توصیف مرگ

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: توصیف مرگ

منابع مقاله:
، ؛

اگر انسان اندکی به واقعیت مرگ بیندیشد و باور کند که دیر یا زود از این سرایفانی کوچ خواهد کرد، دیگر تحت تأثیرخواهش های نفسانی خویش قرار نخواهد گرفت و هرگزبه لذت های فانی و زودگذر دنیا دل خوش نخواهد شد؛ بلکه همواره با اعمال نیک بهفراهم آوردن زاد و توشه برای سفر آخرت همت خواهد گمارد. امیرمؤمنان در سخنانی، اینگونه به توصیف «مرگ» پرداخت است: «مرگ، نابود کننده لذت ها و خواهش های نفسانی ودور کننده اهداف شماست. مرگ، دیدار کننده ای دوست نداشتنی، هماوردی شکست ناپذیر وکینه توزی است که بازخواست نمی شود. دام های خود را هم اکنون بر دست و پای شماآویخته و سختی هایش شما را فرا گرفته و تیرهای خود را به سوی شما پرتاب کرده است.قهرش بزرگ، دشمنی اش پیاپی و تیرش خطاناپذیر است. چه زود است که سایه مرگ، شدتدردهای آن، تیرگی های لحظه جان کندن، بیهوشی سکرات مرگ، ناراحتی و خارج شدن روح ازبدن، تاریکی چشم پوشیدن از دنیا و تلخی خاطره ها شما را فرا گیرد».
برای غیر دنیا آفریده شده اید

امیرمؤمنان علی علیه السلام در خطبه ای مردم را به موقتی بودن زندگی دنیا توجهداده است و می فرماید: «ای مردم! دنیا سرای گذر و آخرت خانه جاویدان است. پس ازگذرگاه خویش برای سر منزل جاودانه توشه برگیرید و پرده های خود را در نزد کسی که براسرار شما آگاه است، پاره نکنید. پیش از آنکه بدن های شما از دنیا خارج گردد،دل هایتان را خارج کنید. شما را در دنیا آزموده اند و برای غیر دنیا آفریده اند.کسی که بمیرد، مردم می گویند: چه باقی گذاشت، اما فرشتگان می گویند: چه پیش فرستاد؟خدا پدرانتان را بیامرزد، مقداری از ثروت خود را جلوتر بفرستید تا در نزد خدا باقیماند و همه را برای وارثان مگذارید که پاسخگویی آن بر شما واجب است».
فراهم نمودن زاد و توشه

در فرمایشی از امیرمؤمنان علی علیه السلام خطاب به فرزند گرامی شان امام مجتبیعلیه السلام درباره ضرورت توجه به منازل مختلفی که پس از مرگ در پیش روی انسان استو نیز تلاش و کوشش در راه فراهم آوردن زاد و توشه برای این مسافرت بسیار مهم چنینآمده است: «بدان! راهی پر مشقت و بس طولانی در پیش روی داری و در این راه، بدونتلاش بایسته و فراوان و زاد و توشه و سبک کردن بار گناه، موفق نخواهی بود. بیش ازتحمل خود بار مسئولیت بر دوش منه که سنگینی آن برای تو عذاب آور است. اگر مستمندیرا دیدی که توشه ات را تا قیامت می برد و فردا که به آن نیاز داری به تو بازمی گرداند، کمک او را غنیمت بشمار و زاد و توشه را بر دوش او بگذار و اگر قدرت مالیداری، بیشتر انفاق کن و همراه او بفرست؛ زیرا ممکن است روزی در رستاخیز در جست وجویچنین فردی باشی و او را نیابی. به هنگام بی نیازی، اگر کسی از تو وام خواهد، غنیمتبشمار تا در روز سختی و تنگدستی به تو باز گرداند. بدان که در پیش روی تو،گردنه هایی وجود دارد که در آن، حال سبکباران به مراتب بهتر از سنگین باراناست».
ناگهانی بودن مرگ

یکی از ویژگی های مهم مرگ، ناگهانی بودن آن است. هیچ کس نمی داند چه روز و چهساعتی اجل او فرا می رسد و از این دنیا رخت بر می بندد. چه بسیار افرادی که در کمالسلامت روز را شروع کردند و تا غروب آن روز اجلشان فرا رسید، در حالی که هیچ کساحتمال چنین اتفاقی را نمی داد. از این رو انسان باید همیشه آمادگی لازم را برایمسافرت آخرت داشته باشد. در فرمایشی از امیرمؤمنان علیه السلام آمده است: «چه بسیارکسانی که در آغاز روز بودند و به شامگاه نرسیدند و چه بسیار کسانی که در آغاز شب براوحسد می بردند و در پایان شب عزاداران به سوگش نشستند».
گویی زندگی دنیا، یک روز بود

