فرهادی: تلخی برای یک فیلم صادقانه اجتناب ناپذیر است

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

اصغر فرهادی که یکشنبه 28 فروردین در نشست نقد و بررسی «جدایی نادر از سیمین» در فرهنگسرای رسانه سخن می.گفت، گفت: «تلاش نکردم فیلم تلخ بسازم چرا که خود قصه، لحنش را به من می.گوید. بنابراین فیلممان تلخ است اما فیلمساز تلخ.اندیشی نیستم چرا که این دو موضوع از یکدیگر قابل تفکیک هستند.»
وی خاطرنشان کرد: «به هر حال فیلم در شرایط امروز جامعه ما ساخته شده و واکنشی به این روزگار است. پس نمی.توان انتظار داشت واکنش سرخوشانه.ای باشد. اگر فیلم می.خواهد صادق باشد این تلخی اجتناب ناپذیر است.»
فرهادی در ادامه با اشاره به برخی از اظهار نظرها مبنی بر عبوس بودن فیلمش مطرح کرد: «در مورد فیلم سه عبارت عبوس،تلخ و ناامید مطرح شده است که تلخی آن را می.پذیرم، اما فیلم عبوس نیست، فضایش ابری و دلگیر نیست، به لحاظ دیداری رنگ گرمی دارد که آنرا از عبوس بودن دور می.کند.»
وی در عین حال مطرح کرد: «هرچند در کلیشه.های رایج این گونه قصه.ها فضای سردی دارند، اما ما به عنوان سازندگان فیلم نمی.خواستیم عبوس بودن بر فیلم سایه بیاندازد. از سوی دیگر ارتباطات آدم.های فیلم تلخ نیست، آدم.های این فیلم از آزار یکدیگر رنج می.برند و از این موضوع خوشحال نیستند و همه آنها شرافتی دارند.»
کارگردان «جدایی نادر از سیمین» در پاسخ به پرسشی درباره اینکه مضمون اصلی این فیلم دروغ است و آیا این فیلم واکنشی نسبت به شرایط جامعه نیست، گفت: «مضمون اصلی فیلم دروغ نیست. در فیلم تم.های مختلفی وجود دارد که هر تماشاگر بنا بر زاویه دید خودش با آنها همراه می.شود. یکی از این تم.ها اخلاق است که دروغ هم زیر مجموعه همین است.»
فرهادی خاطرنشان کرد: «فیلم دست تماشاگر را باز می.گذارد تا دغدغه.اش را دنبال کند و چیزی را به او تحمیل نمی.کند.»
کارگردان «درباره الی» و «چهارشنبه سوری» در بخش دیگری از نشست،درباره سیاه.نمایی در فیلم.هایش گفت: «سیاه.نمایی اصطلاح نادرستی است. درست نیست هر فیلمی که از گل و بلبل بگوید خوش.بینانه تلقی شود. چرا که آن فیلم در دل خود سیاه نمایی دارد، منتهی تماشاگر آن سیاه نمایی را متوجه نمی.شود.»
او افزود: «این وضعیت همانند وضعیت فرد بیماری است که از بیماری مهلکی رنج می.برد، اما پزشک معالجش این بیماری را از او پنهان می.کند و واقعیت را به او نمی.گوید، بنابراین بیان واقعیت، سیاه.نمایی نیست.»
فرهادی با اشاره به انتشار برخی از اظهار نظرها مبنی بر اینکه فیلم.ساز ناامیدی است، گفت: «اینکه عده.ای مرا به عنوان فیلمساز ناامید متهم می.کنند درست نیست. وقتی فیلم اجازه تاویل.های مختلف به تماشاگر می.دهد نباید نگران اینگونه نظرها باشیم، اما موضوع اینجاست که برخی از این اظهار نظرها را از سر صداقت نمی.بینم.»
