سبک، سلیقه و شرایط اجتماعی حرف اول را می.زنند

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

آهنگسازان و خوانندگان موسیقی ملی ایران و آهنگسازان موسیقی پاپ به فراخور زمان و شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه، از اشعاری از شاعران ملی و شاعران نوگرای ایران در آثارشان استفاده کرده.اند.
اما اینکه شرایط اجتماعی و دوره.های زمانی مختلف چقدر در انتخاب اشعار از سوی آهنگسازان نقش دارد، موضوعی است که در این اقتراح به آن پرداخته.شده.است.
داوود گنجه.ای، آهنگساز و نوازنده کمانچه سلیقه آهنگساز را مهم.ترین عامل در انتخاب شعر دانست؛ «اگر بین شاعر و آهنگساز از نظر سلیقه و بینش نزدیکی وجود نداشته.باشد ملودی و اثری جاودانه خلق نمی.شود. .از یک.سو این همان اتفاقی است که در دوره فعلی شاهد آن هستیم و از سوی دیگر نیز کسانی را به.عنوان آهنگساز می.بینیم که موسیقی را با تجارت اشتباه گرفته.اند..
یعنی موسیقی برایشان به یک بازی تبدیل شده که در آن از هر شعر، ساز و ارکستراسیونی می.توان استفاده کرد و همین باعث روزمرگی و تکرار در موسیقی شده.است. در.حالی.که پیش از این آهنگسازان و شاعران با دقتی که داشتند به موسیقی بیشتر احترام می.گذاشتند و همین عامل باعث ماندگاری آثارشان در دوره.های مختلف شده.است.»گنجه.ای با بیان اینکه موسیقی دارای پیام.های بسیار است بر پیوند بین شاعر و آهنگساز تأکید کرد؛ «سال.ها پیش بین شاعر و آهنگساز این همه فاصله و اختلاف نظر نبود. اما این روزها فاصله و تفاوت.های فکری و سلیقه.ای بسیار زیاد شده و انگار شاعر در فضای دیگری شعر سروده و آهنگساز در فضایی دیگر برای آن ملودی می.سازد و نمی.توان انتظار داشت که اثری بی.نظیر و ماندگار خلق شود.
در حالی.که پیش از این آهنگساز و شاعر اثر یک نفر بود مثل شیدا، یا آن.قدر با هم نزدیکی فکر داشتند که حاصل کارشان اثری هنری، عارفانه، عاشقانه و عاطفی می.شد.»این آهنگساز همچنین درباره نقش شرایط اجتماعی در انتخاب اشعار معتقد است؛«در دهه.های گذشته شعرا با توجه به شرایط اجتماعی دوران خود اشعاری سروده و آهنگسازان نیز از آنها در آثارشان استفاده کرده.اند و سال.ها بعد اتفاقات اجتماعی باعث شده که همان اشعار و ملودی.های قدیمی دوباره یادآوری شود. بنابراین می.توان گفت که هم شعرا در سرودن اشعار شرایط زمان را در نظر می.گیرند و هم آهنگساز و خواننده در انتخاب اشعار این نکته را در نظر می.گیرند.»
گنجه.ای حال، هوا و روحیه آهنگساز و خواننده را نیز در انتخاب اشعار مؤثر دانست؛«اگر آهنگساز بخواهد در اثرش پند و نصیحت کند حتما به سراغ اشعار سعدی می.رود، یا اگر قرار باشد اثری عاشقانه بسازد از اشعار حافظ یا اشعار شاعران نوگرا استفاده می.کند و... بنابراین انتخاب آهنگساز و خواننده به نوع کار و حال و هوایشان نیز بستگی دارد.»
میلاد کیایی، آهنگساز و نوازنده سنتور نیز معتقد است:«سبک آهنگساز و خواننده در انتخاب اشعار تأثیر دارد..به.عنوان مثال .سبک آهنگسازی در موسیقی کلاسیک ایرانی با اشعار مولانا، حافظ و گاه سعدی هماهنگی بیشتری دارد..اگر.چه این هماهنگی دست آهنگساز و خواننده را در انتخاب اشعار سایر شعرا نمی.بندد..» این آهنگساز با اشاره به نوآوری.های برخی آهنگسازان در انتخاب اشعار گفت:« برخی از آهنگسازان برای اینکه مخاطبان بیشتری را به.ویژه از میان نسل جدید به دست آورند، از اشعار نو در کارهایشان استفاده می.کنند. البته انتخاب اشعار شاعران نوگرا، تنها به بهانه به دست آوردن مخاطبان بیشتر نیست بلکه ویژگی.های خوب و منحصر به فرد شعر این شاعران را نیز نشان می.دهد.»
