رمز رستگاری در تمسک به قرآن و عترت

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم

«رَبِّ اشْرَحْ لي‏ صَدْري وَ يَسِّرْ لي‏ أَمْري وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِساني‏ يَفْقَهُوا قَوْلي‏»

* هدف از بعثت

مقدمات بعثت در غار حرا فراهم شد. اميرالمؤمنين «سلام.الله.عليه» در نهج.البلاغه مي.فرمايند: غار حرا مهبط ملائکه و محل رفت و آمد آنان بود و ما آنها را مي.ديديم. پيغمبر اکرم «صلّي.الله.عليه.وآله.وسلّم» به من مي.فرمود: «إِنَّكَ تَسْمَعُ مَا أَسْمَعُ وَ تَرَى مَا أَرَى - آنچه مي.بينم مي.بيني و آنچه مي.شنوم، مي.شنوي‏»[۱]

لذا غار حرا مهبط وحي بوده و ملائکه مقرّب خدا قبل از بعثت در آن غار رفت و آمد داشته و پيام.هايي را منتقل مي.کرده.اند تا اينکه مقتضي شد پيغمبر اکرم «صلّي.الله.عليه.وآله.وسلّم» به رسالت مبعوث شوند.

آيات اول سوره علق نازل شد که خلاصه قرآن کريم است و در ادبيّات به آن «براعت استهلال»(۲) مي.گويند. يعني فشرده همه قرآن در همان چند آيه وجود دارد.

«بِسْمِ.اللَّهِ.الرَّحْمنِ .الرَّحيم اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذي خَلَقَ، خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ عَلَقٍ، اقْرَأْ وَ رَبُّكَ الْأكْرَمُ، الَّذي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ، عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ يَعْلَمْ»

قرآن که يک کتاب تربيتي و آموزشي است، با اين چند آيه، برنامه تربيتي و پرورشي پيامبر اکرم «صلّي.الله عليه وآله وسلّم» را تا روز قيامت تعيين فرموده است. بر اساس اين آيات شريف، پيامبر خاتم «صلّي.الله عليه وآله وسلّم»، معلّم آموزشي و پرورشي بشريّت است. آن نبيّ. گرامي «صلّي.الله عليه وآله وسلّم»، فرستاده شده تا با تبيين قرآن کريم، انسان.ها را تربيت کند و آنان را به مقام آدميّت برساند. تهذيب نفس را به بندگان آموزش دهد و آنان را به دو بال علم و عمل مجهّز نمايد تا بتوانند پرواز کنند.

«هُوَ الَّذي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ»[۳]

قرآن کريم آمده است تا درخت رذالت را از دل.ها برکَند و درخت فضيلت به جاي آن غرس و بارور کند، به گونه.اي که دل انسان شجره طيبه قرآن بشود و از ميوه.اش، هم خود استفاده کند و هم ديگران.

* دستورالعملي ارزنده براي آغاز رسالت

پيامبر گرامي «صلّي.الله عليه وآله وسلّم» پس از مبعوث شدن به رسالت، از غار حرا به خانه بازگشتند. باري سنگين بر دوش آن رسول گرامي «صلّي.الله عليه وآله وسلّم» آمده بود: «إِنَّا سَنُلْقي‏ عَلَيْكَ قَوْلاً ثَقيلاً»، جبرئيل نازل شد و. آيات اوّل سوره مزّمّل را آورد.

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم، يا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ، قُمِ اللَّيْلَ إِلاَّ قَليلاً، نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَليلاً، أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتيلاً، إِنَّا سَنُلْقي‏ عَلَيْكَ قَوْلاً ثَقيلاً، إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قيلاً، إِنَّ لَكَ فِي النَّهارِ سَبْحاً طَويلاً، وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتيلاً، رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكيلاً، وَ اصْبِرْ عَلي ما يَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَميلاً»

در حقيقت يک دستورالعمل دوازده.گانه که بهترين ابزار کار براي تحمّل آن بار سنگين بود، بر پيامبر اکرم نازل شد. مفاد دستورالعمل عبارتند از؛ اوّل: شب.زنده.داري؛ دوّم: نماز شب؛ سوّم: تمسّک به قرآن؛ چهارم: اراده؛ پنجم: قاطعيّت در گفتار؛ ششم: فعّاليّت مدام؛ هفتم: ذکر مدام؛ هشتم و نهم: دعا و انقطاع الي الله؛ دهم: توکّل؛ يازدهم: صبر؛ دوازدهم: سعه صدر؛