وی معتقد است: «فیلمی که تماشاگر را مایوس می.کند، اصلا به تماشاگر فرصت فکر کردن نمی.دهد. زیرا او را ناامید می.کند، اما تماشاگر فیلم «جدایی نادر از سیمین» صرفنظر از اینکه فیلم را دوست داشته باشد یا نه، درگیر پرسش.های فیلم می.شود. بنابراین فیلمی که باعث حرکت تماشاگر می.شود و او را به پرسش.گری وا می.دارد چگونه می.تواند ناامید کننده باشد؟»
فرهادی در ادامه این نشست درباره محوریت دروغ در فیلم.هایش یادآور شد: «فیلم «جدایی نادر از سیمین» فیلمی واقع گرا و درباره این جامعه است، بنابراین نمی.شود آدم.هایش دروغ نگویند چون آدم.ها در جامعه فعلی ما دروغ می.گویند. در محیطی که زندگی می.کنیم، محیط نسبت به آدم.ها بسیار دروغ.گو تر است. ما مدام با وعده.های توخالی روبرو می.شویم. هرچند از بسیاری جهات جامعه ما سرافراز است، اما از بسیاری جهات هم مردم آسیب دیده.ای داریم.»
فرهادی با اشاره به وجوه گوناگون پرداختن به دروغ در سه فیلم «جدایی نادر از سیمین»، «درباره الی» و«چهارشنبه سوری» توضیح داد: «درست است دروغ یکی از تم.های مشترک کارهای من است، اما بعد از«چهارشنبه سوری» ابعاد دیگری برایم پیدا کرده است، چرا که اسم هر نوع پنهان.کردنی را دروغ نمی.گذارم. »
او افزود: «ما از دروغ گویی آدم.های فیلم «جدایی» بدمان نمی.آید چون نیت آنها را درک می.کنیم. آدم.های فیلم در مقایسه با آدم.های واقعی جامعه ما کمتر دروغ می.گویند. آنها به راحتی دروغ نمی.گویند و از دروغگویی خود رنج می.برند پس نمی.توان نام رفتار آنها را دروغ گویی گذاشت.»
کارگردان «جدایی نادر از سیمین» تصریح کرد: «کل فیلم آکنده از دروغ نیست چرا که فیلم فضایی شرافت.مندانه.ی دارد که در این فضا دروغ.ها به چشم می.آید. اگر این همه شرافتمندی نبود، این دروغ.ها به چشم نمی.آمد. بنابراین فیلم بستر سفیدی است که لکه.ها در آن دیده می.شوند.»

وی ادامه داد: «برای رفتار یک آدم در هر یک از فیلم.هایم چندین دلیل می.گذارم تا تماشاگر به صورت ناگهانی با یک واقعیت روبرو نشود و زمینه.سازی.های لازم انجام شده باشد. از سوی دیگر درگیری میان دو طبقه مطرح شده در فیلم ناشی از سوء تفاهمی است که همواره درباره اخلاقیات و مادیات در میان این دو طبقه وجود دارد.»

فرهادی سپس درباره. تلخی جامعه که در فیلم.هایش منتقل می.شود، توضیح داد: «هیچ فیلمی نمی.تواند ادعا کند، تصویرگر کل جامعه است. به ویژه در جامعه. ما که دربردارنده طیف.های فرهنگی، قومی و طبقاتی بسیار گسترده.ای است. نمی.توان ادعا کرد فیلم تصویری از کل جامعه ارائه می.دهد، اما می.توان ادعا کرد تصویری از بخشی از جامعه ایران از زاویه اخلاق در یک دوره به خصوص در این فیلم مطرح شده است. ضمن اینکه شخصیت.های فیلم را به کل جامعه تعمیم نمی.دهد، اما آنها را نمونه.هایی از بخشی از جامعه ایران می.داند.»
