وب، شماره به شماره

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: وب، شماره به شماره
فضاي مجازي- گروه دانش- حميد ضيايي پرور:
فضاي آن‌لاين ايران از كاروان توسعه نسل‌هاي جديد وب عقب مانده است

و با وجود اينكه امروزه سخن از نسل جديد وب تحت عنوان وب2 و وب 3 يا وب معنايي به ميان مي‌آيد، وب سايت‌هاي ايران هنوز در مرحله نسل اول وب متوقف شده‌اند.

حتي در كميته تدوين ضوابط پرتال‌ها و وب سايت‌هاي دولتي كه توسط وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات در حال فعاليت است سخني از فناوري‌هاي وب2 و وب‌3 نيست.

وب2 چيست ؟

در سال‌هاي اخير كسب و كارهاي مختلف، مراجع دانشگاهي و متخصصان فني به بحث‌هاي بسياري درباره «وب2» پرداخته‌اند. اخبار، نوشته‌ها، نقدهاي مرتبط با «وب2» آنقدر بالا بوده و هست كه بايد اذعان كرد «وب2» اينترنت را تكان داده. سايت‌هاي بسياري براي گسترش مفهوم آن راه‌اندازي شده است.

كنفرانس‌هايي براي آن برگزار شده و حتي نخستين مجله با موضوع تخصصي «وب » پا به عرصه وجود گذاشت. در محافل IT عموماً از اين اصطلاح براي بيان نسل دوم سرويس‌هايي از وب استفاده مي‌شود كه امكان همكاري و مشاركت را براي مردم فراهم ساخته‌اند.

مفاهيم و فناوري‌هايي كه ظاهراً بر وب2 مؤثر هستند وبلاگ‌ها، ويكي‌ها، پادكست‌ها و RSSها به شمار مي‌روند. وب2 هم داراي جنبه‌هاي فني و هم داراي جنبه‌هاي اجتماعي و فرهنگي است نكته كليدي در «وب2» مشاركت كاربر و اعتماد به وي است.

سرويس‌هايي كه در «وب2» ارائه مي‌شوند قابليت استفاده مجدد از آن‌را در ساير ابزارها و رسانه‌ها فراهم مي‌آورد و دسترسي به آنها آسان‌تر مي‌شود.

«وب2» يعني گرفتن اطلاعات و داده‌هاي يك سايت به كمك RSS، تركيب آن با داده‌هايي از همان نوع اما دريافت شده از منابع ديگر و توليد چيزي جديد.

كارشناسان 7 ويژگي براي وب2 بر شمرده اند: مردمي‌تر، سازوكار خودترميمي، جهش در معناي آموزش‌، پويايي داده‌ها، مفهومي به نام سرويس، پول‌سازي با قلك آن‌لاين حركت در فضاي سه بعدي.

بر اين اساس وب2 مجموعه‌اي از رويكردهاي جديد در فضاي اينترنت به سمت مدل‌هاي توسعه باز، انعطاف‌پذير و مشاركت‌جو براي سيستم‌هاي توليد محتوا ست كه مي‌تواند به كاهش هزينه‌هاي توليد و پردازش اطلاعات، افزايش آگاهي عمومي و افزايش كارايي سيستم‌ها منجر شود.

برخي از مصاديق وب2 عبارتند از: گوگل زمين، سكند لايف، گوگل مپ، فليكر، يوتيوب، ويكي پديا، ياهو 360 درجه، آژاكس، بلاگينگ آر اس اس، پادكست و شبكه‌هاي اجتماعي.

مهم‌ترين ويژگي وب2، غيرتجاري كردن دانش از طريق به‌كارگيري رهيافت توسعه باز
(‌Open Development) است.

در اين شيوه، مردم مي‌توانند در فرآيند توسعه يك مقوله علمي يا فني آزادانه مشاركت داشته باشند و به‌طور رايگان از حاصل آن استفاده كنند. اين در حقيقت سطح متعالي‌تري از آموزش است.

يك عضو جديد همواره مي‌تواند به آرشيو تعاملات قبلي گروه مراجعه كند و خود را در اسرع وقت به سطح فعلي گروه برساند و پس از آن هم در جلو بردن دانش گروه نقش داشته باشد و هم از اين خرد جمعي چيزها بياموزد. محتواي وب2 به يك سازوكار خودترميمي بسيار پيچيده و هوشمند مجهز است.

اين هوشمندي از مردمي‌ترشدن وب ناشي‌مي‌شود و حاصل خرد‌جمعي است. در وب2 حضور كاربران در فرآيند توليد و پخش اخبار و اطلاعات چنان پررنگ است كه خود به منبع ارزشمندي براي رسانه‌هاي جمعي و رسمي، از قبيل رسانه‌هاي الكترونيك و نشريات چاپي، تبديل شده است.