در واقع خداي سبحان با ابلاغ اين دستورالعمل، برنامه رسالت پيامبر«صلّي.الله عليه وآله وسلّم» را تدوين فرموده است. برنامه جامعي که نقشي اساسي و حسّاس، در امر رسالت براي پيامبر«صلّي.الله عليه وآله وسلّم» ايفا کرد. پيامبر اکرم با استفاده از اين دستورالعمل، فعّاليّت تبليغي و رسالت خويش را آغاز نمودند و پس از تحمّل شدايد و پشت سر .نهادن موانع فراوان و فشارهاي كفّار، توانستند در مدّت كوتاهي جامعه عرب جاهلي را دگرگون سازند و با يک انقلاب دفعي، افرادي مهذّب و باتقوا تربيت نمايند.

* ترويج ولايت

ترويج ولايت، از اوايل بعثت تا آخرين روز حيات شريف پيامبر گرامي، جزو برنامه.هاي ثابت ايشان بود و بر آن تأکيد داشتند. دعوت آن حضرت در ابتدا به صورت پنهاني بود و پس از سه سال از آغاز بعثت، دستور آمد که: «وَ أَنْذِرْ عَشيرَتَكَ الْأَقْرَبينَ»[۴]

به همين منظور، پيامبر اکرم «صلّي.الله عليه وآله وسلّم»، از علي «سلام.الله.عليه» که آن روز سيزده سال بيش.تر نداشت، خواستند تا طعامي آماده كند و فرزندان عبدالمطّلب را جمع کند تا با آنان سخن بگويد و آن چه از طرف خداوند، فرمان گرفته، به آنان برساند. حضرت علي نيز درخواست پيامبر را اجابت کرد و حدود چهل نفر از فرزندان عبد المطلب را دعوت کرد. پس از آنکه همگي غذا خوردند، پيامبراکرم فرمودند: من خير دنيا و آخرت را براي شما آورده.ام و خداي متعال به من فرمان داده كه شما را به آن فرا بخوانم. پس كدامتان مرا بر اين امر، ياري مي.دهد تا برادر و وصي و جانشين من در ميان شما باشد؟

هيچ کس پاسخ مثبت نداد جز علي. پس پيامبر فرمود: اين، برادر و وصي و جانشينم در ميان شماست. پس گوش به فرمان و مطيعش باشيد.[۵] در بعضي از نقل.ها آمده است که پيامبر تقاضاي خود را سه بار تکرار کرد، امّا در هر بار فقط علي بود که پاسخ مثبت داد.[۶]

عقل، درايت، تقوا و امانت.داري پيامبر گرامي، براي ايشان در بين اهل مکّه وجاهت خاصّي ايجاد کرده بود و همه آن حضرت را قبول داشتند و به درست کاري و صداقت ايشان اقرار مي.کردند. لذا در جلسه سران قريش پس از گرفتن اقرار و اعتراف مجدّد از آنان، نبوت خويش را اظهار کرده و فرمودند: اي مردم! من از طرف خدا مبعوث به رسالت هستم و شعارم هم «لا.اله.الاالله» است؛ پشت پا زدن به بت، پشت پا زدن به غير از خدا و رو آوردن به توحيد عبادي و افعالي، اعتقاد به اينکه معبودي جز خدا و مؤثري جز او در جهان نيست. سپس فرمودند: اي مردم اگر مي.خواهيد آقاي دنيا و آخرت بشويد، بگوييد: «لااله.الاالله».

پس از آن و در همان جلسه، راه اکمال دين را به آنان نشان دادند و در مقابل چهل نفر از سران قريش، اميرالمؤمنين علي«سلام.الله.عليه» را به عنوان خليفه و امام بعد از خودشان معرفي کردند.

