واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: با وجود بسیاری از توصیه های متخصصان تغذیه مبنی بر کاهش مصرف سس های پرچرب، این روزها کمتر میز و سفره ای را می توان یافت که این چاشنی خوش مزه اما مضر را در خودش جا نداده باشد. برای آشنایی بیشتر با نقش و سهم سس ها در سفره غذا و خبرها و خطرهایی که در پیرامون آنها به گوش می رسد، گفتگویی ترتیب داده ایم با دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی.... ▪ از نظر تغذیه ای، سس ها خاصیتی هم دارند یا فقط ضرر دارند؟ ـ ما مواد غذایی را به سه دسته تقسیم می کنیم: اولین گروهی که پاسخگوی نیازهای طبیعی بدن ما هستند و دارای بسیاری از مواد مغذی بوده و حتما باید یا در وعده اصلی ما مصرف شوند یا به عنوان میان وعده خورده شوند. در این صورت بدن ما قادر است تا بسیاری از نیازهای خود را از طریق خوردن آنها تامین کند، بنابراین خوردن این دسته از مواد غذایی برای همه گروه های سنی لازم و ضروری است. دسته دوم گروهی از مواد غذایی هستند که مصرف شان بخشی از نیازهای بدن را تامین می کند و مصرف متعادل آنها برای ما ضرری ندارد. بنابراین برای بهتر شدن طعم، مزه، ظاهر، بو و نیز برای تحمل برخی غذاها می توان از این دسته استفاده کرد؛ مثلا برای افزایش میزان پذیرش برخی افراد مثل سالمندان، کودکان و نوجوانان و همچنین برای افرادی که حس چشایی آنها دچار اختلال شده، این غذاها را می توان به آنها توصیه کرد. گاهی برای تغییر ظاهری غذا می توان از آنها استفاده کرد؛ البته به اندازه متعادل. می توان گفت که این مواد نه خاصیت چندانی دارند، نه زیانی به بدن ما می رسانند. سس ها جزو این گروه از مواد غذایی قلمداد می شوند. دسته سوم، گروهی از مواد غذایی هستند که مطابق با نیازهای فیزیولوژیک بدن ما نیستند و مصرف شان نه تنها مضر است، بلکه موجب بروز برخی مشکلات و بیماری ها هم می شود. به طور مثال، چربی زیاد، نمک فراوان و قند و شکری که به میزان زیاد مصرف شود در این دسته جای می گیرد. ▪ سس ها در گروه دوم اند؟ ـ بله؛ سس ها جزو مواد غذایی بی تفاوت هستند که خوردن متعادل شان برای سلامت مشکلی ایجاد نمی کند و می تواند طعم و مزه غذا را تغییر دهد اما ضررشان این گونه مشخص می شود که به علت خوش طعم و مزه شدن غذا ممکن است فرد به میزان زیادی غذا بخورد. خلاصه، مصرف متعادل آنها اشکالی ندارد. ▪ امروزه سس های زیادی با مزه های مختلف تولید می شود. در مورد این سس ها، مخصوصا سس های خیلی تندی که این روزها باب شده، چه توصیه ای دارید؟ ـ در صورتی که در تهیه سس مواد اولیه به نسبت مشخص استفاده شده باشد، این سس، از نوع متعادل بوده و چندان مضر نیست اما سس های بسیار تند که در تهیه آنها از فلفل های فراوان استفاده می شود، می تواند محرک ترشح اسید معده شده و مصرف مداوم و طولانی شان موجب ترشح اسید معده و بروز التهاب در این ارگان می شود. حتی ممکن است به بروز زخم معده و دوازدهه، ریفلاکس (بازگشت غذا از معده به مری) و حتی گاستریت منجر شود. بنابراین مصرف این سس ها به صورت متعادل و منطقی اشکالی ندارد اما در مورد کودکان و نوجوانان عادت به خوردن شان خطرآفرین است. ▪ در برخی از سس ها از سبزیجات معطر استفاده می شود. این سس ها نسبت به سایرین برتری دارند؟ ـ توصیه من این است که سبزیجات و میوه ها به شکل تازه و سالم مصرف شوند. مصرف این گروه از مواد غذایی برای بدن بسیار ضروری است و بهتر است در وعده های اصلی و به عنوان میان وعده مورد استفاده قرار گیرد اما همان طور که می دانید امروزه از سبزی ها و میوه ها به عنوان طعم دهنده استفاده می شود. اما مصرف این مقدار سبزی در این فرآورده های غذایی پاسخگوی نیاز بدن ما نخواهد بود. بنابراین، این سس ها که به نام سس سبزیجات معروف هستند، بخش کوچکی از مواد مغذی سبزیجات را به بدن ما می رسانند که چندان هم مورد توجه نیست اما در مجموع، نسبت به سایر سس ها به خصوص آنهایی که دارای مقدار زیادی روغن و چربی بوده و تراکم کالری شان بسیار بالا است، ارجحیت دارند. ▪ به طور کلی مصرف سس ها را توصیه می کنید یا نه؟ ـ در افرادی که استعداد ژنتیکی چاقی دارند یا دچار چاقی یا اضافه وزن هستند و حتی در افراد دیابتی، مصرف سس ها به علت داشتن کالری فراوان، اگر از حدی فراتر باشد، به راحتی به کلسترول تبدیل شده و پیش ساز چربی خواهد بود. این سس ها اگر دارای نمک زیاد و درصد چربی بالا باشند، قطعا برای همه افراد حتی آنهایی که دارای وزن طبیعی هستند، مشکل ساز خواهد بود. بنابراین مصرف متعادل شان اشکالی ندارد. شاید ندانید که هر قاشق مرباخوری این نوع چاشنی ها دارای ۴۵ کیلوکالری انرژی است. ▪ سس سویا چه طور؟ آیا این حرف، درست است که می گویند مصرف این نوع سس برای بیماران تیروییدی مشکل آفرین است؟ ـ نه! ببینید؛ برخی موادغذایی به علت تغییر در تعادل هورمون تیرویید زمینه را برای بیماران هیپوتیرویید یا کم کاری تیرویید فراهم می کنند. به این مواد غذایی گواتروژن گفته می شود. کلم، شلغم، سیر و پیاز جزو این دسته از مواد غذایی هستند اما سویا در ایجاد تغییرات هورمونی نقش چندانی ندارد. بنابراین نمی توان گفت بیمارانی که دچار کم کاری تیرویید هستند نباید از آن استفاده کنند. در مورد سس سویا هم همین طور است. ▪ رژیمی ها می توانند با اطمینان از سس های رژیمی استفاده کنند؟ ـ تاحدودی! در فرمولاسیون تهیه سس های رژیمی از مقدار چربی کمتر و موادی استفاده می شود که دارای کالری کمتری هستند. این سس ها به نسبت سس های مایونز پرچرب، چربی کمتری دارند و افرادی که می خواهند دچار اضافه وزن نشوند یا افرادی که رژیم غذایی دارند و حتی افرادی که مراقب سلامت خود هستند، می توانند با اطمینان از این سس ها استفاده کنند. اما نباید تصور کرد که این نوع سس ها بدون کالری اند، بلکه در مقایسه با سس های معمولی کالری کمتری دارند و حتی زیاده روی در مصرف شان می تواند مازاد انرژی دریافتی به بار آورد. ▪ نسل جدید سس های امروزی با سس های قبلی چه تفاوتی دارد؟ ـ مسلما هر چه با زمان جلو می رویم، همه چیز متنوع تر و از نظر کیفیت بهتر می شود. رسالت بسیاری از کارخانجات تولید صنایع غذایی تنوع و در دسترس بودن برای تمامی افراد جامعه است، به طوری که همه افراد با شرایط مختلف و در سنین متفاوت حتی با هر بیماری بتوانند از آن محصول متناسب با وضعیت خود بهره مند شوند. اما نباید این موضوع را با عدم رعایت تعادل اشتباه گرفت زیرا هر کالای مرغوبی نیز می تواند بر اثر زیاد مصرف شدن مشکل آفرین باشد. ● سس ماست؛ خوب یا بد؟ بعضی از آنهایی که در خوردن سس ها دقت بسیاری به خرج می دهند جدیداً سس ماست را به عنوان چاشنی سالادشان انتخاب کرده و بر این باورند از آنجا که این سس با ماست تهیه شده، پس هرقدر که بخواهند می توانند از آن بخورند. اکثر افراد با این باور که در اکثر سس ها میزان ماست بیشتری استفاده شده و چون شیر مصرفی ۵/۲ درصد چربی دارد و در نتیجه میزان چربی آن پایین است، پس مصرف آن را در مقایسه با سایر سس ها می توانند افزایش دهند. این گفته که ماست در سس ماست بیش از میزان ماست در سایر سس هاست، حقیقت دارد اما نباید فراموش کرد میزان چربی آن چندان کم نشده است. به عنوان مثال، اگر یک قاشق مرباخوری از سس های دیگر ۵۰ کیلوکالری انرژی دارد، سس ماست احتمالا ۲۵ کیلوکالری یعنی تقریبا نصف سس های دیگر دارای انرژی است و باید در مجموع کالری دریافتی روزانه در نظر گرفته شود. البته مصرف کنندگان عزیز بهتر است خود نگاهی به برچسب روی بسته بندی بیندازند. کالری سس ماست مسلما از کالری سایر سس ها پایین تر است اما این دلیلی بر مصرف بیش از حد آن نیست. اگر فردی در روز اجازه مصرف ۶ سهم چربی را دارد، باید حساب کند یک قاشق مرباخوری این نوع سس، ۵/۰ سهم از گروه چربی او را تشکیل می دهد، بنابراین باید در میزان کالری دریافتی روزانه، سهمی که از چربی ها باید تأمین شود، مورد محاسبه قرار گیرد. ( www.salamat.ir ) پایگاه اینترنتی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 357]