او در پاسخ به پرسش یکی از حاضران درباره.ی اینکه شخصیت سیمین در این فیلم نماینده زن ایرانی نیست و نادر اسوه مرد ایرانی است، گفت: «اینکه یک شخصیت را اسوه یا نمود یک جریان کلی بدانیم ناشی از تصورات نادرستی است که از سال.های دورتر می.آید که آن فضاهای محدود، برخی از عناصر فیلم.ها را به عناصری بزرگتر تعمیم می.دادند.»
فرهادی ابراز عقید کرد: «سیمین یکی از میلیون.ها زن ایرانی است. اساسا با کسی که به صورت ایدئولوژیک به سینما نگاه کند بحثی ندارم. هرگز ادعا نکرده.ام شخصیت.های فیلم، تصویری از همه خانواده.های ایرانی ارائه می.دهد بلکه نمونه.ای از خانواده.های جامعه ما هستند.»
این کارگردان در پاسخ به پرسش یکی دیگر از تماشاگران درباره پرداختن به درگیری.های طبقات مختلف اجتماعی در آثارش هم مطرح کرد: «این گونه نیست که درگیری.ها میان طبقات مختلف باشد زیرا در ایران اصلا طبقه بندی فرهنگی اجتماعی نداریم، بلکه بیشتر طبقه.بندی اقتصادی داریم. از آنجا که در این سال.ها نوسانات بسیار زیاد اجتماعی داشته.ایم حرکت میان طبقات در حالت طبیعی ایجاد نشده است.»
وی یادآور شد: «ضمنا موقع نوشتن قصه به این فکر نمی.کنم که درباره چه طبقه.ای چگونه بنویسم بلکه به دنبال این هستم که یک قصه جذاب با اصول و ستون.های درست پیدا کنم. این تم.ها به صورت ناخودآگاه در درون قصه نهفته است و من بعضی از آنها را پررنگ تر می.کنم.»
فرهادی همچنین درباره پایان.بندی فیلم.هایش گفت: «در سینما به دنبال این هستم که به موخره فیلم اهمیت بدهم. اگر بپذیریم فیلم نقطه اوج و موخره دارد، من تلاش می.کنم موخره کمی برایم ارزشمندتر از نقطه اوج باشد.»
کارگردان «جدایی نادر از سیمین» ادامه داد: «در طول فیلم، تماشاگر پاسخ معمای فیلم را پیش از پایان پیدا می.کند، اما موخره باعث می.شود تماشاگر کمی آرام شود و از فضای احساسی وارد فضای تعقلی شود. اگر تماشاگر با فضای احساسی از سالن سینما بیرون برود، دیگر نمی.تواند درگیر پرسش.های فیلمش شود، اما من می.خواهم تماشاگر در این فضای تعقلی قرار بگیرد، بنابراین به موخره بیشتر اهمیت می.دهم.»
در ادامه.ی این نشست که در فرهنگسرای رسانه برگزار .شد، شهاب حسینی یکی از بازیگران فیلم «جدایی نادر از سیمین» ضمن تشکر و تقدیر از مردم به خاطر استقبالشان از فیلم ادامه داد: «خود را مدیون مردم می.دانم، حس بسیار خوبی دارم که تلاش ما به ثمر نشست. استقبال مردم نشان می.دهد این گونه تجربه.ها در کشور ما قابل تکرار است و این به دلیل توانایی.هایی است که در این سرزمین وجود دارد ضمن اینکه به شیوه و سبک کاری اصغر فرهادی هم بر می.گردد که قابل تقدیر است.»
حسینی ادامه داد: «نمی.توان بگویم از شخصیت حجت فاصله گرفته.ام، زیرا هر روز او را در خیابان.های این شهر می.بینم. حجت را می.بینم که پیک موتوری است و ... زمانی هم که شخصیت او را بازی می.کردم باز همین تصاویر ذهنی را از جامعه داشتم.»