مصرف‌كنندگان اطلاعات اكنون خود توليد‌كننده‌اند. وب2 مردمي‌تر است و مشاركت كاربران در تغيير و تحولات آن بيشتر شده است.

هيچ سرويس آن‌لايني را نمي‌توان يافت كه بتواند بدون توجه به انتقادات و پيشنهادهاي كاربران، همچنان در مدار كاميابي و موفقيت قرارداشته باشد.

به زبان ديگر، نقش مردم به گونه‌اي است كه نه‌تنها به‌خودترميمي اطلاعات منجر مي‌شود، بلكه گونه‌اي از خودترميمي نرم‌افزار را نيز پديد‌مي‌آورد و واضح است وقتي نرم‌افزار دائما درحال ترميم باشد، هيچ‌گاه از مرحله تست‌بتا خارج نمي‌شود.

يكي از جالب‌ترين و پرطرفدارترين جنبه‌هاي دوران وب2، ظهور وبلاگ‌نويسي است. يك بلاگ در ساده‌ترين شكل، فقط يك صفحه شخصي به‌صورت دفتر يادداشت روزانه است.

با اين وجود بلاگ‌ها توانسته‌اند مجموعه‌اي به هم‌پيوسته از انتقال تجربيات و تخصص‌ها را در سطح عمومي بر بستر وب منتشر كنند.

‌آموزش به وسيله موتورهاي جست‌وجو

موتورهاي جست‌وجو را مي‌توان به آموزگاراني تشبيه كرد كه جواب هر سؤالي را مي‌دانند، اما كيفيت پاسخ‌هايشان بستگي به كيفيت پرسش‌هاي پرسشگر دارد.

در اين حوزه جديد، پرسشگر از روش خود‌آموزي براي بالابردن دانش خود استفاده مي‌كند و تنها هنگامي يك مفهوم را مي‌آموزد كه به آن نياز داشته باشد.

سيستم‌هاي به اشتراك‌گذاشتن اطلاعات نيز يكي از پيامدهاي مردمي‌تر ‌شدن وب است. كاركرد آموزشي اين شيوه از تبادل اطلاعات هم جالب و هم مهم است.

در واقع هنگامي كه مجموعه‌اي از اطلاعات به‌صورت يك فايل، سند و يا كتاب الكترونيكي ميان گروهي از كاربران به اشتراك گذاشته مي‌شود، همه اعضاي گروه قادرند بسته به نياز خود از اين اطلاعات براي بالابردن سطح دانش و آگاهي بهره‌ ببرند.

وب 3‏ ، وب معنايي

به گفته كارشناسان اصولا وب معنايي به زمان و مكاني اشاره دارد كه در آن همه ماشين‌ها مي‌توانند درست ‏به همان نحوي كه انسان‌ها وب را مي‌خوانند، به مطالعه وب بپردازند.

به عبارت ديگر وب محلي است كه ‏در آن موتورهاي جست‌وجو و نرم‌افزارها مي‌توانند به شيوه بهتري وب‌گردي كنند تا چيزي را ‏كه به‌دنبال آن هستيم پيدا كنند.

وب 3 را همچنين مي‌توان استانداردي تعريف كرد كه ‏وب را مبدل به يك پايگاه داده‌هاي بزرگ مي‌كند.جنبه ديگر وب 3 دقيق كردن و پيشرفته كردن جست‌وجو است. ‏امروزه با استفاده از موتورهاي جست‌وجو مي‌توانيم كليدواژه‌ها را جست‌وجو كنيم.

موتورهاي ‏جست‌وجو با استفاده از الگوريتم‌ها و عنكبوت‌هاي وب‌خز خود، مي‌توانند با استفاده از ‏رتبه‌بندي صفحات وب، صفحات مرتبط با كليدواژه جست‌وجو شده را در ليستي به ما نشان ‏دهند.

در وب 3 با قابل فهم شدن صفحات وب براي ماشين و همچنين به ياري هوش ‏مصنوعي، با پديده‌اي سرو كار خواهيم داشت كه نياز كاربر را درك مي‌كند، خود، ‏اينترنت را مي‌كاود، تحليل مي‌كند و دست آخر جواب مختصر و مفيد را در اختيار كاربر ‏مي‌گذارد.

در وب‌3 مي‌توان به ياري صوت، ‏دنبال صداي مشابه گشت و يا به ياري يك عكس، عكس‌هاي مشابه و داراي محتواي ‏انتزاعي مشابه را پيدا كرد. يك ويژگي ابتدايي وب 0/3 استفاده از متاديتاها يعني «اطلاعاتي درباره اطلاعات» است.

