نجات پارك ملي درياچه اروميه، نيازمند عزمي فراملي (‪(۱‬

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نجات پارك ملي درياچه اروميه، نيازمند عزمي فراملي (‪(۱‬
داخلي. اجتماعي. محيط زيست. درياچه‌اروميه.

از: منوچهر صمدي
پارك ملي درياچه اروميه، دومين درياچه شورجهان و بزرگترين درياچه ايران براي ادامه حيات خود نيازمند توجه و عزمي فراملي و جهاني است.

درياچه اروميه با عنوان تاريخي " چي چست " در ميان ايرانيان باستان از تقدس برخوردار بوده، زيرا به اعتقاد آنان " آشور زردتشت " با كتاب مقدس "اوستا" در كنار اين درياچه بدنيا آمد و او اولين كسي بود كه مردم ايران زمين را به يكتاپرستي و دوري از پرستش اصنام و قواي طبيعت دعوت كرد.

به‌گفته‌ي فردوسي، قلعه خنجست (چي‌چست) كه باقلعه "كاظم داشي" داخل درياچه واقع در بخش قوشچي اروميه مطابقت دارد همان محلي‌است كه "افراسياب" توراني درآن پنهان شده بود و"هوم" (مرد پارسا) او را دستگير و به دلاوران كيخسرو پادشاه كياني تحويل داد.

چي چست بزرگترين پهنه آبي فلات ايران است كه طراوت، زيبايي، تلطيف آب و هوا، تعادل آب‌هاي زيرزميني را به ارمغان آورده، محل زيست و زادآوري صدها هزار پرنده بومي و مهاجر، دهها هزار گونه حيوانات و پستانداران وحشي است.

هم‌اكنون اين پهنه آبي بر اثر خشكسالي‌هاي چندين ساله، بهره‌برداري بي‌رويه از آبهاي زير زميني و سطحي، گرم شدن بيش از حد هوا در ‪ ۱۰‬سال اخير به حال احتضار افتاده و تاكنون هيچ يك از اقداماتي كه براي نجات آن صورت گرفته نتيجه ملموسي نداده است.

پسروي تدريجي و افزايش روزافزون شوره‌زارها در سواحل درياچه، اين سووال را در ذهن مردم استانهاي همجوار بوجود آورده كه آيا واقعا زمان مرگ اين درياچه زيبا و منحصر بفرد فرا رسيده است؟
اگر درياچه اروميه خشك شود سرنوشت اين همه موجود زنده و حتي زندگي انسانها چه خواهد شد؟
كاهش شش متري ارتفاع آب نسبت به سال ‪ ،۱۳۷۴‬شوره‌زار شدن عرصه بزرگي از بستر درياچه، پيوستن ‪ ۹‬جزيره به خشكي همه گواهي مي‌دهند درياچه اروميه رو به نابودي است.

اين نگراني زماني عميق و عميق تر مي‌شود كه محققان پيش بيني مي‌كنند، در صورت مرگ درياچه اروميه نه تنها زندگي حيات وحش، بلكه حيات انسانها نيز دچار مخاطره خواهد شد.

به گفته‌ي كارشناسان محيط زيست در صورت خشك شدن آب درياچه اروميه، اين پهنه بزرگ به شوره زاري تبديل خواهد شد كه وزش هر بادي ملكولهاي نمك در هوا پركنده شده، مزارع، باغات، شهرها و روستاها دربرخواهد گرفت.

درچنين شرايطي است كه نه تنها باغات و مزارع كشاورزي از بين خواهد رفت بلكه تنفس انسانها و حيوانات نيز با مشكل جدي روبرو خواهد شد.

هم اكنون نيز پرندگان بي‌خبر از همه‌جا وقتي براي تغذيه وارد آب درياچه مي‌شوند لحظاتي بعد گرفتار بلورهاي نمك شده و قدرت پرواز رااز دست مي‌دهند.

براي نجات درياچه اروميه كه هم‌اكنون بسياري از ويژگي‌هاي طبيعي و زيستي خود را از دست داده است، اخيرا سندي با عنوان " سند راهبردي مديريت جامع زيست بومي پارك ملي درياچه اروميه" به امضا رسيده كه نخستين سند راهبردي كشور براي زيست بومهاي طبيعي بشمار مي‌رود.

امضاي اين سند كه در نوع خود اقدامي بسيار شايسته و موثري است كه نشان مي‌دهد مسوولين نظام و استانهاي همجوار براي نجات اين پهنه آبي زيبا كمر همت بسته‌اند.

اين سند اگرچه دير هنگام به امضا رسيد، ولي اين اميد را در دل ساحل - نشينان بوجود آورده كه آنان مجددا شاهد، امواج خروشان دريا، پرواز پرندگان در آسمان آذربايجان پرافتخار خواهند بود.

برنامه سند راهبردي مديريت جامع درياچه اروميه اولين سندي است كه بر اساس ماده ‪ ۶۷‬قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي كشور و با رويكرد زيست بومي تدوين شده است.