امیرمؤمنان علی علیه السلام درباره زودگذر بودن عمر هشدار داده، می فرماید: «ایبندگان! خدا را خدا را، پرواکنید که دنیا با قانونمندی خاصی می گذرد. شما با قیامتبه رشته ای اتصال دارید؛ گویا نشانه های قیامت آشکار می شود و شما را در راه خودمتوقف کرده با زلزله هایش سر رسیده است و سنگینی بار آن را بر دوش شما نهاده، رشتهپیوند مردم با دنیا را قطع کرده و همه را از آغوش گرم دنیا خارج ساخته است. گویی یکروز بود و گذشت یا ماهی بود و سپری شد. تازه های دنیا کهنه شد و فربه هایش لاغرگردیدند. سپس به سوی جایگاهی تنگ، در میان مشکلاتی بزرگ و آتشی پر شراره می روند کهصدای زبانه هایش وحشت زا، شعله هایش بلند و غرشش پرهیجان و گدازنده است. ... در آنمیان، پرهیزکاران از کیفر و عذاب در امانند و از سرزنش ها آسوده و از آتش به دور ودر خانه های امن الهی، از جایگاه خود خشنودند».
عبرت از گذشتگان

مطالعه و تأمّل در زندگی گذشتگان، همواره در بردارنده نکات آموزنده اخلاقی وتربیتی است. مشاهده می کنیم آنها که همواره بر شوکت، قدرت و ثروت خویش مغرور بودندو دست به هر ستمی می زدند، اکنون در گوشه ای از این زمین پهناور زیر انبوهی از خاکرها شده اند و روحشان در عالم برزخ پاسخگوی رفتار و اعمالشان است. امام علیعلیه السلام دراین باره می فرمایند: «همانا گذشتگان را دیدی که ثروت ها اندوختند واز فقر و بیچارگی وحشت داشتند و با آرزوهای طولانی فکر می کردند در امانند و مرگ رادور می پنداشتند، دیدی چگونه مرگ بر سرشان فرود آمد و آنان را از وطنشان بیرونراند؟... آیا ندیدید آنان را که آرزوهای دور و دراز داشتند و کاخ های استوارمی ساختند و مال های فراوان می اندوختند، چگونه خانه هایشان گورستان شد واموالجمع آوری شده شان تباه و پراکنده و از آنِ وارثان گردید و زنان آنها با دیگرانازدواج کردند؟ آنها نه می توانند چیزی به نیکی هاشان بیفزایند ونه از گناه توبهکنند».
آمادگی برای سفر آخرت

هر انسان عاقلی که سفری در پیش داشته باشد، از مدت ها قبل آمادگی های لازم و نیززاد و توشه این سفر را فراهم می آورد تا بتواند در کمال موفقیت و سلامت این سفر راپشت سر بگذارد. حال این سؤال مهم مطرح می شود که آیا شایسته نیست انسان برایمهم ترین و حساس ترین سفری که در زندگی پیش روی خود دارد، زاد و توشه ای نیکو وشایسته فراهم آورد. امیرمؤمنان علی علیه السلام در سخنانی می فرماید: «وابستگی بهدنیا را کم کنید و با زاد و توشه نیکو به سوی آخرت باز گردید که پیشاپیش شماگردنه ای سخت و دشوار و منزلگاه هایی ترسناک وجود دارد که باید در آن جاها فرودآیید و توقف کنید. آگاه باشید که فاصله نگاه های مرگ بر شما کوتاه است و گویا هماکنون چنگال هایش را در جان شما فرو می بَرَد. کارهای دشوار دنیا، مرگ را از یادتانبرده و بلاهای طاقت فرسا، آن را از شما پنهان داشته است. پس پیوندهای خود را بادنیا قطع کنید و از پرهیزکاری کمک بگیرید».
از دگرگونی روزگار عبرت بگیرید

گذشت زمان و گذر عمر، به انسان ها هشدار می دهد که خویشتن را برای مسافرت آخرت وکوچ کردن از این سرای فانی آماده سازند؛ زیرا عالم قبر و برزخ و پس از آن قیامت،منزلگاه های بسیار حساس و مهمی است که بدون آمادگی برای انسان ها بسیار سخت ووحشتناک خواهد بود. امیرمؤمنان علی علیه السلام در سخنانی راجع به این مسئلهمی فرماید: «فردا به امروز نزدیک است. امروز با آنچه در آن است می گذرد و فردامی آید و بدان می رسد؛ گویی هر یک از شما در دل زمین به خانه مخصوص خود رسیده و درگودالی که کنده اند، آرمیده اید. وه که چه خانه تنهایی و چه منزل وحشتناکی و چهسیه چال غربتی! گویی هم اکنون بر صور اسرافیل دمیده اند و قیامت فرا رسیده و برایقضاوت و حسابرسی قیامت بیرون شده اید. پندارهای باطل دور گردیده، بهانه ها از میانبرخاسته و حقیقت ها برای شما آشکار شده و شما را به آنجا که لازم بود کشانده اند.اگر چنین است، از عبرت ها پند گیرید و از دگرگونی روزگار عبرت پذیرید و از هشداردهندگان بهره مند گردید.»
مرگ از شما غفلت نمی کند