در وب‌3 همه وسايل خانگي و دور ‏و بر ما به‌صورت تعاملي و دو جانبه با وب در ارتباط منطقي قرار مي‌گيرند؛ پرده‌ها ‏مي‌توانند اخبار هواشناسي را دريافت كنند و متناسب با وضعيت آب و هوا و روشنايي باز ‏يا بسته شوند.

شما مي‌توانيد در همان حالي كه جلوي آينه مسواك مي‌زنيد، آخرين ‏اخبار روز را دريافت كنيد. مي‌توانيد با موبايلتان با يخچال خانه تماس بگيريد تا وقتي در ‏سوپرماركت هستيد، چك كنيد چه چيزي تمام شده.

در همان زمان مي‌توانيد تماس ‏ديگري با مايكروفر آشپزخانه برقرار كنيد.وب 3 راه‌هاي ارتباطي بهتري براي دستيابي به اطلاعات توليد شده، ايجاد مي‌كند و ظرفيت بيشتري براي پردازش شناختي اطلاعات دارد.

در وب 3 از ويكي‌ها به‌عنوان يك پلت‌فرم استفاده مي‌شود، مثالي كه در مورد نقش ويكي‌ها در دانش پزشكي مي‌توان زد اينكه ويكي‌پروتئيني است كه از فناوري‌هاي معنايي استفاده مي‌كند.

اين ويكي، اطلاعات چندين پايگاه داده برجسته زيست‌پزشكي و كتابخانه ملي پزشكي را در هم مي‌آميزد. در وب 3 دسترسي به اطلاعات به جاي اينكه بر كليدواژه‌ها متكي باشد، بر يك چارچوب معنايي تكيه مي‌كند.

سكند لايف

سكند لايف سمبلي از وب 3 است. در اين جهان مجازي شما مي‌توانيد همزاد مورد نظر خود را درست كنيد و در آن زندگي مجازي جديدي را تجربه كنيد. اكنون نمايندگان شركت‌ها و بانك‌ها و حتي دولت‌ها هم به اين دنياي مجازي راه پيدا كرده‌اند.

بسياري از شركت‌ها و سازمان‌هاي دنياي واقعي مانند خبرگزاري رويترز، IBM، جنرال موتورزو
Circuit City با اميد حضور در دنياي فناوري، در آن حضور يافته‌اند.

اين جهان مجازي اكنون ساكنان ثابت و واحد پول مستقل دارد و برخي كشورها مانند سوئد در آن سفارتخانه تاسيس كرده‌اند.

كارل بيلد، وزير امور خارجه سوئد، به داير شدن سفارت در دنياي مجازي «زندگي دوم» رسميت بخشيد و آن را در چارت دپارتمان امور خارجه سوئد، ثبت شده اعلام كرد. يكي از مديران انستيتوي مركز تحقيقات علمي سوئد در اين رابطه مي‌گويد: گشايش سفارتخانه مجازي باعث خواهد شد كه اطلاعات درباره اين كشور در اختيار بسياري از كاربران جوان «زندگي دوم» قرار بگيرد.

او اشاره مي‌كند اين سفارتخانه گذر نامه و ويزا در دنياي واقعي راهنمايي مي‌كند. برخي سكند لايف را يك بازي كامپيوتري به حساب مي‌آورند، اما درآن از امتياز، برنده و بازنده خبري نيست.

ايران و وب2

شايد برجسته‌ترين مزيت نسبي ايرانيان در فضاي وب2 بلاگ‌نويسي باشد. ايرانيان با راه‌اندازي قريب 5 ميليون وبلاگ فارسي توانسته‌اند در فضاي اينترنت خود را مطرح كنند.

كسب رتبه چهارم جهاني در سال‌هاي 1383 و 1384 و حفظ رتبه دهم جهاني از سال 1385 تاكنون دليلي بر اين مدعاست.

با اين وجود در ساير جنبه‌هاي وب2 مانند جست‌وجوگرها، پايگاه‌هاي اطلاع رساني و خبري و پرتال‌هاي دولتي هنوز خبري از فناوري‌هاي وب2 نيست.

به‌عنوان مثال هنوز وب‌سايت ايران دات‌اي آر كه پيشاني دولت الكترونيك در ايران است به فناوري RSS مجهز نيست.

سرعت پيشرفت فناوري در فضاي سايبر به حدي است كه اگر پا به پاي آن پيش نرويم، در اندك زماني از كاروان پويندگان دانش و فناوري فاصله تاريخي پيدا خواهيم كرد.
چهارشنبه 29 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 185]