کیایی همچنین به شاعران دیگری اشاره کرد؛ « تعدادی از شاعران نوگرای ما همچون فریدون مشیری، احمد شاملو، مهدی سهیلی و...اشعار بسیار زیبایی سروده.اند که با شرایط اجتماعی و فرهنگی زمان خودشان هماهنگ بوده. اما در دوره.های دیگر نیز همان کارکرد را داشته و مورد توجه قرار گرفته.است. به.عنوان مثال در اشعار فریدون مشیری همیشه بوی عشق، انسانیت و امید وجود دارد و همین ویژگی.های این شاعر، شعر او را برای همه نسل.ها شنیدنی کرده.است. به همین دلیل است که در میان شاعران نوگرا، شعرهای فریدون مشیری بیش از سایرین از سوی آهنگسازان و خوانندگان مورد استفاده قرار گرفته.است.»
نویسنده کتاب.های «راز آشکارا» و «شور و شادی» معتقد است:« شرایط زمان آهنگساز و خواننده در انتخاب شعر از سوی آنها مؤثر است. همان طور که مسائلی چون صلح، آرامش، جنگ، انقلاب.و... بر شعر شاعران تأثیر دارد، انتخاب آنها از سوی آهنگساز و خواننده نیز با توجه به شرایط زمان انجام می.شود. اما در مجموع اثری جاودانه می.شود که برای روز ساخته نشده باشد و در دوره.های زمانی مختلف و برای نسل.های متفاوت شنیدنی باشد.»
وی با تأکید بر اینکه شاعر و آهنگساز باید اثری فراتر از زمان خلق کنند، به آهنگسازی روح.الله خالقی اشاره دارد؛ « خالقی آهنگسازی است که آثارش هیچ.گاه تکرار نخواهد شد چرا که او همیشه فراتر از زمان خود بود ه و به همین دلیل آثارش ماندگار شده.است. نکته جالب در مورد خالقی این است که او هم از اشعار شاعران کلاسیک ایران همچون رودکی در آثارش استفاده کرده و هم از آثار شاعرانی چون شهریار و ترانه سرایانی همچون حسین گل.گلاب. این تنوع در کارهای خالقی به هیچ.وجه از هنر او کم نکرده به.طوری که امروز هم با شنیدن آثار این آهنگساز تأثیر جادویی او را بر روحمان درک می.کنیم.»
داریوش پیرنیاکان، محقق موسیقی کلاسیک ایرانی نیز معتقد است:«دوره.های مختلف تأثیرات خاص خود را بر همه حوزه.های فرهنگی و هنری و از جمله موسیقی دارد.وظیفه ما این است که در بررسی موسیقی هر دوره شرایط اجتماعی و مکان ساخت و تولید آثار را در نظر بگیریم. به.عنوان مثال شرایط اجتماعی بعد از انقلاب مشروطه تأثیرات زیادی بر موسیقی آن زمان گذاشته..است. تصانیف آن دوره بیشتر مضامین اجتماعی، ملی و فرهنگی دارد. یعنی آن زمان از موسیقی به.عنوان یک هنر متعالی برای بیان مفاهیم مورد نظرشان استفاده کرده.اند.»
پیرنیاکان نگاه انتقادی به شرایط فعلی موسیقی دارد؛ «در رسانه.هااین روزها شعرهایی می.شنویم که باعث خنده است اما متأسفانه در صدا و سیما نیز از همین نوع موسیقی و کلام کم ارزش و بی.ارزش استفاده می.شود. از آن.طرف هم می.بینیم که یک آهنگساز ناپخته شعری از مولانا انتخاب می.کند و آهنگ بسیار مبتذلی روی آن می.گذارد و شعر را خراب می.کند؛ چون این آهنگساز بلد نیست و موسیقی را نمی.شناسد و طبیعی است که از شعر و ترانه هم سردرنمی.آورد.
متأسفانه هیچ.وقت موسیقی ایرانی به این ابتذالی که از رسانه.ها می.شنویم نبوده.است.»وی درباره محبوبیت شاعران کلاسیک ایران معتقد است:« اشعار فردوسی تغزلی نیست و به همین دلیل کمتر از سوی آهنگسازان مورد استفاده قرار گرفته مگر در زمانی که بخواهیم موسیقی حماسی بسازیم. اما حافظ، سعدی، مولانا و عطار شاعرانی هستند که بیش از سایر شعرا مورد توجه آهنگسازان قرار گرفته.اند چون اشعار هر کدام از این شعرا ویژگی.های منحصر به فردی دارد که آنها را از سایر شعرا متمایز کرده.است. در مجموع تأثیرات اتفاقات و حوادث در جامعه در انتخاب اشعار بسیار مؤثر است؛ اتفاقاتی همچون انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی یا تأسیس رادیو و تلویزیون که به تولید انبوه و در نتیجه کم دقتی در موسیقی منجر شده.است.»

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 72]