انسان چه بخواهد و چه نخواهد، مرگ و اجلش فرا خواهد رسید و هرگز برای همیشه دراین دنیا زندگی نخواهد کرد. حتی انبیای الهی که بهترین بندگان خدا بودند، پس از چندسال زندگی در این دنیا، از این جهان رخت بربستند.
امیرمؤمنان علی علیه السلام در این باره می فرماید: «مردم! شما را به یادآوریمرگ سفارش می کنم. از مرگ کمتر غفلت کنید. چگونه آن را فراموش می کنید، در حالی کهشما را فراموش نمی کند؟ چگونه طمع می ورزید، در حالی که به شما مهلت نمی دهد؟ مرگگذشتگان برای عبرت شما کافی است. آنها را به گورشان بردند، بی آنکه بر مرکبی سوارباشند. ایشان را در قبر فرود آوردند، بی آنکه خود فرود آیند. چنان از یاد رفتند،گویی از آباد کنندگان دنیا نبودند و آخرت همواره خانه شان بود. ... از چیزهایی کهبا آنها مشغول بودند جدا شدند و آنجا را که سرانجامشان بود، ضایع کردند. اکنون نهقدرت دارند از اعمال زشت خود دوری کنند و نه می توانند عمل نیکی بر نیکی های خودبیفزایند».
ضرورت یاد مرگ

به یاد مرگ بودن، یکی از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار در رشد و تکامل اخلاقیآدمی است؛ زیرا انسانی که همواره به یاد مرگ باشد، ظواهر فریبنده دنیا او را ازمسیرحق و حقیقت منحرف نمی سازد. از این رو امیرمؤمنان علی علیه السلام در نامه ایبه فرزند برومندش امام حسن علیه السلام می نویسد: «پسرم! بدان تو برای آخرت آفریدهشدی نه دنیا. برای رفتن از دنیا، نه پایدار ماندن درآن. برای مرگ، نه زندگی جاودانهدر دنیا که هر لحظه ممکن است از دنیا کوچ کنی و به آخرت در آیی. تو شکار مرگی کهفرارکننده آن نجاتی ندارد. هر که را بجوید به او می رسد و سرانجام او را می گیرد.از مرگ بترس. نکند زمانی سراغ تو را گیرد که در حال گناه یا در انتظار توبه کردنباشی و مرگ مهلت ندهد و بین تو و توبه فاصله اندازد که دراین حال خود را تباهکرده ای.
پسرم! فراوان به یادمرگ باش و به یاد آنچه به سوی آن می روی و پس از مرگ در آنقرار می گیری تا هنگام ملاقات با مرگ، از هر نظر آماده باشی. نیروی خود را افزون کنو کمر همت را بسته نگهدار که ناگهان نیاید و مغلوبت نسازد».
تاریکی و وحشت قبر

امیرمؤمنان علی علیه السلام در سخنانی راجع به قبر و دشواری های آن چنینمی فرماید: او را در سرزمین مردگان می گذارند و در تنگنای قبر تنها خواهد ماند.حشرات درون زمین، پوستش را می شکافند و خشت و خاک گور بدن او را می پوساند. تندبادهای سخت آثار او را نابود می کند و گذشت شب و روز، نشانه های او را از میانبرمی دارد. بدن پس از آن همه طراوت متلاشی می گردد و استخوان ها بعد از آن همه سختیو مقاومت پوسیده می شود و روح درگرو سنگینی بار گناهان است. آنجاست که به اسرارپنهان یقین می کند، اما نه بر اعمال نیکش چیزی اضافه می شود و نه می تواند از اعمالزشت توبه کند».
پیام مردگان

زیارت قبرمؤمنان، یکی از اعمال مستحبی است که در روایات اسلامی بسیار بر آنتأکید شده است؛ زیرا این زیارت، نه تنها برای انسان زیارت کننده پاداش به همراهدارد، بلکه یادآوری و تذکری برای اوست تا برای لحظاتی در احوالات آنان بیندیشد وعبرت بگیرد. امیرمؤمنان علی علیه السلام درسخنانی در این باره می فرماید: «حال اگرچه آثارشان نابود و اخبارشان فراموش شده، اما چشم های عبرت بین آنها را می نگرد وگوش جان اخبارشان را می شنود که با زبان دیگری با ما حرف می زنند و می گویند:چهره های زیبا، پژمرده و بدن های ناز پرورده، پوسیده شد. بر اندام خود لباس کهنگیپوشانده ایم و تنگی قبرما را در فشار گرفته، وحشت و ترس را از یکدیگر به ارثبرده ایم و خانه های خاموش قبر بر ما فرو ریخته و زیبایی های اندام ما را نابود ونشانه های چهره های ما را دگرگون کرده است. اقامت ما در این خانه های وحشت زاطولانی است؛ نه از مشکلات رهایی می یابیم ونه از تنگی قبر گشایشی فراهم می شود».

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 217]