بيماري آسم كودكان را بيشتر بشناسيم

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: بيماري آسم كودكان را بيشتر بشناسيم
آسم:
بيماريي كه روزگاراني بس دراز ، زندگي را بر انسان دشوار ساخته بود و هوايي كه »ممد حيات بود و مفرح ذات « به سختي استنشاق مي شد؛ با پيشرفت علم ايمونولوژي ،بيشتر شناخته شده و در سال هاي اخير روش هاي درماني نويني براي معالجه آن ارائه شده است.آسم يك بيماري التهابي دستگاه تنفسي است كه متأسفانه ميزان شيوع اين بيماري و مرگ و مير ناشي از آن در دنيا رو به افزايش مي باشد اين بيماري رايج ترين بيماري مزمن در دوران كودكي به شمار مي رود.بيماري آسم يا سندرم آسم بيماري پيچيده اي است كه بسياري از اندام ها را در بدن انسان درگيرمي كند و هنوز ابهامات زيادي در زمينه سير تكوين اين بيماري و آسيب زايي آن وجود دارد و به همين دليل هنوز هم در جهان تشخيص و درمان اين بيماري با تأخير صورت مي گيرد.

Hyper Reactivity تعريف آسم در برگيرنده اين مفهوم است كه ناهنجاري اساسي در آسم عبارت است از برونش ها و دليل محكمي وجود ندارد كه چرا نبايد واژه آسم به كودكان با برونشيت آسماتيك راجعه يا به بالغين با برونشيت مزمن كه حملات حاد در آن ها همراه است اطلاق شود.

اخصاصات آسم كودكان:
با وجود پيشرفت در درمان آسم در ده سال اخير آسم هم چنان يكي از بيماري هاي مزمن كودكان مي باشد.اين بيماري يكي از مسائل شايع دوران كودكي است وتقريبا 50 درصد بيماران آسمي را كودكان تشكيل مي دهند حداقل 5 درصد و شايد 10 درصد از تمام كودكان در طول زندگي علايمي از آسم را نشان مي دهند.

آسم يكي از علل شايع غيبت كودكان از مدرسه است اين غيبت شايد تا 25 درصد مربوط به آسم باشد.علت 33 درصد بيماري هاي مزمن كودكان كمتر از 17 سال آسم مي باشد.

آسم كودكان اغلب در 5 سال اول زندگي ظاهر مي شودو تجربيات نشان مي دهد كه تقريبا 50 درصد كودكان علائم آسم را قبل از دو سالگي نشان مي دهند.آسم كودكان برعكس بالغين در پسران شايع تر از دختران و معمولا با عوامل آلرژن شدت مي يابد و يا بروز مي كند.در كودكاني كه علائم اولين برونكواسپاسم قبل از پايان دو سالگي ظاهر مي شود؛ آسم كمتر برگشت مي نمايد.همچنين در كودكاني كه حمله حاد آسم خفيف است ممكن است بدون علامت ظاهر شوند و حمله تكرار نشود ولي در كساني كه حمله هاي شديد و مكرر دارند و يا در كساني كه در فواصل حملات آسمي دارند و حجم ريوي طبيعي نمي شود آسم مزمن مي شود.

وجود اگزما و ساير آلرژي ها نشان دهنده پيش آگهي بدتر مي باشد؛ به علاوه آسم در پسران شديد تر مي شود. عفونت هاي تنفسي به خصوص ويروسي و گاهي ميكروبي باعث بروز حمله آسم مي شوند.

عوارض شديد آسم و مرگ ومير بيشتر در سنين كمتر از 5 سال اتفاق مي افتد.

اگر چه درمان ها در خصوصيات طبيعي بيمار اثر چنداني ندارد ولي در درمان حمله آسم و از بين بردن برونكواسپاسم و بهبود علائم حاصل از آن وجلوگيري از مرگ بيمار موثر مي باشد.

اتيولوژي آسم كودكان:
ارث: در بسياري از موارد زمينه ارثي واضحي از حساسيت در خانواده طفل مبتلا به آسم وجود دارد.

عفونت: نقش عفونت ها بخصوص ويروس ها و ويروس سنين سيال در بروز حمله حادآسم كودكان اهميت دارد.

