های تبدیل سنتی و دستگاه.های فرسوده از میزان استاندارد جهانی بالاتر است و به حدود 20 تا 25 درصد می.رسد که درصورت اصلاح ساختار شالیکوبی.ها با تغییر سامانه.های خشک.کن و پوست.کن، ضایعات دست.کم 4 تا 10 درصد کاهش خواهد یافت. معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی تصریح می.کند:«برای رسیدن به این هدف باید حداقل 30درصد کارخانه.های موجود در استان مازندران اصلاح ساختار شوند.»
وی اضافه می.کند: «علاوه بر اصلاح ساختار، در فکر استفاده از فناوری جدید دنیا در زمینه فراوری برنج نیز هستیم؛ به.ویژه سامانه فراوری نیم.پخت یا پارابولینگ که علاوه بر کاهش چشمگیر ضایعات برنج، سبب افزایش کیفیت محصول و بهبود وضع نگهداری برنج فراوری شده می.شود.»
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان تلاش برای افزایش درآمد شالیکاران و کاهش هزینه.های تولید و جلوگیری از واردات بی.رویه را از اهداف اصلی طرح افزایش تولید برنج در استان مازندران عنوان می.کند.
ابطالی تعیین مساحت کل شالیزارها را با استفاده از سامانه.های پیشرفته اندازه.گیری زمینی و ماهواره.ای برای برآورد قطعی میزان تولید محصول ضروری می.داند و می.گوید: «تعیین عملکرد شالیزار، برآورد میزان تولید و بررسی ضریب خودکفایی برای ارزیابی از میزان پایداری تولید و نظارت برآن از بخش.های برنامه افزایش تولید برنج به شمار می.رود.»
نظام شالیزار
به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران، به.منظور اقتصادی.شدن تولید، افزایش درآمد برنجکاران، افزایش بهره.وری، پایداری تولید و جلوگیری از تغییر کاربری زمین.ها، دستورالعملی به نام نظام شالیزار تعریف شده است.
براساس آماری که این مقام مسئول ارائه می.کند هم.اکنون ضریب کشت استان 4/ 1 است. به عبارتی حدود 165هزار هکتار از زمین.های زیرکشت برنج به کشت دوم و سوم اختصاص پیدا می.کند که در این برنامه باید ضریب کشت به عدد 1/5 (زیر پوشش قرار گرفتن بیش از 200 هزار هکتار از شالیزارها برای کشت دوم و سوم) ارتقا یابد.
یکی از راه.های افزایش تولید برنج در واحد سطح، استفاده از بذر اصلاح شده و دارای استاندارد است. با وجود آنکه تأثیر استفاده از چنین بذرهایی در افزایش کمی و کیفی تولید برنج از سوی کارشناسان مورد تأیید قرار گرفته است، اکنون بخش بسیار کوچکی از برنجکاران از بذرهای اصلاح.شده استفاده می.کنند و آمار نشان می.دهد که میزان استفاده از چنین بذرهایی حدود نیم درصد است.
مدرسه در مزرعه
ابراهیم قربان.نژاد، کارشناس مسئول برنج سازمان جهاد کشاورزی مازندران می.گوید:«برای پویایی کشاورزان شیوه.های متعددی وجود دارد که یکی از اساسی.ترین و مهم.ترین آنها توجه به بخش آموزش است.» به گفته وی، به روز کردن دانش بهره برداران، کارشناسان ناظر فنی و کارخانه.داران با استفاده از آموزش.های فنی و حرفه.ای انجام خواهد شد و سعی می.شود به جای ادبیات کشاورزی، عملیات کشاورزی آموزش داده شود. او برنامه.های آموزشی. این طرح را برگزاری کلاس.های آموزشی، دوره.های مدرسه در مزرعه موسوم به «F F S »، ایجاد مزارع نمایشی و الگویی و برگزاری روز مزرعه عنوان می.کند.
قربان.نژاد می.افزاید: «ارتقای بهره.وری نهاده.ها، افزایش عملکرد در واحد سطح، تولید محصول سالم و در نتیجه دستیابی به امنیت غذایی، مستلزم توجه به پژوهش است، زیرا هیچ توسعه.ای بدون داشتن پشتوانه تحقیقاتی مقدور نیست»

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 476]