ترويج و معرفي ولايت توسط پيامبر اکرم «صلّي.الله.عليه.وآله.وسلّم» منحصر به آن جلسه نبود و با وجود همه مشکلات و سختي.هاي بيست و سه سال رسالت، در کنار ترويج قرآن، در هر فرصتي به ترويج ولايت مي.پرداختند. روايت ثقلين را به صورت مکرّر و به اشکال گوناگون بيان مي.فرمودند و تأکيد مي.کردند که سعادت دنيا و آخرت در پرتو شهادت به وحدانيّت خدا، نبوّت خودشان و ولايت اميرامؤمنين و نيز تمسّک به قرآن و عترت به صورت توأمان حاصل مي.گردد.

از آخرين مواردي که پيامبراکرم حديث ثقلين را فرمودند، روزهاي آخر حيات مبارک ايشان بود که با وجود شدت بيماري، به مسجد آمدند و چون قادر به ايستادن نبودند، نشسته نماز خواندند و مأمومين ايستاده اقتدا کردند. بعد هم براي اينکه مردم را مهيّا کنند، روي پله اول منبر نشستند و فرمودند: اي مردم من با اين بيماري به مسجد آمدم و اين نماز مختص به من است و کسي حق ندارد نشسته نماز بخواند و مأمومين ايستاده به او اقتدا کنند. سپس فرمودند: من چطور پيغمبري بودم؟ همه گريه و زاري کردند و گفتند: رسول الله! ما بيچاره و بدبخت بوديم و شما ما را آقا کرديد. فرمودند: اگر چنين است، با شما يک حرف دارم، همان که هميشه گفته.ام: إِنِّي قَدْ تَرَكْتُ فِيكُمْ أَمْرَيْنِ لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِي مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي فَإِنَّ اللَّطِيفَ الْخَبِيرَ قَدْ عَهِدَ إِلَيَّ أَنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ كَهَاتَيْنِ. ـ وَ جَمَعَ بَيْنَ مُسَبِّحَتَيْهِ ـ وَ لَا أَقُولُ كَهَاتَيْنِ ـ وَ جَمَعَ بَيْنَ الْمُسَبِّحَةِ وَ الْوُسْطَى ـ فَتَسْبِقَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَى فَتَمَسَّكُوا بِهِمَا لَا تَزِلُّوا وَ لَا تَضِلُّوا وَ لَا تَقَدَّمُوهُمْ فَتَضِلُّوا [۷]

من همانا دو چيز در ميان شما مي.گذارم كه پس از من هرگز گمراه نشويد، مادامى كه به آن دو چنگ زنيد: كتاب خدا، و عترتم كه اهل بيت و خاندان من.اند؛ زيرا خداى لطيف و آگاه به من سفارش كرده كه آن دو از هم جدا نشوند تا در كنار حوض بر من وارد شوند، مانند اين دو انگشت (كه با هم برابرند) و دو انگشت سبابه خود را به هم چسباند و نمي.گويم مانند اين دو انگشت ـ و انگشت سبابه و وسطى را به هم چسباند ـ تا يكى بر ديگرى پيش باشد و جلو افتد. پس به هر دوى اين.ها چنگ زنيد تا نلغزيد و گمراه نشويد، و بر ايشان جلو نيفتيد كه گمراه مي.شويد.

در کتب معتبر شيعه و سنّي آمده است که پيامبر گرامي پس از اين خطبه که در آن خبر رحلت خود را نيز به مردم داده بودند، به منزل رفتند. برخي از نزديکان و اصحاب، دور ايشان جمع شده بودند. پيامبر اکرم وقتي ديدند اين افراد جمع شده.اند، فرمودند: قلم و دوات بياوريد تا مطلبي براي شما بنويسم که پس از من هرگز گمراه نشويد.[۸] و قصد داشتند براي جلوگيري از اختلاف و گمراهي امّت، حديث ثقلين را براي آنان بنويسند.

پيامبر گرامي در طول عمرشان چيزي ننوشتند، حتّي قرآن را اميرالمؤمنين و ديگران مي.نوشتند.

نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت

به غمزه مسأله.آموز صد مدرّس شد

بنا بود پيامبر نه بخواند و نه بنويسد، و الا اگر مي.خواست بنويسد، بدون شک مي.توانست. امّا در اين مورد خاص به جهت اهميّت فوق.العادّه.ي آن، مي.فرمايند: براي شما بنويسم.