آلرژي: بيماراني كه زمينه آلرژي و آتوپي دارند متعاقب تماس با مواد آلرژن دچار حمله آسم مي شوند در اغلب اين بيماراI gE سرم افزايش خواهد داشت.

فاكتورهاي پسيكوژنيك: نقش عوامل بيماري و فاكتورهاي رواني و اثرات آن براعصاب سمپاتيك و پاراسمپاتيك مشخص است كه مي تواند عامل بروز حمله آسم باشند.

اختلالات رفتاري خانواده و وقايع ناراحت كننده مي توانند در تسريع بروز علائم آسم نقشي داشته باشند.

مصرف داروها: مصرف بعضي از داروها از جمله آسپرين مي تواند با اثر بر پر وستاگلاندين در بروز حمله آسم اثر داشته باشد؛ كه نبايد در كودكان آسمي آسپرين مصرف شود.

هواي سرد: تغييرات هوا و استنشاق هواي سرد ،دود سيگار، مي تواند عوامل و بروز دهنده عوامل باشند.

ورزش: فعاليت هاي بدني ورزش مي تواند عامل برونكواسپاسم و بروز علائم آسم و يا ايجاد سرفه كه نشانه اي از آسم است بشود.

مكانيسم برنكواسپاسم ناشي از ورزش كاملا مشخص نيست ولي برخورد هواي سرد و كاهش رطوبت را موثر مي دانند.در كودكاني كه گرفتگي بيني دارند و از طريق دهان هواي سرد را استنشاق مي كنند امكان بروز علائم آسم تشديد مي شود.

در افرادي كه عمل لوزه يا آدنوئيد شده است حملات آسم شدت مي يابد.

اقسام آسم:
حمله آسم را برحسب شدت به چند گروه تقسيم مي كنند.

آسم خفيف: حملات تكرار كننده چنين است كه با درمان برونكوديلاتاتور بهبود مي يابد؛ خس خس سينه خفيف يك تا دو روز باقي مي ماند و سپس بهبود كامل مي شودو طفل بي علامت مي باشد و در بين حملات كاملا سالم است.

به مدرسه مي رود ، ورزش را خوب تحمل مي كند خواب راحت دارد رشد طفل طبيعي است، گاه گاهي حملات آسم تكرار مي شود.آسم متوسط: در اين نوع از آسم حملات از آسم خفيف بيشتر تكرار مي شود سرفه و خس خس سينه در بين حملات وجود دارد ورزش را خوب تحمل نمي كند ممكن است با ورزش دچار تنگ نفس و يا سرفه شود .گاهي در هنگام خواب نيز ناراحت است در چنين مواردي اگر حملات آسم خيلي به هم نزديك و يا بيمار هميشه در هنگام خواب ناراحت است بهتر است از برونكوديلاتاتور به طور مرتب استفاده نمايد؛ تا علائم كنترل شود.

آسم شديد: آسم شديد هنگامي گفته مي شود كه حملات شديد و مكرر باشد اين بيماران به علت حمله حاد شديد آسم مكررا در بيمارستان بستري مي شوند؛ درصورتي كه در حملات خفيف و متوسط آسم احتياجي به بستري نمودن اطفال نمي باشد.در فواصل حملات آسم نيز ويزينگ و مختصر تنگي نفس ممكن است وجود داشته باشد.اغلب نمي توانند مرتب به مدرسه بروند و به علت حملات مكرر از مدرسه غايب مي شوند.

در خواب دچار تنگي نفس و يا سرفه مي شوند. قفسه سينه به علت پر هوايي مزمن تغيير شكل داده و استوانه اي مي شود.اين بيماران به مصرف دائمي برونكوديلا احتياج دارند و گاهي آئروسل كورتيكواستروئيد و يا مصرف خوراكي اين دارو لازم مي باشد.