هدف ازامضاي اين تفاهمنامه فرابخشي، مديريت درياچه اروميه از طريق ايجاد يك نظام مديريت زيست بومي براي درياچه و تالابهاي اقماري آن است كه بر مبناي مديريت واحد منابع آب و خاك در حوزه آبريز، توسعه پايدار و مشاركت موثر كليه ذينفعان از جمله جوامع محالي در امور مديريت اين درياچه طراحي و تدوين شده است.

بر اساس اين سند، برنامه استراتژيك مديريت جامع درياچه اروميه كه شرح اهداف راهبردي، اولويت بندي اقدامات اجرايي لازم، شاخص‌ها و هدف‌گذاري هاي مربوطه را در برمي‌گيرد براساس پروتكل‌هاي پايش و زون‌بندي‌هاي كاربردي دوره پنجساله تدوين و عملياتي مي‌شود.

براساس يكي از بندهاي اين سند ملي، كميته ملي مديريت پايدار حوزه آبريز درياچه اروميه در سطح ستادي و شوراي منطقه‌اي بصورت مشترك تشكيل مي‌شود.

به موجب اين تفاهمنامه شش ماده‌اي و شش تبصره‌اي، دبيرخانه مركزي شوراي منطقه‌اي مديريت درياچه اروميه در استان آذربايجان غربي مستقر خواهد بود و رياست دوره اول اين شورا با اروميه مي‌باشد كه بصورت دوره‌اي هر دو سال حسب تصميم شورا رياست آن قابل تغيير است.

مدير طرح احياي تالابهاي ايران معتقد است اين سند راهبردي در برگيرنده نكات مهمي براي صيانت از اين پارك ملي است كه تدوين و تصويب آن پس از يكسال و نيم تلاش دال بر حاكم شدن نگرش بين بخشي در اين ارتباط است.

علي نظري دوست با بيان اهميت بيولوژيكي جهاني درياچه اروميه به دليل ويژگي‌هاي اكولوژيكي بي‌بديل آن تلاش دسته جمعي و پرهيز از فرافكني مسووليتهاي ناشي از صيانت از اين ثروت طبيعي را ضروري خواند.

استاندار آذربايجان غربي در مورد اين سند ملي راهبردي مي‌گويد: مديريت جامع و يكپارچه درياچه اروميه در اولويت دولت نهم بوده و امضاي اين سند درصدر برنامه‌ريزي‌هاي آن بوده است.

رحيم قرباني گفت: طبق اين سند همه متعهد شده‌اند كه اقدامات مرتبط با درياچه اروميه را يكپارچه و غير بخشي انجام دهند تا به رفع بحران اين درياچه كمك شود.

وي با تاكيد بر پرهيز از مديريت دو گانه و چندگانه در ارتباط با اين درياچه گفت: محور مديريت درياچه با اروميه است و سواحل اين درياچه بايد تحت يك فرمان باشد.

استاندار كردستان نيز معتقد است: درياچه اروميه متعلق به تمام مردم كشور است و حقوق مردم استان نيز به عنوان يكي از حوزه‌هاي آبريز درياچه اروميه بايد در نظر گرفته شود.

اسماعيل نجار مي‌گويد: نگاه به محيط زيست بايد همواره ملي و جهاني باشد و براي احياي درياچه اروميه نيز بايد با همين ديد عمل كرد.

استاندار آذربايجان شرقي نيز اجراي طرح احياي درياچه اروميه‌را در قالب سند راهبردي مديريت واحد، عملي و قابل اجرا دانست و گفت: در صورت اجراي دقيق و بموقع اين طرح موفقيت آميز خواهد بود.

احمد عليرضابيگي، افزايش دخالت در اكوسيستم‌ها را موجب افزايش ميزان وقوع بلاياي طبيعي دانست و افزود: مصداق روشن اين امر را مي‌توان بخوبي در وضعيت بحراني درياچه اروميه مشاهده كرد.

وي دستيابي به يك عزم ملي براي نجات درياچه اروميه از خطر خشك شدن را گام مهمي درراستاي صيانت از اين ثروت خدادادي و اكولوژيكي دانست و گفت:
درياچه اروميه سرمايه باارزشي است كه بايد تمام تدابير لازم را براي ادامه حيات و زيست آن بكار بست.

نماينده مردم مهاباد درمجلس شوراي اسلامي نيز مي‌گويد: براي نجات پارك ملي درياچه اروميه از يك فاجعه زيست محيطي نمايندگان مجلس وارد عمل شده و طي نامه‌اي به رييس جمهوري كه به امضاي ‪ ۲۲۰‬نفر از نمايندگان رسيده است، خواستار حل بحران اين پارك ملي شده‌اند.

جلال محمودزاده مي‌گويد: دغدغه خشك شدن درياچه اروميه در مجلس باعث شده نمايندگان در فكر تصويب قانوني در راستاي حفاظت و صيانت از تالابها و درياچه‌هاي مشابه درياچه پارك ملي اروميه باشند.

وي معتقد است براي خارج ساختن اين درياچه از وضعيت كنوني بايد بفكر استفاده و تزريق آبهايي غير از آبهاي موجود در حوزه آبريز اين درياچه بوده و در اين زمينه دولت بايد با تصويب لوايحي زمينه استفاده از آبهاي مرزي را در اين موارد فراهم سازد.
شنبه 25 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 171]