حسینی در پاسخ به پرسشی درباره واکنش تماشاگران که به صورت خنده در برخی از لحاظ حساس بازی او ایجاد شده، پاسخ داد: «جالب اینجاست که این واکنش در سینماهای مختلف به صورت یکسان اتفاق می.افتد و این نشان می.دهد تماشاگران با روحیه.ای یکسان فیلم را دیده.اند. در بازیگری بعد از دوره.ای دیگر هیچ یک از آموخته.ها به کار بازیگر نمی.آید و گاه به ضد ارزش بازیگری تبدیل می.شود، بنابراین باید کاری کرد که همه اینها رنگ ببازد.»
وی ادامه داد:. «اصغر فرهادی فضایی ایجاد می.کند که ما به عنوان عوامل فیلم در آن زندگی می.کنیم. اینها محصول لحظه. ناب باور است. چون حس می.کنم در آن لحظه به بالاترین درجه باور رسیده. بودم که شاید یکی از واکنش های انتقال این باور، دست زدن یا خندیدن تماشاگران باشد.»
شهاب حسینی همچنین درباره تلخ بودن این فیلم گفت: «در مورد فیلم بیش از هر چیز درباره تلخی آن صحبت می.شود، حقیقتی که در جامعه ما وجود دارد، اما ما در بسیاری موارد ترجیح می.دهیم صورت مسئله را پاک کنیم. تلخی این فیلم ناشی از تلخی.هایی است که هر یک از ما در رویارویی با آن وحشت زده می.شویم. البته باید به این نکته توجه کرد که آگاهی از این تلخی.ها نوعی شیرینی برای ما به همراه دارد.»
این بازیگر در ادامه صحبت.هایش در پاسخ به پرسش دیگری درباره همدلی با آدم.های این فیلم گفت: «در آغاز قضاوت شخصی خود را در مورد آدم.های فیلم حذف می.کنم. بازیگر باید همچون مایع سیال و زلالی باشد که در قالب.های گوناگون ریخته می.شود تا بتواند تجلی گر وضعیت.های انسانی باشد. از سوی دیگر به عنوان تماشاگر نمی.توانم بگویم با کدامیک از شخصیت.ها بیشتر همدلی دارم.»
وی در پایان سخنانش متذکر شد: «بهتر است از تیترسازی بپرهیزیم. هرگز نمی.توان از یک وجه به یک کار نگاه کرد. فیلمسازی اصغر فرهادی مانند لحظه. اختراع هواپیما توسط برادران رایت است. نوع فیلمسازی او سبکی است که کشف یا اختراع شده، اگر 80 درصد فیلم.های ما همین فرایند خزشی و میلیمتری را با دقت و تمرکز طی می.کردند، وضعیت سینمای ما بسیار بهتر بود.»
حسینی با اشاره به دقت و وسواس فرهادی در ساخت فیلم.هایش اضافه کرد: «در چنین فضایی دیگر آدم.ها مطرح نیستند فضا آنقدر درست است که ما در آن زندگی می.کنیم. دغدغه ما در کنار دغدغه فیلمساز مطرح می.شود. در این فضا بازیگری به تجربه.ای ناب تبدیل می.شود و مسائلی مانند شهرت یا جایزه و ... مطرح نیست.»
در بخش دیگری از این نشست هایده صفی.یاری تدوین.گر این فیلم با ارائه توضیحاتی درباره همکاری.اش با اصغر فرهادی گفت: «آنچه این فیلم را برایم به یک استثنا تبدیل کرده است علاوه بر تجربه ارزشمند همکاری با اصغر فرهادی، موضوع فیلم بود که خیلی با آن درگیر شدم.»
وی ادامه داد: «بعد از سه همکاری مشترک با فرهادی، نوعی همکاری و همدلی در میان ما به وجود آمده به ویژه در این تجربه آخر خیلی ساده به این همدلی رسیدیم. فرهادی خیلی خوب ریتم را می.شناسد و به تدوین بسیار مسلط است. بخش زیادی از تدوین فیلم به خاطر همدلی، اعتماد و انرژی بسیار خوبی است که او همواره به من منتقل می.کند.»