عوامل موثر در بروز آسم:
يكي از عواملي كه باعث بروز آسم مي شود عوامل محيطي است كه در بين عوامل محيطي استرس و اضطراب اصلي ترين عامل به وجود آورنده حملات آسم مي باشد، اضطراب حالت هيجاني نامطلوبي است كه معمولا با احساس دردناك و طولاني بيم و نگراني همراه باشد البته سطح معيني از اضطراب نه فقط براي رويارويي با خطر، برنامه ريزي كردن، مطالعه، هوشيار بودن در هنگام امتحان و ... ضروري است بلكه بايد توجه داشت كه ترس و اضطراب به صورت محدود مي تواند بسيار مفيد و لذت بخش باشد به هر حال در وراي اين سطح معين، اضطراب به صورت عامل و مسئول تخريب موقعيت ها و نيز ايجاد حركات و رفتارهاي غير انطباقي در مي آيد و مشكلاتي در تمركز و حافظه به بار مي آورد.

اضطراب، برخي رفتارهاي ناشيانه و ناپخته مانند آسم را باعث مي شود و فرد مبتلا نمي تواند با شرايط موجود زندگي و محيطش روبه رو شود و با آن ها كنار بيايد.هنگامي كه فرد نسبت به كارآمدي عملكرد توانايي و استعداد خود در شرايط و يا در موقعيت جديدي قرار مي گيرد دچار نگراني و تشويش و ترديد مي شود و اين نگراني ها و تشويش ها عامل به وجود آورنده حملات آسمي مي شود البته آسم يك بيماري است كه علت هاي آن مي تواند ژنتيكي، روان شناختي، زيستي يا محيطي باشد كه هر يك از عامل هاي ذكر شده مي تواند هم در كودكي و هم در بزرگسالي به بروز آسم بينجامد.

عوامل ايجاد آسم:
عوامل محيطي و ژنتيكي به عنوان دو عامل مؤثر در بروز بيماري آسم است در واقع نوعي تعامل بين زمينه هاي ژنتيكي و عوامل محيطي باعث بروز آسم مي شود به علاوه ژن اين بيماري در كروموزم هاي مختلف بدن تا كنون رديابي شده است كه از آن جمله مي توان به كروموزم هاي شماره ۵ و 11 اشاره كرد و اخيرا نيز ژني به نام Adams 33 در كروموزم شماره 20 شناسايي شده است كه محققان اين ژن را نيز در بروز بيماري آسم مؤثر مي دانند.

برخي تأثيرات مواد غذايي در ايجاد آلرژي در بدن:
اصولا غذاهايي مانند شير گاو، لبنيات، ادويه جات، ميوه جات ترش، ترشيجات. غذاهاي دريايي مانند: ميگو و ماهي، سفيده تخم مرغ، برخي از حبوبات، آجيل، فندق، گردو، بادام، پسته و ... جزو مواد حساسيت زا محسوب مي شود و توصيه مي شود كساني كه بيماري آسم و يا آلرژي آن ها زمينه ارثي دارد و نسبت به اين غذاها واكنش نشان مي دهند از خوردن اين غذاها اجتناب كنند. همچنين استفاده بي رويه از داروهايي نظير آنتي بيوتيك ها و مسكن ها كه به صورت نامنظم مصرف مي شود مي توانند باعث بروز آلرژي گردد متأسفانه در خانواده هاي ما كلكسيوني از داروهاي مختلف كه در طول چند سال براي بيماران تجويز شده است نگهداري مي شود در صورتي كه بسياري از اين داروها نيز بعد از مدتي حساسيت زا مي شود و مصرف آن ها براي افراد بسيار خطرناك است به طوري كه برخي از اين داروها مي توانند فرد را دچار شديدترين نوع حساسيت يا آنافلاكسي نمايند كه اين نوع حساسيت مي تواند مرگبار نيز باشد.

عوامل تحريك كننده:
عوامل تحريك كننده در بروز يا تشديد بيماري آسم را عوامل شيميايي، آلاينده هاي موجود در هواي آلوده، دود سيگار، دود خودروها، دود آتش، بوي تند مانند: بوي عطر، ادكلن، بوي رنگ، بنزين، نفت و ... و حتي تغيير ناگهاني دماي هوا براي ريه تحريك پذير و بيماران مبتلا به آسم مي تواند خطرناك باشد. بخار آب بيش از اندازه نيز به دليل آن كه غلظت نسبي اكسيژن را كاهش مي دهد و نقش محرك دارد ممكن است موجب تشديد علائم و حمله آسم شود.ويروس ها و عفونت هاي ويروسي دستگاه تنفسي مانند سرما خوردگي، نيز جزو عواملي هستند كه مي توانند به عنوان محرك عمل كرده و در بلند مدت ايجاد آسم نمايند، و يا تشديد كننده آسم در افراد باشند.