به هر حال، وقتي پيامبر اکرم چنين درخواستي کردند، عده.اي از اطرافيان، مانع اين کار شدند و گفتند: درد بر پيامبر غالب شده و قرآن براي شما کافي است.[۹] يا گفتند: پيامبر نعوذ بالله هذيان مي.گويد.[۱۰] که همين سخنان موجب بروز اختلاف ميان اطرافيان شد و پيامبر گرامي نيز به آنان دستور دادند از آن جا خارج شوند و همگي به جز اهل بيت خارج شدند و پس از آن نيز پيامبر از دنيا رحلت فرمودند.

* هدايت و رستگاري، در پرتو تمسّک به قرآن و عترت

مطلبي که بايد همه ما توجه داشته باشيم، اين است که اگر بخواهيم يک شيعه واقعي باشيم، بايد به يک دست ما قرآن و به دست ديگري عترت باشد. قرآن بدون عترت و ولايت بدون قرآن، ضلالت است.

من بارها گفته.ام و اکنون نيز مي.گويم که الحمدلله جامعه ما از نظر اعتقاد به مباني ديني و مذهبي، در سطح مطلوبي قرار دارد. از نظر اقرار زباني و شعار تشيّع نيز در وضعيّت مطلوبي قرار داريم. امّا در يک مورد نقص داريم و آن عمل به دستورات قرآن و عترت است. شيعه واقعي کسي است که قرآن و عترت را سرمشق زندگي خويش قرار دهد و از رهنمودهاي کتاب خدا و اهل بيت«عليهم.السّلام» تبعيّت داشته باشد.

شيعه حقيقي بايد با اهميّت به نماز، اهميّت به قانون تعاون و اهميّت به اجتناب از گناه، تشيّع خود را اثبات کند و رفتار او علي گونه باشد. قرآن کريم مي.فرمايد: «إِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّة»[۱۱]

پيامبر اکرم «صلّي.الله.عليه.وآله.وسلّم» به اميرالمؤمنين علي«سلام.الله.عليه» فرمودند: منظور اين آيه شيعيان تو هستند.[۱۲] يعني شيعه کسي است که ايمان دارد و درحالي که ايمانش را اظهار مي.کند، به عقيده خود عمل مي.نمايد.

لذا از همه و مخصوصاً جوانها تقاضا دارم که به نعمت بزرگ تشيّع اهميت بدهند. خداوند متعال اين نعمت را به ما داده است و ما بايد شکرش را بکنيم و شکر اين نعمت اين. است که در حالي که عقيده داريم، به اين عقيده عامل باشيم.

جوانهاي عزيز! قرآن کريم در بيش از ششصد مورد بر ضرورت همراهي ايمان و عمل صالح تأکيد مي.فرمايد و ايمان تنها يا عمل صالح به تنهايي در قرآن بسيار کم است و اين ميزان تأکيد و تکرار در قرآن شريف، حاکي از اهميّت والاي اين مطلب نزد پروردگار متعال است.

پي.نوشت.ها؛

۱- نهج‏البلاغة ۳۰۰ فضل الوحي ..... ص : ۳۰۰

۲- براعت استهلال يکي از صنايع ادبي است و به معناي برتري ديباچه کلام و نيکو آعاز کردن سخن است، يعني خواننده با خواندن چند خط اول به دورنمايي از نوشته پي برد.

۳- جمعه / ۲

۴- شعراء / ۲۱۴

۵- تفسير القمي، ج ۲، ص ۱۲۴

۶- علل الشرائع، ج ۱، ص ۱۶۵

۷- الکافي، ج ۲، ص ۴۱۵

۸- الإرشاد إلي معرفة حجج الله علي العباد، ج ۱، ص ۱۸۴؛ صحيح البخاري، ج ۴، ص ۱۶۱۲ و ج ۵، ص ۲۱۴۶ و ج ۶، ص ۲۶۸۰؛ صحيح مسلم، ج ۳، ص ۱۲۵۹؛ مسند أحمد بن حنبل، ج ۱، ص ۷۱۹.

۹- الأمالي (للمفيد)، ص ۳۶

۱۰- الإرشاد إلي معرفة حجج الله علي العباد، ج ۱، ص ۱۸۴

۱۱- بيّنه / ۷

۱۲- المجمع البيان ج ۵، ص ۵۲۴

انتهاي پيام/ن/47

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 125]