صفی.یاری درباره دشواری تدوین «جدایی نادر از سیمین» به دلیل تنوع زوایای دوربین گفت: «نوع دکوپاژ فیلم.های فرهادی طوری است که تصویر هم از زوایای مختلف گرفته می.شود و هم به صورت کامل. یعنی هم جزئیات را می.گیرد و هم کلیات و همین موضوع کار تدوین را برای من بسیار آسان کرد. زیرا فقط باید تلاش می.کردم تا تداوم حسی بازیگران در پلان.های مختلف حفظ شود.»
محمدرضا دلپاک که طراحی و ترکیب صداهای فیلم. را بر عهده داشته با ابراز خرسندی از همکاری با فرهادی گفت: «بعد از چندین سال کار کردن فرهادی نگاه جدید صوتی را به من هدیه کرد که برایم بسیار ارزشمند است و امیدوارم در فیلم.های بعدی این تجربه را پیگیری کنم.»
وی ادامه داد: «گاه وضعیت عاطفی فیلم بسیار مرا درگیر می.کرد، گاهی می.گریستم و خوشحال بودم و جزو اولین تماشاگرانی هستم که درگیر فیلم می.شوند.»
در این نشست یکی از حاضران مطلبی را مبنی بر همزمانی اکران دو فیلم «جدایی نادر ازسیمین» با «اخراجی.ها» مطرح کرد که فرهادی ترجیح داد،صحبتی نکند.
امیر پوریا منتقد سینما و گرداننده جلسه نیز گفت: «این دو فیلم هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند که با هم مقایسه شوند و من به آقای فرهادی قول داده.ام اجازه ندهم بحث به این سمت برود.»
در حاشیه:
این نشست به دلیل ازدحام بیش از حد تماشاگران با نیم ساعت تاخیر برگزار شد. تعدادی از تماشاگران تا پایان برنامه به صورت ایستاده در این جلسه حضور داشتند که اصغر فرهادی از آنها عذرخواهی کرد.
یکی از تماشاگران حاضر در این برنامه، خانمی 80 ساله بود به درخواست محمدرضا دلپاک او درباره حضورش در این جلسه گفت: «یک فرد فرهنگی هستم، چهار بچه دارم که همه تحصیلات عالی دارم به خاطر نوه.ام به این برنامه آمده.ام. همه فیلم.های خوب آقای فرهادی را دیده.ام و همه مطلب.های امیر پوریا را می.خوانم. 80 سال سن دارم و خوشحالم که در این برنامه هستم.» شهاب حسینی به احترام این تماشاگر به پاخواست.
یکی از دانشجویان سینما پیش از پرسیدن سوالش خطاب به اصغر فرهادی گفت: «فیلم.های شما را خیلی دوست دارم،، آرزو دارم روزی اصغر فرهادی بشوم.»
در این نشست که با حضور مدیر روابط عمومی بانک پاسارگاد به عنوان اسپانسر فیلم برگزار شد، اصغر فرهادی با تقدیر از همراهی.های خوب این بانک گفت: «یکی از دلایلی که با آرامش فیلم را ساختم همراهی.های بسیار خوب بانک پاسارگاد بود. آنها شان فیلم را به خوبی رعایت کردند. این بهترین خاطره من در سینما به لحاظ سرمایه.گذاری و تولید است. هیچ جا از من نخواستند تصویری از بانک پاسارگاد نشان بدهم یا حتی نخواستند کارمند بانکی که در فیلم وجود دارد کارمند بانک پاسارگاد باشد.»
هوشنگ گلمکانی و عباس یاری از منتقدان سینما از جمله تماشاگران حاضر در این نشست بودند.
در پایان این نشست خوراکیان رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و پژمان رییس فرهنگسرای رسانه از عوامل فیلم «جدایی نادر از سیمین» تقدیر کردند.
-------------------------------------------------
منبع : خبر آنلاین

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 264]