ميزان شيوع بيماري آسم:
حدود 80 تا 90 درصد بيماري آسم در كودكان از نوع آلرژيك مي باشد، در بزرگسالان نيز حدود 50 درصد بروز بيماري آسم جنبه آلرژيك دارد و اصلي ترين عامل حمله آسم در كودكان و تشديد علائم آسم عفونت هاي ويروسي دستگاه، تنفسي مانند سرماخوردگي ها هستند در اوايل قرن بيستم آسم جزو بيماري هاي نادر محسوب مي شد در حالي كه هم اكنون آسم جزوشايع ترين بيماري هاي مزمن شناخته مي شود و محققان آلودگي، پيچيدگي هاي بيماري استرس و هيجانات روحي زندگي جديد شهري را در بروز اين اپيدمي قرن 21 مؤثر مي دانند.

متأسفانه شيوع بيماري آسم از30 سال قبل رو به افزايش گذاشته است و در كشورهاي صنعتي نيز درصد بالايي از مبتلايان را به خود اختصاص مي دهد و در كشور ايران نيز ميزان ابتلا به بين 10 تا 15 درصد مي رسد.

تظاهرات باليني آسم:
تظاهرات باليني آسم عمدتا در سه نشانه خلاصه مي شود:

۱-احساس تنگي نفس ۲-فشردگي سينه ۳سرفه هاي مكرر؛ خصوصا در هنگام شب و اوايل صبح و خس خس تنفسي جزو نشانه هاي اصلي آسم هستند كه عمدتا به صورت متناوب ظاهر مي شوند.لذا چنان چه شاهد بروز تكرار اين علائم باشيم، احتمال ابتلا به آسم هست و بايد به پزشك مراجعه شود. البته نوع بروز آسم در افراد مختلف متفاوت است و بروز اين بيماري مي تواند مزمن، تدريجي يا بسيار حاد و شديد و حتي مرگبار باشد.بنابراين تشخيص صحيح پزشك با كمك بيمار براي درمان بسيار مؤثر است، بايد توجه داشت كه تشخيص دير هنگام، غلط و يا درمان ناصحيح و دير هنگام آسم عوارضي در پي دارد كه ممكن است منجر به گسترش آسم شود كه اين امر موجب تشديد تلفات آن در دنيا شده است.

راه هاي درمان و پيشگيري:
بهترين درمان در پزشكي، پيشگيري است، اين اصل كلي و ثابت در آلرژي و آسم بيش از ساير بيماري ها صادق است چرا كه آسم و آلرژي ها اگر چه شيوع زيادي دارند خوشبختانه قابل پيشگيري و درمان هستند.پزشكان بهترين زمان پيشگيري از بروز بيماري آسم و آلرژي را دوران پيش از تولد مي دانند چنان چه در خانواده اي زمينه بيماري و يا ارثي از بيماري آسم و آلرژي وجود داشته باشد توصيه مي شود كه مادران در زمان بارداري همواره از عوامل آلرژيك و عوامل تحريك كننده تطهير آلودگي هاي محيطي، گرد و غبار، مصرف برخي داروها، مصرف غذاهاي آلرژي زا و نيز از قرار گرفتن در معرض گرده افشاني گل ها پرهيز كنند و همچنين پس از تولد نوزاد نيز تأكيد بر استفاده از شير مادر در دو سال اول زندگي يا حداقل يك سال بسيار جدي است و اين موضوع در خانواده هايي كه زمينه ارثي آسم دارند بسيار توصيه مي شود.

به علاوه از دچار عفوني شدن كودكان به بيماري هاي عفوني و خصوصا ويروسي نيز جلوگيري كرد و حتي در كودكان مبتلا به آسم، تزريق سالانه واكسن آنفلوآنزا نيز توصيه مي شود.

سلطاني- فردوس
چهارشنبه 29 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 633]